کشورهایی که بیش از همه تحت تاثیر بحران سال ۹۸-۱۹۹۷ قرار گرفتند، فشار نقدینگی شدیدی را تجربه کردند که باعث ایجاد پرسشهای جدی در مورد کارکردهای سیستمهای مالی در اقتصاد و همچنین کفایت زیرساختهای نهادی این سیستمها شد. پس از آن اقداماتی به منظور شناسایی و رفع نقاط ضعف مربوط صورتگرفت که هدف از این اقدامات، بازگرداندن اعتماد به بازار و نیز اطمینان از کفایت انعطافپذیری ساختارهای بازار برای حذف عوامل منفی تاثیرگذار بر نقدشوندگی بود. یکی از نکات آموزنده بحرانهای مذکور، تاثیرات آنی و در برخی موارد بلندمدت کاهش اعتماد سرمایهگذار به بازار است. این کاهش اعتماد تقریبا هًمواره با کاهش شدید نقدشوندگی بازار و تبعات منفی بر سیستم مالی و کل اقتصاد همراه است.

بنابراین مقامات ناظر فعالانه در پی ارائه نوآوریهایی هستند که توسعهی بلندمدت عواملی را که بر تعمیق بازارها اثرات مطلوبی دارند، تقویت کند. دستیابی به درجه نقدشوندگی باثبات در بازارها و در عین حال افزایش فعالیتهای معاملاتی نیز مدنظر این مقامات است. به عبارت دیگر، مقامات ناظر بهدنبال کسب اطمینان در مورد توانایی بازار در جذب و تحمل تبعات منفی بحرانهای مالی هستند. تلاشهای صورت گرفته در زمینه تنظیم مقررات نیز با هدف پشتیبانی از توسعه چارچوبهای ساختاری است که وجود بازاری توانمند، گسترده و عمیق را تضمین میکند. (سازمان بین المللی کمیسیونهای اوراق بهادار، ۱۳۸۷ ، ۹ ) ^۱.
۲-۵ ارزیابی و تشریح نتایج آزمون فرضیه ها طبق شرایط متغیرها
با توجه به تجزیه و تحلیل ارائه شده در فصل چهارم که در خصوص هر فرضیه انجام گرفت، ابتدا به تفکیک ، به نتایج هر فرضیه اشاره نموده و سپس به نتیجه گیری کلی در خصوص یافته های این پژوهش می پردازیم.
۱-۲-۵ نتایج فرضیه اول
با توجه به آزمونها و تحلیل هایی که از راه رگرسیون و همبستگی در فصل (۴) انجام شد ، به این نتیجه رسیدیم که سیاستهای تقسیم سود با رتبه نقد شوندگی شرکتها در شرکتهای پذیرفته شده در بازار سرمایه ایران رابطه مثبت و معنی داری دارد که ضریب همبستگی به میزان ۰.۳۷ می باشد و در واقع متغیر های یاد شده نمی توانند به صورت مستقل عمل کنند و با توجه به ضریب تعیین تعدیل شده به دست آمده که مقدار آن برابر ۰.۱۲ می باشد، نشان می دهد که ۱۲% از تغییرات رتبه نقد شوندگی شرکتها به خط مشی تقسیم سود سهام وابسته است و بقیه آن مربوط به متغیر هایی می باشد که در این پژوهش در نظر گرفته نشده است. بررسی ها نشان داد که فرضیه فوق تأیید گردیده، و رابطۀ خطی ومثبت بین سیاستهای تقسیم سود با رتبه نقد شوندگی شرکتها وجود دارد.
۲-۲-۵ نتایج فرضیه دوم
با توجه به آزمونها و تحلیل هایی که از راه رگرسیون و همبستگی در فصل (۴) انجام شد ، ضریب بیشتر از صفرsig حاصل از رگرسیون سه متغیره بین دو متغیر سیاستهای تقسیم سود با نسبت نقد شوندگی آمیوست در بازار سرمایه ایران رابطه ندارد .
البته باتوجه به ضرایب sig و ضریب تعیین تعدیل شده مربوط به متغییرهای کنترلی میتوان نتیجه گرفت که نقد شوندگی از روش نرخ گردش تا اندازه ضریب تعیین تعدیل شده از این متغییرها تاثیر میپذیرد و مابقی تاثیر مربوط به متغیرهایی است که در این تحقیق مد نظر قرار نگرفته اند .
۳-۲-۵ نتایج فرضیه سوم
با توجه به آزمونها و تحلیل هایی که از راه رگرسیون و همبستگی در فصل (۴) انجام شد ، ضریب بیشتر از صفرsig حاصل از رگرسیون سه متغیره بین دو متغیر سیاستهای تقسیم سود با نقد شوندگی شرکتها به روش نرخ گردش در کلیه سالها در بازار سرمایه ایران رابطه ندارد .
البته باتوجه به ضرایب sig و ضریب تعیین تعدیل شده مربوط به متغییرهای کنترلی میتوان نتیجه گرفت که نقد شوندگی از روش نرخ گردش تا اندازه ضریب تعیین تعدیل شده از این متغییرها تاثیر میپذیرد و مابفی تاثیر مربوط به متغیرهایی است که در این تحقیق مد نظر قرار نگرفته اند .
۳-۲-۵ نتایج فرضیه چهارم
با توجه به آزمونها و تحلیل هایی که از راه رگرسیون و همبستگی در فصل (۴) انجام شد ، ضریب بیشتر از صفرsig حاصل از رگرسیون سه متغیره بین دو متغیر سیاستهای تقسیم سود با نسبت عدم نقد شوندگی آمیهود در کلیه سالها در بازار سرمایه ایران رابطه ندارد .
البته باتوجه به ضرایب sig و ضریب تعیین تعدیل شده مربوط به متغییرهای کنترلی میتوان نتیجه گرفت که نقد شوندگی از روش نرخ گردش تا اندازه ضریب تعیین تعدیل شده از این متغییرها تاثیر میپذیرد و مابفی تاثیر مربوط به متغیرهایی است که در این تحقیق مد نظر قرار نگرفته اند .
۳-۵ نتیجه گیری کلی تحقیق
آنچه در جمع بندی و نتیجه گیری کلی آزمون فرضیه های تحقیق مبنی بر،رابطه معناداری متغیر های مستقل و متغیرهای کنترل پژوهش با نقد شوندگی شرکتهای موجود در بورس اوراق بهادار تهران در فاصله زمانی ۱۳۸۴ تا ۱۳۸۸وجود دارد ،این است که رتبه نقد شوندگی ارتباط مثبت و معنی داری با خط مشی تقسیم سود سهام دارد.
۴-۵ پیشنهادها
پس از انجام مراحل یک تحقیق علمی، اگر تحقیق در یک روند سیستماتیک و پژوهشگرانه صورت گرفته باشد، محقق محققاً می تواند نظراتی را هم در مورد یافته ها و نتایج تحقیق و هم راه کارها و پیشنهاد هایی را به منظور بهبود و بسط پژوهش های آتی بیان کند. بدین سبب در ادامه پیشنهاد هایی مطابق با نتایج تحقیق و همچنین برای پژوهش های آتی ارائه می شود.
۱-۴-۵ پیشنهاد هایی مبتنی بر یافته های فرضیات پژوهش
با توجه به نتایج فرضیه اول پیشنهادی مبتنی بر یافته این فرضیه، به شرح زیر ارائه می شود.
با توجه به نتیجه فرضیه اول؛به سرمایه گذاران،سهامداران و مدیران پیشنهاد می شود،که با مفهوم خط مشی سود بیشتر آشنا شده ودر تصمیم گیریها به آن توجه داشته باشند.
به سرمایه گذاران،سهامداران و مدیران پیشنهاد می شود،که با مفهوم رتبه نقد شوندگی به عنوان معیاری برای نقد شوندگی سهام ، بیشتر آشنا شده ودر تصمیم گیریها به آن توجه داشته باشند.
با توجه به نتایج فرضیه های دوم تا چهارم به دلیل عدم وجود رابطه معنا دار بیه متغیرهای تحقیق پیشنهادی ارائه نمیگردد.
۲-۴-۵ پیشنهادهایی برای پژوهش های آتی
به محققان و پژوهشگران پیشنهاد می شود که برای پژوهش های آتی دوره زمانی تحقیق را طولانی تر در نظر گرفته و همچنین متغیرهای تحقیق را در صورت امکان به طورهفتگی محاسبه نمایند.
برای محاسبه نقد شوندگی از سایر نسبتها و متغیرها نظیر شکاف قیمتی استفاده شود.
بررسی تاثیر سایر متغیر های مالی و غیر مالی تاثیر گذار بر نقد شوندگی از قبیل ساختار سرمایه ، ساختار مالکیت و غیره .
پیوست ها
پیوست الف:نام شرکتها در سال ۱۳۸۴

- واقعا شرمندم، ببخشید، فردا امتحان دارم هیچی هم نخوندم کلیش مونده واسه امشب.
۳) ابرازعلاقه و آرزو همراه با تاسف
این استراتژی در این موقعیت، درپاسخ‌های بیش‌تری دیده می‌شود. به این دلیل که پاسخ‌گو تمایل دارد به مهمانی برود اما شرایطش مانع می‌شود. لذا هم برای نرنجاندن دوستش و هم برای کاهش کراهت نپذیرفتن دعوت، بسیار ازاین استراتژی استفاده می‌شود. مانند :

- وای راست میگی؟ چقدر دوست دارم بیام اما متاسفانه فردا امتحان دارم! وای چه حیف شد!
- خیلی خیلی دوست دارم بیام ولی از دست این امتحانا. خیلی حیف شد فردا امتحان دارم نمی‌تونم ازجام تکون بخورم.
۴) دلیل، بهانه و توضیح
مقدم بودن توضیح ودلیل برای نشان دادن صداقت پاسخ‌گو برای امتناع نیز در میان پاسخ‌ها به وفور دیده می‌شود. مانند:
- راستش عزیزم فردا امتحان دارم، نمی‌تونم امشبو جایی برم، شرمندم
۵) ابراز تاسف
ابراز تاسف تنها، نیز درمیان پاسخ‌های این موقعیت به چشم می‌خورد:
- متاسفانه امشبو باید خونه بمونم مگه نه امتحان فردا رو رد می‌شم، میدونی که؟
۶)بیان شرط برای قبولی درگذشته یا آینده
این استراتژی نیز برای کاهش کراهت نپذیرفتن دعوت دوست درمیان پاسخ‌ها دیده می‌شود. مانند:
- اگه زودتر گفته بودی درسامو جلوتر می‌خوندم، آخه فردا امتحان دارم همش هم مونده واسه امشب، نمی‌تونم بیام اونجا عزیزم
- اگه درسام تا شب تموم بشه حتما می یام اما گمون نکنم. آخه فردا امتحانم خیلی سخته
۷)ردکردن مستقیم
ردکردن مستقیم همراه با دلیل در برخی از پاسخ ها بوده‌است. مانند:
- نه نمی‌تونم بیام اصلاً امشب، فردا امتحانم خیلی سخته.
اما از آن‌جا که ردکردن مستقیم یک دعوت بدون دلیل، نوعی بی‌ادبی و بی‌توجهی به احساسات یا وجهه مثبت طرف مقابل تلقی می‌شود، کسی دعوت دوستش را مستقیماً بدون دلیل رد نکرده‌است.
۸) عدم توانایی رد‌کردن
تعداد کمی از پاسخ‌گوها هم اظهار داشته‌اند که نمی‌توانند دعوت دوستشان را رد کنند و امتحان فردا را نادیده گرفته و به مهمانی می‌روند. اما تعداد این دسته خیلی کم بوده‌است.
ج) موقعیت ششم
پرسش ششم: شما استاد دانشگاه هستید. یکی از دانشجوها پیش شما می‌آید تا شما را دعوت کند اما شما کار مهمی دارید.
دانشجو: استاد ببخشید می‌خواستم اگه قابل بدونین، فردا شب در رستوران دانشگاه در خدمتتون باشیم. به مناسبت فارغ التحصیلی با دوستان و اساتید یه مهمونی کوچیک ترتیب دادیم. خوشحال می‌شیم شما هم باشید.
شما :…….
درموقعیت سوم دعوت، پاسخ‌گو در موقعیت اجتماعی بالاتری نسبت به دعوت کننده قرار دارد، لذا بر طبق انتظاری که می‌رود، ردکردن دعوت نسبت به موقعیت های قبلی آسان‌تر است.
۱) استراتژی تشکر وقدردانی
مانند دو موقعیت قبلی، تشکروقدردانی از دعوت در بسیاری از پاسخ‌ها بر دلیل و بهانه ردکردن مقدم است. مانند:
- ممنونم از لطفتون، اما نمی‌تونم خدمتتون برسم، فرداشب کارمهمی دارم.
- متشکرم از لطفتون، اما متاسفانه نمی‌تونم درخدمت باشم.
باتوجه به این‌که رابطه خویشاوندی بین دوطرف سخن نیست، بااین‌که پاسخ‌گو موقعیت بالاتری دارد، اما ادب حکم می‌کند جملات و اصطلاحات استفاده شده مؤدبانه بوده و پاسخ‌گو دعوت طرف مقابل را قدرنهاده و تشکر کند. لذا استراتژی تشکروقدردانی هم‌چنان استراتژی مقدم بر سایر استراتژی هاست.
۲) معذرت خواهی
در بسیاری از پاسخ‌ها، پاسخ‌گو استراتژی معذرت خواهی را مقدم داشته وسپس دلیل خود را در ردکردن بیان می دارد. برخی از افراد در چنین مواقعی ترجیح می‌دهند ابتد اعذرخواهی کرده، رنجش احتمالی طرف سخن را بکاهند. با این که عرف پذیرفتن یا نپذیرفتن دعوت دردوحال، تشکر است، اما عده ای نیز معذرت خواهی را بر تشکر و دلیل و بهانه مقدم می‌کنند.
- واقعا معذرت می خواهم، نمی‌تونم به مهمانیتون بیام، کارمهمی دارم، ازدعوتتون ممنونم.
- خیلی شرمندم، فرداشب کارخیلی مهمی دارم که معذورم در خدمتتون باشم.
۳) ابرازعلاقه و آرزو همراه با تاسف
- خیلی دلم می‌خواد توی مهمونیتون باشم، اما متاسفانه فرداباید جایی باشم، ازقبل قرار گذاشتم خیلی واجبه.
۴) دلیل، بهانه و توضیح
مقدم بودن توضیح ودلیل برای نشان دادن صداقت پاسخگو برای امتناع نیز در میان پاسخ‌ها به وفور دیده می‌شود مانند:
- والا من فردا کار واجبی دارم، مگرنه حتماً خدمت می‌رسیدم شرمنده.
۵) ابراز تاسف
ابراز تاسف تنها، نیز درمیان پاسخ‌های این موقعیت به چشم می‌خورد:
- متاسفانه فرداکارواجبی دارم، نمی‌تونم توی مهمونیتون شرکت کنم.
۶) بیان شرط برای قبولی درگذشته یا آینده
- اگر بتونم کارمو به روز دیگه ای موکول کنم حتما خدمت می‌رسم.
۷)ردکردن مستقیم

اگر فرزندخوانده، بستگان ذکور نسبی پدری و مادری (عصبه) دارد، دیه را باید آنها بپردازند نه سرپرست کودک (فرزند پذیر)؛ ولو اینکه سرپرست کودک با کودک، قرارداد ضمان جریره منعقد کرده باشد، زیرا با بودن عاقله، خسارت جرایم بر عهده فرد دیگری نمی باشد و فرزند خوانده و فرزند واقعی از این حیث با یکدیگر تفاوتی ندارند. پس بنابراین، کودکی که مرتکب قتل یا جرح یا ضرب شده است، عاقله او مکلف است که دیه را بپردازد و از این رو فرقی نمی کند، که کودک شخصاً مالی داشته باشد یا خیر. در صورت پرداخت، عاقله حق ندارد بعداً آنچه را به عنوان دیه پرداخته است، از اموال کودک مطالبه و استیفا نماید.

اما اگر عاقله نداشته باشد،که معمولاً چنین است، در این صورت، مسئولیت جبران خسارت وارده توسط فرزندخوانده، اگر قرارداد ولاء ضمان جریره میان سرپرست و فرزندخوانده منعقد شده باشد، کلیه جنایات عمد و شبه عمد نابالغ به منزله ی خطای محض بوده و بر عهده سرپرست است و از او مطالبه می شود، ولی، حکم سرپرستی یا عقد فرزندخواندگی، به تنهایی تاب و تحمل پذیرش مسئولیت جبران خسارت زیان دیده توسط سرپرست را ندارد.بنابراین، به منظور جبران خسارت، قانون گذار می تواند از راه قرارداد ضمان جریره، مسئولیت جبران خسارت را بر عهده سرپرست فرزند خوانده قرار دهد،و اگر فرزند خوانده، عاقله نداشته باشد و قرارداد ضمان جریره میان کودک و سرپرست منعقد نشده باشد، دیه از بیت المال پرداخت می شود.^[۱۳۶]
مبحث چهارم: بطلان و فسخ رابطه سرپرستی
چگونگی و حدود خاتمه آثار ناشی از فرزندخواندگی، به نوع خود اثر و از سوی دیگر به هدف و کارکرد این نهاد بستگی دارد، کما اینکه در خانواده طبیعی نیز آثار حقوقی حاکم بر روابط میان والدین و فرزندان در پاره‌ای موارد دچار زوال و دگرگونی می‌شود (سقوط حق حضانت و ولایت) و قواعد خاصی بر این تحولات حاکم است. بنابراین در مقام زوال ناشی از فرزندخواندگی نیز باید هرچه بیشتر وضعیت خانواده طبیعی را در نظر آورد. زمانی که شرایط بقای رابطه سرپرستی موجود نباشد، رابطه فرزندخواندگی فسخ خواهد شد.
گفتار اول: بطلان فرزندخواندگی
اگر فرزند خوانده یا زوجین سرپرست، فوت نمایند، فرزندخواندگی باطل خواهد شد. با این که فوت زوجین در زمره موارد انحلال فرزندخواندگی نیامده است ، از لحن قانون به ویژه عنوان « سرپرستی» که برای زن و شوهر پذیرنده انتخاب شده است، چنین بر می آید که با فوت زن و شوهر سرپرستی منتفی است و باید برای طفل قیم تعیین شود و هرگاه دیگری ، از لحاظ استطاعت مالی و اخلاقی بتواند به سرپرستی ادامه دهد،به تنهایی این وظیفه را عهده دار خواهد شد.
جدایی زن و شوهر به رابطه سرپرستی لطمه نمی زند و نباید چنین پنداشت که، چون رابطه زناشوئی و توافق زن و شوهر، شرط لازم برای صدور حکم فرزندخواندگی برای زوجین است، انحلال نکاح آن را از بین می برد. ماده ۱۲ قانون حمایت از کودکان بی سرپرست مصوب۵۳، در این مورد مقرر می دارد:
« در مواردی که اختلاف زناشویی زوجین سرپرست منجر به صدور گواهی عدم امکان سازش می شود، دادگاه در مورد طفل تحت سرپرستی به ترتیب مقرر در قانون حمایت خانواده اقدام خواهد کرد»
گذشته از فوت و جدایی ، هرگاه در اثر اعتراض ثالث٬ پدر و مادر حقیقی طفل معلوم شود که، شرایط صدور حکم فرزندخواندگی جمع نبوده است و یا در جریان دادرسی حیله و به کار رفته است ، دادگاه صادرکننده باید آن را ابطال کند.^[۱۳۷]
در حالی که در قانون جدید حمایت از کودکان و نوجوانان بی سرپرست و بد سرپرست، اولاً، نه تنها فوت یکی از سرپرستان یا وقوع طلاق و جدایی میان آنان از موارد انحلال سرپرستی و زوال آثار آن نیست، بلکه با فوت هر دوی آنها یا فوت سرپرست منحصر، نیز آثاری پابرجا خواهد ماند. ماده ۲۰ قانون مزبور، مقرر می دارد : «در صورت فوت یا زندگی مستقل و جدایی هر یک از سرپرستان یا وقوع طلاق بین آنان، دادگاه می‌تواند با درخواست سازمان و با رعایت مفاد این قانون، سرپرستی کودک یا نوجوان را به یکی از زوجین یا شخص ثالث واگذار نماید. رعایت نظر کودکان بالغ در این خصوص ضروری است ».
همچنین ماده ۱۹ مقرر می دارد: « در صورت فوت سرپرست منحصر یا سرپرستان که مشمول یکی از صندوق های بازنشستگی بوده اند ، افراد تحت سرپرستی در حکم افراد تحت تکفل متوفی محسوب گردیده و تا تعیین سرپرست جدید از مزایای مستمری وظیفه بازماندگان برخوردار خواهند شد».
گفتار دوم : فسخ فرزند خواندگی
در کشورهایی که فرزندخواندگی کامل وجود دارد، از آنجا که خانواده ناشی از فرزند خواندگی جایگزین خانواده اصلی و سبب قطع رابطه کودک با آن می گردد . اصولاً، بحث « خاتمه آثار فرزند خوادندگی » مطرح نیست و در نتیجه، همان قواعد حاکم بر ساختار خانواده طبیعی ، در خانواده جدید نیز مجری است.^[۱۳۸]
فرزند خوانده، در واقع فرزند حکمی و انتساب او به خانواده مجازی است و بر عکس، فرزند واقعی که هیچ حادثه ای او را از پدر و مادر خود بیگانه نمی کند، بر اثر حوادثی ممکن است به حکم قانون از خانواده حکمی خود جدا شود. با وجود اینکه به موجب حکم سرپرستی، فرزند پذیر به طور دائم سرپرست خواهد بود و کودک را بدون تعیین مدت به ایشان واگذار می کنند وحتی از آنجایی که این رابطه به وجود آمده، طبیعی و غیر قابل زوال نیست و گاهی قابل فسخ می باشد، لذا قانون گذار به منظور حمایت از طفل و رعایت مصلحت، ولی وگاهی خانواده فرزند پذیر یا خانواده واقعی کودک مواردی را پیش بینی نموده است،که در صورت لزوم حکم سرپرستی را فسخ کند. مطابق آنچه قانون گذار در ماده ۱۶ قانون حمایت از کودکان بی سرپرست مصوب ۵۳، مقرر نموده در موارد زیر سرپرستی قابل فسخ خواهد بود.
بند اول : تقاضای دادستان : هدف از تدوین این قانون ،حمایت از کودک و تامین نیازهای مادی و معنوی وی بود، بنابراین، وقتی منافع کودک به خطر بیافتد، باید این رابطه پایان پذیرد.
در بند الف این ماده پیش بینی گردید، در صورتی که هر کدام از زوجین دچار سوء رفتار یا عدم اهلیت و شایستگی برای نگهداری و تربیت طفل شده باشند و این امر محرز شود، به تقاضای دادستان بعد از رسیدگی های لازم اقدام به صدور فسخ حکم سرپرستی خواهد نمود و هدف قانون گذار این بوده است که طفل در محیطی امن و شایسته تربیت شود و به همین دلیل در ماده ۳ قانون حمایت از کودکان بی سرپرست مصوب۵۳، صلاحیت اخلاقی و عدم اعتیاد و عدم حجر، جزء شرایط سرپرستان قرار داده است، حال اگر یکی از شرایط نقص شود، یعنی یکی از آنها دچار جنون یا اعتیاد و … گردد، دیگر محیط خانواده محیط سالم و شایسته نخواهد بود. بنابراین، دادگاه اقدام به صدور حکم فسخ سرپرستی خواهد کرد و اهمیت این امر تا آن حد است که، عدم اهلیت یکی از زوجین برای فسخ سرپرستی کافی است.
بند دوم : تقاضای سرپرست : به موجب بند۲ ماده « تقاضای سرپرست در صورتی که سوء رفتار طفل برای هر یک از آنان غیر قابل تحمل باشد، همچنین، در موردی که سرپرست قدرت و استطاعت برای تربیت و نگهداری طفل را از دست داده باشد».
به موجب بند۲، متقابلا اگر کودک دچار سوء رفتاری باشد، بطوری که برای سرپرستان غیر قابل تحمل باشد، دادگاه به تقاضای سرپرست، حکم فسخ سرپرستی را صادر خواهد کرد.
قانون گذار، علاوه بر مصلحت طفل، رعایت احوال سرپرستان را نیز نموده است، وقتی سوء رفتار طفل باعث مختل شدن زندگی زناشویی و آسایش ایشان شود، صلاح را در قطع این رابطه دانسته است، حتی اگر، این سوء رفتار برای یکی از آنان غیر قابل تحمل باشد، به نظر می رسد در اینجا جنبه حمایتی این قانون بیشتر به مصلحت سرپرستان است تا مصلحت کودک.
در انتهای بند دوم مقرر شده است: « همچنین در موردی که سرپرست قدرت و استطاعت برای تربیت و نگهداری طفل را از دست داده باشد. یکی از شرایط سرپرستان که در بند« و» ماده ۳ تعیین شده بود تمکن مالی سرپرستان می باشد، اگر بعد از گذشت مدتی، سرپرستان یا سرپرست متمکن، استطاعت مالی خود را از دست بدهند، به تقاضای ایشان دادگاه می تواند سرپرستی را فسخ کند تا کودک دوباره تحت حمایت سیستم دولت قرار گیرد تا در تنگنا قرار نگیرد .
البته اگر منظور از استطاعت را هم قدرت مالی و هم توانایی غیر مالی در نظر بگیریم. در این صورت، اگر زوجین از نظر جسمی یا روحی نیز توانایی خود را از دست دادند، این سرپرستی قابل فسخ خواهد بود و مثلاً در اثر بیماری یا حادثه ای دچار مشکلات جسمی یا روحی می شوند، به طوری که دیگر توانایی نگهداری از طفل را نداشته باشند.
بند سوم : توافق طفل با زوجین سرپرست
اگر طفل به سن کبر برسد و در صورتی که با زوجین سرپرست به توافق برسد، امکان فسخ وجود دارد و همچنین در صورتی که والدین کودک بخواهند فرزند خود را پس بگیرند و به خانواده اصلی اش باز گرداند، باز هم با توافق زوجین سرپرست امکان فسخ وجود خواهد داشت.
البته در همه ی موارد، دادگاه همه ی جوانب را در نظر گرفته و پس از بررسی های لازم، حکم فسخ را صادر می نماید و قطعی است و فسخ سرپرستی نیز مانند ایجاد آن ، با صدور حکم تحقق می یابد و موقعیت ایجاد شده از بین می برد. تشریفات صدور حکم با گواهی عدم امکان سازش در مورد طلاق شباهت دارد. به موجب ماده ۱۷ قانون مزبور«قبل از صدور حکم فسخ سرپرستی، دادگاه در هر مورد سعی خواهد نمود که، اقدامات لازم را در جهت بقاء سرپرستی به عمل آورد. در صورت صدور حکم فسخ سرپرستی و قطعیت آن، مراتب به وسیله دادگاه صادرکننده حکم برای تصحیح شناسنامه و اسناد مربوط به ثبت احوال اعلام می شود. قانون معین نکرده است که شناسنامه چگونه تصحیح می شود، ولی به نظر میرسد که باید به وضع پیش از فرزند خواندگی باز گردد ودر صورت امکان، نام پدر و مادر حقیقی در آن ذکر شود.^[۱۳۹]
درقانون جدید حمایت از کودکان و نوجوانان بی سرپرست و بد سرپرست مصوب۹۲ آمده است:
حکم سرپرستی، پس از اخذ نظر کارشناسی سازمان ، در موارد زیر فسخ می شود:
الف: هر یک از شرایط مقرر در ماده ۶ این قانون منتفی گردد.
شرایط مقرر در ماده ۶: درخواست کنندگان سرپرستی باید دارای شرایط زیر باشند:
الف. تقید به انجام واجبات و ترک محرمات 
ب. عدم محکومیت جزایی موثر با رعایت موارد مقرر در قانون مجازات اسلامی 
ج. تمکن مالی 
د. عدم حجر 
ه. سلامت جسمی و روانی لازم و توانایی عملی برای نگهداری و تربیت کودکان و نوجوانان تحت سرپرستی 
و. نداشتن اعتیاد به مواد مخدر، مواد روانگردان و الکل 
ز. صلاحیت اخلاقی 
ح. عدم ابتلاء به بیماری‌های واگیر یا صعب‌العلاج 
ط. اعتقاد به یکی از ادیان مصرح در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران 
در صورتی که سرپرستان یا سرپرست منحصر یکی از شرایط فوق را که قبلاً دارا بوده از دست بدهد، از موارد فسخ حکم سرپرستی خواهد بود.
بند ب : تقاضای سرپرست منحصر یا سرپرستان در صورتی که، سوء رفتار کودک یا نوجوان برای هر یک از آنان غیر قابل تحمل باشد.
در صورتی که کودک یا نوجوان رفتاری داشته باشد که برای سرپرستان قابل تحمل نباشد، آن را از موارد فسخ حکم سرپرستی قرار داده اند، نکته قابل تامل در اینجا این است که، متقاضیان سرپرستی باید بدانند که در حال آزمودن بخت خویش نیستند و کودکان را نباید به مشابه کالاهایی که پس از مدتی خریدار را دل آزرده می کند در نظر آورند این نگاه که در هر لحظه ای امکان مراجعه به دادگاه و تقاضای انحلال سرپرستی وجود دارد می تواند روحیه همیّت و تلاش را در میان سرپرستان کمرنگ کند.
ج – طفل پس از رشد با سرپرست منحصر یا سرپرستان توافق کند
این بند هم از جمله شرایطی است، که به طفل اختیار داده است تا بعد از رسیدن به کبر خودش برای زندگی خود تصمیم بگیرد در صورتی که با سرپرستان خود توافق کند و نظر کارشناسی سازمان را اخذ نماید در صورتی که سازمان نظر مساعد بر فسخ دهد حکم اجرا خواهد شد.
بند د : مشخص شدن پدر یا جد پدری کودک یا نوجوان
مشخص شدن پدر یا جد پدری کودک یا نوجوان و یا وصی منصوب از سوی ولی قهری در صورتی که صلاحیت لازم برای سرپرستی را ولو با ضم امین یا ناظر از سوی دادگاه دارا باشند، در صورتی که فسخ سرپرستی به علت « مشخص شدن پدر یا مادر کودک یا نوجوان و درخواست آنان برای فسخ حکم» باشد حضانت طفل از سایر آثار سرپرستی جدا شده و دادگاه باید راجع به حضانت طفل نیز تعیین تکلیف نماید.
پایان بخشیدن به یک سرپرستی به آسانی و اقدام به تشکیل سرپرستی جدید با افراد جدید ، خود می تواند بسیار مضرو بر خلاف مصالح کودک ، پذیرندگان و در نهایت جامعه باشد. روابط انسانی، به خصوص در محیط خانوادگی ، بسیار عمیق و حائز اهمیت است و گسست و تجدید غیرضروری آن ، خود مشکلی به مشکلات اجتماعی می افزاید. پس عدم قابلیت اجرایی یک اثر (مثلا حضانت ) را نباید سبب خاتمه تمامی آثار مترتب بر نهاد حقوقی دانست. بلکه باید در هر مورد٬ خانواده طبیعی را ملاک عمل قرار داد کما اینکه روند قانون گذاری نیز چنین تمایلی را نشان می دهد.
نتایج
مقوله فرزندخواندگی یکی از مسائل مهم وحساس جامعه است.سامان دهی و رسیدگی به حقوق کودکان بی سرپرست، نه تنها بهبود دهنده وضعیت این قشر آسیب پذیر می باشد، بلکه به نوعی تعیین کننده سرنوشت جامعه ای که در آینده این کودکان وارد آن خواهند شد، نیز می باشد.
پس از بررسی قانون حمایت از کودکان بی سرپرست مصوب۵۳ مشخص گردید که، قانون سابق با همه مزایا و کاربردی که در ۳۹ سال اخیر داشته است، بیش از این قادر به پوشش دادن جامعه امروزی نبوده، چرا که در قانون حمایت از کودکان بی سرپرست، تنها خانواده های فاقد فرزند، که پنج سال از ازدواجشان گذشته وصاحب فرزند نشدند و الزاما،می توانستند کودکان زیر ۱۲سال را که بی سرپرست باشند و والدین نداشته باشند،به فرزندی بپذیرند، را تحت شمول خود داشته است. این در حالی است که ۸۰ درصد کودکان بهزیستی را کودکان بد سرپرست تشکیل می دهد، که شاید جمعیت کثیری از اینها را نوجوانان تشکیل دهد. از همین رو لایحه با همه اما و اگرها، تدوین و راهی مجلس شد تا گامی بلند در راستای حمایت از کودکان و نوجوانان بی سرپرست و بد سرپرست بر دارد. پس از مطالعات به عمل آمده نسبت به قانون حمایت از کودکان بی سرپرست مصوب۵۳ و قانون جدید حمایت از کودکان بی سرپرست مصوب۹۲، این نتایج حاصل شد که عقد فرزند خواندگی که بین فرزندپذیر و سازمان بهزیستی منعقد می شود، آثاری برای فرزندخوانده و فرزندپذیر به وجود خواهد آمد. بر طبق قوانین سابق و جدید، حقوق و تکالیف والدین و فرزند واقعی در برابر هم، بین فرزندپذیر وفرزندخوانده نیز برقرار خواهد شد. و از جمله اینکه سرپرست عهده دار نفقه و حضانت و نگهداری فرزندخوانده می باشد و یا اینکه در صورت وارد نمودن خسارت به شخص ثالث توسط فرزندخوانده، فرزندپذیر که عهده دار نگهداری از وی می باشد، مسئول جبران خسارت وارده است. همچنین نام خانوادگی فرزندپذیر در شناسنامه فرزندخوانده ثبت می شود که هم در قانون سابق و هم قانون جدیدمصوب۹۲، ایجاد نسب نمی کند. بنابر این، اگرچه نام خانوادگی فرزندپذیر در شناسنامه فرزند درج خواهد شد، ولی در اموری نظیر محرمیت و ارث همچون فرد بیگانه ای است که هیچ رابطه نسبی و سببی با فرزندپذیر ندارد. به همین ترتیب ازدواج بین آنها مجاز بوده وبا وجود اینکه در ظاهر و طبق مفاد شناسنامه ای همچون والدین و فرزند می باشند، نکاح بین آنها منع قانونی و شرعی ندارد، البته در قانون جدید به علت مذموم بودن این امر در اخلاق عمومی و اجتماعی، بین فرزندخوانده وفرزندپذیر، چه در دوره حضانت، چه بعد از آن ممنوع دانسته شده است.البته این ماده از قانون جدید از جمله مواردی است که از نظر شرعی سرپرستی فرزندخوانده طبق قانون، صرفا با حکم دادگاه، به سرپرست یا سرپرستان سپرده می شود ودر بعضی موارد طبق این مواد این قانون و با حکم دادگاه قابل فسخ می باشد.

که از سر وحشتی پنهانی ست
و این چنین خواستن
به زندانی بدل کرده‌ی‌مان
که خواب مان به زباله دانی ماننده تر است. (همان،ص.۵۰)
و باز به مذمّت خطیبان کذّاب می‌پردازد که با گذشت روزگار، مشتشان بازمی‌شود و دروغ هایشان برای جماعتی آشکار می‌گردد:

از سوراخ کلید
به اتاق از یاد رفته می نگرم؛…
از لای روزنامه ، خطیبی
مشتش باز مانده است. (همان،ص.۳۳۳-۳۳۲)
۴-۲-۲- جهان بینی ها:
۴-۲-۲-۱- زندگی:
در اواسط و نزدیک به اواخر مجموعه آثار اول شمس به اشعاری بر می‌خوریم که به فلسفه زندگی اشاره‎هایی می‌کند. این همان بخشی است که شاعر فلسفی می‌اندیشد و شعرش از حالت اجتماعی – سیاسی به رنگ فلسفی– اجتماعی در می‌آید .اکثر اشعاری که شمس به تعریف زندگی می‌پردازد در این بخش قرار گرفته است.
۴-۲-۲-۱-۱- تعریف زندگی
یکی از رایج ترین مباحث شعری، فلسفه زندگی و تعریف آن از نظر شاعر است. شمس گاهی زندگی را سیلابه‌ای می‎‌بیند که از خود اختیاری ندارد و در راهی، از پیش مهیّا شده، جاری می‎شود. او با عنوان کردن ترکیب «درّه تاریک» به ابهام پایانی زندگی که همان مرگ است اشاره می‌کند و بارها اجبار زیستن را مطرح
می‌کند. فلسفه‌ای که ذهن شاعر را به خود مشغول خود نموده است .
چیست زندگی؟
دالانی که فراموشی را در خود انبار می‌کند
سیلابه‌یی
که به راهی از پیش آماده
آسیمه سر
به درّه‌ی تاریک می رود. (همان،ص.۲۵۰)
شاعر بارها عنوان می‌کند که حوادث و اتّفاقات جامعه و اوضاع روحی باعث نگرش منفی او نسبت به زندگی شده است . او «زندگی »را «گلدانی » می‌بیند که بستر مناسب وقایع دلنشین و خاطره‌انگیز است، امّا در این زمان خالی از چنین زیبایی‌هایی است :
و زندگی لحظه‌ایست که طول می‌کشد
وزندگی گلدانی ست
که همیشه از گل خالی می‌ماند. (همان،ص.۳۳)
یکی از پاره‎های لطیف شعر شمس این است که «زندگی» را به «دامن مادری آزرده» تشبیه می‌کند. وجه شبه آن می‌تواند «سردی و بی توجهی و طرد شدن انسان» باشد :
و زندگی
دامان مادری است
که از سر دلتنگی
سخنی به درشتی با آنان گفته است. (همان،ص.۲۳۲)
زمانه‌ای سیاه و تباه که راهی جز پا نهادن بر شانه‌ی مردگان برای او وجود ندارد. زمانه‌ای سرشار از تباهی و فنا:
آه نمی‌دانستیم
در سرزمینی که از شانه‌ی مردگان بالا می‌روند
تاغبار فراموشی
از چهره‌ی ایزدان بزدایند
معنای زندگی
چیزی به جز تباه شدن
در حواشی زندگی نیست. (همان،ص.۳۵۲)
و یا هنگامی که می‌خواهد «زیبایی زندگی »را بسراید آنرا در موجی از بلاها به تصویر می‌کشد . تصویر زیبای شمس از «زندگی» « شراب گوارایست» . امّا ناگهان اصل غافلگیری خواننده را به حیرت فرومی‌برد. شرابی در جامی شعله ور که کسی با لذّت نمی‌تواند از گوارایی آن بهره‌مند گردد:
زندگی شراب گوارایی است
در جامی شعله ور. (همان،ص.۳۸۶)
۴-۲-۲-۱-۲- جلوه ‎های سهمگین زندگی
شاعر روال زندگی را با سنگین‌ترین کلمات می‌سراید، واژگانی که آواری از پلیدی‌ها را در ذهن خواننده متجلّی می‌کند . «قاطری با کمر شکسته»، «کلاه مچاله شده»، «کودک مرده»، «خرگوش لوچ» و… بار معنایی خاصّی به شعرش می‌بخشد که آنرا دردناک و منزجر کننده ترسیم می‌کند.
قاطر خسته‌یی که با کمر شکسته از تپّه‌ی سنگین بالا می‌رود.
کلاه مچاله‌یی که بر رودخانه زیر و زبر می‌شود.
کودک مرده‌یی که همه چیزی را هنوز بازی می‌پندارد.
خرگوش لوچ، مار فلج

فرض می­کنیم شرایط اولیه یا مرزی معادله به­ صورت زیر باشد
که در آن و عملگرهای همانی یا مشتق­گیری هستند. با بهره گرفتن از عملگر ، معادله (۲-۲۱) را به­ صورت زیر بازنویسی می­کنیم
و یا
که در آن و تابعی بر حسب و ، قسمت خطی، قسمت غیر خطی موجود در معادله می­باشند.
با اعمال عملگر در دو طرف معادله (۲-۲۵) داریم
اگر
مطابق روش تجزیه آدومین فرض می­کنیم
که ها چند جمله­ای­های آدومین و توابعی برحسب هستند و با بهره گرفتن از روش­های محاسبه که برای چند جمله­ای­های آدومین ذکر شده به­دست می­آیند.

با جای­گذاری روابط بالا در معادله (۲-۲۶) داریم
بنابراین روند تکراری روش تجزیه آدومین به­ صورت زیر به­دست می ­آید
اگر مقادیر معلوم باشند مشکلی نداریم و روند معادله (۲۸-۲) را انجام می­دهیم، ولی اگر این مقادیر مشخص نباشند باید با بهره گرفتن از شرایط موجود تقریبی برای به­دست آورد.
ابتدا یک تقریب یک جمله­ای را برای معادله در نظر می­گیریم
,
با توجه به شرایط موجود برای معادله داریم
با بهره گرفتن از روابط (۲-۲۹) و (۲-۳۰) و دستگاه زیر را تشکیل می­دهیم
,
با حل دستگاه بالا یک تقریب یک جمله­ای برای به­دست می­آوریم.
با محاسبه تقریب دو جمله­ای را در نظر می­گیریم
با بهره گرفتن از روابط (۲-۲۹) و (۲-۳۰) و دستگاه زیر را تشکیل می­دهیم
با حل دستگاه بالا یک تقریب دو جمله­ای برای به­دست می­آوریم.
به­ طور مشابه با محاسبه تقریب m جمله­ای را در نظر می­گیریم
با توجه به شرایط موجود برای معادله، داریم
با بهره گرفتن از روابط (۲-۳۱) و (۲-۳۲) و دستگاه زیر را تشکیل می­دهیم
با حل دستگاه بالا یک تقریب m جمله­ای برای به­دست می­آوریم.
استفاده از عملگر
فرض می­کنیم معادله دارای شرایط زیر باشد
که در آن و عملگرهای همانی یا مشتق­گیری هستند. با بهره گرفتن از عملگر معادله (۲-۲۱) را به­ صورت زیر بازنویسی می­کنیم
با قرار دادن ، معادله (۲-۳۵) به شکل زیر به­دست می ­آید
که در آن تابعی بر حسب و، قسمت خطی، قسمت غیر خطی موجود در معادله می­باشند.
با اعمال عملگر در دو طرف معادله (۲-۳۶) داریم
اگر
مطابق روش تجزیه آدومین فرض می­کنیم
.
با جای­گذاری روابط بالا در معادله (۲-۳۷)، داریم
بنابراین روند تکراری روش تجزیه آدومین به­ صورت زیر به­دست می ­آید
اگر مقادیر معلوم باشند مشکلی نداریم و روند معادله (۲-۴۰) را انجام می­دهیم، ولی اگر این مقادیر مشخص نباشند باید با بهره گرفتن از شرایطی که روی تعریف شده است، مانند حالت قبل تقریبی برای این دو مقدار به­دست آورد.
استفاده از عملگر
با بهره گرفتن از عملگر معادله (۲-۲۱) را به­ صورت زیر بازنویسی می­کنیم
با قرار دادن ، معادله (۲-۴۱) ، به صورت زیر به­دست می ­آید
که در آن تابعی بر حسب و، قسمت خطی، قسمت غیر خطی موجود در معادله می­باشند.
با اعمال عملگر در دو طرف معادله (۲-۴۱) داریم
با بهره گرفتن از شرایط مشخص شده در معادله جمله به­ صورت زیر به­دست می ­آید
قرار می­دهیم
,
بنابراین