هدف از این پژوهش بررسی تأثیرتعمیم نام تجاری برنگرش مصرف کننده از محصول جدید (مطالعه موردی برند چیکا ) است. در ادامه با توجه به مطالب ذکر شده به ارائه مدل مفهومی تحقیق پرداخته شده است:
H2b
H2a
H1
H2
کیفیت ادراک شده
نگرش مصرف کننده
تناسب ادراک شده
انتقال مهارت
مکمل بودن محصول
جانشینی محصول
H2g
نمایشگر۱-۱ مدل مفهومی تحقیق
مدل مورد استفاده در تدوین فرضیات، برگرفته شده از مدل آکر و همکاران[۶] (۱۹۹۰)، تحت عنوان” ارزیابی مصرف کننده از تعمیم نام تجاری” میباشد. ، بنابراین فرضیات تحقیق به شرح ذیل است:
: H1 بین کیفیت ادراک شده از محصول اصلی یک نام تجاری و نگرش مصرف کننده نسبت به محصول جدید ارتباط معنی داری وجود دارد.
: H2بین تناسب ادراک شده از محصول اصلی و جدید و نگرش مصرف کننده نسبت به محصول جدید ارتباط معنی داری وجود دارد.
: H2a بین قابلیت انتقال مهارتها و تجهیزات ساخت از محصول اصلی به محصول جدید از دید مصرف کننده و نگرش او نسبت به محصول جدید ارتباط معنی داری وجود دارد.
: H2b بین میزان مکمل بودن محصول اصلی و جدید از دید مصرف کننده و نگرش او نسبت به محصول جدید ارتباط معنی داری وجود دارد.
: H2g بین میزان جانشینی محصول اصلی با محصول جدید از دید مصرف کننده و نگرش او نسبت به محصول جدید ارتباط معنی داری وجود دارد
۸-۱٫ روش تحقیق
روش های تحقیق به عنوان هدایتگرهای جستجوهای علمی در جهت دستیابی به حقیقت تلقی می شود. دستیابی به هدفهای علم یا شناخت علمی میسر نخواهد بود، مگر زمانی که با روش شناسی درست صورت پذیرد. به عبارت دیگر تحقیق از حیث روش است که اعتبار می یابد نه از موضوع تحقیق. الگوهای تحقیقی شمای کلی را مشخص میسازند و به محقق امکان میدهد تا نظم گروه یا گروه های مورد تحقیق، ارتباط آنها با هم و مراحل ارائه عامل مورد نظر در تحقیق و مطالعه تغییرات حاصل را به موضوع تعیین کند و بر اساس آن تحقیق را به انجام رساند. ( کلاته ، ۱۳۸۴)
طبق مطالعات صورت گرفته، این تحقیق را می توان بر اساس هدف تحقیقات علمی از نوع تحقیقات کاربردی خواند و همچنین براساس ماهیت و روش از نوع تحقیقات توصیفی پیمایشی دانست که به بررسی عوامل موثر بر تأثیرتعمیم نام تجاری برنگرش مصرف کننده از محصول جدید می پردازد.
۹-۱٫ روش جمع آوری اطلاعات
روش های جمع آوری اطلاعات در این تحقیق، عبارتند از :
بررسی کتابخانهای و مطالعه متون تخصصی از طریق کتب ، نشریات و جستجو در پایگاهای اطلاعاتی(مرکز اطلاعات و مدارک علمی ایران ، کتابخانه ملی و …) به منظور استفاده از نظرات محققان دیگر و ایجاد مبانی نظری تحقیق .
استفاده از فنون ، بررسی اسناد و مدارک و مصاحبه با اساتید و کارشناسان .
استفاده از پرسشنامه بعنوان اصلیترین ابزار جمعآوری اطلاعات به منظور دستیابی به داده های مورد نظر.
۱۰-۱٫ جامعه آماری
از آنجایی که هدف اصلی تحقیق کشف اصولی است که در تمام جامعه صدق کند ، اما مطالعه تمامی جامعه به گونه ای که به یک قاعده کلی بیانجامد اگر محال نباشد، کاری بسیار وقت گیر و دشوار است، بنابراین محققین برای انجام دادن پژوهش از جامعه نمونه گیری به عمل می آورند و این نمونه به صورت کوچک شده کل جامعه مورد مطالعه خواهد بود .
جامعه آماری این تحقیق شامل کلیه مصرف کنندگان محصولات غذایی چیکا در شهر تهران میباشد.
۱۱-۱٫ نمونه آماری
در این تحقیق به دلیل اینکه حجم جامعه نامشخص است ار فرمول نمونه گیری کوکران استفاده شده است که با اضافه کردن ۱۰۰ نفر به حجم نمونه برای اطمینان بیشتر تعداد ۳۶۷ پرسشنامه بین مصرف کنندگان محصولات چیکا در سطح شهر تهران توزیع شده است.
۱۲-۱٫ روش تجزیه و تحلیل داده ها
در این تحقیق پس از جمع آوری پرسشنامه ها و استخراج پاسخها برای تبدیل داده های اولیه حاصل از پرسشنامه ها به حالت قابل استفاده داده ها وارد نرم افزار اس.پی.اس.اس[۷]شده است و سپس نسبت به استخراج آمار توصیفی با دسته بندی اطلاعات،تبدیل اطلاعات دسته بندی شده به فراوانی،میانگین آماری و جداول یک بعدی و دو بعدی اقدام شده و در ادامه فرضیات تحقیق با بهره گرفتن از تحلیل مسیر و توسط مدل معادلات ساختاری مورد آزمون واقع شدند .
۱۳-۱٫ قلمرو تحقیق[۸]
قلمرو موضوعی:
این تحقیق به بررسی نام تجاری و تاثیر تعمیم نام تجاری بر نگرش مصرف کننده نسبت به محصول جدید می پردازد.
قلمرو مکانی:
قلمرو مکانی این تحقیق شامل مشتریان بالفعل مارک تجاری غذایی چیکا در شهر تهران است.
قلمرو زمانی:
این تحقیق با گرد آوری داده ها و اطلاعات از اردیبهشت سال ۱۳۹۱ تا اواخر اسفند ماه سال ۱۳۹۱ انجام گرفت.
۱۴-۱٫شرح واژگان:
واژگان کلیدی این تحقیق عبارتند از :
بازار[۹]
به مجموعه ای از خریداران بالقوه و بالفعل یک کالا، بازار اطلاق می شود(کاتلر و آرمسترانگ،۱۳۸۵).
نام تجاری
نام یا نمادی است که موجب متمایز شدن کالاها و خدمات یک سازمان از کالاها و خدماتی می شود که توسط رقبا عرضه می شوند. و سازمان آن را با هدف ارزش آفرینی برای ذینفعان خود به کار می برد(همان منبع ،۱۳۸۵).
تعمیم نام تجاری:
به کارگیری نام تجاری موجود، در طبقات محصول جدید(همان منبع،۱۳۸۵).
سازمانها که به نحوه ایجاد ارتباطات همراه با اعتماد پی برده اند به کارهای متداول معینی دست می زنند.
بعضی از این اعمال عبارتنداز:
۱-رک و راست عمل کردن:
رک و راست بودن به اعتماد و اطمینان منجر می شود. بنابراین، مردم را بی اطلاع نگذارید.
اطمینان بیابید که خط مشی هایی که بران اساس تصمیم گیری می کنند اشکار وصریح است. دلیل تصمیم گیریها را توضیح دهید.درمورد مشکلات رودربایستی به خرج ندهید و اطلاعات مربوط را به طور کامل رو کنید.
۲-احساسات خود را بازگو کردن:
سازمانهایی که فقط وفقط ناقل حقایق مسلم باشند به همان اندازه خشک و سرد قلمداد می شوند. اگر احساسات خود را با دیگران درمیان بگذارید دیگران شما را آن گونه که واقعاً هستید ودر مقام یک انسان شمارا خواهند دید خواهند شناخت و برایتان احترام بیشتری قایل خواهند شد.
۳-حقیقت را گفتن:
اگر صداقت جهت اعتماد اهمیت دارد پس شما را باید آدمی حقیقت گو بدانند. مردم معمولا دردانستن چیزی که حاضربه شنیدنش نبوده اند پیش از اطلاع یافتن ازانکه مدیرشان به انهادروغ گفته است تسامح به خرج می دهند.
۴-ثبات داشتن:
مردم طالب پیش بینی پذیری اند . عدم اعتماد ازان ناشی می شود که ندانیم انتظار چه چیزی راداریم . وقتی هدف اصلی خود را دانستید از خود چنان ثباتی خواهید داد که اعتماد به بار خواهد اورد.
۵-وفای به عهد :
لازمه اعتماد ان است که مردم باور داشته باشند که شما قابل اتکا هستید .از این رو لازم است که به تعهدات و گفته های خود وفا کنید.به قولی که داده میشود باید عمل شود.
۶-رازداری:
ما به افرادی که محتاط هستند اعتمادداریم و می توانیم به انها اتکا کنیم .بنابراین اگر افراد با گفتن رازی خودرا اسیب پدیر سازند باید مطمئن باشند که شما ان را با دیگران درمیان نمی گذارند ویا به این این راز خیانت نمی کنید.اگر مردم شما را آدمی بدانند که راز های محرمانه آنهارا فاش می کنید ویا نمی توان به شما تکیه کرد در آن حال ،شما را قابل اعتماد نخواهند دانست.
۷-ابرازشایستگی:
باابزارشایستگی فنی وتوانایی حرفه ای تحسین واحترام دیگران را بر انگیزید .به ایجادارتباط ،مذاکره ودیگر مهارت های میان افراد و آشکارساختن آنهاتوجه خاص مبذول دارید.(Robbins, 2003:148)
۲-۱-۶ ارزشهای سازمانی بانک ملت
عوامل اعتماد دراین تحقیق براساس ارزشهای سازمانی بانک ملت بیان شده است.(پژوهش مضمون استراتژیک هویت جدید بانک ملت،۱۳۸۷)
این ارزشها شامل موارد زیر است:
۱-ارزش شماره ۱:تلاش جمعی
۲-ارزش شماره ۲:خدمت مشتاقانه
۳-ارزش شماره ۳:نوآوری
۴-ارزش شماره ۴: ارزش آفرینی
۵-ارزش شماره ۵:سرآمدی
۶-ارزش شماره ۶:تعهد
۷- ارزش شماره۷: اعتماد مشتریان
۸-ارزش شماره ۸:وفاداری مشتریان
۹-ارزش شماره ۹:سهولت وسادگی
۱۰-ارزش شماره ۱۰:صمیمیت
۱۱- ارزش شماره ۱۱:مسولیت پذیری
ارزش شماره ۷ :اعتمادمشتریان(ایجاد اتکا واستناد به خدمات بانک در نزد مشتریان)
| شاخص ها | مصادیق رفتاری | ||
| ۱ | خوش قولی | ۱ | ارائه خدمات بانکی درزمان مناسب |
| ۲ | شفافیت |
۲۰/۰
۲۱/۳
۰۱/۰
حل مشکل
۱۴/۰
۰۴/۰
۱۷/۰
۴۳/۳
۰۱/۰
همراهی عاطفی
۲۱/۰
۰۷/۰
۱۵/۰
۱۱/۳
۰۱/۰
کنترل رفتار
۱۹/۰
۰۴/۰
۲۳/۰
۰۴/۴
۰۱/۰
جدول ضرایب معادله رگرسیونی فوق سهم هر کدام از متغیرهای پیش بین را در پیش بینی متغیر ملاک نشان میدهد. همانطورکه در جدول فوق مشاهده میشود خرده مقیاسهای عملکرد (ارتباط، آمیزش عاطفی، ایفای نقش، عملکرد کلی، حل مشکل، همراهی عاطفی و کنترل رفتار) می‌توانند به صورت معناداری متغیر ملاک سازگاری دانشاموزان را پیشبینی کنند. خرده مقیاس ارتباط با مقدار بتای ۲۱/۰ در سطح آلفای ۰۱/۰ پیش بینی کننده معنی داری برای متغیر سازگاری دانش آموزان به حساب می‌آید. به عبارت دیگر به ازای یک واحد تغییر در انحراف معیار خرده مقیاس ارتباط ۲۱/۰ در انحراف معیار متغیر سازگاری دانش آموزان تغییر ایجاد میشود. همچنین خرده مقیاس آمیزش عاطفی با مقدار بتای ۳۰/۰- و در سطح آلفای ۰۱/۰ پیش بینی کننده معنی داری برای متغیر سازگاری دانش آموزان به حساب می‌آید. به عبارت دیگر به ازای یک واحد تغییر در انحراف معیار خده مقیاس آمیزش عاطفی ۳۰/۰- در انحراف معیار متغیر سازگاری دانش آموزان تغییر ایجاد میشود. خرده مقیاس ایفای نقش با مقدار بتای ۲۵/۰- در سطح آلفای ۰۱/۰ پیش بینی معنیداری برای متغیر ملاک سازگاری دانش آموزان محسوب میشود. به عبارت دیگر به ازای یک واحد تغییر در انحراف خرده مقیاس ایفای نقش، ۲۵/۰- در انحراف معیار متغیر سازگاری دانش آموزان تغییر ایجاد میشود. خرده مقیاس عملکرد کلی با مقدار بتای ۲۰/۰در سطح آلفای ۰۱/۰ پیش بینی معنیداری برای متغیر ملاک سازگاری دانش آموزان محسوب میشود. به عبارت دیگر به ازای یک واحد تغییر در انحراف خرده مقیاس عملکرد کلی ، ۲۰/۰در انحراف معیار متغیر سازگاری دانش آموزان تغییر ایجاد میشود. خرده مقیاس حل مشکل با مقدار بتای ۱۷/۰در سطح آلفای ۰۱/۰ پیش بینی معنیداری برای متغیر ملاک سازگاری دانش آموزان محسوب میشود. به عبارت دیگر به ازای یک واحد تغییر در انحراف خرده مقیاس حل مشکل، ۱۷/۰در انحراف معیار متغیر سازگاری دانش آموزان تغییر ایجاد میشود. خرده مقیاس همراهی عاطفی با مقدار بتای ۱۵/۰در سطح آلفای ۰۱/۰ پیش بینی معنیداری برای متغیر ملاک سازگاری دانش آموزان محسوب میشود. به عبارت دیگر به ازای یک واحد تغییر در انحراف خرده مقیاس همراهی عاطفی، ۱۵/۰در انحراف معیار متغیر سازگاری دانش آموزان تغییر ایجاد میشود. خرده مقیاس کنترل رفتار با مقدار بتای ۲۳/۰در سطح آلفای ۰۱/۰ پیش بینی معنیداری برای متغیر ملاک سازگاری دانش آموزان محسوب میشود. به عبارت دیگر به ازای یک واحد تغییر در انحراف خرده مقیاس کنترل رفتار، ۲۳/۰در انحراف معیار متغیر سازگاری دانش آموزان تغییر ایجاد میشود.
فرضیه دوم: بین سبک های دلبستگی با سازگاری دانش آموزان به تفکیک جنسیت رابطه چندگانه معنیداری وجود دارد.
جدول ۱۲-۴.جدول خلاصه مدل رگرسیون چند متغیری همزمان جهت پیش بینی متغیر سازگاری دانش آموزان براساس سبک های دلبستگی
متغیرهای پیش بین
ضریب همبستگی
ضریب تعیین
سبکهای دلبستگی
۳۶/۰
۱۳/۰
برای تجزیه و تحلیل فرضیه دوم پژوهش از آزمون رگرسیون چند متغیری به روش همزمان استفاده شد. همانطور که در جدول فوق مشاهده می شود، ضریب همبستگی چندگانه بین خرده مقیاسهای سبکهای دلبستگی با متغیر سازگاری دانش آموزان برابر با ۳۶/۰ میباشد و ضریب تعیین آن برابر با ۱۳/۰ میباشد. به عبارت دیگر ۱۳ درصد از تغییرات واریانس متغیر سازگاری دانش آموزان به وسیله خرده مقیاسهای عملکرد خانواده تبیین میشود.
پراسد نیز با بهره گرفتن از روش خوشه‌بندی به تولید پروفایل مشتریان برای فروشگاههای خرده‌فروشی پرداخت، که به شناسایی رفتارها و الگوهای خرید مشتری، بهبود خدمات برای مشتریان برای رضایت بیشترشان و در نتیجه حفظ آنان کمک می کند (پراسد و همکاران، ۲۰۱۱). چن و همکاران نیز بر اساس پرداخت گذشتهی مشتری با بهره گرفتن از درخت تصمیم‌گیری به بخشبندی مشتریان پرداختند (۲۰۱۳). جدول ۲-۱ مدلهای تقسیم‌بندی که توسط نویسندگان مختلف پیشنهاد شده است را با توجه به متغیرهای ورودیشان طبقه‌بندی می کند.
جدول ۲-۱ خلاصهسازی متغیرهای ورودی استفاده شده در مدلهای بخشبندی (مرتضی نامور، ۲۰۱۰)
| متغیرهای ورودی مورد استفاده | منابع |
| جمعیتشناختی | (جوتلا و همکاران، ۲۰۰۱) (لی و همکاران، ۲۰۰۵) (هانگ و همکاران، ۲۰۰۸) |
| RFM | (چنگ و همکاران، ۲۰۰۹) |
| LTV | (کیم و همکاران، ۲۰۰۶) |
| جمعیتشناختی+ RFM | (سیه، ۲۰۰۴) (مککارتی و همکاران، ۲۰۰۷) |
| جمعیتشناختی+ LTV | (هوانگ وهمکاران، ۲۰۰۴) |
| LTV+RFM | (چای و همکاران، ۲۰۰۸) |
| جمعیتشناختی+RFM+ LTV | (مرتضی نامور و همکاران، ۲۰۱۰) |
| متغیرهای دیگر | (استون و همکاران، ۲۰۰۶) (لی و همکاران، ۲۰۰۶) (هوانگ و همکاران، ۲۰۰۷) (کیم و همکاران، ۲۰۰۸) (چانگ و همکاران، ۲۰۰۷) (شییو و همکاران، ۲۰۰۹) (جیل-سائورا و همکاران، ۲۰۰۹) |
موضوع ارزش مشتری یک مسئله مهم در مدیریت ارتباط با مشتری است. روشهای متعددی برای پیدا کردن ارزش مشتری وجود دارد. این روشها به معیارهای عمومی و معیارهای استراتژیک تقسیم شده‌اند. برخی از معیارهای عمومی مبتنی بر ارزش مشتری شامل اندازه کیف پول[۱۳۶](SOW) و به اشتراک گذاشتن کیف پول[۱۳۷](SW) میباشد. SOW به حجم کل هزینه‌های مشتری در یک دوره اشاره دارد، SW نیز به نسبت حجم خرید مشتری از یک نام تجاری خاص به کل خرید مشتری در یک دوره اشاره دارد (جانسون[۱۳۸] و همکارانش، ۲۰۰۱).
دیو و کاماکورا[۱۳۹] با ترکیب روشهای SOW و SW مشتریان را برای توسعه استراتژی‌های موثر، بخشبندی کردند و مشتریان با ارزش را شناسایی کردند. معیارهای استراتژیک ارزش مشتری نیز شامل RFM[140]، ارزش گذشتهی مشتری (PCV )[141] و ارزش دوره عمر[۱۴۲] (LTV) میباشد. استون[۱۴۳] در سال ۱۹۹۵ در تحلیل کلاسیکRFM ، ابتدا مشتریان را با توجه به مقدار R صعودی مرتب کرده و به ۵ گروه تقسیم نمود. به همه گروه‌ها شماره‌ی رتبه‌ای از ۵ تا ۱ اختصاص داده شد. پس از آن مشتریان در هر گروه با توجه به مقدار F و سپس M به صورت نزولی مرتب شده و دوباره اعداد (۵ تا ۱) به هر گروه تعلق گرفت. بنابراین ( ) گروه با توجه به مقدار تاخر، فرکانس و پول تعریف شد. کومار و رینارتز[۱۴۴] نیز در سال ۲۰۰۶ از RFM وزندار استفاده کرده‌اند، که در آن هر متغیر با توجه به نظر متخصص با تجزیه و تحلیل AHP وزندار می شود. بنابراین میانگین وزنی، رتبه RFM را میسازد.
با توجه به مطالعات آن دو، ارزش گذشته مشتری (PCV) مدلی است که نتایج حاصل از معامله گذشته به آینده را برون‌یابی می‌کند. PCV بر خرید پولی گذشته مشتری که می‌تواند رفتار آیندهاش را نشان دهد تاکید دارد، همچنین ارزش پولی گذشته مشتری را به زمان حال بازگشت میدهد (طبائی و فتحیان،۲۰۱۱).
مدلهای LTV نیز، چشم انداز ارزش پولی آینده مشتری و مدت زمانی که مشتریان فعال خواهند بود را نشان میدهد. این مدلها دستیابی به سود خالص آینده مشتریان را به حال تبدیل می کنند. مدل های مختلف برای محاسبه LTV وجود دارد. برخی از مدل های مالی LTV، هزینه های مستقیم و هزینه های بازاریابی را اعمال کرده است. برخی نرخ حفظ مشتری را در طول عمر مشتری در نظر گرفته است (مالتوس و مولهرن، ۲۰۰۸؛ هیدالگو[۱۴۵] و همکاران، ۲۰۰۸).
در مطالعات خواجوند[۱۴۶] و همکاران، همچنین خواجوند و تارخ[۱۴۷] در سال ۲۰۱۱ از RFM کلاسیک برای تعریف ارزش مشتری استفاده کرده‌اند.
در برخی از مطالعات نیز از RFM وزندار برای ارزش مشتری استفاده کرده‌اند (لیو و شیه[۱۴۸]، ۲۰۰۵؛ چنگ و چن[۱۴۹]، ۲۰۰۹؛ چنگ و تی‌ساعی[۱۵۰]، ۲۰۱۱؛ سیدحسینی و همکاران، ۲۰۱۰).
زهرا طبائی روشهای مختلف استفاده شده برای ارزش مشتری با توجه به مطالعات قبلی را بنا بر جدول ۲-۲ بیان می کند:
جدول ۲-۲ مدلهای ارزش مشتری (زهرا طبائی، ۲۰۱۱)
اگرچه منحنی جریان کیفی برای یک سیال بینگهام و برای یک سیال شبه‌پلاستیک- تسلیمی در شکل ۴-۴ داده شده است، داده‌های آزمایشگاهی برای یک محلول پلیمری زنجیری[۳۲] و یک شیره گوشت[۳۳] در شکل بعدی نشان داده شده است. شیره گوشت ( ) از رابطه ۴-۱۶ تبعیت می‌کند در حالیکه محلول کربوپل[۳۴] ( ) رفتار شبه‌پلاستیک- تسلیمی نشان میدهد.
مثال‌های نوعی از سیالات تنش تسلیمی شامل خون، ماست، پوره گوجه فرنگی، شکلات ذوب شده، سس گوجه فرنگی، کف، سوسپانسیون‌ها و غیره است. بازبینی کامل رئولوژی و مکانیک سیال سیالات ویسکو-پلاستیک در مقالات موجود است ]۲۴و۲۵[.
بالاخره، قبل از اتمام این قسمت، توجه به این نکته مناسب است که یک موضوع مورد مباحثه در مقالات این است که آیا یک مقدار تنش تسلیم درست است یا نه. بسیاری از محققین به تنش تسلیم بعنوان یک انتقال از رفتار شبیه- جامد به رفتار شبیه- سیال نگاه می‌کنند که خود را بصورت یک کاهش ناگهانی در ویسکوزیته در یک محدوده بشدت محدود نرخ جریان]۲۶[ نشان میدهد (توسط اندازه‌های متعدد در بسیاری از مواد).
ظاهرا، پاسخ به این سوال که آیا یک ماده تنش تسلیم دارد یا نه بشدت به مقیاس زمانی بستگی دارد. با وجود این دشواری بنیادی، مفهوم تنش تسلیم ظاهری در زمینه کاربردهای مهندسی قابل ملاحظه است، مخصوصاً برای گسترش تولید و طراحی غذاها، بخش‌های دارویی و پزشکی ]۲۵و۲۸[.
۴-۲-۳ رفتار ضخیم-برشی یا دیلاتانت
این دسته از سیالات شبیه سیستم‌های شبه‌پلاستیک هستند از آن جهت که هیچ تنش تسلیمی نشان نمی‌دهند، اما ویسکوزیته ظاهری‌شان با افزایش نرخ برش افزایش می‌یابد و بنابراین به آنها ضخیم برشی می‌گویند. اساساً این نوع رفتار در سوسپانسیون‌های غلیظ مشاهده میشود. در میزان‌های برش کم، مایع حرکت هر ذره گذرنده روی دیگری را روان می‌کند که موجب حداقل شدن اصطکاک جامد- جامد میشود. در نتیجه، تنش‌های حاصله کوچک هستند. در نرخ‌های برش بالا، اگرچه، مخلوط به آرامی پخش میشود (مانند آنچه که در ماسه‌های بادی دیده میشود) بنابراین مایع در دسترس همچنان برای پر کردن فضای تهی افزایش یافته و جلوگیری از برخوردهای مستقیم جامد- جامد (و اصطکاک) کافی نیست. این امر منجر به افزایش تنش‌های برشی بسیار بیشتر از آنچه در نمونه پیش- متسع شده در نرخ‌های برش پایین میشود. این مکانیزم موجب میشود که ویسکوزیته ظاهری بسرعت با افزایش نرخ برش رشد کند. شکل ۴-۵ داده‌های سوسپانسیون‌های TiO2 را در کسرهای حجمی مختلف نشان میدهد ]۲۸[. خطوط با شیب واحد (دارای رفتار نیوتنی) نیز در این شکل نشان داده شده‌اند. این سوسپانسیون‌ها، در نرخ‌های مختلف کسر حجمی و نرخ برش رفتار نازک برشی و ضخیم برشی از خود نشان می‌دهند.
سیالات مستقل از زمان چندان پرکابرد نیست و ازاین‌رو داده‌های بسیار کمی درباره آن در دسترس است. اگرچه، تا سال‌های نزدیک دهه ۱۹۸۰، این نوع رفتار جریان بسیار نادر بود، اما، با افزایش علاقه به استفاده و دسته‌بندی سیستم‌های با بار جامد بالا، این نوع رفتار مشاهده شد.
اطلاعات محدود در دسترس اخیر (که بیشترشان به برش ساده محدودند) پیشنهاد می‌کنند که تخمین داده‌های برای این سیستم‌ها توسط مدل تابع نمایی با قرار دادن اندیس تابع نمایی بزرگتر از ۱ در مدل تابع نمایی نیز ممکن است. علی‌رغم کم بودن داده‌های رئولوژیکی برای این سیستم‌ها، هنوز خود نشان می‌دهند یا خیر.
شکل ۴-۳ داده‌های تنش برشی-نرخ برش برای شیره گوشت و محلول کربوپول که به ترتیب رفتار بینگهام و ویسکو-پلاستیک نشان می‌دهند
شکل ۴-۴ داده‌های تنش برشی- نرخ برش برای سوسپانسیون‌های TiO2 که رفتار ضخیم برشی نشان می‌دهند
رفتار وابسته زمانی سیال
بسیاری از مواد، خصوصاً مواد غذایی، مواد دارویی و بخش‌های تولید مراقبت شخصی ویژگی‌های جریانی را نشان می‌دهند که نمی‌توانند بوسیله عبارت‌های ساده ریاضی که در معادلات ۴-۸ و ۴-۹ ارائه شده‌اند تشریح شوند. این امر به این علت است که ویسکوزیته ظاهری این مواد فقط تابع تنش برشی اعمال شده ( ) یا نرخ برش ( ) نیست، بلکه تابع مدت زمانی است که در آن سیال با برش مثل پیشینه جنبشی آنها در ارتباط است. برای مثال، روشی که نمونه از طریق ریزش یا تزریق با بهره گرفتن از سرنگ و غیره به یک ویسکومتر وارد میشود، روی مقادیر تنش برشی یا نرخ برش اثر می‌گذارد. بطور مشابه، وقتی موادی مانند بنتونیت در آب، سوسپانسیون‌های زغال سنگ در آب، سوسپانسیون‌های سرخگل (یک زائده از صنعت آلومینیم)، خمیر سیمان، روغن خام مومی، مواد شوینده دستی، کرم‌ها و غیره در یک مقدار ثابت که در یک پریود طولانی سکون پیروی می‌کنند، بریده می‌شوند، ویسکوزیته آنها بتدریج با شکست تصاعدی ساختارهای داخلی، کاهش می‌یابد. چنانکه تعدادی از این اتصالات ساختمانی قادر به داشتن کاهش‌های شدید هستند، نرخ تغییر ویسکوزیته با زمان به سمت صفر میل می‌کند. بطور معکوس، چنانکه ساختار بشکند، نرخی که در آن اتصالات می‌توانند مجدداً ساخته شوند افزایش می‌یابد، بنابراین سرانجام یک حالت تعادل دینامیکی حاصل میشود وقتیکه نرخ‌های تولید و شکست به تعادل برسند. بطور مشابه، سیستم‌های اندکی در مقالات وجود دارند که تحمیل برش خارجی منجر به افزایش ساخت ساختارهای داخلی شده و در نتیجه ویسکوزیته آشکار آنها با افزایش دوره برش افزایش می‌یابد.
با توجه به پاسخ یک ماده به برش در یک دوره زمانی، مرسوم است که رفتار وابسته زمانی سیال را به دو نوع تقسیم بندی می‌کنند که این دو نوع رفتار، تیکسوتروپی و رئوپکسی (یا تیکسوتروپی منفی) نامیده می‌شوند.
۴-۴ رفتار ویسکو الاستیک
برای یک ماده جامد الاستیک ایده‌آل، تنش در یک ناحیه برشی بطور مستقیم با کرنش متناسب است. برای کشش، قانون هوکس[۳۵] قابل اجراست و ثابت تناسب معمولا مدول یانگ G است:
(۴-۱۲)
زمانیکه یک جامد ایده‌آل الاستیک بصورت الاستیک تغییر شکل میدهد، بعد از حذف تنش به فرم اصلی خود باز می‌گردد. هرچند، اگر تنش اعمالی از تنش تسلیم ماده تجاوز کند، بازگشت کامل اتفاق نمی‌افتد و خزش رخ میدهد یعنی جامد جاری میشود.
فصل پنجم
بررسی کارهای انجام شده
مقدمه
در این بخش به بررسی مقالات موجود در زمینه بررسی عددی و یا تجربی میکروکانال‌ها و نانوسیال و سیالات غیرنیوتنی پرداخته خواهد شد. در ابتدا به هر مقوله بصورت مجزا پرداخته شده و در انتهای فصل مقالاتی که هر سه مقوله را تحت پوشش قرار می‌دهند، مورد بررسی قرار خواهند گرفت.
۵-۱ جریان در میکروکانال
مبدل‌های حرارتی به روشهای مختلف از سیال برای خنک‌کاری استفاده می‌کنند: میکروکانال سینک‌های گرمایی، خنک‌کاری افشانه‌ای[۳۶] و خنک‌کاری با برخورد جت[۳۷]. پرکاربردترین سینک گرمایی، سینک گرمایی میکروکانال است که سیال خنک کننده در درون آن به گردش در می‌آید. سیال خنک‌کننده، با بهره گرفتن از انتقال حرارت جابجایی اجباری تک- فاز گرما را دفع می‌کند. بدنه میکروکانال از جنس فلزاتی با ضریب هدایت بالا از قبیل سیلیکون و مس است که توسط روشهای مختلف تولید میشود. با توجه به اهمیت میکروکانال در صنایع مختلف تحقیقات متعددی در این زمینه انجام گرفته است و بررسی همگی آنها از حوصله این پایان‌نامه خارج است. در اینجا به اشاره گذرای تعدادی از کارهای انجام شده در این زمینه پرداخته میشود. لذا برای مطالعه کارهای بیشتر در زمینه میکروکانال‌ها می‌توانید به رامیار ]۷[ مراجعه کنید.
استفاده از مایع در میکروکانال‌های سیستم خنک‌کاری پردازشگرها اولین بار توسط تاکرمن و پیس [۳۶] معرفی گردید و سپس توسط محققان متعدد مورد بررسی قرار گرفت. آنها از یک میکرو سینک گرمایی سیلیکونی که از آب جهت خنک کاری بهره می‌جست، استفاده کردند.
تسو و ماهولیکار [۳۷] و [۳۸] به تحلیل تجربی و نظری جریان سیال در میکروکانال‌های دایروی با در نظر گرفتن جمله اتلاف لزجی پرداختند. آنها در بررسی‌های تجربی خود با اعداد برینکمن بسیار کوچکی مواجه شدند (از مرتبه ۸-۱۰). بنابراین در بررسی‌های تجربی آنها اتلاف لزجی برای تأثیرگذاری بر دمای متوسط آب بسیار کوچک بود. آنها نشان دادند که نتایج تجربی مربوط به ضریب اصطکاک به خوبی با بهره گرفتن از عدد برینکمن یا جمله اتلاف لزجی، قابل توجیه است.
کو و کلینستروئر [۳۹] و [۴۰] با بهره گرفتن از آنالیز ابعادی و شبیه‌سازی عددی اثر جمله اتلاف لزجی را بر میدان دما و ضریب اصطکاک بررسی کردند. آنها سه عامل قطر هیدرولیکی، عدد رینولدز و عدد برینکمن را پارامترهای تعیین کننده اثر جمله اتلاف لزجی بیان کردند و نتیجه‌گیری کردند که این جمله برای سیالاتی با ظرفیت حرارتی پایین و لزجت بالا حائز اهمیت میشود. آنها نشان دادند که هنگامی‌که ابعاد سیستم کوچک میشود (بعنوان مثال برای آب هنگامی‌که قطر هیدرولیکی کوچک‌تر از ۵۰ میکرومتر میشود)، اثر جمله اتلاف لزجی بر ضریب اصطکاک بیشتر میشود. نتایج آنها نشان داد که اثر تغییر خواص با دما بر اتلاف لزجی در کانال‌های طویل با قطر هیدرولیکی کوچک و بخصوص برای سیال مایع با اهمیت میشود. این اثر، باعث افزایش دمای سیال و در نتیجه کاهش اثر اتلاف لزجی میشود.
مورینی و اسپیگا [۴۱] به بررسی عددی جریان مایع در میکروکانال با مقاطع مختلف پرداختند و نقش جمله اتلاف لزجی را بررسی کرده و روابطی را برای ارتباط بین عدد ناسلت و عدد برینکمن در میکروکانال‌ها ارائه دادند. آنها نشان دادند که نوع سیال و نسبت منظر تأثیر بسزایی در میزان اهمیت جمله اتلاف لزجی در میکروکانال دارند. در حالی که برای ایزوپروپانول[۳۸] در قطرهای هیدرولیکی کمتر از mµ ۲۰۰ جمله اتلاف لزجی باید در نظر گرفته شود، این مقدار برای آب به mµ ۵۰ می‌رسد. در نهایت آنها نشان دادند که بهبود انتقال حرارت تنها با کاهش بی قید و شرط ابعاد کانال امکان‌پذیر نیست و هرچه با کاهش ابعاد ضریب انتقال حرارت افزایش می‌یابد، جمله اتلاف لزجی اثر خود را بصورت افزایش دمای سیال و کاهش عدد ناسلت بیشتر نشان میدهد.
هانگ در دو مقاله خود [۴۲] و [۴۳] انتقال حرات جابجایی در میکروکانال از دیدگاه قانون دوم را مورد بررسی قرار داد. او دریافت که اگر چه جمله اتلاف لزجی مهمترین پارامتر در تولید انتروپی نیست، اما بسیار تأثیرگذار است. لذا او نتیجه گیری کرد که بر اساس نتایج مقالات خود و همچنین مقالات دیگر، در تحلیل انتقال حرارت در ابعاد میکروکانال، این جمله باید در نظر گرفته شود.
ستین و همکاران [۴۴] جریان دوبعدی سیال را در یک میکرولوله با در نظر گرفتن اثر رقیق‌شدگی، اتلاف لزجی و هدایت محوری با شرایط مرزی شار حرارتی ثابت بررسی کردند. آنها برای حل معادله انرژی از روش تحلیلی و نرم‌افزار Mathematicaاستفاده کردند. نتایج بیانگر این مطلب بود که عدد ناسلت موضعی با افزایش عدد نادسن و برینکمن افزایش می‌یابد. با افزایش عدد نادسن نیز اثر عدد برینکمن بر عدد ناسلت کم‌رنگ‌تر میشود.
مکرانی و همکاران [۴۵] به بررسی تجربی جریان درون یک میکروکانال مستطیلی طویل پرداختند. بررسی نتایج هیدرودینامیکی و گرمایی نشان داد که با تغییر قطر هیدرولیکی از mm1 تا mµ۱۰۰ داده‌های تجربی استخراج شده با نتایج بدست آمده از روابط کلاسیک کانال‌های در ابعاد بزرگ مطابقت دارد. آنها نتیجه‌گیری کردند که برای میکروکانال‌هایی با دیواره هموار و قطرهای هیدرولیکی بزرگتر و مساوی mµ۱۰۰، قوانین و روابط جریان و انتقال حرارت جابجایی (ناویر-استوکس) قابل استفاده است.
با توجه به پراکندگی نتایج موجود در زمینه میکروکانال، محققان مختلف به بررسی و تحلیل نتایج موجود مقالات تجربی پرداخته و با بحث در زمینه دلایل انحرافات دیده شده، به مقایسه توجیه‌های متعدد ارائه شده در این مقالات پرداختند.
