نصب تارمی و حصار در ارتفاع چشم وسطح دید ( حدود۱۵۰ تا ۱۷۰ سانتی متر ) باعث برهم خوردن آرامش بصری می شود. معمولأ ارتفاع باید بر اساس نیاز حفاظتی و امنیت بصری تعیین شود.
۱۵-۱۸-۲ :جوی ها (کانالها)
حداقل شیب عرض سواره رو بر روی سطح بالا وسیاه، معمولأ دو درصد است ولی شیب طول کانال می تواند به ۰٫۴ درصد نیز برسد.
برای قسمت های صاف، استثنائأ استفاده از سیستم کانال پیش ساخته با شیب ساخت ضروری است.

برای کاهش گرداب به وجود آمده در هر نقطه، به جای تراکم می توان از اصل توزیع استفاده کرد کانالهای پلاستیکی یا متخلل، برای کاهش سرعت جریان آب ساخته می شوند و امکان جذب آب سطحی را در سطح سراسر محل فراهم سازد. کانالها،سیستم آبیاری مؤثری هستند، بویژه؛ جاهایی که درختان در سطوح کف سازی شده است کاشته می شود.
از کانالهای بشقابی برای جمع آوری آبی استفاده می شود که در مسیر های عابر پیاده یا پارکینگ و جادۀ نوع ۵ که وجود جدول ضروری نیست، جریان دارد. این کانالها معمولأ دارای طرحی خوب با عمق ۵ تا ۵/۷ سانتی متر و پهنای ۳۰ تا ۹۰ سانتی متری هستند (سعید نیا،۱۳۷۹: ۲۷-۲۶)
۱۶-۱۸-۲روشنایی معابر شهری
روشنایی خیابان در واقع عبارت است از تأمین روشنایی عمومی، به منظور ایجاد و حفظ ایمنی و راهیابی عابران و وسایل نقلیه ( انجمن شهرسازی آمریکا، ۱۳۸۷: ۳۶۹)
رنگ نورها در میزان ارتکاب به جنایت مؤثر است، همچنین برای حس ارتقای حس امنیت عمومی در مکان های عمومی و خیابانها، دیده شدن چهره ی واضح افراد حایز اهمیت است. این مهم به عهدۀ اسباب روشنایی است. ارتفاع پیشنهادی در این حالت بین چهار تا دوازده متر است(مرتضایی، ۱۳۸۱: ۱۰۲-۱۰۱)
نورپردازی به منظور روشن سازی ساختمانها، معابر، محوطه های پارکینگ، علایم و دیگر فضاهای بیرونی، در کنار کارگردهای تبلیغاتی به کارمی رود.
۱-۱۶-۱۸-۲ :انواع روشنایی خیابان
سه قسم عمده از روشنایی خیابانی وجود دارد: یک دسته خیابان را روشن می کنند، گروه دیگری برای پیاده روها، قلمرو عابران و دیگر عناصر نورپردازی ثابت در بلوارها و یا نصب شده برنمای ساختمانها به کار می روند؛ و گروه آخر، نورپردازیهای امنیتی اند. چراغ های استاندارد خیابانها، که عمومأکبراهد نام دارد. معمولأ به یک بازوی اصلی متصل اند و بصورت معلق در بالای خیابانها و در ارتفاع ۲۵ تا ۴۰ فوت (۱۲-۵/۷ متر) نور می افشانند. تیرهای نور رسانی ازنوع کبراهد معمولأ به تیرهای آلومینیومی متصل اند و از آنها در بزرگراهها ودیگر خیابانهای ااصلی استفاده می شود.
در خیابانهای پراهمیت یا خصوصی تر، بسیاری از محوطه ها از تیرکها و عناصر نور رسانی تزئینی، که غالبأ هم دارای طراحی و جزئیات بیشتری هستند، استفاده می کنند. این عناصر نور رسان معمولأ بر روی تیرکهایی با ارتفاع کمتر از ۲۵ فوت(۵/۷ متر) استقرار یافته اند.
بسیاری از آنها دارای بخشی برای نور رسانی به پیاده رو ها نیز هستند که ارتفاعی بین ۱۲تا ۱۵ فوت(۵/۴ -۶/۳ متر ) دارند.
تیرکهای نور رسانی غالبأ امکان اتصال بازوهایی را (از یک سمت یا در دوسمت) برای پلاکارد و دیگر عناصر گرافیکی موقت و در بین دو تراز منبع نور رسانی خیابان و پیاده رو، دارند (انجمن شهرسازی امریکا، ۱۳۸۷: ۳۷۲-۳۷۱)
۲-۱۶-۱۸-۲ :انواع لامپ های مورد استفاده برای روشنایی معابر
الف) لامپ های تنگستن: لامپ ها دارای گازهای هالوژنه که حباب آن از جنس نظیر کوارتز ساخته شده و می تواند در دماهای بالانیز عمل نمایند.
ب) لامپ های فلورسنت لوله ای: لامپ هایی که در انها تشعشع ماوراء بنفش در اثر عبور قوس الکتریکی از داخل بخار جیوه ای ایجاد شده و داخل حباب شیشه ای لامپ با فسفر پوشانده شده، تا اشعۀ ماورائ بنفش را جذب کرده و به بخشی از آن اجازه خروج از لامپ به بیرون را بدهد.
ج) لامپ های سدیمی: لامپی که دارای نور زرد رنگ بوده و دارای طیف نوری وسیعی است و فشار بخار سدیم در زمان نور دهی لامپ در حدود ۱/۰ اتمسفر است.
د) لامپ های سدیمی: لامپی که با فشار بخار جیوه در حدود یازده اتمسفر و یا بیشتر کار می کند.
نور تولید شده آبی- سفید است، اما تنها دارای رنگهای بنفش، آبی، سبزو زرد در طیف خود می باشد (هیراسکار، ۱۳۷۶: ۱۸۲)
۳-۱۶-۱۸-۲ :محل قرارگیری عناصر روشنایی
عناصر روشنایی خیابان معمولأ در محئطه جدول پیاده رو استقرار می یابند. فاصله بین این عناصر باید همسان باشد و میزان آن با حداقل روشنایی لازم ارتباط می یابد. فواصل مذکور معمولأ با تقاطع و بریدگی جدولها در امتداد خیابان قطع می شوند؛ به همین خاطر مکان یابی عناصر نوررسان با قدری انعطاف پذیری انجام می گیرد. اگر در پیاده روی درختانی نیز وجود داشته باشند، موقعیت قرار گیری عناصر نور رسان در بین درختان باید به گونه ای باشد که تاج درختان با پوشش نور رسانی تداخل نکند. فاصله متوسط درختان از عناصر نور رسان ۴۰ فوت (۱۲متر) از مرکز و برای بالغ کوچکتر ۱۵ فوت (۵/۴متر) است.
۴-۱۶-۱۸-۲ : فاصله نصب و مکان یابی
تصویر شماره(۳۰-۲ ) فاصله نصب و مکان یابی
مکان یابی چراغها به میانگین لاکس مورد نیاز برای نور دهی یا روشن ساختن جاده ه، قدرت لامپ، پهنای جاده؛ بلندی چراغ ها، امکانات تعمیر و نگهداری و نظایر آن، بستگی دارد. فضای بین لامپ تا لامپ دیگر در جاده های مستقیم معمولا سه تا پنج برابر ارتفاع آنهاست. فاصله لامپ ها بر روی پیچ های تند باید نزدیک تر از میزانی باشد که به طور معمول در جاده های مستقیم مورد استفاده قرار می گیرد. (هیراسکار، ۱۳۷۶: ۸۵-۱۸۴)
۵-۱۶-۱۸-۲ :ملاحظات مهم در برنامه ریزی روشنایی معابر
هر روشی که برای تأمین روشنای در یک محل انتخاب شود،در تجهیزات و نحوه اجرای آن باید دارای این مشخصات باشد: مقاومت در برابر تخریب عمدی، مقاومت در برابر شرایط جوی و اقلیمی نا مساعد، عدم زنگ زدگی و فرسایش، نصی اسان و بالاخره نگهداری آسان که از مهمترین مشخصات یک سیستم روشنایی و متمم همه ی مشخصات دیگر محسوب می شود، چرا که یک طرح روشنایی در صورتی موفق خواهد بود که امکان نگهداری و تعمیر تجهیزات آن و جایگزین قطعات آن باشد.(رضوی، ۱۳۷۹: ۷۱)
در برنامه ریزی برای روشنایی بایستی نیاز های عابرین پیاده لحاظ شده و عوامل زیر در نظر گرفته شود:
متناسب با مکان طراحی شود(لامپ نورانی و درخشان برای مکان های پر هیجان و شلوغ مناسب خواهد بود؛ در حالی که ان برای پارک خلوت مفید نمی باشد.)
لامپ هایی مورد استفاده قرار گیرند که رنگ ها را تحریف نکنند( مردان و زنان هر دو دوست دارند تا در زیر نور مصنوعی به طبیعت نگاه کنند.
به ایجاد فضایی سالم در شب برای عابرین پیاده کمک کنند(Alern, 1982: 316)
۱۷-۲ :خلاصه و نتیجه گیری
زیبایی وکمال مطلق در شهر زیبایی این نکته را تاکید می کند که ناکجا آباد غایت حرکت کمال جویانه انسان و بن بست تاریخ است و تمامی تکاپوی ادمی برای رسیدن به کمال و سعادت مطلق تا هنگامی معنی ومفهوم دارد که بدان دست نیافته باشد.(نظامی:۴:۱۳۸۵)
در برنامه ریزی مبلمان شهری علاوه بر ملاحظات کلی باید ملاحظات جزئی در تک تک عناصر که تفاوت هایی با یکدیگر دارند لحاظ شود و ما نیز کلیه ضوابط و معیار های برنامه ریزی و طراحی نظیر: مواد، آرگونومی، رنگ، هویت بخشی، وندالیسم و جزو آن مورد بررسی قرار دادیم و باید بررسی مواد فوق می توان به این نتیجه رسید که چون مبلمان شهری در آسایش و رفاه شهروندان و زیبایی فضای شهری نقش بسزایی دارد، از این رو برنامه ریزان و طراحان بایستی در طراحی، ساخت و چیدمان آن تمام ملاحظات کلی و جزئی از جمله هویت مکانی، زمانی، فرهنگ، پایداری محیط، انسجام فضایی، مواد و رنگ، دسترسی و ملاحظات تجسمی و ظاهری جزو الویت در ساخت شهر لحاظ شود.
فصل سوم
مورد مطالعه محدوده مطالعه
۳-۱- شناخت استان آذربایجان شرقی
استان آذربایجان شرقی از استان‌های مهم و پرجمعیت ایران است که در گوشه شمال غرب کشور واقع گردیده است. مساحت این استان ۴۵۴۹۱ کیلومتر مربع است که حدود ۲٫۸ درصد از مساحت کل کشور را شامل می‌شود. این استان از نظر موقعیت طبیعی در محل به‌هم خوردگی دو رشته کوه البرز و زاگرس، به‌عبارتی در زون البرز و آذربایجان و در گوشه شمال‌غرب فلات ایران واقع شده‌است. از نظر تقسیمات حوضه‌های آبریز کشور، حوضه‌های آب‌خیز ارس، سفیدرود ـ قزل‌اوزن و دریاچه ارومیه پهنه استان را پوشش می‌دهند که بیشترین مساحت استان در محدوده حوضه آبریز دریاچه ارومیه قرار گرفته‌ است. در حالت کلی، استان آذربایجان‌شرقی یک منطقه کوهستانی محسوب می‌شود که حدود ۴۰ درصد از سطح آن را کوهستان فرا گرفته‌است. از مناطق کوهستانی معروف منطقه، می‌توان توده آتشفشانی سبلان در شرق و سهند در غرب و جنوب غربی و رشته کوه‌های قره‌داغ در شمال و رشته کوه‌های تخت سلیمان و اربط در جنوب و ارتفاعات بزقوش در جنوب شرق و قوشاداغ در شمال‌شرق استان را نام برد این استان از ناحیه شمال، با کشورهای آذربایجان، ارمنستان و جمهوری خودمختار نخجوان (وابسته به کشور آذربایجان) به طول ۲۳۵ کیلومتر دارای خط همجواری است که مرز مشترک این استان با کشورهای فوق را رود ارس تشکیل می‌دهد. آذربایجان شرقی به دلیل داشتن اشتراکات فراوان با کشورهای همسایه یکی از مهم‌ترین مناطق کشور در روابط خارجی محسوب می‌شود. این استان از ناحیه غربی و جنوب غربی با آذربایجان غربی همجوار می‌باشد. در جنوب خود با استان زنجان و از ناحیه شرقی نیز با استان اردبیل حدود ۴۰۰ کیلومتر مرز مشترک دارد.
از نظر تقسیمات حوضه‌های آبریز کشور، حوضه‌های آبخیز ارس، سفیدرود، قزل‌اوزن و دریاچه ارومیه پهنه استان را پوشش می‌دهند که بیشترین مساحت استان در محدوده حوضه آبریز دریاچه ارومیه قرار گرفته است. (سایت استانداری آذربایجان شرقی،باز بینی شده در۱۳۸۷)
براساس سرشماری عمومی نفوس ومسکن سال۱۳۹۰جمعیت استان برابر۳۷۲۴۶۲۰نفر بوده که نسبت به سال ۱۳۸۵، ۶۶/۰درصد داشته است.نسبت جنسی استان در سال فوق برابر۱/۱۰۲نفر بوده است.برسی ساختارجنسی استان نشان داد که سهم جمعیت گروه سنی۱۴-۰ساله برابر ۲/۲۲٪بوده است.دراین سال از کل جمعیت استان۲/۶۹درصد در نقاط شهری و۸/۳۰ساکن روستا بوده انددر سال۱۳۹۰از کل جمعیت استان۲/۶۹درصد در نقاط شهری و۸/۳۰درصد روستایی ساکن بوده است.( سالنامه آماری استان آذربایجان شرقی-۱۳۹۰،جمعیت وسرزمین ،صفحات۵،۶)
۲-۳- شناخت شهرستان ملکان
شهرستان ملکان درجنوب استان آذربایجان شرقی قراردارد که درمرزاستان آذربایجان غربی، کردستان و درجنوب شرقی دریاچه ارومیه و درمسیرجاده ترانزیتی تبریزبه استان های غربی و جنوب غربی کشورقراردارد. این شهرستان ازشمال غربی به شهرستان بناب و ازشمال شرقی با شهرستان های مراغه و هشترود و ازجنوب با استان آذربایجان غربی (شهرستان میاندوآب)و دریاچه ارومیه محدود می شود. این شهرستان درطول جغرافیایی ۶ درجه و ۲۶ درجه و درعرض جغرافیایی ۸ درجه و ۳۷ درجه بین مختصات ۴۵ و۵۵ درجه و ۴۶ درجه و ۲۶ دقیقه طول شرقی نسبت به نصف النهارمبدا و بین ۳۶ درجه و ۵۷ دقیقه الی ۳۷ درجه و ۱۷ دقیقه عرض شمالی نسبت به خط استوا واقع گردیده است ارتفاع این شهرستان ازسطح دریا ۱۳ مترمی باشد مساحت این
شهرستان قبلا ۱۴۵۰ کیلومترمربع بوده که پس ازتصمیمات کشوری ۶۷-۶۸ روستاهای زیادی ازاین شهرستان و ازجمله شهرباروق ازاین شهرستان انتزاع و به شهرستان های بناب – میاندوآب و مراغه ملحق شدند که حدود ۳۴ روستا می باشد و مساحت کلی شهرستان ملکان درحدود ۱۰۶۸۷ کیلومترمربع می باشد طبق آخرین تقسیمات کشوری شهرستان ملکان دارای دو بخش به نام‌های مرکزی (شامل دهستان‌های گاودل مرکزی، گاودل غربی و گاودل شرقی) و لیلان (شامل دهستان‌های لیلان جنوبی و لیلان شمالی)سه نقطه شهری به نام‌های ملکان و لیلان و مبارک شهر و۸۳آبادی می‌باشد براساس نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ۱۳۹۰، جمعیت شهرستان ملکان در حدود ۱۰۶۱۱۸ نفر (۲٫۸ درصد جمعیت استان) و جمعیت مرکز این شهرستان ۲۵۳۱۲ نفر برآورد شده است. جمعیت شهری این شهرستان ۳۱۴۸۷ نفر و جمعیت روستایی آن ۷۴۶۳۱ نفر و تعداد خانوار آن ۲۹۷۰۷ خانوار است. (نتایج سالنامه آماری استان آذربایجانشرقی-۱۳۹۰، صفحات۱۱،۱۵،۱۶)
جدول شماره(۳)تعداد شهرها،دهستانها،آبادیهای دارای سکنه شهرستان به تفکیک بخش