هر فناوری فرهنگ کشور مولد آن را نشان می‌دهد. درک فن آوری های جدید در کشورهای در حال توسعه به راحتی و با سرعت کشور توسعه یافته انجام نمی گیرد. (شوکت[۲] و ظفر[۳]، ۲۰۱۰، ص ۳۰۶)
فرهنگ سازمانی می‌تواند ارتباط بین اتخاذ فن آوری و رشد سازمانی را پشتیبانی و در نتیجه می‌تواند یک عامل حیاتی موفقیت در توسعه و پیاده سازی سیستم های اطلاعاتی گردد. شناسایی و درک معانی، هنجارها و قدرت در سازمانها هنگام توسعه و پیاده سازی یک سیستم اطلاعات بسیار مهم و مورد توجه می‌باشد. (ایندیج و ژنگ، ۲۰۱۰، ص ۲)
مطالعات زیادی به بررسی تأثیر فرهنگ در پذیرش تکنولوژی اطلاعات در سازمان ها و مؤسسات دولتی و خصوصی پرداخته‌اند. هیچ گونه نظر قطعی در خصوص رابطه متقابل این دو وجود ندارد و این رابطه با توجه به فرهنگ پذیرفته شده در کشورهای مختلف جهان متفاوت می‌باشد.
به گفته تورن[۴] و همکاران (۲۰۰۱) فرهنگ بیمارستان تفاوت های قابل ملاحظه ای با سایر سازمانها دارد و با تنوع کارکنان متخصص و غیر متخصص، از سایر مؤسسات متمایز می شود.
از آنجایی که تاکنون مطالعه ای برای یافتن تأثیر مؤلفه های فرهنگی بر روی تکنولوژی اطلاعات در بیمارستان های آموزشی ایران انجام نشده است، این تحقیق برآن است تا این اثرات را بررسی نموده و مدلی یکپارچه از پذیرش فناوری اطلاعات توسط کاربران شاغل در بیمارستان ارائه دهد. در این مطالعه تأثیر فرهنگ سازمانی توسط متغیرهای امید به عملکرد، امید به تلاش، هنجار ذهنی و تسهیل شرایط بر پذیرش تکنولوژی اطلاعات بررسی خواهد شد.
نهایتاًً مطالعه این سوال که آیا مؤلفه های فرهنگی در استفاده بهینه از فناوری اطلاعات (به طور ویژه رایانه) در مراکز آموزشی و درمانی مؤثر هستند را پاسخ خواهد داد.
۳-۱- اهمیت و ضرورت تحقیق
برای فهم آن چه در سازمان اتفاق می افتد و این که چرا انسان ها این گونه رفتار می‌کنند؟ چرا چنین تصمیم می گیرند؟ و سوالاتی از این قبیل، بایستی فرهنگ سازمان را مورد مطالعه قرار داد و تا فرهنگ یک سازمان به درستی شناسایی نشود، توفیق چندانی در تحلیل پدیده‌های سازمان به دست نخواهد آمد. (سلطانی و همکاران، ۱۳۹۰، ص ۵۳)
حضور کامپیوتر و فن آوری اطلاعات در سازمان های امروزی به طور چشمگیری گسترش یافته است. برخی برآوردها نشان می‌دهد که از سال ۱۹۸۰ به بعد، حدود ۵۰ درصد از تمام سرمایه گذاری های جدید در سازمان در فناوری اطلاعات بوده است. با این حال، برای اینکه فناوریها بتوانند بهره وری را بهبود دهند، باید توسط کارکنان در سازمان پذیرفته شده و مورد استفاده قرار گیرند. توضیح پذیرش کاربر از فنآوری جدید در سیستمهای اطلاعاتی معاصر یکی از کامل‌ترین مباحث تحقیقاتی است. (ونکاتش[۵] و همکاران، ۲۰۰۳، ص ۴۲۶)
پیشرفت های جدید در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات پدیدآورنده مفاهیم جدیدی همچون دهکده جهانی، جامعه اطلاعاتی، جامعه مجازی، و فرهنگ مجازی بوده و پیامدهای عملی کردن این مفاهیم تأثیرات خوب و بد بسیاری بر فرهنگ های مختلف گذاشته و آن ها را بیش از گذشته در معرض تبادل، درهم ریختگی و رویارویی با هم قرار داده است. (روشندل و صابر، ۱۳۹۱، ص ۱۲۱)
ساختار و فرهنگ سازمان، اجرای فرآیندهای کاری را تحت تأثیر قرار می‌دهد. فرهنگ سازمانی می‌تواند ارتباط بین پذیرش تکنولوژی و رشد سازمانی را پشتیبانی کند. تنظیمات سازمانی که در آن یک سیستم اطلاعات اجرا می شود به شکل بخشی جدایی ناپذیر از آن سیستم است. همچنین نشان داده شده فرهنگ سازمانی نقش قابل توجهی در فرایندهای مدیریت فن آوری اطلاعات بازی می‌کند. فرهنگ سازمانی می‌تواند ارتباط بین پذیرش فن آوری و رشد سازمانی را پشتیبانی کند و همچنین می تواند یک عامل حیاتی موفقیت در توسعه و پیاده سازی سیستمهای اطلاعاتی باشد. (ایندیج و ژنگ، ۲۰۱۰، ص ۲)
در کشور ما اگر چه گام هایی در به کار گیری فناوری اطلاعات و ارتباطات در زمینه‌های مختلف برداشته شده است ولی موضوع هنوز ناشناخته مانده است. چنانچه مدیریت را یک اقدام نظام یافته جهت تحقق اهداف سازمان بدانیم، نقش فناوری اطلاعات در طراحی نظام و دستیابی به اهداف به خوبی قابل تبیین است. (بهاری و همکاران، ۱۳۸۹، ص ۱۳)
به دلیل عدم همگانی شدن استفاده از رایانه در تمام پرسنل با سن، جنسیت و تجربه کاری متفاوت در مراکز آموزشی و درمانی و از آنجایی که تاکنون مطالعه ای برای یافتن تأثیر مؤلفه های فرهنگی بر روی تکنولوژی اطلاعات در بیمارستان های آموزشی ایران انجام نشده است، این تحقیق به بررسی این اثرات پرداخته و مدلی یکپارچه از پذیرش فناوری اطلاعات توسط کاربران شاغل در بیمارستان ارائه داده است. در این مطالعه تأثیر فرهنگ سازمانی توسط متغیرهای امید به عملکرد، امید به تلاش، هنجار ذهنی و تسهیل شرایط بر پذیرش تکنولوژی اطلاعات بررسی شد.
۴-۱- انگیزه پژوهشگر
اگر چه استفاده از رایانه از سال های دهه ۵۰ میلادی در سازمان های بزرگ کشورهای صنعتی و توسعه یافته رایج بوده است ولی در نوع فناوری اطلاعات حتی تا دهه ۸۰ میلادی کمتر در سازمان‌های آموزشی مشاهده می شود. همچنین در ایران کمتر از ۱۰ سال است که سیستم اطلاعاتی بیمارستان (HIS) راه اندازی شده و کلیه پرسنل بیمارستان موظف به استفاده از آن می‌باشند.
فناوری اطلاعات و ارتباطات یکی از مهمترین مسائل عصر حاضر در تمام جوانب می‌باشد، پس به کارگیری آن در سازمانها جهت هماهنگی با جامعه بین الملل لازم و ضروری به نظر می‌رسد. ولی متاسفانه هنوز شرایط و فرهنگ مناسب جهت استفاده مؤثر، بجا و ماهرانه از این فناوری در سازمانها به وجود نیامده است.
بررسی رابطه فرهنگ سازمانی و به کارگیری فناوری اطلاعات در بیمارستانهای آموزشی و درمانی انگیزه ی پژوهشگر برای انجام این پژوهش شده است.
۵-۱- اهداف تحقیق
۱-۵-۱ هدف اصلی
- مدیریت مؤلفه های فرهنگی در استفاده بهینه از فناوری اطلاعات (به طور ویژه رایانه) در مراکز آموزشی و درمانی
۲-۵-۱ اهداف فرعی
-
- سنجش ارتباط امید به عملکرد با تمایل رفتاری استفاده از رایانه
-
- سنجش ارتباط جنسیت با امید به عملکرد در استفاده از رایانه
-
- سنجش ارتباط سن با امید به عملکرد در استفاده از رایانه
-
- سنجش ارتباط امید به تلاش بر مقاصد رفتاری استفاده از رایانه
-
- سنجش ارتباط جنسیت با امید به تلاش در استفاده از رایانه
-
- سنجش ارتباط سن با امید به تلاش در استفاده از رایانه
-
- سنجش ارتباط تجربه با امید به تلاش در استفاده از رایانه
-
- سنجش ارتباط هنجار ذهنی با تمایل رفتاری استفاده از رایانه
-
- سنجش ارتباط جنسیت با هنجار ذهنی در استفاده از رایانه
-
- سنجش ارتباط سن با هنجار ذهنی در استفاده از رایانه
-
- سنجش ارتباط تجربه با هنجار ذهنی در استفاده از رایانه
-
- سنجش ارتباط تسهیل شرایط با رفتار استفاده از رایانه
