کلوندی و همکاران (۱۳۹۰) در مطالعه­ ای به تأثیر تمرینات الاستیک، پلایومتریک و مقاومتی بر عملکرد
بی­هوازی والیبالیست­های نخبه استان کردستان پرداختند. بدین منظور ۳۰ والیبالیست نخبه را بصورت تصادفی به سه گروه، تمرین الاستیک (۱۰ نفر)، تمرین پلایومتریک (۱۰ نفر) و گروه تمرین مقاومتی (۱۰ نفر) تقسیم کردند. هر سه گروه ۸ هفته و هر هفته دو جلسه به تمرینات از پیش تعیین شده پرداختند. قبل و بعد از ۸ هفته از کلیه­ آزمودنی­ها، آزمون دوی۷۲/۴۵ متر و قدرت عضلانی پا (اسکات) گرفته شد. نتایح تحقیق نشان دهنده کاهش معنادار، رکورد دویدن ۷۲/۴۵ متر در گروه الاستیک نسبت به سایر گروه­ ها و همچنین افزایش میانگین قدرت عضلانی، گروه الاستیک و مقاومتی نسبت به گروه پلایومتریک بود (۴۰).
۲-۸-۲- تحقیقات انجام شده در خارج کشور
پوتیگر^[۶۷] (۱۹۹۹) تأثیر ۸ هفته تمرینات پلایومتریک را به توان عضلانی و تارهای عضلانی ۱۹ دانشجوی مرد بررسی کرد. تمرینات سه جلسه در هفته تشکیل شد. آزمودنی­ها در این مطالعه در دو گروه قرار گرفتند. یک گروه تمرینات پلایومتریک به تنهایی و گروه دیگر ترکیبی از تمرینات هوازی و پلایومتریک را انجام دادند. پروتکل تمرینات پلایومتریک شامل پرش عمودی، جهیدن و پرش عمقی و پروتکل برنامه ترکیبی شامل همان تمرینات پلایومتریک و بلافاصله ۲۰ دقیقه تمرینات هوازی با ۷۰ درصد ضربان قلب بیشینه بود. نتایج نشان دهنده پیشرفت معنادار در اوج توان و افزایش در پل­های عرضی نوع یک و دو از قبل تمرینات تا پس از آن، در هر دو گروه بود (۷۵).
ویتزک^[۶۸] (۲۰۰۰) تحقیقی برای بررسی اثر ۹ ماه تمرین پلایومتریک بر جرم استخوان و اجرای اندام تحتانی بر روی دختران ۱۹-۱۵ ساله انجام داد. بدین منظور ۵۳ آزمودنی را در دو گروه قرار داد. گروه کنترل شامل ۲۷ نفر و گروه آزمایش شامل ۲۵ نفر بودند. گروه آزمایش ۳ روز در هفته به تمرینات پلایومتریک پرداختند. از همه افراد در دو مرحله­ پیشآزمون و پسآزمون جرم استخوان، توان و تعادل پویا اندازه گیری شد. نتایج بدست آمده نشان از عدم تفاوت معنادار در جرم استخوان دو گروه داشت و هر دو گروه درصد تغییرات یکسانی در جرم استخوان داشتند. همچنین قدرت عضلات باز کننده زانو و تعادل در گروه تجربی افزایش معناداری داشت که این تغییرات در گروه کنترل بسیار ناچیز بود (۸۹).

در تحقیق انجام شده توسط دیالو^[۶۹] (۲۰۰۱)، تأثیر ۱۰ هفته تمرینات پلایومتریک بر روی اجرای فیزیکی ۲۰ بازیکن فوتبال در رده سنی ۱۲ تا ۱۳ ساله مورد بررسی قرار گرفت. آزمودنی­ها در دو گروه ده نفری کنترل و تجربی قرار گرفتند. گروه تجربی هر هفته سه جلسه تمرینات پلایومتریک شامل: پرش، تمرینات با مانع و اسکیپینگ را انجام دادند. تست­های مورد استفاده در این پژوهش عبارت بودند از: پرش اسکات، پرش عمقی، ۱۵ ثانیه ریباند و دوی سرعت ۴۰، ۳۰، ۲۰ متر. نتایج تحقیق نشان دهنده افزایش اجرای ورزشکاران در مدت کوتاه تمرین و حفظ این بهبود پس از یک دوره کاهش تمرین بود (۶۰).
میلر و همکاران^[۷۰] (۲۰۰۲) اثر ۸ هفته تمرینات پلایومتریک در خشکی و آب را بر فاکتورهای اجرا، کوفتگی عضلانی و دامنه حرکتی ۴۰ آزمودنی در سه گروه (خشکی، آب، کنترل) مقایسه کردند و افزایش معناداری در توان گروه آب در مقایسه با دو گروه دیگر گزارش کردند، امّا در هیچ کدام از گروه­ ها پیشرفت معناداری در پرش عمودی گزارش نشد که ممکن است دلیل آن استفاده از تمرینات سبک و متوسط در ۴ هفته اول باشد (۷۰).
همچنین در مطالعه­ ای دیگر، استوجانویچ^[۷۱] و کوستیج^[۷۲] (۲۰۰۲) به بررسی تأثیر ۸ هفته تمرینات پلایومتریک بر توان انفجاری (پرش عمودی)، ۳۳ والیبالیست پرداختند. تمرینات دو تا سه جلسه در هفته بود. آزمودنی­ها در این مطالعه در دو گروه قرار گرفتند. آن­ها برای اعتباریابی نتایج، از آزمون­های سد کردن، آبشار زدن و آزمون پرش سارجنت استفاده کردند. نتایج نشان دهنده پیشرفت معنادار گروه تجربی در هر سه آزمون بود. گروه کنترل نیز که در طی این مدت به تمرینات معمول والیبال پرداخته بودند، در پس آزمون نسبت به پیش آزمون در هر سه آزمون پیشرفت معناداری را نشان دادند. تفاوت بین گروهی در پسآزمون هر سه آزمون با کنترل عامل پیشآزمون، معنادار گزارش شد، همچنین پیشرفت گروه تجربی بیشتر از گروه کنترل گزارش شد (۸۳).
در تحقیقی تأثیر ۸ هفته تمرینات پلایومتریک در خشکی و آب توسط رابینسون^[۷۳] و همکارانش (۲۰۰۴) بر شاخص اجرایی (قدرت، نیرو و سرعت) و درد ماهیچه­ای بررسی شد. در این تحقیق ۳۳ دانشجوی زن که بصورت تصادفی انتخاب شده بودند شرکت کردند. شاخص­ های اجرا در هفته­های اول، سوم و ششم مورد ارزیابی قرار گرفتند. در پایان شاخص­ های اجرا در هر دو گروه افزایش یافت اما میزان درد عضلانی در گروه خشکی در مقایسه با گروه آب بطور چشمگیر در ابتدا و در مراحل بعدی افزایش یافت. بر­اساس شواهد می­توان نتیجه گرفت تمرینات پلایومتریک در آب تأثیر مشابهی با تمرینات پلایومتریک در خشکی دارند، با این تفاوت که باعث کاهش درد عضلانی می­شوند (۸۰).
گرگوری^[۷۴] و همکارانش (۲۰۰۴) در تحقیقی به بررسی تغییرات عصبی- عضلانی ناشی از یک برنامه ۶
هفته­ای تمرینات پرشی پلایومتریک روی ورزشکاران مرد دانشگاهی پرداختند. بدین منظور از ۱۹ بسکتبالیست ۱۸ تا ۲۰ ساله به صورت داوطلب استفاده شد. سپس آزمودنی­ها در قالب دو گروه، آزمایش ۱۱ نفری و گروه شاهد هشت نفری تقسیم شدند. برنامه تمرینی شامل تمرینات پرشی پلایومتریک و تمرینات کششی ایزوتونیک بود. در نهایت نتایج تحقیق نشان داد که تمرینات پلایومتریک می­توانند برای بهبود مشارکت عصبی- عضلانی و کاهش ریسک آسیب لیگامنت صلیبی استفاده شوند (۶۲).
مارکوویچ^[۷۵] و همکاران (۲۰۰۵) اثر ۱۰ هفته تمرینات پلایومتریک و سرعتی را بر روی ویژگی­های مورفولوژی شش مرد فعّال بررسی و گزارش کردند که چنین تمریناتی منجر به کاهش معناداری در شاخص توده بدن (۹/۰ درصد)، وزن خالص بدن (۴/۰ درصد)، درصد چربی بدن (۱/۶ درصد) و وزن بدن
(۱ درصد) می­ شود (۶۸).
مارتل^[۷۶] و همکاران (۲۰۰۵) به منظور بررسی اثر تمرینات پلایومتریک در آب بر روی پرش عمودی و قدرت عضلانی، ۱۹ والیبالیست زن را به صورت تصادفی انتخاب کردند و آن­ها را به دو گروه تقسیم کردند، گروه اول به مدت ۶ هفته و ۲ روز در هفته به تمرینات پلایومتریک در آب و گروه دوم به تمرینات
انعطاف­پذیری پرداختند. در این مطالعه قدرت پا بعد از ۶ هفته و پرش عمودی بعد از ۲، ۴ و ۶ هفته سنجیده شد نتایج پیشرفت مشابهی را در دو گروه بعد از ۴ هفته نشان داد، ولی دو هفته آخر ۸ درصد پیشرفت فقط در گروه پلایومتریک در آب مشاهده شد، همچنین هر دو گروه بهبود در انعطاف­پذیری و کشش زانو را نشان دادند. بنابراین می­توان نتیجه گرفت که تمرینات پلایومتریک در آب به همراه تمرینات والیبال موجب بهبودی پرش عمودی نسبت به گروه کنترل می­ شود (۶۹).
در پژوهشی میلر^[۷۷] و همکاران (۲۰۰۶) به بررسی اثر ۶ هفته تمرینات پلایومتریک بر چابکی پرداختند. بدین منظور آن­ها ۲۸ آزمودنی را در دو گروه تجربی و کنترل قرار دادند. از آزمودنی­ها پیشآزمون و پسآزمونی شامل تست تی، آزمون ایلینویز و آزمون صفحه نیرو برای اندازه ­گیری زمان نیروی عکس­العمل زمین گرفته شد. گروه تجربی آزمون چابکی را سریعتر از گروه کنترل انجام داد، همچنین کاهش زمان تماس با زمین، گروه پلایومتریک در مقایسه با گروه کنترل نشان داد (۷۱).
در مطالعه­ ای دیگر ریمنت^[۷۸] و همکاران (۲۰۰۶) اثر یک برنامه ۴ هفته­ای تمرینات پلایومتریک را بر پرش عمودی، ۴۰ یارد سرعت، ۱۰ یارد سرعت و توان بی­هوازی سنجیدند. در این پژوهش از ۱۷ بازیکن
۲۴-۱۸ ساله هاکی استفاده شد. برای اندازه ­گیری توان بی­هوازی از دوچرخه وینگیت استفاده شد. نتایج نشان دهنده تفاوت معنادار در میانگین توان بی­هوازی، بیشینه توان نسبی، توان مطلق، پرش عمودی پای راست و پرش عمودی پای چپ بود. بنابراین به نظر می­رسد که دو روز در هفته تمرینات پلایومتریک برای ۴ هفته برای بهبود پرش عمودی تک پا و مجموع توان، کافی باشد. اما همین میزان تمرین برای بهبود زمان رکورد ۴۰ یارد سرعت و ۱۰ یارد سرعت، پرش عمودی جفت پا، حداقل توان و میزان حداقل توان نسبی کافی نمی ­باشد (۷۹).
جاکوبسن^[۷۹] (۲۰۰۷) در یک تحقیق ۶ هفته­ای به مقایسه تأثیر تمرینات پلایومتریک در خشکی و آب را بر روی پرش عمودی ۲۱ مرد فعال (۵/۲±۲۴ سال) پرداخت. پروتکل تمرینی پلایومتریک بصورت دو روز در هفته انجام شد. نتایج تحقیق نشان­دهنده افزایش معنادار پرش عمودی در هر دو گروه خشکی و آب بود تفاوت در اجرای بین دو گروه آب و خشکی وجود نداشت، اما تفاوت معناداری بین دو گروه تجربی و کنترل در پرش عمودی وجود داشت (۶۴).
همچنین در پژوهش انجام شده توسطجوزف^[۸۰] و شافر^[۸۱] (۲۰۰۷)تأثیر یک برنامه­ی ۶ هفته­ای تمرینات پلایومتریک در آب و خشکی بر توان عضلانی، چابکی، اوج گشتاور و کوفتگی عضلانی در ۱۸ دانشجوی داوطلب بررسی شد. جلسات تمرین بصورت دو جلسه در هفته بود. پروتکل تمرینی پلایومتریک شامل:
لی­لی کردن و جهش به طرفین و عقب و جلو بود. همچنین در این تحقیق از آزمون “کین کُم” برای سنجش اوج گشتاور زانو، آزمون سارجنت برای سنجش توان، آزمون لفت برای چابکی و پرسشنامه برای اندازه ­گیری میزان کوفتگی عضلانی مورد استفاده قرار گرفت. در نهایت اختلاف معناداری در توان و چابکی بین سه گروه مشاهده نشد، اما در اوج گشتاور زانو هنگام باز شدن اختلاف معناداری قبل و بعد از انجام پروتکل وجود داشت. همچنین اختلاف معناداری در گروه خشکی در میزان کوفتگی عضلانی نسبت به دو گروه دیگر وجود داشت. بنابراین می­توان نتیجه گرفت که تمرین در آب همرا با کوفتگی عضلانی کمتری می­باشد (۶۵).
پیرز- گومز^[۸۲] (۲۰۰۸) در تحقیقی اثر ۶ هفته برنامه ترکیبی وزنه­برداری با تمرینات پلایومتریک را بر روی آمادگی جسمانی، ترکیب بدن و سرعت اکستنشن زانو در هنگام شوت زدن، توان عضلانی، دوی سرعت، توان بی­هوازی مورد سنجش قرار داد و به این نتیجه رسید که توان عضلانی و سایر فاکتورها در گروه تجربی نسبت به گروه ک
نترل دارای افزایش قابل ملاحظه و معناداری می­باشد (۷۳).
کامپو^[۸۳] و همکاران (۲۰۰۹) اثرات تمرینات پلایومتریک را بر ترکیب بدن، قدرت انفجاری و سرعت شوت زدن زنان والیبالست مطالعه کردند. در این تحقیق، افزایش معناداری در توانایی پرش پس از طی ۶ هفته و در سرعت شوت زدن بعد از ۱۲ هفته مشاهده کردند، امّا اثر تمرینات پلایومتریک بر روی ترکیبات بدن قابل ملاحظه نبود (۵۷).
در تحقیقی که واسیل^[۸۴] و بازانوک^[۸۵] (۲۰۱۱) تأثیر تمرینات پلایومتریک را در ۲۱ بازیکن والیبال (۱۲ زن، ۹ مرد) در رده سنی ۱۹-۱۲ ساله بررسی کردند، مدّت برنامه تمرینات پلایومتریک ۱۶ هفته و هر هفته دو جلسه بود. کلیه­ آزمودنی­ها در آزمون­های پرش طول ایستاده، پرتاب توپ مدیسین­بال به سمت بالا به مدت ۱۰ ثانیه، پرتاب توپ مدیسین­بال از بالای سر به سمت دیوار مقابل به مدت ۱۰ ثانیه، پرش ارتفاع، پرش عمودی تا ارتفاع حداکثر به مدت ۱۰ ثانیه و حداکثر ارتفاع پرش عمودی شرکت کردند.پارامتر توان انفجاری پاها پیشرفت و رشد قابل توجهی نداشت اما پرتاب توپ تمرین و پرش عمودی حداکثر تا ارتفاع حداکثر در ۱۰ ثانیه که قدرت و نیروی سرعت را اثبات می­ کند تفاوت معناداری را نشان داد این تغییرات در گروه دختران برجسته­تر بود (۸۶).
اراضی و اسدی (۲۰۱۱) بهمقایسه اثر ۸ هفتهتمریناتپلایومتریکدر آب وزمین بر روی قدرت عضلانی پا، دویسرعت۵/۳۶ متر و ۶۰ متر و آزمون تعادلپویا دربازیکنان بسکتبالجوان پرداختند. آن­ها در این پژوهش از ۱۸ مرد بسکتبالیست در رده سنی ۶۴/۱۸۱/۱۸ بصورت داوطلب استفاده کردند، سپس آزمودنی­ها را در سه گروه پلایومتریک در آب و پلایومتریک در خشکی و کنترل تقسیم نمودند. گروه تجربی ۸ هفته و هر هفته سه جلسه به مدت ۴۰ دقیقه به تمرینات پلایومتریک پرداختند. نتایج نشان داد اختلاف معناداری بین گروه آب و خشکی در هر یک از متغییرهای مورد آزمایش وجود ندارد. اما تفاوت معناداری در سرعت ۵/۳۶ متر و ۶۰ متر و یک تکرار بیشینه پا نسبت به گروه کنترل مشاهده شد (۵۱).
در تحقیقی باولی^[۸۶] (۲۰۱۲) تأثیر تمرینات پلایومتریک را بر روی ۹۱ بازیکن نوجوان بسکتبال در سه گروه (خشکی، آب، کنترل) بررسی کرد، مدت برنامه تمرینات پلایومتریک ۱۲ هفته و بر روی فاکتورهای شاخص حجم بدن، توان حداکثر قدرت پا، دوی سرعت ۳۰ متر، پرش عمودی، انعطاف­پذیری بود. تفاوت معنادار درون­گروهی در هر دو گروه خشکی و آب مشاهده کرد امّا هیچ تفاوت معناداری در بین دو گروه آزمودنی مشاهده نکرد (۵۴).
واسزی و همکاران (۲۰۱۳) تأثیر یک برنامه تمرینی پلایومتریک کوتاه مدت با شدت زیاد را به مدّت ۶ هفته و بر روی فاکتورهای قدرت، توان و چابکی ۲۴ مرد فوتبال از تیم سوم لیگ سنجیدند و پیشرفت جزئی را در چابکی و پیشرفت قابل توجهی در قدرت و حداکثر توان عضله زانو گزارش کردند (۸۵).
بر اساس ادبیات تحقیق ملاحظه می­گردد که تمرینات پلایومتریک در خشکی، اثر معناداری بر وزن بدن دارد و اثرات مثبتی بربرخی فاکتورهای آمادگی جسمانی از جمله پرش عمودی، سرعت، چابکی و غیره
می­ گذارد. همچنین این تمرینات به عنوان روشی مؤثر در بهبود هماهنگی عصبی-عضلانی، قدرت ایزوکنتیک و کاهش خطر آسیب لیگامنت متقاطع قدامی (ACL) در زنان ورزشکار می­باشند (۵۸و ۶۷) اما ماهیت انفجاری این تمرینات، موجب کوفتگی و بروز آسیب­های عضلانی می­ شود. به همین دلیل تمرینات پلایومتریک در آب با همان مزایای موجود در تمرینات خشکی و کاهش آسیب در اثر نیروی شناوری آب مطرح شده ­اند، اما اطلاعات محدودی در زمینه­ بازدهی تمرینات پلایومتریک در آب در مقایسه با پلایومتریک در خشکی وجود دارد.
فصل سوم
روش
پژوهش
۳-۱- مقدمه
هدف از تحقیق حاضر مقایسه اثر ۸ هفته تمرینات پلایومتریک در آب وخشکی بر توان انفجاری پا، توان انفجاری دست، سرعت، چابکی، شاخص توده بدن و درصد چربی بدن و توده بدون چربی در دختران نوجوان والیبالیست مبتدی بود. از اینرو سعی شده روش­های اجرای تحقیق، جامعه آماری که نتایج از آن بدست آمده قابل تعمیم باشد و ابزار و وسایل اندازه ­گیری بکار رفته به طور کاملاً واضح و صریح بیان شود. لذا فصل حاضر به مطالعه و معرفی جامعه آماری، نمونه آماری، متغییرهای تحقیق، وسایل و ابزار
اندازه گیری، روش جمع­آوری اطلاعات، روش اجرای تحقیق و روش آماری می ­پردازد.
۳-۲- روش پژوهش
به جهت آنکه تحقیق حاضر تأثیر برنامه تمرینات پلایومتریک در آب و خشکی بر برخی فاکتورهای آمادگی جسمانی دختران نوجوان والیبالیست مبتدی می ­پردازد و نیز به این دلیل که اجزای تحقیق به طور کامل در کنترل پژوهشگر نمی ­باشد این پژوهش در زمره تحقیقات نیمه تجربی قرار می­گیرد.
۳-۳- جامعه و نمونه آماری
جامعه آماریپژوهش حاضر را ۵۸ نفر دختر والیبالیست مبتدی، در رده سنی نوجوانان شهرستان شاهین شهر تشکیل می­دهد. نمونه آماری تحقیق حاضر ۳۰ بازیکن والیبال دختر مبتدی در رده سنی نوجوانان با دامنه سنی ۱۶-۱۳ بودند که به صورت در دسترس انتخاب شدند و به صورت تصادفی در دو گروه تجربی آب و خشکی و یک گروه کنترل قرار تقسیم شدند. به وسیله برگه جمع آوری اطلاعات از عدم بیماری، عدم مصرف دخانیات و الکل، عدم مصرف مکمل­ها و داروهای ورزشی
، میزان سابقه ورزشی و رژیم غذایی ۲۴ ساعته گذشته آزمودنی­ها آگاهی لازم بدست آمد( پیوست"ب") و افراد بیمار و مصرف کننده حذف شدند.
۳-۴ متغییرهای تحقیق
۳-۴-۱- متغییر مستقل
متغییر مستقل در این پژوهش شامل یک دوره ۸ هفته­ای تمرینات پلایومتریک بود.
۳-۴-۲- متغییر وابسته
برخی فاکتورهای آمادگی جسمانی شامل، توان انفجاری پا، توان انفجاری دست، سرعت، چابکی، شاخص توده بدن، درصد چربی بدن و توده بدون چربی بود.
۳-۴-۳- متغییرهای مداخله­گر
۳-۴-۳-۱- متغییرهای مداخله­گر قابل کنترل
۱- زمان و مکان اجرای برنامه تمرینی مورد نظر