«أَرْسَلَ عَلَیْهِمْ طَیْراً أَبابیل: گروه پرندگان را بر آنان فرستاد.»، «[که‏] به سوى آنان سنگریزه‏هایى از سنگ گل مى‏انداختند.» و «سرانجام آنان را مانند باز مانده [کاه‏] جویده شده قرار داد.» ^[۳۶۳]

۲۷٫ اعجاب‌آوری کوه و درخت

پس از یادکرد نمونه­های قرآنی از خارق عادت­های رخ­داده شده بر مجرای حیوانات، مواردی نیز از مجرا شدن جمادات و نباتات می­آوریم.

۲۷-۱٫ شنود صدا از کوه از سوی موسای کلیم(علیه السلام)

امور خارق عادتی که از حضرت موسی(علیه السلام) در قرآن کریم بدان اشاره شده و سیر پیام­آوری ایشان، این‌گونه می کند که نخستین کار غریب ایشان همان شنیدن صدای مرموز از درون کوه است که در کتاب الهی بازگو شده است. آنگاه که «نادَیْناهُ مِنْ جانِبِ الطُّورِ الْأَیْمَن‏: از سوى راست [کوه‏] طور او را ندا دادیم»^[۳۶۴] و به راستی این آغاز پیامبری ایشان بود تا «گروهى را بیم دهى که پیش از تو هشدار دهنده‏اى به سوى آنان نیامده بود. باشد که آنان پند پذیرند.»^[۳۶۵]

۲۷-۲٫ دیدن آتش از درخت و تکلم با خدا

درختی که خدای تعالی از پس آن با موسی(علیه السلام) تکلم فرمود و در قرآن بدان اشاره شده است. در قرآن کریم، دو بار از درختی سبز «الشَّجَرِ الْأَخْضَرِ»^[۳۶۸] سخن رفته است. همان درختی که آتشی از ان دیده شد: یکی کریمه­ای که می‌گوید: آنگاه که در وادی ایمن موسی آتش می بیند به درخت نزدیک می‌شود و صدایی می‌شنود که می‌گوید: «یا مُوسى‏ إِنِّی أَنَا اللَّهُ رَبُّ الْعالَمینَ»^[۳۶۹] از این آتش، به آتش موسی هم تعبیر شده است و در مثنوی حکیم رومی هم آمده است.^[۳۷۰] دوم آنکه مربوط است به استدلالی برای منکرین رستاخیز برین مضمون که خدا کسی است که آتش را در درخت سبز قرار داده که شما از ان آتش می‌افروزید.^[۳۷۱] و به­ طور کلی قرآن از این آتش درخت در چهار نوبت سخن آورده است.^[۳۷۲]

۲۸٫ شکافت دریا

وقتی لشکر موسی(علیه السلام) به کرانه دریا رسید و چاره ای برای گریز از دست فرعونیان نداشت، موسی(علیه السلام)، ولیّ خدا، چوبدستی خویش را بر دریا زد، آب‌ها به گونه ای خارق عادت کنار رفت راهرویی برای آنان باز شد و بی خطر از آنچه هراس داشتند گذر کردند و به دنبال آنان سپاهیان دشمن در آب فرو رفتند.^[۳۷۳] «وَ اتْرُکِ الْبَحْرَ رَهْوًا…: دریا را آرمیده رها کن. بى گمان آنان سپاهى هستند که غرق خواهند شد.»^[۳۷۴]
موسیی فرعون را با رود نیل می‌کشد با لشکر و جمع ثقیل^[۳۷۵]
گذر کردن موسای کلیم(علیه السلام) و یارانش از میان دریا و غرق شدن دشمنان­شان در رود نیل، ره­آورد کار خارق عادت آن حضرت با عصای خویش است. در آیات پرشماری، سخن از نجات موسویان و فروبردن فرعونیان آمده است: «وَ إِذْ فَرَقْنا بِکُمُ الْبَحْرَ فَأَنْجَیْناکُمْ وَ أَغْرَقْنا آلَ فِرْعَوْن َ وَ أَنْتُمْ تَنْظُرُون‏: و هنگامى که دریا را با ورودتان شکافتیم و شما را نجات دادیم و فرعونیان را در حالى که مى‏نگریستید، غرق کردیم‏».^[۳۷۶]

۲۹٫ درخشش دست

از شگفت آفرینی‌های اولیای خدا به فراخور فضای تبلیغی خود یکی درخشش و سفید شدن دست موسای کلیم(علیه السلام) بی­هیچ عیبی بود که در گریبان فرو برد و برون کشیدش: «وَ اضْمُمْ یَدَکَ إِلى‏ جَناحِکَ تَخْرُجْ بَیْضاءَ مِنْ غَیْرِ سُوءٍ آیَهً أُخْرى‏: و دستت را به پهلویت پیوسته بدار، تا به عنوان نشانه‏اى دیگر سفید [و] بى عیب بیرون آید».^[۳۷۷]
سخن شایانی که در این آیه در باب خوارق عادات بیان شده است این است که خداوند متعال به وضوح، این امر را از نشانه­ها و به گونه ­ای از اتمام حجت­های خداوند بر بینندگان این کارها دانسته است و شاید بتوان این اتمام حجت را در همه نشانه­ های شگفتی که برای گرویدن منکران به ایمان یا درخواست کنندگان کارهای خارق عادت از انبیای الهی انجام شده است جاری کرد که این نکته­ی مهمی است.
همچو موسى نور کى یابد ز جیب سُخـره‏ى استـاد و شـاگرد کـتاب‏^[۳۷۸]

۳۰٫ از میان رفتن کارایی یک افزار

کارد برنده را به دست کودکی هم بدهیم تا حتی بی هیچ قصدی به جسمی نازک مانند پوست انسان بکشد جسارت نگاه کردن به آن را نخواهیم داشت چرا که در بریده شدن این ابزار تردید نداریم اما گاه به اذن الهی شاهد امری شگرف یعنی عمل نکردن آن ابزار خواهیم شد که در قرآن کریم نمونه ­ای را یاد می­فرماید.

۳۰-۱٫ نبریدن کارد در قربانی کردن اسماعیل(علیه السلام)

حضرت ابراهیم(علیه السلام) به تنها فرزند خویش که پس از سال­ها چشم­انتظاری به او عنایت شده بود «گفت: فرزندم، من در خواب دیده‏ام که من [دارم‏] تو را سر مى‏برّم، بنگر تو چه نظر دارى.
[فرزندش‏] گفت: پدرجان، آنچه را فرمان مى‏یابى انجام بده.» ^[۳۷۹]اما کارد به حکم خداوند قادر کار
ذاتی خود را انجام نداد و در کمال شگفتی به اسماعیل آسیبی نرسید «و [گوسفندى آماده‏] براى ذبح را
بلا گردان او گرداندیم.»^[۳۸۰] او سالم و زنده ماند «و براى او در [میان‏] پسینیان [نام نیک‏] بر جاى
نهادیم.»^[۳۸۱]

۳۱٫ عروج به آسمان‌ها و عوالم غیب

گرچه دنیای امروز، آرزوی دست­نیافتنی دوران پیامبران، یعنی پرواز به آسمان­ها را برآورده کرده
است و حتی به سیاره­های دیگر نیز راه یافته است اما به نظر نمی­آید کسی پیدا شود و از سیر در عوالم ناپیدای هستی به حیرت در نیاید و جای پرسش برایش نمانده باشد که عیسای مسیح(علیه السلام) و پیامبر گرامی اسلام(صلی الله علیه و آله) چگونه به آسمان­ها رفته­اند و در چه عوالم پیدا و پنهانی سیر نموده ­اند.

۳۱-۱٫ عروج حضرت عیسی علیه السلام به آسمان(علیه السلام)

گفته­ی مسیحیان که: «مسیح، عیسى بن مریم، رسول خدا را ما کشتیم» نادرست است، «او را نکشته‏اند و او را بر دار [نیز] نکرده‏اند بلکه [حقیقت امر] براى آنان مشتبه شد و آنان که در [باره‏] او اختلاف کردند، قطعاً از [حال‏] او در شکّند.» «و به [حال‏] او یقین ندارند بلکه از [حدس و] گمان پیروى مى‏کنند و به یقین او را نکشته‏اند.»«بَلْ رَفَعَهُ اللَّهُ إِلَیْه: بلکه خداوند او را به سوى خویش فرا برد‏»^[۳۸۴] این امر که البته به دست حضرت عیسی صورت نگرفته از دید آدمی، امری است شگرف که قرآن کریم بدان اشارت فرموده است.

همچنین فین و یا سطوح توسعه یافته اغلب برای افزایش نرخ انتقال حرارت هوا در کاربردهای مختلف تبادل حرارت به کار گرفته می شوند.
مبدل های حرارتی پره دار معمولا در تهویه مطبوع، تبرید، و فرایند انتقال حرارت که در آن درجه حرارت به ترتیب کمتر از نقطه شبنم هوا مرطوب اطراف آن است در نتیجه رطوبت در هوا در سطح چگالش می کندو در نهایت، انتقال جرم در محل به طور همزمان با انتقال حرارت اتفاق می افتد.
بسته به دمای سطح و نقطه شبنم هوای اطراف، انتقال حرارت بین سطح نهایی و اطراف آن درهر قسمت از سطح بدون پوشش در هر دو صورت محسوس و یا حرارت محسوس و نهان اتفاق می افتد.  تفاوت بین دمای هوا و سطح فین نیروی محرکه برای انتقال حرارت محسوس و اختلاف نسبت رطوبت بین هوا و هوا مجاور بر روی سطح فین نیروی محرکه برای انتقال جرم است.
بنابراین یک سطح متراکم با یک لایه نازک از مایع به صورت چگالش به طور مداوم بر روی سطح نهایی پوشیده می شود و سیال میعان شده بر روی سطح توسط حرکت ناشی از گرانش منتقل می شود.
در هرکاربرد، انتخاب نوع فین به عواملی مانند ابعاد، وزن، فرایند ساخت، هزینه های تولید، میزان کاهشضریب رسانش و افزایش افت فشار جریان روی فین ها بستگی دارد.
پیشینه موضوع
بررسی عددی و تحلیلی انتقال حرارت در فین با مقاطع مختلف و در نتیجه سطوح جانبی مختلف از اهمیت بالایی برخوردار است و دانشمندان علوم فیزیک، ریاضی و مخصوصاً مهندسی بدان پرداخته اند.
بررسی انتقال حرارت در سطوح گسترده برای حالات گوناگون به صورت یک بعدی یا دو بعدی بررسی شده است.
در این مطالعات، مقاطع مختلف، ضریب رسانش گرمایی متغییر، طول فین و شعاع پایه فین و همچنین حالت متخلخل و مرطوب مورد بررسی قرار گرفته اند. مقاطع گوناگون نمایانگر اشکال مختلف فین است و برای کاربردهای مختلف و همچنین افزایش انتقال حرارت به کار می رود. در نظر گرفتن رسانش گرمایی متغیر برای حالاتی است که اختلاف دمای بین سیال و جسم مورد نظر در حدی است که باعث می شود در طول فین انتقال حرارت رسانشی باآهنگ های متفاوتی انتقال یابد. طول و شعاع پایه فین نیز با توجه به موارد کاربرد آن می تواند در دامنه بخصوصی تغییر کند که در نتیجه آهنگ های متفاوتی از انتقال حرارت و حجم فین)ماده مصرفی) را بدست می دهد. و حالتی که فین در دمای پایین تر از نقطه شبنم هوای اطراف باشد که در این صورت علاوه بر انتقال حرارت همرفتی، انتقال حرارت بوسیله انتقال جرم هم صورت می گیرد. یکی از مسایل مهم در طراحی فین ها در نظر گرفتن همزمان این دو موضوع است؛ بدین معنی که باید بین دو پارامتر انتقال گرما و حجم)وزن) حالت بهینه ای را یافت که در آن انتقال گرما بیشینه و حجم کمینه باشد. البته فین بهینه که از این طریق حاصل می شود سهموی شکل است و در نتیجه ساخت آن هزینه بردار است و در نتیجه در بسیاری از کاربردها استفاده از فین مستطیلی هنوز ترجیح داده می شود.
ولی با توجه به فضای بسیار محدود در ابزارها و مدارهای پیشرفته الکترونیکی و ضرورت انتقال حرارت نسبتاً بالا، در برخی موارد اشکالی از فین که هزینه ساخت بالایی نیز دارند اجباراً به کار می روند.
برای این موارد نیز مقالات متعددی به چاپ رسیده است. از جمله می توان به مطالعه انجام شده توسط عزیز^[۶] و گرین^[۷][۲] که بصورت تحلیلی عملکرد و طراحی بهینه فین مستطیلی شکل همرفتی-تابشی با گرمایش پایه همرفتی، مقاوم در برابر انتقال دیوار و بین دیوار و پایه فین مقاوم در برابر تماس بررسی کردند و همچنین راه حل تحلیلی تقریبی برای انتقال حرارت همرفتی- تابشی از یک فین به طور مداوم در حال حرکت با هدایت حرارتی وابسته به دما توسط عزیز و خانی[۳] توسعه داده شد.
ارسلان ترک[۴] و رجبی[۵] بازده و توزیع دمای فین که ضریب هدایت رسانندگی وابسته به دما بود را بوسیله روش های آدومیان و HPM بررسی کردند و نتایج آنها را بررسی کردند. رشیدی و عرفانی بوسیله روش DTM تاثیر انتقال حرارت همرفتی فین مستقیم که ضریب هدایت رسانندگی وابسته به دما باشد را یافتند و سپس نتایج را با روش DTM و HAM مقایسه کردند.
عزیز و بوعزیز^[۸][۶]روش حداقل مربعات برای پیش بینی عملکرد یک فین طولی با تولید حرارت داخلی وابسته به دما و هدایت حرارتی استفاده کردند و آنها نتایج خود را با بهره گرفتن از روش هوموتوپی اغتشاش (HPM)، روش (VIM) و روش اختلال منظم دو سری مقایسه کردند و متوجه شدند که روش حداقل مربعات ساده تر از سایر روش های کاربردی است.
دومیری و فاضلی [۷] با بهره گرفتن از روش تحلیل هوموتوپی (HAM) معادله دیفرانسیل غیر خطی فین مستقیم بررسی توزیع دما و بازده فین حل کردند. همچنین، توزیع دما برای فین حلقوی با هدایت حرارتی وابسته به درجه حرارت توسط گنجی و همکاران [۸]بوسیله روش HPM مورد بررسی قرار گرفت. اثر توزیع، دما - هدایت حرارتی وابسته به یک فین در حال حرکت با توجه به ضرر و زیان اشعه توسط عزیز و خانی [۳]مطالعه قرار گرفته است .
بوعزیز و همکاران [۹]بازده فین های طولی با خواص فیزیکی-حرارتی وابسته به دما پرداختند و همچنین ایده استفاده از فین از مواد متخلخل با معرفی مدل دارسی^[۹]، در مرحله اول توسط کیوان^[۱۰] [۱۰]معرفی شد.
و سپس از برخی مطالعات درمورد تجزیه و تحلیل سطوح گسترده و سطوح متخلخل فین ارائه شده است.
سعدالدین ^[۱۱] و صادقی[۱۱] انتقال حرارت یک فین استوانه ای متخلخل با بهره گرفتن از دستور چهارم روش رانگ کوتا مورد مطالعه قرار دادند و آنها نشان دادند که میزان انتقال حرارت فین متخلخل می تواند از یک فین جامد فراتر رود.
ترکیل مازگلو ^[۱۲][۱۲]برای انتشار حرارتی در یک فین مستقیم با شکل نمایی متنوع وقتی رسانایی حرارتی و ضرایب انتقال گرما وابسته به دما توسط قوانین قدرت راه حل های دقیق پیدا کرد.
گنجی وحاتمی[۱۳-۱۶] با بهره گرفتن از روش تحلیلی به حل فین های متخلخل با پروفیل های مختلف پرداختند . تاثیر شکل فین و پارامترهای آن بررسی کردند و برای فین های مرطوب هم ترلکلد^[۱۳] [۱۷]و مکوستین^[۱۴] [۱۸]برای اولین بار این را آغاز کرده بودند واز مطالعات خود نتیجه متناقض برای تغییرات رطوبت نسبی هوا در بازده کلی مشاهده کردند.
مدل مکوستین نشان می دهد که بازده کلی به شدت بستگی به رطوبت نسبی دارد اما مدل ترلکلد وابستگی کمتر بر رطوبت نسبی دارد.
المهدی ^[۱۵] و بیگز^[۱۶] [۱۹] اولین محققانی بودند که به معرفی یک رابطه خطی بین رطوبت خاص از هوا اشباع و دمای سطح فین به منظور یکپارچه سازی عددی معادله حاکم تا دما بر روی سطح نهایی تخمین زدند.
کلیک^[۱۷] و اونات^[۱۸] [۲۰]به روش شبه خطی ، انتقال گرما فین های مستطیل شکل هنگامی که تراکم رخ می دهد را بصورت عددی مورد تجزیه و تحلیل قرار دادند.
راه حل تحلیلی برای فین مستقیم با ترکیب انتقال گرما و جرم بوسیله شرقاوی و زبیر[۲۱] اجرا شد.آنها چهار پروفیل مختلف از لحاظ دما و بازده نسبت به هم مقایسه کردند. آنها همچنین برای حالت فین حلقوی با ترکیب انتقال حرارت و جرم بصورت تحلیلی پرداختند.
.
فصل دوم
معرفی روش های تحلیلی

۸-مشارکت حمایتی: ارائه پیشنهادهای خلاق به همکاران، تشویق مدیران برای نگه داشتن اطلاعات متناسب با دانش روز، تشویق کارمندان دیگر برای شرکت در جلسات سازمان، توصیه به همکاران برای داشتن استقلال رأی و توصیه به مدیر برای این که کارش را در سطح بالاتری انجام دهد را شامل می‌گردد.

۹- مشارکت شغلی: به معنای افزایش اطلاعات برای بهبود عملکرد، بر عهده گرفتن وظایف و مسئولیت های اضافی در کار و همکاری با دیگران برای انجام تحقیقات است( وان داین^[۳۳] و همکاران، ۱۹۹۴).
۲ـ۱ـ۵ـ عوامل تاثیرگذار بر رفتار شهروندی سازمانی
بررسی های فرا تحلیلی در خصوص ارتباط بین رفتار شهروندی سازمانی و عوامل تأثیرگذار بر آن، بیانگر این واقعیت است که چهار دسته از این عوامل، در تحقیقات مختلف تأکید شده است که عبارتند از:
ویژگی های فردی کارکنان
ویژگی های شغلی
ویژگی های سازمانی
رفتارهای رهبری
تحقیقات اولیه در این حوزه که توسط اورگان و همکارنش صورت گرفته، عمدتا بر نگرش های کارکنان، گرایشلت و رفتارهای حمایتی رهبر متمرکز است. تحقیقات بعدی در حوزه های رهبری که به وسیله پودساکوف و همکارانش انجام پذیرفته است، حوزه رفتارهای رهبری را به انواع مختلف رفتارهای رهبری تعاملی و تحولی گسترش داده اند. اثرات مربوط به ویژگی های شغلی و سازمانی عمدتا در تئوری های مربوط به جایگزین های مطرح شده که توسط صاحب نظران ورد مطالعه قرار گرفته است.
پژوهش های اولیه که ویژگی های فردی را مورد توجه قرار داده است، بر دو محور اصلی متمرکز است، اولا اورگان و ریان، عامل کلی مؤثر بر روحیه را به عنوان مبنای رضایت کارکنان، تعهد سازمانی، درک از عدالت و درک از رفتارهای حمایتی رهبری تلقی می کنند: ثانیا تحقیقات نشانگر ارتباط معنادار آن ها با رفتار شهروندی سازمانی است که خود بیانگر اهمیت این متغیرها در تعیین رفتار شهروندی سازمانی است( پودساکوف، ۲۰۰۰).
عامل دیگر در فهم رفتار شهروندی سازمانی، تاثیر حالت روحی مثبت فرد است. در دهه های گذشته بحث های زیادی در مورد برتری شناخت بر عاطفه، در تعیین رفتار شهروندی سازمانی صورت گرفته است.
در حالی که پودساکوف و همکارانش(۲۰۰۰) و اورگان و راین(۱۹۹۵)، تأثیر متغیرهای خاص شخصیتی و مزاجی را بر ابعاد مختلف رفتار شهروندی سازمانی، مورد انتقاد قرار داده اند. جورج^[۳۴] (۱۹۹۱)، پیشنهاد می کند که در تحقیقات به جای پرداختن به اثرات حالت مزاجی باید بر روی اثرات ویژگی صفتی، متمرکز شد.
علاوه بر این جورج(۱۹۹۱) اشاره کرد که بین حالت روحی مثبت در کار و تمایل کارکنان برای کمک کردن به دیگران( بعد نوع دوستی رفتار شهروندی سازمانی)، رابطه وجود دارد؛ بنابراین عاطفه، نقش مهمی در رفتار شهروندی سازمانی بازی می کند. در حقیقت مطالعات اخیر حاکی از این است که این رابطه در مورد ابعاد خاص رفتار شهروندی سازمانی هم صدق می کند( ملکی نیا و بجانی، ۱۳۸۹).
۲ـ۱ـ۶ـ پیامدها و نتایج رفتار شهروندی سازمانی
رفتار شهروندی سازمانی، بهره وری کارکنان و گروه های کاری، ارتباطات، همکاری و کمک های بین کارکنان را افزایش می دهد؛ کار تیمی را تشویق می کند، نسبت اشتباهات را کاهش می دهد و مشارکت و درگیر شدن کارکنان را در مسائل سازمان، افزایش می دهد و به طور کلی جو سازمانی مناسبی را فراهم می آورد. رفتار شهروندی سازمانی از طریق اثرگذاری بر عوامل دورن سازمانی، بهبود روحیه، افزایش تعهد سازمانی، رضایت شغلی، کاهش نیات ترک شغل، کاهش غیبت و رفتارهای مخرب شغلی و نیز با تأثیرگذاری بر بهبود عوامل برون سازمانی هم چون رضایت شغلی، کیفیت خدمات و نیز وفاداری مشتریان، موجب تعالی کیفیت عملکرد کارکنان می شود( کاسترو^[۳۵]و همکاران، ۲۰۰۴).
جوهره ی کلیدی در تعریف اورگان از رفتار شهروندی سازمانی، این است که چنین رفتاری، اثربخشی سازمانی را افزایش می دهد. در مطالعات تجربی زمینه های مختلفی که رفتار شهروندی سازمانی را ممکن می سازد:
افزایش بهره وری مدیریت و کارکنان
آزاد نمودن منابع انسانی که می توانند برای مقاصد مولدتری مورد استفاده قرار گیرند
کاهش نیاز اختصاص منابع کمیاب به وظایفی که صرفا جنبه نگهدارندگی دارد
تقویت توانایی های سازمان ها برای جذب و نگهداشت کارکنان کارآمد
افزایش ثبات عملکرد سازمان ها
توانمند سازی سازمان ها برای انطباق مؤثرتر با تغییرات محیطی( ملکی نیا و بجانی، ۱۳۸۹).
۲ـ۲ـ بخش دوم: مبانی نظری تسهیم دانش
۲ـ۲ـ ۱ـ تعریف دانش
قبل از توضیح مفهوم دانش، لازم است که بین «داده» و «اطلاعات» که کم و بیش القا کننده‌ی مفهوم دانش هستند، تفاوت قائل شویم.
داده ها: «داده‌ها» رشته واقعیت های عینی و مجرد در مورد رویدادها هستند. از دیدگاه سازمانی، داده‌ها - به درستی یک سلسله معاملات ثبت شده‌ی منظم تلقی شده‌اند. داده‌ها تنها بخشی از واقعیت ها را نشان می دهند و از هر نوع قضاوت، تفسیر ومبنای قابل اتکا برای اقدام مناسب تهی هستند. داده‌ها را می‌توان مواد خام عناصر مورد نیاز برای تصمیم‌گیری به شمار آورد، چراکه نمی‌توانند عمل لازم را تجویز کنند. داده‌ها نشانگر ربط، بی‌ربطی و اهمیت خود نیستند، امّا به هر حال برای سازمان های بزرگ اهمیت زیادی دارند، چراکه مواد اولیه‌ی ضروری برای خلق دانش به شمار می‌روند( کشاورزی، ۱۳۸۶).
اطلاعات: «اطلاعات» را نوعی پیام به شمار می‌آورند. پیام مورد نظر ما معمولاً به شکل مدرکی مکتوب یا به صورت ارتباطی شنیداری یا دیداری نمود می‌یابد. اطلاعات باید متضمن آگاهی و حاوی داده‌هایی تغییر دهنده باشد. واژه‌ی اطلاعات^[۳۶]در انگلیسی به معنای «شکل دادن^[۳۷]» نیز به معنی «شکل دادن» بینش و دید دریافت کننده‌ی اطلاعات است. اگر بخواهیم معنی واژه‌ی مورد بحث را دقیق تر و سختگیرانه‌تر روشن کنیم، باید بگوییم: «تنها گیرنده می‌تواند مشخص کند که دریافتی‌های او واقعاً اطلاعات بوده و او را تحت تأثیر قرار داده است».
اطلاعات برخلاف داده‌ها، معنی‌دار هستند. به قول پیتر دراکر: «داشتن ارتباط و هدف، ویژگی اطلاعات است». اطلاعات، نه تنها دارای قابلیت تأثیرگذاری بر گیرنده هستند، بلکه خود نیز شکل خاصی دارند و برای هدف خاصی سازمان می‌یابند. داده‌ها زمانی به اطلاعات تبدیل می‌شوند که ارائه دهنده‌ی آنها، معنی‌ و مفهوم خاصی به آنها ببخشد. با افزودن ارزش به داده‌ها، در واقع آنها را به اطلاعات تبدیل می‌کنیم(نصر اصفهانی و همکاران، ۱۳۸۷).
دانش: «دانش» مخلوط سیالی از تجربیات، ارزش ها، اطلاعات موجود و نگرش های کارشناسی نظام یافته است که چارچوبی برای ارزشیابی و بهره‌گیری از تجربیات و اطلاعات جدید به دست می‌دهد. دانش، در ذهن دانشور به وجود آمده و به کار می‌رود. دانش در سازمان ها نه تنها در مدارک و ذخایر دانش، بلکه در رویه‌های کاری، فرایندهای سازمانی، اعمال و هنجارها مجسم می‌شود. این تعریف، از اول مشخص می‌کند که دانش ساده و روشن نیست، مخلوطی از چند عامل متفاوت است؛ سیالی است که در عین حال ساختارهای مشخصی دارد و نهایت اینکه، ابهامی و شهودی است و به همین علت، به راحتی نمی‌توان آن را در قالب کلمات گنجاند و به صورت تعریفی منطقی عرضه کرد.
دانش در خود مردم وجود دارد و بخشی از پیچیدگی ندانسته‌های انسانی است. ما گرچه به طور سنتی، سرمایه‌ها را مشخص و ملموس می‌دانیم، امّا سرمایه‌ی دانش را نمی‌توان به راحتی تعریف کرد. درست مشابه ذره اتمی که می‌تواند موج یا ذره باشد، بسته به اینکه دانشمندان چگونه وجود آن را دنبال کنند. دانش به شکل های پویا و نیز انباشته و ایستا قابل تصور است (رضائیان، ۱۳۸۱: ۲۱).
دانش از اطلاعات و اطلاعات از داده‌ها ریشه می‌گیرند. تبدیل اطلاعات به دانش در عمل بر عهده خود بشر است. با نگرش فراتری به این موضوع، آشکار می‌شود که معمولاً «دانش پایه» عامل تمایز بین داده، اطلاعات و دانش است. این یکی از دلایلی است که در محیط و فضای متکی به دانش، برخی موسسات یا شرکتها می‌توانند همچنان برتری های اقتصادی و رقابتی خود را حفظ کنند. «کوهن» و «لونیتال» در مباحث خود، این حقیقت را تشریح می‌کنند که گسترش دانش منوط به شور و هیجان یادگیری و دانش پیشین است(نصر اصفهانی و همکاران، ۱۳۸۷).
به عبارت دیگر، دانش اندوخته شده عامل موثری در افزایش واکنش و فراگیری سهل‌تر مفاهیم است. بنابراین، دانش ترکیب سازمان یافته‌ای است از «داده ها» که از طریق قوانین، فرایندها و عملکردها و تجربه حاصل آمده است. به عبارت دیگر، «دانش» معنا ومفهومی است که از فکر پدید آمده است و بدون آن اطلاعات و داده‌ تلقی می‌شود. تنها از طریق این مفهوم است که «اطلاعات» حیات یافته و به دانش تبدیل می‌شوند(همان).
۲ـ۲ـ ۲ـ ماهیت دانش سازمانی
به طور کلی، سازمان ها دو نوع دانش دارند که به عنوان دانش پیش‌زمینه و پس‌زمینه یا دانش صریح و ضمنی شناخته می‌شوند. نخستین بار، پولانی (۱۹۸۵) میان دانش صریح و ضمنی تمایز قایل شد. نوناکا و تاکواچی معتقدند که امتیاز غالباً نادیده گرفتهشدهی شرکتها، مواردی هستند چون بینش ها، شهودها، گمان ها، احساس های ناخودآگاه، ارزش ها، تصورها، استعاره‌ها و مقایسه‌ها. بهره‌برداری از این امتیاز ناملموس می‌تواند ارزش فراوانی به عملیات روزانه‌ی یک شرکت ببخشد.
دانش ضمنی معمولاً در قلمرو دانش شخصی، شناختی و تجربی قرار می‌گیرد، در حالی که دانش صریح بیشتر به دانشی اطلاق می‌شود که جنبه‌ی عینی‌تر، عقلانی‌تر و قوی‌تری دارد. دانش صریح به طور معمول هم به خوبی قابل ثبت است و هم قابل دسترسی است. پولانی در تمایز میان دو دانش می‌گوید: «می‌توانیم بیش از آنکه به زبان می‌آوریم، بدانیم». او در اصل چنین می‌گوید که بیان کردن دانش ضمنی با واژه‌ها دشوار است. فناوری اطلاعات، به طور سنتی روی استفاده از دانش صریح متمرکز شده است(محمدی فاتح، سبحانی و محمدی،۱۳۸۵).
با این حال، سازمان ها اکنون دریافته‌اند که برای انجام مؤثر کارهای‌شان، نیازمند یکپارچه کردن هر دو نوع دانش هستند. از این رو، در حال ایجاد روش شناسی خاص به منظور تبدیل دانش ضمنی به دانش صریح هستند که می‌تواند تدوین شود و بنابراین، دیگران می‌توانند آن را ثبت، ذخیره، منتقل، از آن استفاده و بر طبق آن عمل کنند.
دانش آشکار به راحتی قابل پردازش کامپیوتری، انتقال الکترونیکی و ذخیره سازی در پایگاه های اطلاعاتی است؛ ولی ماهیت ذهنی و حسی دانش ضمنی، پردازش و انتقال دانش کسب شده را از طرق منطقی و ساختارمند بسیار مشکل می سازد. برای اینکه دانش ضمنی در سازمان انتقال و گسترش یابد، باید آن دانش به کلمات یا اعدادی تبدیل شوند که برای هر کس قابل درک و فهم است. به طور مختصر، هنگام وقوع این فرایند (یعنی تبدیل دانش ضمنی به دانش آشکار و تبدیل دانش آشکار به دانش ضمنی) سازمان، تولید دانش می نماید(نوناکا و تاکوچی^[۳۸]، ۱۹۹۵).
۲ـ۲ـ ۳ـ چرخه مدیریت دانش
ایجاد دانش: ایجاد دانش شامل فعالیت هایی است که به تغییر شکل و ترکیب مجدد قطعات موجود دانش، محدود کردن کاستی ها، تقویت تحقیق ها و توسعه قابلیت ها، پویش و کنترل محیط های بیرون از سازمان می پردازد.
نوناکا و تاکوچی(۱۹۹۵) معتقدند دانش انسان به واسطه کارکرد مشترک بین دانش ضمنی و دانش صریح، خلق و توسعه می یابد، بدین ترتیب آنها چهار شیوه اجتماعی سازی، برون سازی، تلفیق و درون سازی را برای خلق دانش در سازمان بیان کردند( دانایی فرد، خائف الهی و حسینی، ۱۳۹۰).
۲ـ۲ـ ۳ـ ۱ـ ذخیره دانش
در حالی که افراد دانش را خلق می کنند و آن را یاد می گیرند، ممکن است آن را فراموش کنند، حتی چگونگی خلق دانش یا چگونگی کسب آن را یاد ببرند. بنابراین حافظه( سازمانی یا فردی)، نیازمند دخیره، سازماندهی و بازیابی دانش افراد است. تجربیات گدشته و رخدادهایی که بر فعالیت های کنونی تاثیر می گذارند، ذخیره می گردند. حافظه سازمانی اشکال مختلفی از دانش مستندات مکتوب، پایگاه داده هاو دانش انسانی کدگذاری شده در شکل سیستم های خبره مستندات فرایندها و رویه های سازمانی است. حافظه ی فردی مبتنی بر مشاهدات، تجربیات و فعالیت های افراد است. بنابراین ذخیره دانش به دانش صریح و دانش ضمنی اشاره دارد که باید جذب و مستند شوند(حسینی و موسوی،۱۳۹۱: ۵۶).
۲ـ۲ـ ۳ـ ۲ـ تسهیم دانش
کلیه فعالیت های مربوط به انتقال یا توزیع دانش از یک فرد یا سازمان به فرد، گروه یا سازمان دیگر، فرایند انتشار یا تسهیم دانش نامیده می شود. در الگوهای سنتی، سازمان ها و افراد اغلب تمایلی به انتقال و تسهیم دانشی که از آن برخوردار بودند را نداشته و بجای اینکه به دانش به عنوان یک سرمایه علمی نگاه کنند، آن را به عنوان منبع قدرت، اهرم نفوذ و ضامن استمرار شغل خود می پنداشته و تمایلی به تسهیم آن با دیگران نداشتند.
سازمانی که از تسهیم اطلاعات و خلق دانش در میان اعضایش حمایت می کند، بیشتر می تواند فرآیندهای مؤثر و کارآمد را تعریف کند و عملکرد سازمانی خود را بهبود بخشد. در سازمانی که از فرهنگ تسهیم دانش برخوردار است، افراد ایده ها و بینش های خود را با دیگران تسهیم می کنند، زیرا بجای اینکه مجبور به این کار باشند؛ آن را یک فرایند طبیعی می دانند. بنابراین، باید در بین اعضای سازمان این انگیزه را بوجود آورد که بدون ترس از دست دادن موقعیت خود به تسهیم دانش در سازمان بپردازند(قلیچ لی، ۱۳۸۸).
۲ـ۲ـ ۳ـ ۳ـ کاربرد دانش
دانش به خودی خود ارزشمند نیست، آن زمان ارزشمند خواهد بود که بکارگرفته شود. تمامی سعی مدیریت دانش بر آنست تا اطمینان حاصل کند که آیا دانش موجود سازمان بطور مفید در جهت منفعت آن بکار برده می شود یا خیر، در اینجا باید موانعی که بر سر راه استفاده مفید از دانش موجود دارند؛ شناسایی و رفع شوند تا بتوان اطمینان حاصل کرد که مهارت های ارزشمند و دارایی دانش کاملا مورد بهره برداری قرار می گیرند(همان).
۲ـ۲ـ ۳ـ ۴ـ تعاریف و مفهوم تسهیم دانش

۲-۸-۸ کاهش سرقت
بسته‌بندی‌ای که نتوان آن ‌را پس از باز کردن، دوباره بست؛ یا پس از باز کردنش آسیب فیزیکی ببیند (نشانه‌های باز شدن را نشان می‌دهد) در جلوگیری از دزدی مفید و مؤثر است.
۲-۸-۹ بازاریابی
بسته بندی محصولات برای دستیابی به اهداف مورد نظر در بازاریابی نیز مورد توجه است. با تشدید رقابت در بازارهای جهانی عوامل متعدد مانند ارائه کیفیت برتر برای برآوردن نیازهای مصرف کنندگان و ترغیب آن ها به خریداری و مصرف کالاهای عرضه شده مورد توجه قرار گرفته و نکاتی مانند استفاده از طراحی جذاب، رنگ، هنر، توجه به فرهنگ مصرف کننده، کیفیت مورد انتظار مشتری نسبت به بسته بندی، سهولت استفاده از کالای موجود در بسته بندی و .. برای افزایش فروش کالا و کسب سود بیشتر اهمیت روزافزون یافته است.

از جمله وظایف دیگری که محققین برای بسته بندی ذکر می کنند می توان به افزایش طول عمر کالا، تمایز از رقبا و جلوگیری از دستکاری و تقلب اشاره کرد (Rundh , 2005 ).
۲-۹ انتخاب مواد بسته بندی
در بسیاری از موارد، برای ایجاد هماهنگی بین نیازهای نگهداری محصول غذایی مورد نظر و ماده بسته بندی لازم است از مواد بسته بندی مرکب^[۷] استفاده گردد. به این دلیل که یک لایه بسته بندی به تنهایی قادر به تامین نیازهای مورد نظر نمی باشد. از این رو از مواد بسته بندی مرکب استفاده می گردد. یکی از موارد مهم در انتخاب مواد بسته بندی، نفوذ ناپذیزی آنها نسبت به اکسیژن، نور و رطوبت است. بنابراین یکی از مسایل مهم در ارتباط با انتخاب ماده بسته بندی برای محصول، در نظر گرفتن تاثیر متقابل محصول و بسته نسبت به هم می باشد.
مهم ترین ویژگی هایی که در انتخاب مواد بسته بندی مورد توجه قرار می گیرد، عبارتند از:
عدم تاثیر متقابل سوء بین محصول و ماده بسته بندی
مقاومت مواد بسته بندی در برابر رطوبت، شکستگی، اضافه وزن، برخورد ضربه و سوراخ شدگی
مقاومت حرارتی ماده بسته بندی
عدم تاثیر اثرات نور بر روی محصول غذایی (کی منش،۱۳۹۰، ۳)
۲-۱۰ مدیریت فرایند بسته بندی
از جمله مهمترین اقداماتی که می بایست در ارتباط با بسته بندی سالم ، رقابتی ، جذاب و ترغیب کننده منطبق با شرایط رقابتی در بازار و نیازها و الزامات جامعه مصرف کننده در جهت برآورده نمودن رضایتمندی در مشتریان ، انجام دهد ، مدیریت فرایند بسته بندی محصولات می باشد. (اصلانی، ۱۳۸۱) و (خاکبیز، ۱۳۸۵)
در این فرایند فاکتورهای متعددی نحوه بسته بندی محصولات را تحت تاثیر قرار می دهند که طراحی بسته بندی را نیازمند تجزیه و تحلیل و بررسی بر پایه اطلاعات اکتسابی از بخشهای متفاوت موثر بر چگونگی انجام بسته بندی خواهد کرد. عدم تلفیق و انسجام تمامی اطلاعات در جهت اتخاذ تصمیمات هدفمند و استراتژیک که تمامی بخشهای موثر بر این امر را به مشارکت بر انگیزد، بی گمان نتیجه ای جز گمراهی فرایند طراحی بسته بندی و تنزیل و هدررفت سرمایه های مادی و انسانی به همراه نخواهد داشت. از آنجایی که بسیاری از فعالیتها به نوعی تاثیر گذار و یا تحت تاثیر بسته بندی هستند ، تعجب آور نیست که مسئولیت بسته بندی را می توان در بخشهای مختلف یک واحد تولیدی مشاهده نمود. در واقع کسب اطلاعات کافی، مرتبط و به هنگام از طریق بخشهای مختلف، تصمیمات بهتری را در زمینه طراحی موفق محصولات را بدنبال خواهد داشت.
به منظور رسیدگی سریع و موثر به مسائل و کسب اطمینان از اینکه بسته بندی بطرز مناسبی با اصول فروش و سیستمهای توزیع آن منطبق شده است ، باید تیمی را سازماندهی نمود که اعضای آن از تخصصهای متفاوتی از دانش تجاری بسته بندی و اصول مترتب به آن برخوردار باشند . اعضای چنین سیستمی باید از فرصتهای پیش رو مطلع بوده تا در زمان مناسب اقدامات مقتضی و لازم را در این زمینه انجام دهند. این گونه اقدامات باید به گونه ای باشد که علاوه بر کاهش هزینه ، کاهش شکایات و تسهیل فرایند توزیع و انتقال کالا، به فروش بیشتر آن محصول نیز کمک نماید. علاوه بر آن، در زمان بروز مشکل و یا آن هنگام که ایده پردازی ها و تلنگرهای ذهنی پدیدار می شوند، ارتباط مستمر و سازنده اعضای تیم با یکدیگر و همچنین وجود تعهد لازم در میان اعضاء بسیار مهم و حیاتی خواهد بود. (Chan and Choy,2006)
مدیریت بسته بندی ، پیچیدگی فرایند بسته بندی و سیر اطلاعاتی موجود در آن را توصیف می نماید و حامل این پیام مهم و اساسی است که طراحی و نحوه انجام بسته بندی محصول نه تنها به همکاری و هماهنگی گروه های متفاتی وابسته است، بلکه فرآیندی مستمر و پویا نیز می باشد.
تیم مدیریت بسته بندی شامل متخصصانی از بخشهای مختلف سازمان است که نگرشهای متفاوتی را نسبت به بسته بندی ابراز می دارند. طراحی نهائی بسته بندی که از توافق جمعی این گروه از متخصصان بخشهای مختلف سازمانی محقق می گردد ، می تواند تداعی کننده تجمیع و تلفیق نیازهای مصرف کننده با هزینه رقابتی و مطلوبیت بهینه محصول در قالب بسته بندی ممتاز و رقابتی برای مشتریان باشد. (Chan and Choy,2006)
برای هر یک از اعضای تیم بسته بندی می توان وظایف و مسئولیتهایی را تعریف نمود که با ایفا و انجام آنها ، مدیریت بسته بندی به توفیق قابل ملاحظه ای در ارائه بسته بندی اجتماعی دست یابد. جدول ذیل وظایف برخی از اعضای حاضر در تیم مدیریت بسته بندی را تشریح و تبیین می نماید.

بر همین قیاس ، اگر آدمی با خداوند انس می گیرد و می تواند در همنشینی با او به آرامش نائل گردد و در سخن گفتن با او گمشده ی خویش را بیابد و صفای خاطر پیدا کند ، این همان رخصت خداوند است که به بندگانش داده تا هرگاه که بخواهند و هر جا که باشند او را بخوانند و از او بخواهند و همنشینی با او را بطلبند . بدین سان ، رسولان الهی آمدند تا یادآورانِ خاطره ی ازل باشند و آدمیان را از این رخصتی که در ساختارشان نهاده شده آگاه کنند از این رو صحفشان در پیش رویمان تجدید عهد و میثاق بندگی است تا به یاد ما غافلانِ صلای پروردگارمان بیاورند . (خلجی ، ۶۳)
از اذن و رخصت برای آخرین بار تا قیامت ، در قرآن کریم بر زبان پیامبر گرامی جاری گردید که در آیات سوره آل عمران و نساء آمده است .

«ö@è% bÎ) óOçFZä. tbq™۷Åsè? ©!$# ‘ÏRqãèÎ۷¨?$$sù ã » (آل عمران /۳۱)
([ای رسول ، خلق را] بگو : اگر خدا را دوست دارید پس مرا پیروی کنید ).
«(#rãà۲øŒ$$sù ©!$# $VJ»uŠÏ% #YŠqãèè%ur 4’n?tãur öNà۶Î/qãZã_ ۴ » (نساء /۱۰۳)
(خدا را یاد کنید ، ایستاده و نشسته و بر پهلو خفته).
پس با توجه به آیات و روایات آمده رسولان الهی آمدند تا آدمیان را از این اذن و رخصت الهی آگاه کنند و راه و رسم و آئین بهره وری از این اذن الهی را به او بیاموزند ما نمی دانستیم که می توان دعا کرد و خدا را خواند و از او درخواست کرد و با او به گفتگو نشست خداوند بود که به ما آموخت تا بدانیم که دعا و نیایش مهم ترین نیروی اثرگذار در عالم است و یاد داد تا او را بخوانیم و از او بخواهیم و با او سخن بگوئیم همچنان که بنده شایسته او زین العابدین (ع) در مناجات خود با خدا فرمود :
«بِکَ عرقُتکَ و انتَ دَلَّلتَنی عَلَیکَ و دَعوتنی اِلَیکَ وَلَو لا اَنتَ لَم اَدرِ ما اَنتَ»(به تو ، تو را شناختم و تو مرا به خود ره نمودی و به خودت فراخواندی و اگر تو نبودی در نمی یافتم که تو که هستی ) (قمی، ۳۰۶).
۲-۲) اقرار به گناه :
یکی دیگر از آداب دعا اقرار به بدی ها و گناهان می باشد . اقرار به بدی ها روح انسان را برای اتصال به رحمتِ فضل خداوند آماده می کند و موجب چشیدن روحانیت و معنویت دعا می شود و زمینه و توفیق توبه را فراهم می کند .
اقرار به گناهان قبل از درخواست از خدا لازم است چون مشتمل بر انقطاع و پناه بردن به خدا و پست کردن نفس است و هر کس خود را پست نماید و تواضع کند خدای تعالی او را بلند می کند و خدای تعالی در نزد دل شکستگان جای دارد .
روایت شده است که : «عابدی هفتاد سال روزها ، روزه می داشت و شبها به عبادت صبح می کرد و سپس از خدای تعالی حاجتی را درخواست کرد حاجت او برآورده نشد ، پس به خود روی آورد و گفت : ای نفس به خاطر تو خدا حاجت مرا نداد اگر در تو خیری می بود حاجت تو را به تو می دادند خدای تعالی فرشته ای را به سوی او فرستاد و گفت : ای فرزند آدم ! این لحظه که نفست را کوچک شمردی در نزد من بهتر از عبادت های گذشته ات می باشد»(حلی،۱۹۰).
و از امام باقر علیه السلام آمده است که فرمود :«خدای تعالی به موسی وحی کرد که آیا می دانی چرا من تو را برای گفتگو برگزیدم عرضه داشت : «پروردگارا خیر» .
فرمود ای موسی ! من بندگانم را زیرورو کردم هیچکس به سان تو خوارتر بر خود ندیدم تو وقتی نماز می گزاری ، صورتت را بر خاک می گذاری» (همو).
امام صادق علیه السلام می فرماید:«نخست ستایش ،سپس ثنا گفتن بعد اعتراف کردن به گناه و آنگاه درخواست کردن زیرا به خدا سوگند هیچ بنده ای از گناهی بیرون نشد مگربااعتراف .» (حلی ، ۱۷۴ ؛ کلینی ، ۴ ، ۲۳۷)
پس اقرار به گناهان موجب افزایش ترس و رقت قلب انسان می شود همچنانکه امام صادق علیه السلام می فرمایند : «وقتی شما رقت قلب پیدا کردید آنگاه دعا کنید زیرا قلب تنها در حالت اخلاص رقّت می یابد .» (کلینی، ۴/۲۲۷) و همین علت گریه و ریزش اشک است و این خود از آداب دعا است ، بنابراین آمادگی برای پیدا کردن یک ادب دعا باعث پیدا شدن ادب دیگری برای دعا شده است و جدای از پذیرش دعا یا عدم پذیرش از جانب خدا ، اعتراف به گناه و تحقیر هوای نفس ضروری است و رعایت ادب در مقام بنده در مقابل آفریننده است .
۳-۲) اقامه ی نماز قبل از دعا :
سومین موردی که از آداب دعا می توان نام برد خواندن دو رکعت نماز است در روایات به آن اشاره شده که در اینجا چند مورد از آن را ذکر می کنیم :
امام صادق علیه السلام فرمود : «موسی داخل مسجد شد و دو رکعت نماز خواند و حاجت خود را از خدا خواست پس رسول خدا فرمود : بنده بر پروردگارش سبقت گرفت (خودش را برتر از ربّ خود دانست و قبل از ثنای خداوند و درود بر پیامبر (ص) ، حاجت خود را خواست) و مردی دیگر آمد و دو رکعت نماز خواند سپس ثنای خدا را گفت و بر پیامبر و خاندانش درود فرستاد پس حضرت فرمود:بخواه که عطا(مستجاب)می شود»(مجلسی،بحارالانوار،۹۰/۳۱۶؛کلینی،۴، ۲۳۹). و پیامبر خدا می فرمایند : هر کس وضو بگیرد و درست هم وضو بگیرد سپس دو رکعت نماز بگزارد و آن گاه به درگاه پروردگارش دعا کند ، دعایش ، دیر یا زود ، مستجاب می شود.(هیثمی،۲، ۲۳۳) و همچنین امام صادق علیه السلام می فرمایند : هر کس وضو سازد و نیکو وضو سازد و دو رکعت نماز بگزارد و رکوع و سجود آنها را کامل به جای آورد سپس بنشیند و خداوند را ثنا گوید و بر پیامبر خدا (ص) ، درود بفرستد و آنگاه حاجتش را از خدا بخواهد خیر را در جایگاهش جُسته است و هر کس خیر را در جایگاهش بجوید ناکام نمی شود(مجلسی،۸۱، ۲۱۹).
و نیز می فرماید :«هرگاه حاجتی داشتی ، وضو بگیر و دو رکعت نماز بخوان سپس حمد و ثنای خدا را به جای آور و نعمت هایش را یاد کن آنگاه دعا کن دعایت اجابت می شود»(کلینی،۴،۲۴۰) «و امیرالمؤمنین از رسول خدا (ص) نقل می کند که هر کس نماز واجبی را ادا کند بعد از آن دعایی مستجاب نزد خدا دارد»(حلی ، ۷۸).
بنابراین می توان گفت که از علل استجابت دعا مربوط به فعل ، و دعایی است که باید بعد از کاری آن دعا را خواند و اگر بدون آن کار دعا کند اجابت نمی گردد .
۴-۲) اقرار و اظهار ایمان و اسلام :
یکی از آیاتی که به موضوع اظهار ایمان در دعا مربوط می شود آیه ی ۱۶ سوره ی آل عمران می باشد که در این آیه اظهار ایمان برای درخواست نیاز از درگاه الهی مطرح گردیده است، قرآن کریم در این آیه می فرماید : «šúïÏ%©!$# tbqä۹qà)tƒ !$oY­/u‘ !$oY¯RÎ) $¨YtB#uä öÏÿøî$$sù $uZs9 $oYt/qçRèŒ $uZÏ%ur z>#x‹tã ͑$¨Z9$# » (آل عمران /۱۶).
(کسانی که می گویند پروردگارا ایمان آوردیم پس گناهان ما را بیامرز و ما را از عذاب آتش در امان دار).
در این آیه بعد از ذکر ربوبیت خداوند به اظهار ایمان قبل از دعا پرداخته شده است که این خود اهمیّت موضوع را روشن می سازد و بعد آمرزش گناهان و مصون ماندن از عذاب آتش طلب گردیده است .
صاحب تفسیر احسن الحدیث درباره ی این آیه اشاره دارد که اینها از اوصاف «للذین اتقوا» است‌که پیوسته ازخدا می‌خواهند از گناهان آنها عفو فرمایدوازعذاب آتش‌دورشان کند.(قرشی ، ۲/۳۴)
و آیه ی ۵۳ سوره ی آل عمران نیز مبین این موضوع است و اظهار ایمان در آن به عنوان آداب معرفی شده است آیه می فرماید : «!$oY­/u‘ $¨YtB#uä !$yJÎ/ |Mø۹t“Rr& $oY÷èt7¨?$#ur tAqߙ§۹$# $oYö;çFò۲$$sù yìtB šúïωÎg»¤±۹$# » (آل عمران /۵۳).
(پروردگارا به آنچه نازل کرده ای ایمان آوردیم و از این پیامبران پیروی کردیم پس ما را در شمار شاهدان بنویس ).
در این آیه از عبارت «$¨YtB#uä !$yJÎ/ |Mø۹t“Rr& » مشخص می گردد که اظهار ایمان از آداب دعا و نیایش است و این دعا برای قرار گرفتن در زمره شاهدان توسط حواریون حضرت عیسی علیه السلام به درگاه خداوند سبحان مطرح گردیده است .
بنابراین با دقت و تأمل در مفهوم آیه معلوم می شود که برای طلب و دعا از درگاه الهی ابتدا باید مثل حواریون به قوانین و فرامین الهی اظهار ایمان نمود بعد با امید به اجابت دعا درخواست حاجت کرد .
و آیه ۱۲۸ سوره بقره «$uZ­/u‘ $uZù=yèô_$#ur Èû÷üyJÎ=ó¡ãB y7s9 »
([ابراهیم و اسماعیل گفتند] پروردگارا ، ما را تسلیم فرمان خود گردان بیان می دارد که ایمان و عمل صالح در قرآن در کنار هم تأکید و سفارش شده اند و به تسلیم انسان در برابر پروردگارش می انجامد و موجب رستگاری و سعادت وی در دنیا و آخرت می شود ).
مفهوم اولیه اسلام و مسلمانی ، اقرار به یگانگی خدا و رسالت پیامبر اکرم (ص) است این تعریف ویژه اصطلاح شرعی دین مبین اسلام است که ، فرد با گفتن شهادتین در ردیف مسلمانان قرار می گیرد گرچه هنوز ایمان در قلب وی نباشد .
« ÏMs9$s% Ü>#{ôãF{$# $¨YtB#uä (@è% öN©۹ (#qãZÏB÷sè? `Å۳»s9u r (#þqä۹qè% $oYôJn=ó™r& $£Js9ur È@äzô‰tƒ ß`»yJƒM}$# ’Îû öNä۳Î/qè=è% ( bÎ)ur (#qãè‹ÏÜè? ©!$# ¼ã&s!qߙu‘ur Ÿw Nä۳÷GÎ=tƒ ô`ÏiB öNä۳Î=»yJôãr& $º«ø‹x© ۴ ¨bÎ) ©!$# ֑qàÿxî îLìÏm§‘ » (الحجرات /۱۴) .<br />(بادیه نشینان گفتند : ما ایمان آوردیم ، بگو ایمان نیاورده اید بلکه بگویید ، اسلام آوردیم و هنوز ایمان در دلهایتان وارد نشده است و اگر خدا و رسولش را فرمان برید از پاداش اعمال شما چیزی نکاهد براستی خداوند آمرزنده و مهربان است).<br />و آیه ی ۱۹۳ سوره ی آل عمران نیز گویای این مطلب است که اظهار ایمان از آداب دعا و نیایش است در این آیه می خوانیم :<br /><strong>«!$oY­/§‘ $oY¯RÎ) $oY÷èÏJy™ $ZƒÏŠ$oYãB “ÏŠ$oYムÇ`»yJƒM~Ï۹ ÷br& (#qãYÏB#uä öNä۳În/tÎ/ $¨YtB$t«sù ۴ $oY­/u‘ öÏÿøî$$sù $uZs9 $oYt/qçRèŒ öÏeÿŸ۲ur $¨Ytã $oYÏ?$t«Íh‹y™ $oY©ùuqs?ur yìtB ͑#tö/F{$# » (آل عمران /۱۹۳)
(پروردگارا به راستی ما شنیدیم فرا خواننده ای به ایمان فرا می خواند که به پروردگارتان ایمان بیاورید ایمان آوردیم بار الها پس گناهان ما را ببخش و بدیهایمان را پوشیده دار).
براساس این آیه اولاً صاحبان خرد آماده پذیرش حق هستند و ثانیاً ایمان زمینه دریافت مغفرت بوده و اظهار ایمان از آداب دعا می باشد(قرائتی ،۲/۲۵ و ۲۶).
و همچنین آیه ی ۱۵ سوره ی احقاف مبین این مطلب است که اظهار اسلام و فرمان برداری از آداب دعا و نیایش است خداوند در این آیه می فرماید :
«$uZøŠ¢¹urur z`»|¡SM}$# Ïm÷ƒy‰Ï۹ºuqÎ/ $·Z»|¡ômÎ) ( çm÷Fn=uHxq ¼çm•Bé& $döä. çm÷Gyè|Êurur $döä. ( ¼çmè=÷Hxqur ¼çmè=»|ÁÏùur tbqèW»n=rO #·öky­ ۴ #Ó¨Lym #sŒÎ) x÷n=t/ ¼çn£‰ä©r& x÷n=t/ur z`ŠÏèt/ö‘r& ZpuZy™ tA$s% Éb>u‘ ûÓÍ_ôãΗ÷rr& ÷br& tä۳ô©r& y7tFyJ÷èÏR ûÓÉL©۹$# |MôJyè÷Rr& ¥’n?tã ۴’n?tãur £“t$Î!ºur ÷br&ur Ÿ@uHùår& $[sÎ=»|¹ çm9|Êös? ôxÎ=ô¹r&ur ’Í< ’Îû ûÓÉL­ƒÍh‘èŒ ( ’ÎoTÎ) àMö۶è? y7ø‹s9Î) ’ÎoTÎ)u r z`ÏB tûüÏHÍ>ó¡ßJø۹$# »<br />«و انسان را به نیکی درباره پدر و مادرش سفارش کردیم . مادرش با دشواری به او باردار شد با دشواری او را بر زمین نهاد و بارداری و از شیر گرفتنش سی ماه است تا آنکه به ریشه کامل خود برسد و چهل ساله شود . می گوید : پروردگارا در دلم افکن تا نعمتی را که به من و پدر و مادرم ارزانی داشته ای سپاس گویم و کار شایسته ای انجام دهم که تو می پسندی ، و فرزندانم را برایم شایسته گردان به راستی من به درگاهت توبه آوردم و من از فرمانبردارانم .»<br />از عبارت «’ÎoTÎ)u z`ÏB tûüÏHÍ>ó¡ßJø۹$# » در این آیه استفاده می شود که اظهار اسلام و تسلیم شدن در برابر فرامین الهی از آداب دعا برای درخواست توفیق شکر نعمتهای ارزانی شده بر او و والدین خویش و توفیق انجام دادن اعمال صالح و اصلاح ذریه می باشد .
« بنا به گفته ی نویسنده تفسیر نمونه : انسان لایق و باایمان هنگامی که به چهل سالگی می رسد دو چیز را از خداوند تقاضا می کند نخست می گوید پروردگارا به من الهام ده و توفیق بخش تا شکر نعمتی را که به من و پدر و مادرم ارزانی داشتی به جا آورم و در دومین تقاضا عرضه می کند خداوندا اصلاح ودرستکاری را در فرزندانم و دودمانم تداوم بخش»(مکارم شیرازی،۲۱،۳۳۰).
صاحب برگزیده تفسیر نمونه اظهار می‌دارد که: این دو دعا و درخواست دو مطلب را بیان می کند که هر یک بیانگر یک برنامه عملی مؤثر است می گوید : پروردگارا من (در این سن و سال) به سوی تو باز می گردم و توبه می کنم . «’ÎoTÎ) àMö۶è? y7ø‹s9Î) » به مرحله ای رسیده ام که باید خطوط زندگی من تعیین گردد و تا آخر عمر همچنان ادامه یابد و دیگر اینکه می گوید من از مسلمین و تسلیم شدگان هستم «’ÎoTÎ)u r z`ÏB tûüÏHÍ>ó¡ßJø۹$# » (بابایی ،۴/۴۲۹).
۵-۲)اظهار اطاعت از دستورات الهی :
اظهار اطاعت از دستورات الهی به عنوان یکی از آداب دعا و نیایش مطرح گردیده که آیه ی ۲۸۵ سوره ی بقره این مطلب را بیان می دارد . قرآن کریم در این آیه می فرماید :