- واقعا شرمندم، ببخشید، فردا امتحان دارم هیچی هم نخوندم کلیش مونده واسه امشب.
۳) ابرازعلاقه و آرزو همراه با تاسف
این استراتژی در این موقعیت، درپاسخهای بیشتری دیده میشود. به این دلیل که پاسخگو تمایل دارد به مهمانی برود اما شرایطش مانع میشود. لذا هم برای نرنجاندن دوستش و هم برای کاهش کراهت نپذیرفتن دعوت، بسیار ازاین استراتژی استفاده میشود. مانند :
- وای راست میگی؟ چقدر دوست دارم بیام اما متاسفانه فردا امتحان دارم! وای چه حیف شد!
- خیلی خیلی دوست دارم بیام ولی از دست این امتحانا. خیلی حیف شد فردا امتحان دارم نمیتونم ازجام تکون بخورم.
۴) دلیل، بهانه و توضیح
مقدم بودن توضیح ودلیل برای نشان دادن صداقت پاسخگو برای امتناع نیز در میان پاسخها به وفور دیده میشود. مانند:
- راستش عزیزم فردا امتحان دارم، نمیتونم امشبو جایی برم، شرمندم
۵) ابراز تاسف
ابراز تاسف تنها، نیز درمیان پاسخهای این موقعیت به چشم میخورد:
- متاسفانه امشبو باید خونه بمونم مگه نه امتحان فردا رو رد میشم، میدونی که؟
۶)بیان شرط برای قبولی درگذشته یا آینده
این استراتژی نیز برای کاهش کراهت نپذیرفتن دعوت دوست درمیان پاسخها دیده میشود. مانند:
- اگه زودتر گفته بودی درسامو جلوتر میخوندم، آخه فردا امتحان دارم همش هم مونده واسه امشب، نمیتونم بیام اونجا عزیزم
- اگه درسام تا شب تموم بشه حتما می یام اما گمون نکنم. آخه فردا امتحانم خیلی سخته
۷)ردکردن مستقیم
ردکردن مستقیم همراه با دلیل در برخی از پاسخ ها بودهاست. مانند:
- نه نمیتونم بیام اصلاً امشب، فردا امتحانم خیلی سخته.
اما از آنجا که ردکردن مستقیم یک دعوت بدون دلیل، نوعی بیادبی و بیتوجهی به احساسات یا وجهه مثبت طرف مقابل تلقی میشود، کسی دعوت دوستش را مستقیماً بدون دلیل رد نکردهاست.
۸) عدم توانایی ردکردن
تعداد کمی از پاسخگوها هم اظهار داشتهاند که نمیتوانند دعوت دوستشان را رد کنند و امتحان فردا را نادیده گرفته و به مهمانی میروند. اما تعداد این دسته خیلی کم بودهاست.
ج) موقعیت ششم
پرسش ششم: شما استاد دانشگاه هستید. یکی از دانشجوها پیش شما میآید تا شما را دعوت کند اما شما کار مهمی دارید.
دانشجو: استاد ببخشید میخواستم اگه قابل بدونین، فردا شب در رستوران دانشگاه در خدمتتون باشیم. به مناسبت فارغ التحصیلی با دوستان و اساتید یه مهمونی کوچیک ترتیب دادیم. خوشحال میشیم شما هم باشید.
شما :…….
درموقعیت سوم دعوت، پاسخگو در موقعیت اجتماعی بالاتری نسبت به دعوت کننده قرار دارد، لذا بر طبق انتظاری که میرود، ردکردن دعوت نسبت به موقعیت های قبلی آسانتر است.
۱) استراتژی تشکر وقدردانی
مانند دو موقعیت قبلی، تشکروقدردانی از دعوت در بسیاری از پاسخها بر دلیل و بهانه ردکردن مقدم است. مانند:
- ممنونم از لطفتون، اما نمیتونم خدمتتون برسم، فرداشب کارمهمی دارم.
- متشکرم از لطفتون، اما متاسفانه نمیتونم درخدمت باشم.
باتوجه به اینکه رابطه خویشاوندی بین دوطرف سخن نیست، بااینکه پاسخگو موقعیت بالاتری دارد، اما ادب حکم میکند جملات و اصطلاحات استفاده شده مؤدبانه بوده و پاسخگو دعوت طرف مقابل را قدرنهاده و تشکر کند. لذا استراتژی تشکروقدردانی همچنان استراتژی مقدم بر سایر استراتژی هاست.
۲) معذرت خواهی
در بسیاری از پاسخها، پاسخگو استراتژی معذرت خواهی را مقدم داشته وسپس دلیل خود را در ردکردن بیان می دارد. برخی از افراد در چنین مواقعی ترجیح میدهند ابتد اعذرخواهی کرده، رنجش احتمالی طرف سخن را بکاهند. با این که عرف پذیرفتن یا نپذیرفتن دعوت دردوحال، تشکر است، اما عده ای نیز معذرت خواهی را بر تشکر و دلیل و بهانه مقدم میکنند.
- واقعا معذرت می خواهم، نمیتونم به مهمانیتون بیام، کارمهمی دارم، ازدعوتتون ممنونم.
- خیلی شرمندم، فرداشب کارخیلی مهمی دارم که معذورم در خدمتتون باشم.
۳) ابرازعلاقه و آرزو همراه با تاسف
- خیلی دلم میخواد توی مهمونیتون باشم، اما متاسفانه فرداباید جایی باشم، ازقبل قرار گذاشتم خیلی واجبه.
۴) دلیل، بهانه و توضیح
مقدم بودن توضیح ودلیل برای نشان دادن صداقت پاسخگو برای امتناع نیز در میان پاسخها به وفور دیده میشود مانند:
- والا من فردا کار واجبی دارم، مگرنه حتماً خدمت میرسیدم شرمنده.
۵) ابراز تاسف
ابراز تاسف تنها، نیز درمیان پاسخهای این موقعیت به چشم میخورد:
- متاسفانه فرداکارواجبی دارم، نمیتونم توی مهمونیتون شرکت کنم.
۶) بیان شرط برای قبولی درگذشته یا آینده
- اگر بتونم کارمو به روز دیگه ای موکول کنم حتما خدمت میرسم.
۷)ردکردن مستقیم
پژوهش های کارشناسی ارشد درباره استراتژیهای رد کردن در زبان فارسی در جامعه زبانی شیراز ...