تعریف دیابت

دیابت قندی یک بیماری مزمن است و زمانی بروز می­ کند که 1)توانایی لوزالمعده در ترشح انسولین کم شده و یا از­بین رفته باشد، یا2) بدن نتواند به طور موثر از انسولین ترشح شده توسط لوزالمعده استفاده کند. انسولین هورمونی است که برای تبدیل قند، نشاسته و دیگر غذاها به­انرژی، مورد­نیاز می­باشد و برای زندگی روزانه ضروری است. اختلال یا عدم ترشح انسولین توسط کبد یا عدم فعالیت مناسب انسولین و یا هر­دو عامل باعث افزایش قند خون(هیپرگلیسمی) و دیگر اختلال­های متابولیکی می­ شود که اگر هیپرگلیسمی به­خوبی کنترل نشود، ممکن است موجب عوارض جدی شود. در دیابت مجموعه ­ای از اختلالات وجود­دارد که باعث گردیده سلول­های بدن نتواند به­نحو مناسب از کربوهیدرات­ها به­عنوان یک ماده غذایی اساسی استفاده نماید، که نتیجه­ آن افزایش میزان فند خون خواهد­بود(بگنر و همکاران،2007؛ هریس و همکاران،2011).

2-2-3-انواع دیابت

مشکلات تقسیم ­بندی دیابت سال­ها وجود داشته­است. اخیرا سازمان بهداشت جهانی(WHO) و انجمن دیابت آمریکا(ADA) آن را به چهار­گروه تقسیم کرده ­اند(هریس وهمکاران،2011):

2-2-3-1-دیابت نوع 1

دیابت نوع1 در گذشته به نام دیابت وابسته به انسولین (IDDM) نامیده می­شد. این نوع دیابت به­خاطر از دست رفتن یا بد­عمل کردن سلول­های سازنده ­ انسولین، سلول­های بتای لوزالمعده ، است. آسیب­رسیدن به این سلول­ها منجر به تولید نشدن انسولین می­ شود .این نوع دیابت را بیماری خود­ایمنی می­نامند یعنی اینکه سیستم ایمنی بدن به سلول­های سازنده ­ انسولین حمله می­ کند و آن­ها را تخریب می­ کند اما علت اینکه سیستم ایمنی چرا به این سلول­ها حمله می ­ند هنوز نامشخص است. به علت اینکه انسولین ، برای ادامه­ی حیات ضروری می­باشد در دیابت نوع 1 به­علت ساخته نشدن این ماده، انسولین باید از طریق دارو وارد بدن شود.حدود 10 درصد از کل دیابت­ها مربوط به دیابت نوع 1 می­باشد.  این بیماری بیشتر در کودکی و نوجوانی و به­ طور­کلی قبل از 30 سالگی بروز می­ کند(بریت،2008؛ هریس و همکاران،2011).

2-2-3-2-دیابت نوع2

دیابت نوع2 در گذشته تحت عنوان دیابت غیر­وابسته­به­انسولین خوانده می­شد. در این نوع دیابت پانکراس انسولین کافی تولید نمی­کند و حتی اگر تولید کند نیز سلول­های بدن حساسیت کمی به انسولین نشان می­ دهند که این منجر به تجمع قند­خون می­ شود. حدود 90 درصد ازموارد دیابت مربوط به دیابت نوع2 می­باشد.  این بیماری معمولا از میانسالی به بعد رخ­می­دهد، البته امروزه سن مبتلا شدن به این بیماری در بعضی از کشورها از جمله ایران رو­به­کاهش است. اگر سطوح قند­ خون از 200-180 mgdl/L بیشتر شود نشانه­هایی همچون تشنگی و گرسنگی مفرط و همچنین پرادراری دیده می­ شود که این­ها از علائم اولیه­ی دیابت نوع 2 می­باشند. اغلب افراد مبتلا به دیابت نوع 2 چاق هستند یا اینکه در محدوده­ شکم تجمع چربی دارند. این نوع دیابت به طور معمول به کمک رژیم­غذایی­مناسب، فعالیت­بدنی­کافی و داروهای خوراکی کاهنده­ی قند­خون درمان می­ شود. در برخی موارد نیز برای دستیابی به کنترل گلیسمیک مطلوب نیاز به انسولین­درمانی است(باقیانی مقدم، افخمی اردکانی، مظلومی و سعیدی زاده،1385؛ بریت،2008؛ هریس و همکاران،2011).

2-2-3-4-دیابت حاملگی

دیابت بارداری به­شرایطی اطلاق می­گردد که سطح قند­خون در طی بارداری بالا رفته و علائم دیابت در خانم­های باردار که قبلا دیابت برایشان تشخیص داده نشده، دیده شود(باقیانی مقدم و همکاران، 1385). این­نوع دیابت یک  عا­رضه­ی درحال رشد درسطح جهان و یکی از شایع­ترین عوارض دوران­بارداری است . شیوع دیابت بارداری بسته به جمعیت مورد مطالعه و تست­های تشخیصی ار1تا14درصد گزارش شده است(باقیانی­مقدم و همکاران ،1385). درکشورهای فاقد «برنام­ی ملی بیماری یابی »، دیابت بارداری غا لبا ً بدون تشخیص و درمان می­ماند که این امر سبب بروز عوارض ناگوار حاد و دیر­رس برای  مادر وفرزند می­ شود. تحقیقات مختلف نشان داده است فرزندان مادرانی که دیابت ایشان در دوران بارداری به­ طور مطلوب  درمان نشده است ، در دوران بلوغ وبزرگسا­لی ،  یا دچار چاقی ، اختلالات تحمل گلوکز ویا مبتلا به دیابت می­شوند . اگر­چه بعد از زایمان دیابت از بین می­رود اما ممکن است در بارداری بعدی دوباره ظاهر­گردد . حدود 50% خانم­ها­یی که طی دوران حاملگی دچار دیابت می شوند ممکن است 10سال پس از دوران بارداری در معرض خطر ابتلای دائمی به دیابت ( اغلب به دیابت نوع دوم )  باشند(هریس و همکاران،2011؛ باقیانی مقدم و همکاران ،1385)

1.Bogner

2^{.World Health Organization}

3.American Diabetes Association

4.Insulin ^{Dependent Diabetes Mellitus} 

5.Non-Insulin ^{Dependent Diabetes Mellitus(NIDDM)}