برنامه اول (۱۳۶۸-۱۳۷۳)
۸۳/۲۸
برنامه دوم (۱۳۷۴-۱۳۷۸)
۸۱/۲۹
برنامه سوم (۱۳۷۹-۱۳۸۳)
۷۴/۴
منبع: (طیبی و همکاران،۱۳۸۶،ص۸۷).
نمودار ۲-۳) روند توسعه گردشگری در ایران
(مهندسین مشاور شهر و خانه،۱۳۸۷،ص۵۳).
نمودار ۲-۴) دوره‌های توسعه گردشگری در ایران
(مهندسین مشاور شهر و خانه،۱۳۸۷،ص۵۴).
۲-۶) معرفی استان گیلان
سرزمین گیلان در طی قرون متمادی همچون مادری مهربان برای ساکنانش و میزبانی خوب و پذیرا برای هموطنانش بوده است. هرچه خداوند بوسیله طبیعت در اختیارش گذاشته، بدون چشمداشتی در اختیار فرزندان خود (گیل و دیلم) قرار داده است. هر نقطه‌ای از گیلان تابلویی زیبا از طبیعت است. این سرزمین سحرانگیز، شادی و طراوت جاودانه خویش را با جوهر نیلی رنگ دریا و قلم کهنسال جنگل رقم زده است. گیلان، منطقه سرسبز و دل‌انگیز در شمال ایران، تکیه بر کوه‌های البرز زده و آب دریای خزر به پایش می‌ریزد. آبهای فراوان، زمین‌های حاصلخیز، منابع طبیعی سرشار، کوه‌های پربرف، مراتع خرم و جلگه‌های با صفا، جنگل‌های انبوه و مناظر شگفت‌انگیزش جلوه‌گاه شکوه و جلال طبیعت و نوازشگر روح خسته و تسلی بخش خاطرهای افسرده است. آنان که شوق و ذوق دیدار دارند و در این رهگذر گیلان را دیده‌اند، می‌دانند که شناخت گیلان در یک سفر چند روزه ممکن نیست و در گیلان باید گیلانگردی کرد تا با مظاهر و ارزشهای طبیعی و انسانی آن آشنا شد. رودها در گیلان به آرامش می‌رسند تا چه رسد به انسان که نیازمند آرامش و طالب راحت جان است (قویدل،۱۳۷۸،صص۵۳-۵۲).
استان گیلان از شمال به دریای خزر، از جنوب به کوه‌های سر به فلک کشیده البرز و از غرب به استان‌های زنجان و اردبیل و از مشرق به استان مازندران محدود است. این سرزمین از رود آستارا در شمال، تا مرز جنوبی بخش عمارلو در حاشیه شاهرود در جنوب، به ترتیب بین ۳۶ درجه و ۳۶ دقیقه و ۳ثانیه و ۳۸ درجه و ۲۷ دقیقه و ۷ ثانیه عرض شمالی در امتداد شمال‌غربی به جنوب‌شرقی کشیده شده و در جهت مداری، از قلل مرتفع بغروداغ یا بکروداغ (دهستان کرگانرود جنوبی) در مغرب، تا مرزهای غربی استان مازندران در مشرق به ترتیب بین ۴۸ درجه و ۳۴ دقیقه و ۲۵ ثانیه و ۵۰ درجه و ۲۶ دقیقه و ۲۴ ثانیه طول شرقی گسترده شده است (عربانی،۱۳۶۸،ص۵۵). این استان از طریق دریای خزر با کشور روسیه و جمهوری‌های تازه استقلال یافته و جمهوری آذربایجان همسایه بوده و از همین طریق نیز با اروپا در ارتباط است. مساحت این استان ۱۴،۷۱۱ کیلومتر و جمعیت آن طبق آمار سال ۱۳۷۰ بالغ بر ۲،۲۰۴،۴۰۷ نفر بوده است (قویدل، ۱۳۷۸، ص۵۳).
۲-۶-۱) سابقه تاریخی
پیشینه تاریخی مردم گیلان به قوم کادوسیان یا گیل باز می‌گردد. گیلان در حقیقت به معنی سرزمین گیل بوده است که در قدیم، قسمت کوهستانی آن را دیلم می‌نامیدند. یکی از خصلت‌های پسندیده مردم این ناحیه، مهمان‌نوازی آنان است که گرمی و صفای آنان را هر تازه واردی لمس می‌کند. آب و هوای استان گیلان به دلیل موقعیت خاص جغرافیایی آن که در میان کوهستان البرز و دریای خزر واقع شده، معتدل خزری است که در بهاران لذت‌بخش‌ترین آب و هوا را دارا می‌باشد. این استان به علت بارندگی زیاد، دارای رودهای متعدد دائمی و پر آب است. دریای خزر با ۴۳۸،۰۰۰ کیلومتر مربع وسعت، بزرگترین دریاچه ایران است که در شمال این استان و کشور قرار دارد و ارتباط ایران با کشورهای اروپایی را از طریق رودخانه ولگا و دن در کشور روسیه برقرار می‌سازد. استان گیلان بسیار حاصلخیز بوده و می‌توان گفت که این سرزمین منبع نعمت و برکت و یکی از ثروتمندترین استان‌های ایران است. محصولات عمده آن برنج، چای، توتون، ابریشم، زیتون، فرآورده‌های حیوانی، تولید عسل و انواع چوب‌های جنگلی است. حصیربافی، گلیم، جاجیم، سرامیک سازی، بامبو بافی، چاروق دوزی، نمدمالی، خراطی، چادر شب بافی و جوراب بافی از صنایع دستی مهم این استان به شمار می‌رود. به علت بارندگی فراوان و رطوبت بالا، این استان در مقایسه با دیگر استان‌های کشور نتوانسته آثار قدیمی خود را حفظ نماید؛ با وجود این، آثار متعلق به اوایل هزاره اول قبل از میلاد در تپه‌های مارلیک (چراغعلی تپه) در شهرستان رودبار و پل خشتی شهرستان لنگرود و قلعه رودخان در ۲۰ کیلومتری جنوب شهرستان فومن را می‌توان مشاهده نمود (قویدل،۱۳۷۸،صص ۵۴-۵۳).
۲-۶-۲) گیلانگردی یا گردشگری در استان گیلان
ایران یکی از کشورهای پرطرفدار گردشگری به دلیل سابقه تاریخی و فرهنگی است. ایران دارای سی و یک استان است که استان گیلان در شمال ایران در کنار دریای خزر یکی از کوچکترین استان‌های کشور به حساب می‌آید. علیرغم کوچکی آن جاذبه‌های گردشگری فراوانی دارد. استان گیلان از موقعیت ممتازی در پهنه جغرافیایی ایران برخوردار است. با بهره‌برداری از مناظر و چشم‌اندازهای طبیعی بسیار زیبا و سحرانگیز و یادمان‌های تاریخی، فرهنگی و زیارتی فراوان این استان می‌توان آن را به یک قطب بزرگ و عمده‌ی گردشگری در کشور تبدیل کرد. این امر، در ضمن ایجاد توسعه اقتصادی به استحکام پیوندهای ملی مردم کشور نیز می انجامد (فتح الله زاده،۱۳۸۹، ص۱۱۴).
دبیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گیلان از ورود ۶ میلیون نفر گردشگر در نوروز ۱۳۹۳ به این استان خبر داد. وی با بیان اینکه نقش گردشگری در توسعه گیلان تعیین‌کننده است، اظهار کرد که از سال ۹۰ تا ۹۳ پروژه‌های جدید گردشگری توسط سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان تعریف شده است. وی به ارائه ۴۱۹ طرح گردشگری به سازمان مذکور اشاره کرد و افزود که مبلغ ۲۰۰ میلیارد تومان برای طرح‌های گردشگری گیلان مصوب شده است. علی‌زاده با بیان اینکه تعداد ۱۵۷ پروژه گردشگری در سال ۹۰ در گیلان افتتاح شده است، خاطرنشان کرد که سال ۹۲ تعداد پروژه‌های گردشگری گیلان به ۴۷ طرح رسیده است. مدیرکل صنایع دستی و گردشگری گیلان کاهش طرح‌های گردشگری استان را نگران‌کننده خواند و بیان کرد که جلب رضایت گردشگران حائز اهمیت است و گردشگری را یکی از بازارهای هدف دانست (http://diyarmirza.ir/1393/05). همچنین طبق نتایج آمارگیری که توسط مرکز آمار ایران صورت گرفته است، تعداد سفر و نفر شب اقامت سفرهای انجام شده برحسب نوع سفر به استان گیلان در بهار ۱۳۹۱ برابر با ۹۵۷۶۸۴۶، تابستان ۱۳۹۱ برابر با ۱۱۱۲۰۱۳۸ (مرکز آمار ایران،۱۳۹۱) و بهار ۱۳۹۲ برابر با ۷۷۹۷۲۷۲ (مرکز آمار ایران،۱۳۹۲) بوده است. همچنین بین بیست شهر مقصد اصلی سفرهای داخلی، اسامی شهرهای رشت، آستارا، بندرانزلی، لاهیجان و آستانه اشرفیه به چشم می‌خورد.
جدول ۲-۲) گزارش آماری از گردشگران ورودی به واحدهای اقامتی(تحت پوشش اداره کل) استان گیلان طی سال ۱۳۹۱-۱۳۸۶
ردیف
سال
گردشگران ورودی به واحدهای اقامتی
شاخص ها
ایرانی
خارجی
جمع
درصد اشغال تخت
درصد اشغال اتاق
درصد نسبت گردشگر خارجی
متوسط مدت اقامت گردشگران ایرانی
متوسط مدت اقامت گردشگران خارجی
متوسط مدت اقامت کل گردشگران
