دیابت همراه با بیماری های دیگر 

دربرخی افراد مبتلا به بعضی از بیماری­ها  ( به عنوان مثال :  تالاسمی ، بیماری­های لوزالمعده  ،  بیماری­های غدد ­درون­ریز و … ) دیابت نیز بروز می کند(قاری نیت،1383) .

2-2-3-6-پری دیابت

این افراد دیابتی به شمار نمی­روند اما در معرض ابتلا به آن می­باشند. یک مرحله­ ای است که بین نداشتن دیابت و داشتن دیابت نوع 2 می­باشد به­ طوری­که فرد نه دارای سطوح نرمال قند­ خون است نه­اینکه قندش خیلی بالامی باشد که به عنوان دیابت نوع 2 شناخته شود.

گروه­هایی با اختلال متابولیسم گلوکز کمتری نیز وجود­دارند. این گروه­ها شامل اختلال تحمل گلوکز(IGT) واختلال قند خون ناشتا(IGF) است.IGT حالتی است که غلظت گلوکز خون بالاتر از حد طبیعی است اما در فرد دیابتی این سطح پایین­تر است.IFGبه حالتی گفته می­ شود که قند­خون ناشتا بالا است. امروزه،IGTبیشتر به عنوان یک خطر تلقی شده تا نوعی از دیابت وIFGحالتی است که خطر ابتلا به دیابت را در10سال آینده50%-25%افزایش می­دهد. به­هر­حال وضعیت­های IGTوIFGبا تغییرات اصلاحی در شیوه­ زندگی بهبود می­یابد. یکی دیگر از نتایج مهم تقسیم ­بندی جدید سندرم­ متابولیک است. سندرم متابولیک به مجموعه ­ای از دیابت نوع2یاIGTبا چند عامل خطر دیگر بیماری­های مهم نظیر چاقی، اختلال در غلظت چربی­های خون(دیسلیپیدمی)، فشارخون بالا(هیپرتانسون)، مقاومت به انسولین و افزایش خفیف در دفع پروتوئین از طریق ادرار(میکروآلبومینوری) بستگی دارد(هریس همکاران،2011).

2-2-4-همه­گیر­شناسی دیابت

دیابت یکی از مشکلات عمده­ی بهداشت عمومی در جهان معاصر است که به­سرعت رو­به افزایش است. این بیماری که پنجمین علت مرگ­و­میر جوامع غربی و چهارمین دلیل مراجعه­ی­ شایع به پزشک است،15%هزینه­ های مراقبت بهداشتی را در ایالت­متحده به خود اختصاص داده­است(عزیزی و همکاران،1379). تغییرات فردی و گذار فرهنگی جوامع همواره با پدیده­ پیر­شدن در کشور­های در­حال­توسعه، دیابت را به­یک اپیدمی جهانی تبدیل کرده است؛ به­ طوری­که سازمان بهداشت جهانی از سال1993تمام کشورهای جهان را به مقابله با این اپیدمی فراخوانده است. طبق گزارش این سازمان پیش ­بینی می­ شود شیوع دیابت از4%در سال1995به 4/5%در سال2025برسد؛ به طوریکه در کشورهای در حال توسعه تعداد بیماران از84میلیون نفر به 228میلیون نفر خواهد­رسید. این سازمان تعداد بیماران دیابتی در ایران را درسال 2000 میلادی 2103000 اعلام کرد که تا سال2030میلادی این میزان به 6421000 نفر افزایش خواهدیافت(سازمان بهداشت جهانی،2006). طبق آخرین بررسی­ای که در ایران انجام شد، شیوع دیابت در کل جمعیت ایران3-2درصد و در افرادبالای 30 سال3/7 درصد برآورد شده است(مروتی شریف آباد و روحانی تنکابنی،1388). افخمی و همکاران در سال 1378 شیوع دیابت را درجمعیت شهری بالای 30 سال استان­یزد مورد بررسی قرارداد که این میزان 52/14درصد برآورد گردید که به دو­برابر متوسط کل کشور می­رسد و بیش­ترین شیوع مربوط به شهرستان یزد با7/15درصد بوده ­است(جعفری­زاده و همکاران،1384). براساس گزارشات سازمان جهانی بهداشت حدود 285 میلیون دیابتی در سرتاسر جهان وجود دارد که این عدد تا سال 2030 به 438 میلیون خواهد­رسید. حدود 50 درصدو دربرخی از کشور ها تا 80 درصد از بیماران دیابتی از بیماری خود بی اطلاع هستند و زمانی اطلاع پیدا می­ کند که دچار عوارضی همچون بیماری­های قلبی شده ­اند. سن مبتلا شدن به دیابت نوع 2 در جهان 55 تا 65سالگی می­باشد اما در ایران این سن حدود 5 تا 55 سالگی می­باشد، همچنین 14 تا 23 درصد از ایرانیان بالای 30 سال به دیابت مبتلا هستند که حدود 50 تا 60 درصد از آنها از بیماری خود اطلاعی ندارند. دیابت نوع2فراوانتر است و تقریبا90درصدکل موارد دیابت را شامل می­شود(ایگد،2005).

2-2-5-سبب­شناسی دیابت

سبب­شناسی دیابت نوع دو، هم با عوامل ژنتیکی و هم با عوامل محیطی رابطه­دارد، اما زمینه­ ژنتیکی تأثیر بیشتری بر پیشرفت دیابت نوع دو دارد، به­ طوری­که میزان مطابقت دیابت در میان دو­قلو­های یک­تخمکی بیش از 33 درصد است و زمینه­ ژنتیکی را تایید می­ کند.  علاوه بر این به­ طور تقریبی 33 درصد افرادی که مبتلا به دیابت نوع دو تشخیص داده می­شوند خویشاوندی درجه­­ی یک یا دو دارند(پورشریفی و همکاران،1386).

2-2-6-عوارض دیابت

عوارض دیابت به دودسته تقسیم می­شوند .عوارض زود­رس شامل:هیپو­گلیسمی و هایپرگلیسمی وعوارض دیر­رس شامل: نورو پاتی ، نفرو پاتی، رتینو­پاتی، درما­تو پاتی، سندرم پای دیابت

2-2-6-1- عوارض زودرس

عوارض زودرس مشکلاتی هستند که در کوتاه مدت فرد دیابتی را در معرض خطر قرارمی­دهد . باتوجه به درمان نوین دیابت که آموزش ، اساس آن را شکل می­دهد،می­توان از این عوارض جلوگیری نمود .

- هیپوگلیسمی ( کاهش قند خون )

هیپو­گلیسمی از جمله  عوارض زود­رس و یکی از عوارض جانبی انسولین­درمانی است . اگر میزان قند خون از 60 میلی­گرم کمتر شود، خطر هیپوگلیسمی بیمار را تهدید می­ کند  ، ولی اکثر متخصصان معتقدند زمانی باید از هیپوگلیسمی  صحبت کرد که میزان قند خون به کمتر از 40 میلی گرم برسد . این پدیده بویژه درافرادی به چشم می­خورد  که  معمولا  ٌ قند خونشان از کنترل خوب یا عالی برخوردار است  . علائم هیپوگلیسمی  شامل:« گرسنگی فراوان ، رنگ­پریدگی ، پوست مرطوب وسرد ، طپش­قلب ، لرزش ، بیقرای ، دل درد ، اختلال بینائی  ،  سست­شدن زانوها و سرانجام کاهش قدرت تمرکز ، دو­بینی، اشکال درصحبت کردن وراه رفتن ، گرفتگی ماهیچه ها  ، بی­هوشی و احتمالا  ٌ تنشج  »است . مهم­ترین علل هیپوگلیسمی تزریق مقدار بیشتر انسولین، تزریق  طبق معمول انسولین، ورزش یا فعالبت جسمی، کم­خوردن یا دیر­خوردن غذا و اسهال یا استفراق می­باشد . تحقیقات جدید نشان داده است که دفعات بروز هیپوگلیسمی درکودکان بیشتر از بزرگسالان است . هرچه بیماردیابتی جوان تر ( سن کمتر) و قند­خون نیزدر حد طبیعی کنترل باشد ، احتمال بروز دفعات بیشتر خواهد­بود .کودکان زیر 7 سال نسبت به بروز هیپوگلیسمی حساس­ترند . علاوه براین ،  « هیپوگلیسمی­های شدید » ممکن است به اختلالاتی در روند رشد منجر گردد . هنگامی که هیپوگلیسمی اتفاق می­افتد وبعد از آن ، افراد اکثرا  ٌ دچار  « کندی فعالیت ذهنی » می­شوند ، اما در کیفیت وصحت کارشان تغییری به وجود نمی­آید. هیپوگلیسمی­های مکرر ومزمن ، ممکن است در

1. ^{Impaired Glucose Tolerance}
2. ^{Impaired Fasting Glycaemia}
3. ^{World Health Organization}