از تولد مهدی اخوان ثالث نگذشته بود که پدرش فوت کرد و در سال ۱۳۵۳ دختر اولش لاله در رودخانهء کرج غرق گردید، این دو واقعه ضربهء سختی بر او وارد کرد. از دیگر رویدادهای زندگی مهدی اخوان ثالث، حوادث پیش از انقلاب و قرارگرفتن وی در صفِ مخالفین رژیم بود. پس از کودتای ۲۸ مرداد سال ۳۲، ایران چهرهء دیگری به‌خود گرفت و نظام سیاسی- فرهنگی جامعهء آن‌زمان به‌کلی دگرگون شد. اخوان نیز مانند بسیاری از اهل قلم، دستگیر و روانهء زندان شد. او در این زمان از امضای تعهدنامه جهت آزادی از زندان امتناع کرد و ناگزیر چند ماه در زندان ماند؛ اخوان در شعر ِ «نادر یا اسکندر» لحظه‌ای تصور می‌کند که مادرش به دیدار او می‌رود و از او می‌خواهد که با امضای تعهدنامه از زندان آزاد شود اما اخوان نمی‌پذیرد (وبلاگ اشعار کامل شاعران/ www.moraffah.blogfa.com/cat))
مهدی اخوان ثالث در سرودن شعر به سبک کلاسیک در قصیده سرایی (به شیوه اساتید کهن خراسان و خاصه منوچهری) و غزلسرایی (ارغنون از جمله فعالیت‌های این دوره اوست) و نیز به سبک نو (به شیوه نیما ، مانند مجموعه زمستان) طبع آزمایی کرد.
مهدی اخوان ثالث (م. امید) در سال ۱۳۰۶ یا ۱۳۰۷ خورشیدی در توس (مشهد) به دنیا آمد. پدرش عطار طبیب و مادرش خانه دار بودند. علی اخوان ثالث پدر امیّد دکه عطاری و دوافروشی و طبابت قدیمی داشته و علاقه مند به اشعار فردوسی و سعدی و حافظ بوده با این همه «امیّد» بیش از شاعری به موسیقی دلبستگی پیدا می کند و پنهان از پدر به تار زدن و مشق موسیقی می پردازد و با برخی از دستگاه های آن: ماهور، همایون، ترک، افشاری… آشنا می شود. علی اخوان از کار پسر آگاه می گردد و چون باور داشته «موسیقی نکبت می آورد» و موسیقی دان ها، شوربخت می شوند، به او اندرز می گوید که «من از موسیقی لذّت می برم… وقتی پنجه ای تار شیرین یا کمانچه پر سوز و شور می شنوم هوش از سرم می پرد ولی از لحاظ مصلحت زندگانی راضی نیستم تو گرفتار این هنر نکبت بشوی» و پس او را به مشاهده «فارابی» موسیقی دان شوریده و مُعتاد و دوره گرد مشهد می برد تا عبرت گیرد و دیگر دنبال موسیقی نرود. فارابی می گوید: «پدرش با ناکامی در گوشه ویرانه ای در یکی از کوی های جنوبی مشهد جان داده و تنها میراثش همین تار دسته صدفی کوچک است…» (براهنی، مجله کلک، شماره۶، ص ۵۴ تا ۵۶).
۲ ـ ۱ ـ ۳ ـ شوق موسیقی
شوق موسیقی در مهدی اخوان به تدریج جایش را به اشتیاق به شعر و سخن می دهد و او به شعر سرائی روی می آورد، شعر هائی که سروده روی کاغذهای کوچک می نویسد و در لای کتاب های پدر می گذارد تا او بخواند و از «هنر فرزند» آگاه شود (زیرا رویش نمی شده قضایا را بطور صریح به پدر بروز بدهد.(سرانجام علی اخوان در می یابد که مهدی، به شعر سرائی روی آورده اشعارش را نزد دوست خود افتخار مسنن، افتخار الحکمای شاهرودی دندانساز، از فضلای مشهد می برد. افتخار از این شعرها خوشش می آید و یک جلد «مسالک المحسنین» طلاب زاده به شاعر جایزه می دهد و به این ترتیب مهدی اخوان در خط شعر سرائی می افتد. (دستغیب، ۱۳۷۳: ۷)
۲ ـ ۱ ـ ۴ ـ کار سوهان کشی و ارّه کشی
مهدی پس از آموزش ابتدائی وارد هنرستان صنعتی مشهد می شود و از کار سوهان کشی و ارّه کشی و آهنگری سر در می آورد. در این زمان پدر به او می گوید «حالا دیگر خودت باید بروی نانت را در بیاوری» و او نا چار به تهران می آید و معلّم می شود. محل خدمت او در کریم آباد و رامین بوده. مدرسه آن جا در اثر اختلاف دو ایل «شصتی» و «هداوند» وضع بدی داشته و اخوان به راهنمائی پیرمردی با تجربه- که در جوانی آجودان لاهوتی شاعر و افسر ژاندارمری بوده- با کد خدامنشی اختلاف محلی را از میان بر می دارد و به کار مدرسه سروسامانی می دهد. (دستغیب، ۱۳۷۳: ۷)
۲ ـ ۱ ـ ۵ ـ نبرد های اجتماعی
با اوج گیری مبارزه های ملی و چپ در ۱۳۲۸، مهدی اخوان وارد نبرد های اجتماعی می شود و در نتیجه به زندان می افتد و به کاشان تبعید می شود. اشعار این دوره او که جنبه رئالیسم حزبی دارد بیشتر در روزنامه ها و مجلّه های چپ به چاپ رسیده است. در این دوره او و شاملوو کسرائی (کولی) و ابتهاج (سایه) و شاهرودی (آینده)و خود نیما… در جبهه های حزبی فعالیّت دارند و در ۱۳۳۱ به پیوندگان راه صلح می پیوندند. امیّد به واسطه شعری که درباره مبارزه های صلح طلبانه سروده به دست یابی به جائزه شعر صلح توفیق می یابد (همان)
در اثر کودتای مرداد ۱۳۳۲ امید و نیما و دیگران به زندان می افتند. بعضی زندانیان توبه نامه کذائی را می نویسند و از زندان آزاد می شوند ولی امید مقاومت می کند و یک سالی در زندان قصر و قزل قلعه می ماند. پس از رهائی از زندان، مدتی به کار روزنامه نویسی می پردازد و همزمان با آن در رادیو و برخی مؤسسه های فرهنگی از جمله «سازمان فیلم» ابراهیم گلستان بکار می پردازد. او مدتی نیز به خوزستان می رود و برنامه ادبی تلویزیون اهواز را به راه می اندازد.(بین سال های ۵۰ تا ۱۳۵۵ برنامه «دریچه ای بر باغ پر درخت» به کارگردانی پور خمامی) (مقاله علیرضا حیدری در مجله دنیای سخن، شماره۳۴: ۵۷).
۲ ـ ۱ ـ ۶ ـ زندان قصر
اخوان در ۱۳۴۵ در اثر منازعه ای خصوصی به زندان قصر می افتد و نه ماه در زندان می ماند. بعضی از دوستان اخوان و حتی خود او خواسته اند به این زندانی شدن رنگی سیاسی بدهند امّا چنین چیزی درست نبوده است، در مثل ابراهیم گلستان نوشته است که اخوان در دادگاه به جای ابراز پشیمانی و انکار «حمله برد بر محدودیت های ضد نفس [سرشت] و آزادی و هم چنین حمله بر انواع مالکیت ها، که حرفه و در آمد قاضی ها و موجودیّت قضا و قانون و دادگاه یکسر به آن ها بستگی دارد. قاضی اوّل کوشیده بود که جدّی نگیرد و از خر شیطان او را پائین بیاورد، امّا همان مقدّمات صبحگاهی مبسوط کار خود را کرد، شاعر را وادار کرد دور بردارد. دور هم برداشت تا حدّی که قاضی عاجز شد او را محکوم کرد به زندان به حدّاقل ممکن زندان، هر چند مفهوم زندان حدّاقل برنمی دارد. قاضی در دست قانون بود.» (مقاله علیرضا حیدری در مجلهدنیای سخن، شماره۳۴، مهر۶۹: ۴۸).
ممکن است اخوان در دادگاه دادگستری آن روزها سخنانی از آن دست گفته باشد امّا این هیچ ربطی به مسائل سیاسی نداشته است و البته دوستان شاعر هم پا در میانی ها کرده بودند که دادگاه با اخوان نرم بر خورد کند و کرده بوده است چه در همین نوشته گلستان می خوانیم «قاضی، اخوان را به حدّاقل ممکن زندان» محکوم می کند، بهر حال ماجرا هر چه بوده از لحاظ شعر اخوان اهمیّتی دارد زیرا دفترهای «پائیز در زندان (۱۳۴۸) و زندگی می گوید (۱۳۵۷) یادگیری از این ایّام زندان اوست (دستغیب، ۱۳۷۳: ۸).
۲ ـ ۱ ـ ۷ ـ فرزندان اخوان
در باره اخوان نوشته اند که «زندگانی را دوست می داشت، فرزندانش را نیز، سعید، مرتضی، زرشت، مزدک، لولی و لیلی نام فرزندان اوست. لیلی همراه نامزدش در سدّ کرج غرق شدند و این ضربه بزرگی به روح حسّاس اخوان وارد آورد (در شعری می گوید: بهار آمد پریشان باغ من افسرده بود اما به جو باز آمد آب رفته ماهی مرده بود اما. )
اخوان خودش را نیز دوست می داشت. در گرمای طاقت سوز خوزستان شال به کمر می بست که سرما نخورد یا کمر درد نگیرد… بچه ها را نیز وادار می کرد که حتماً شال ببندند» (روزنامه خبر، چاپ شیراز، شماره ۲۶۰۸، دوم مهرماه ۱۳۶۹ش).
۲ ـ ۱ ـ ۸ ـ ثبت وقایع در شعر
اخوان از شاعرانی است که بسیاری از دشواری های شخصی و خانوادگی شان را در آثار و یادداشت های خود، ثبت کرده اند. از توضیح ها و حاشیه نویسی های اشعار بر می آید که مردی صمیمی و بی شیله پیله بوده است. البته گاهی در این یادداشت ها به بیان باورهای خود (درویشی، قلندری، باستان گرائی…) نیز می پردازد و از شعر شاملو و نادرپور و دیگران انتقاد می کند که بهر حال از اعتباری یکسان بر خوردار نیست از سوی دیگر در زمینه شعر گاهی غث و ثمین را بهم می آمیخت یا به شیوه ای عجیب با اندیشه های شاعران کم اهمیت قدیم هماهنگی نشان می داد امّا روی هم رفته نوجو و نوآور بود. گاهی هم می زد زیر آوازه و عجیب اینکه صدای زیبائی داشت با موسیقی آشنا بود، ساز می زد و خوب هم می زد امّا در این زمینه ادّعائی نداشت و مانند بیشتر هنرمندان دلسوخته پیوسته از وضع نابسامان مادّی در رنج بسر می برد. شاید هم خودش این طور زندگانی را دوست می داشت… روزی در خرابه های کاخ آپادانا در شوش وقتی از کنار گاو سرها و سرستون ها رد می شده به دوستی رو می کند و می گوید: عزیز جان، دست تولاغرتر است، بکن جوف سنگ ها ببین این شاهان، چکی، سفته ای، براتی برای ما جا نگذاشته اند تا از این فلاکت نجات یابیم؟». (دستغیب، ۱۳۷۳: ۸ )

۲ ـ ۱ ـ ۹ ـ سفر به کشورهای اروپایی
اخوان مدّت کوتاهی پیش از در گذشتش (چهارم شهریور ۱۳۶۹) برای شعر خوانی به آلمان سفر کرد و سپس به انگلستان رفت و آن گاه به ایران بازگشت و این تنها سفر شاعر به خارج از ایران بود. او در سفر و حضر خوش سخن و نقّال بود. «بهترین نقّال. نقّال که چشم دیدن و زبان گفتن داشت… با دید پرده پس زن بینای پشت چهره ها و چیزها بی آنکه دزد دیده های دیگران باشد. نقّالی که جزءهای اصلی حال و هوای جهان را جز به چشم خود نمی دید، با زبان زیرک و زبل و بر گزیننده و گاه بازیگر، گزنده و شوخ. گاه کمی هم پرت امّا پیوسته پاک». (مقاله علیرضا حیدری در مجله، دنیای سخن، همان، شماره ۴۶)
۲ ـ ۱ ـ ۱۰ ـ شعر حماسی
مهارت اخوان در شعر حماسی است. او درونمایه‌های حماسی را در شعرش به کار می‌گیرد و جنبه‌هایی از این درونمایه‌ها را به استعاره و نماد مزین می‌کند.
به گفته برخی از منتقدان، تصویری که از م. امید در ذهن بسیاری به جا مانده این است که او از نظر شعری به نوعی نبوت و پیام‌آوری روی آورده ـ(تعریف شعر از نظر اخوان: شعر محصول بیتابی انسان در لحظاتی است که در پرتو شعور نبوت قرار می‌گیرد)ـ و از نظر عقیدتی آمیزه‌ای از تاریخ ایران باستان و آراء عدالت‌خواهانه پدید آورده‌است و در این راه گاه ایران‌دوستی او جنبه نژادپرستانه پیدا کرده‌است. (ابوالحسنی، ۱۳۹۱).
اما اخوان این موضوع را قبول نداشت و در این باره گفته‌است: «من به گذشته و تاریخ ایران نظر دارم. من عقده عدالت دارم، هر کس قافیه را می‌شناسد، عقده عدالت دارد، قافیه دو کفه ترازو است که خواستار عدل است…. گهگاه فریادی و خشمی نیز داشته‌ام.» (اخوان‌ثالث، م.، آخر شاهنامه، تهران ۱۳۶۳).
شعرهای اخوان در دهه‌ های ۱۳۳۰ و ۱۳۴۰ شمسی روزنه هنری تحولات فکری و اجتماعی زمان بود و بسیاری از جوانان روشنفکر و هنرمند آن روزگار با شعرهای او به نگرش تازه‌ای از زندگی رسیدند. مهدی اخوان ثالث بر شاعران معاصر ایرانی تأثیری عمیق دارد. هنر اخوان در ترکیب شعر کهن و سبک نیمایی و سوگ او بر گذشته مجموعه‌ای به وجود آورد که خاص او بود و اثری عمیق در هم‌نسلان او و نسل‌های بعد گذاشت.
۲ ـ ۲ ـ علل گرایش مهدی اخوان به شعر
مهدی اخوان درباره روی آوردنش به شعر می گوید: «آنچه مرا در ابتدا به شعر کشاند، یک مقدار ناتوانی بود.» به این معنا که وی چون عاشق بود، برای بیان مافی الضمیر خویش به اشعار و ابیات دیگران متوسل می شد ولی این او را قانع نمی کرد و در عوالم بچگی خود می دیده «آدم نمی تواند حرف خویش را از زبان دیگران بگوید. مثل لال ها و گنگ ها و یک کلام از این و یک کلام از آن» به همین دلیل می گوید: «افتادم به خط شعر و این دنیای معنوی را برای خودم کشف کردم… یک وقت دیدم به کلی دارم برای خودم غزل می گویم، قصیده می گویم، حرف هایم برای خودم زمینه پیدا کرده و بعد کم کم فکرم متوجه بعضی مسایل اجتماعی شد، یعنی هدف از مسایل فردی کشیده شد به موضوعات دیگر و یک مقدار درس هایی گرفتم از روزگاری که برایم خیلی مفید بود». (همان)
۲ ـ ۲ ـ ۱ـ حس اجتماعی اخوان
به این ترتیب اخوان شاعری است که با حس اجتماعی نیرومندی، به زندگی و سرنوشت انسان ایرانی گراییده است و در کنار شاعران بزرگی چون نیما، شاملو، فروغ و نصرت و چند تن دیگر از پایه گذاران شعر مدرن قرار می گیرد. شعر او از اواخر دهه بیست و گاه در همان قالب و اسلوب کهن با رویکردی سیاسی به برابری و عدالت اجتماعی مشخص شده است.
اخوان شاعر درد و دردمندی است. درد او اگرچه به یک اعتبار درد خاص او نیست و درد یک نسل است اما در زبان او بیان خاص خود را می یابد. شعر او بیان احوال نسلی است که زبان حال خود را در شعر یک دهه و به ویژه شعر اخوان یافت. در شعرهای اخوان اصولاً نوعی گرایش به انسان و عدالت و مبارزه وجود دارد که یک مرحله ی آغاز داشته است و یک مرحله ی تداوم. آغاز آن در دوره پیش از شکست بوده است با اندیشه های نه چندان پیچیده، به همراه نوعی وضوح و تداومش در دوره پس از شکست است (کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲).
با اندیشه های پیچیده تر که شکست آن را هویت بخشیده است و اگر این سخن درست باشد که پذیرش شکست، در سرشت زندگی شاعرانه نهفته است و به قول ژان پل سارتر «شاعران شکست را می پذیرند تا شکست زندگی را گواه باشند» این سخن در مورد شعر یک نسل از شاعران ما درست است، آن ها همه از یک درد رنج برده اند، اما هر یک به زبانی دیگر از آن سخن گفته اند. شاملو، اخوان، نصرت، م آزاد و فروغ همه از درد سخن گفته اند اما چنان که ویژگی هنر است زبان دردمندی آنان جداست (مقاله علیرضا حیدری، دنیای سخن، شماره۳۴، ص۵۸).
۲ ـ ۲ ـ ۲ـ تأثیر شکست سیاسی ـ اجتماعی بر شعر اخوان
اخوان مشخص ترین چهره شعر معاصر است که شکست سیاسی ـ اجتماعی، عمیق ترین و قطعی ترین تاثیر را در اندیشه شعری اش بر جای نهاده است و همان طور که گفتیم در طول زندگی و اشعارش حرکتی تدریجی از شعر فردی و عاشقانه و تلاش و امیدواری به سوی جنبه های اجتماعی و سیاسی با لحنی گاه حماسی و گاه ناامیدانه دارد. کودتای ۲۸ مرداد و پیامدهای آن برای اخوان بیش از یک شکست سیاسی بود. این شکست سرآغاز یک دوره طولانی وهن و خفت اخلاقی بود که بسیاری از افراد نسل جوان آن زمان در معرض آن قرار گرفتند. شخص اخوان هم از این اهانت برحذر نماند. او دو بار به زندان افتاد، یک بار پس از کودتا در سال ۱۳۳۳ به همراه بسیاری از همفکرانش و بار دوم در سال ۱۳۴۴ به دلیل غیرسیاسی که در کتاب شعری با عنوان «پاییز در زندان» و «زندگی می گوید اما باز باید زیست» جلوه گر شده است. او چاووشی خوان قوافل حسرت و خشم و نفرین و نفرت است و راوی قصه های از یاد رفته و آرزوهای بر باد رفته شکسته دل مردی است خسته و هراسان، ناشادی ملول از هست و نیست بیمناک نومیدی به «م امید» مشهور(همان)
۲ ـ ۲ ـ ۳ـ اخوان از دیدگاه دیگران
کریم امامی (مترجم) درباره او می نویسد: «… تصویری که از او در دانستگی ما می نشیند چهره قهرمانی نیست با قد بلند، سینه ستبر، ریش دو شاخ، گرزگران در دست… تا ما را از هجوم دشمنان حفظ کند، برعکس مردی است نحیف با موهای بلند خاکستری در گوشه اطاقی زیر پوستینی کهنه لمیده… آرام سخن می گوید و در میانه جمله فراموش می کند چه می خواست بگوید و پس از لختی تردید ساکت می ماند… ولی گول ظاهرش، آن دیوارهای کاه گلی باد و باران خورده را نخورید. در نیمه تاریکی اطاق برق چشمان سیاهش را ندیدید. حرارت قلبش را احساس نکردید… بعد دستتان را بگیرد و به اندرون ببرد و آن چهره دیگرش، چهره واقعی اش را به شما نشان بدهد… می بینم که اخوان شاعر بزرگ روزگار ما چهره ایرانی تری نیز دارد» (zsy.blogfa.com/cat44aspx).
ای کاشف هزار جزیره
در آب های کهنه تکرار
مرگ از حیات تو
انگشت می گزد
۲ ـ ۳ ـ ویژگی های شعر اخوان:
شعر اخوان ریشه در ادبیات گذشته ایران دارد که هم از نظر زبان و هم از نظر مضمون قوی و پر بار است. او در شعرش کلمات زبان محاوره را به راحتی در کنار کلمات ادبی فاخر مینشاند و از این حیث زبان غنی و خاص خود را داراست که در میان شاعران معاصر کاملاً مشخص است.
اشعار او ریشه های اجتماعی و عاشقانه دارد. اخوان در جوانی با شعر کلاسیک فارسی آشنا شد و به سرودن قصیده و غزل پرداخت اما همواره به دنبال نوعی تازگی در شعر بود. اخوان در پی آشنایی با نیما و تحت تأثیر شعر او دگرگون شد.
شعرهای اخوان در دهه‌ های ۱۳۳۰ و ۱۳۴۰ شمسی روزنه هنری تحولات فکری و اجتماعی زمان بود و بسیاری از جوانان روشنفکر و هنرمند آن روزگار با شعرهای او به نگرش تازه‌ای از زندگی رسیدند . مهدی اخوان ثالث بر شاعران معاصر ایرانی تأثیری عمیق داشته است (سیمین بهبهانی، سبک شعری اخوان ثالث، zsy.blogfa.com/cat-44.aspx.)
۲ ـ ۳ ـ ۱ ـ نخستین اشعار اخوان
اشعار نخستین او تماماً به شیوه کهن است که حاکی از توانایی وی در سرودن به شیوه سنتی است. سبک شعری اخوان ثالث در اغلب مجموعه های او سبک حماسی و اساطیری کهن با الهام از فردوسی است و تأثیر شاهنامه در بیشتر اشعار او آشکار است، بطوری که شیوه شاعری او نوعی سبک خراسانی نوین است.
اما آنچه وی را در مقام شاعری صاحب سبک معرفی می کند اشعار نو و تازه اوست که آغاز آنرا میتوان در مجموعه “زمستان” دانست. اخوان وزن را با شعر فارسی همراز و همدم می دانست و نمی خواست آنرا از شعر بگیرد. قافیه را هم برای تعادل و توازن و تناسب شعر لازم می دانست و آنرا به کلی رد نمی کرد.
زبان وی کاملاً مستقل، تازه و ویژه خود اوست. زبان او مجموعاً لحن حماسی دارد. لحنی که ریشه آنرا در اشعار فردوسی، ناصر خسرو و بهار می توان یافت.
اخوان از تغزل گویی به حماسه سرایی رسید و شاعری اجتماعی شد. او باشور و هیجان پای به میدان اجتماع گذاشت اما خیلی زود گرفتار شکست شد و به وحشت افتاد. از این پس تمام وجود او را ناامیدی فرا گرفت و او حماسه سرای غمها گشت.
۲ ـ ۳ ـ ۲ ـ دوره های مختلف شعر اخوان
منتقدان و محققان، اشعار اخوان را به سه دوره تقسیم می کنند:
دوران نخست: که از حدود بیست سالگی او آغاز شد و تا سال ۳۲ ادامه یافت. در این دوران او اشعاری به سبک قدما می سرود. در این دوران بود که به گفته مرتضی کاخی ملک الشعرای بهار آینده شعری خوبی برای اخوان آرزو می کند. در این دوران م. امید به زبانی فاخر و متشخص نزدیک می شود. (دستغیب، ۱۳۷۳: ۱۱۲).

۱۷

 

فرحزادی

 

۰٫۵۳۷۷

 

۱۵

 

 

 

۱۸

 

اسکان

 

۰٫۷۱۳۸

 

۱۰

 

 

 

۱۹

 

چهارراه بانک

 

۰٫۶۹۶۵

 

۱۱

 

 

 

۲۰

 

برج میلاد

 

۰٫۳۰۴۷

 

۲۰

 

 

 

همان طور که ملاحظه می‌کنید شعبه دانشگاه شهید بهشتی کاراترین و شعبه برج میلاد نا کاراترین شعبه می‌باشد.
شکل ۴-۲٫ رتبه بندی شعب بر اساس DEAGP
فصل ۵
نتیجه گیری و پیشنهادها
۵-۱-مقدمه
در این فصل به ارائه و جمع بندی یافته های تحقیق پرداخته می‌شود و در آن مهم‌ترین یافته های پژوهش مورد بحث قرار می‌گیرد. با توجه به آنکه یافته‌ها مبنای اصلی پژوهش می‌باشند، در پایان با در نظر گرفتن برآیند کلی تحقیق به ارائه پیشنهادات و راهکارهایی از یک س و نیز بیان محدودیت‌های پژوهش از سوی دیگر جهت تحقیقات آتی پرداخته می‌شود.
در این پژوهش ۲۰ شعبه از شعب بانک تجارت در منطقه شمال غرب تهران به عنوان جامعه هدف برگزیده شده و مدل تلفیقی تحلیل پوششی داده‌ها و کارت امتیازی متوازن DEA-BSC و همچنین مدل برنامه ریزی آرمانی تحلیل پوششی دادها DEAGP به عنوان مدل اصلی پژوهش انتخاب شدند. در مدل اولیه میزان کارایی شعب با بهره گرفتن از کارت امتیازی متوازن که ابزاری مناسب جهت طراحی شاخص‌های ارزیابی عملکرد و سنجش آن از چهار منظر آموزش، فرایند های داخلی، مشتریان و مالی می‌باشد شاخص‌های ارزیابی عملکرد مشخص و سپس با روش تحلیل پوششی داده‌ها که یک روش غیر پارامتریک است کارایی شعب در هر یک از چهار منظر فوق محاسبه گردیده و در روش دوم کلیه ورودی‌ها و خروجی‌ها مدل اولیه در نظر گرفته شده و با روش برنامه ریزی آرمانی کارایی شعب محاسبه گردیده است.
لازم به ذکر است شاخص‌های مورد نظر جهت ارزیابی شعب با راهنمایی مدیران و کارشناسان خبره بانک تجارت و بر اساس تحقیقات پیشین در این حوزه انتخاب شده است.
۵-۲- نتایج پژوهش
در مورد رتبه بندی شعب با بهره گرفتن از مدل DEA-BSC و با فرض بازده متغیر به مقیاس از روش BCC با دیدگاه ورودی محور کارایی شعب محاسبه و بر اساس امتیازات حاصل از میانگین ساده و همچنین میانگین موزون بر اساس وزن‌هایی که خبرگان به هر یک از چهار منظر کارت امتیازی متوازن در حوزه بانکداری داده بودند ۲۰ شعبه بانک به ترتیب رتبه بندی شدند که بر اساس نتایج حاصل، شعبه سید جمال‌الدین اسدآبادی به عنوان کاراترین شعبه مشخص شده است. با توجه به اطلاعات مربوط به نرم افزار MAXDEA میزان بهبودی که هر کدام از شعب باید در میزان ورودی‌های خود در هر یک از چهار منظر کارت امتیازی متوازن دهند مشخص شده است و همچنین مشخص شده است هر کدام از شعب در هر یک از منظرهای کارت امتیازی متوازن باید کدامیک از شعب را به عنوان مرجع قرار دهند.

ضمنا در گیا هان خانواده های Umbelliferae و Brassicaceae علائمی مشاهده نگردید.
نتایج حاصل از این بررسی بیانگر دامنه میزبانی وسیع جدایه ایرانی ویروس TAV و تنوع علائم ایجاد شده بر روی گیاهان آزمون می باشد (جدول ۴-۳).
۴-۳- استخراج Total RNA و آزمون RT-PCR
استخراج Total RNA از جدایه های ایرانی TAV با بهره گرفتن از کیت High pure viral nucleic acid kit ساخت شرکت Roche کشور آلمان انجام شد. RNA استخراج شده با آغازگرهای اختصاصی TAV که در جداول ۳-۵، ۳-۶ و ۳-۷ بیان گردیده اند در آزمون RT-PCR به cDNA تبدیل گردیدند. الکتروفورز محصول به دست آمده از PCR با بهره گرفتن از آغازگرهای TAV-F1 و TAV-R9 منجر به تشکیل باند ۶۸۷ جفت بازی مربوط به ژن پروتئین پوششی در مورد دو جدایه ایرانی ویروس TAV مجزا شده از گیاهان اطلسی (Ker.Mah.P) و داوودی (Ker.Ker.Ch.1) درون ژل آگارز ۱% گردید (شکل ۴-۴۸).
الکتروفورز محصول به دست آمده از PCR با استفاده ازسایر آغاز گرهای TAV-F3 وTAV-R5 ، TAV-F6 وTAV-R7، TAV-F36وTAV-R36 مربوط به قطعه RNA-3 و ژن پروتئین حرکتی جدایه Ker.Mah.P مجزا شده از گیاهان اطلسی به ترتیب منجر به تشکیل باند های ۷۵۰، ۴۷۸ و ۳۰۰ جفت بازی گردید (شکل های ۴-۴۹ و ۴-۵۰). همچنین الکتروفورز محصول به دست آمده از PCR با استفاده ازسایر آغاز گرهای TAV-R76 وTAV-F32 ، TAV-R43 و TAV-F10، TAV-R24 وTAV-F35،TAV-R111 وTAV-F50 مربوط به قطعه RNA-2 و ژن های ۲a و ۲b جدایه Ker.Mah.P به ترتیب منجر به تشکیل باند های ۸۶۳، ۱۰۶۰، ۸۹۹ و ۶۰۲ جفت بازی درون ژل آگارز ۱% گردیدند (شکل های ۴-۵۱ و ۴-۵۲). بعلاوه اینکه الکتروفورز محصول به دست آمده از PCR با استفاده ازآغاز گرهای TAV-F30 وTAV-R85، TAV-F37 و TAV-R55، TAV-F70 و TAV-R31، TAV-F93 و TAV-R17 مربوط به قطعه RNA-1 و ژن ۱a جدایه Ker.Mah.P به ترتیب منجر به تشکیل باند های ۱۰۳۳، ۹۳۵، ۶۸۹ و ۱۰۱۰ جفت بازی درون ژل آگارز ۱% گردید (شکل های ۴-۵۳، ۴-۵۴ و ۴-۵۵).
۴-۴- همسانه سازی قطعات تکثیر شده ژنوم جدایه های ایرانی ویروس بی بذری گوجه فرنگی
محصول PCR قطعات مختلف جدایه ایرانی Ker.Mah.P (مجزا شده از گیاه اطلسی) و ژن پروتئین پوششی مربوط به جدایه Ker.Ker.Ch.1 (بدست آمده از گیاه داوودی) جهت تعیین توالی و تعیین جایگاه تاکسونومیکی همسانه سازی گردیدند. بعد از حدود ۲۴ ساعت پس از عمل Transformation پتری دیش های حاوی باکتری کشت داده شده مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج حاصل نشان داد که تعدادی پرگنه آبی و سفید بر روی محیط کشت تشکیل شده است. به منظور انتخاب پرگنه های سفید که حاوی پلاسمید نوترکیب بودند، ابتدا آزمایش PCR بر روی آنها انجام گرفت. نتایج حاصل از آزمایش PCR بر روی تعدادی از پرگنه های سفید منجر به تشکیل باند های مورد نظر گردید. پس از عمل PCR و اطمینان از وجود قطعه مورد نظر در پلاسمید، پرگنه ها کشت داده شده و ۲۰-۱۸ ساعت بعد، پلاسمیدها از باکتری های کشت داده شده استخراج گردیدند. عمل هضم آنزیمی (Digestion) بر روی پلاسمیدها جهت اطمینان از ورود قطعه DNA مورد نظر به درون ناقل با بهره گرفتن از دو آنزیم EcoRI و PstI صورت گرفت. به دلیل اینکه آنزیم های مورد استفاده یک محل برشی در نزدیکی قطعه DNA جاسازی شده در پلاسمید داشتند، لذا بعد از عمل هضم (که حداقل به مدت یک ساعت در دمای ۳۷ درجه سانتی گراد انجام گرفت و زمانی که بر روی ژل آگاروز الکتروفورز گردیدند) قطعه ۲۸۵۰ جفت بازی مربوط به پلاسمید و قطعه مربوط به DNA ی قطعه مورد نظر مشاهده گردید. همچنین به دلیل آنکه آنزیم های برش دهنده حدود ۱۰۰ نوکلئوتید از دو طرف پلاسمید را نیز برش میدهند، لذا قطعه برش داده شده بزرگتر از قطعه DNA تکثیر شده می باشد (شکلهای ۴-۵۶، ۴-۵۷، ۴-۵۸، ۴-۵۹، ۴-۶۰، ۴-۶۱، ۴-۶۲ و ۴-۶۳). قطعات تکثیر شده جهت تعیین ترادف به شرکت ماکروژن کشور در کره جنوبی ارسال گردیدند.
۴-۵- تعیین ترادف طول کامل ژنوم جدایه Ker.Mah.P و تعیین جایگاه تکاملی جدایههای ایرانی ویروس بی بذری گوجه فرنگی
پس از تعیین ترادف، قطعات و ژن های مورد نظر با ترادف های نوکلئوتیدی مشابه مربوط به جدایه های مختلف ویروس TAV گزارش شده در دنیا که در جدول ۴-۴ بیان گردیده اند، توسط نرم افزار DNAMAN Version 4.02 (Lynnon Biosoft. 1994-98) مورد مقایسه و جایگاه تکاملی دو جدایه ایرانی معین گردید. در مورد جدایه ایرانی Ker.Mah.P ویروس TAV (مجزا شده از گیاه اطلسی) نیز با قرار دادن قطعات مختلف تکثیر شده و حذف نواحی هم پوشان ژنوم کامل ویروس به دست آمد و جایگاه ژن ها تعیین گردید (شکلهای ۴-۶۴، ۴-۶۵ و ۴-۶۶).
فصل پنجم
بحث
۵-۱- بحث
ویروس بی بذری گوجه فرنگی (TAV) تاکنون از مناطق مختلف در دنیا و از میزبان های متفاوت گزارش گردیده است. این ویروس یکی از مهمترین ویروس های خسارت زای گیاهان زینتی از جمله گل داوودی در دنیا می باشد (Choi et al., ۲۰۰۱). ویروس TAV برای نخستین بار در ایران از روی گیاهان اطلسی و داوودی (از استان کرمان) شناسایی گردید. از آنجائیکه

تاکنون هیچ گونه مطالعه ای در کشور در مورد این ویروس صورت نگرفته است، لذا هدف از این تحقیق مطالعه ژنوم ویروس، بررسی خصوصیات مولکولی و مقایسه جدایه های ایرانی ویروس TAV با جدایه های گزارش شده در دنیا می باشد.
اولین مطالعات مولکولی در مورد ژنوم ویروس بی بذری گوجه فرنگی توسط Wilsonو Symons (1981) صورت گرفت و Moriones و همکاران (۱۹۹۱) طول کامل ژنوم جدایه
V-TAV (از کشور استرالیا) را تکثیر و تعیین ترادف نمودند. پس از آن طول کامل دو جدایه KC-TAV و BJ-TAV از کشورهای کره جنوبی و چین (هر دو مجزا شده از گیاه داوودی) نیز تعیین ترادف گردید .(Choi et al., 2001; Raj et al., 2009) جدایه ایرانی Ker.Mah.P مجزا شده از گیاه اطلسی چهارمین جدایه ویروس TAV در دنیا می باشد که طول کامل ژنوم آن تکثیر و مشخصات آن تعیین گردیده است.
این ویروس دارای سه قطعه آر.ان.ای می باشد که قطعه RNA-3 جدایه C-TAV اولین بار به طول ۲۲۱۴ نوکلئوتید تعیین ترادف گردید (O’Reilly et al., 1991). علاوه بر این قطعه، RNA-3 ده جدایه دیگر از این ویروس نیز تکثیر گردیده اند که از آن جمله می توان به جدایه های V-TAV-a، KC-TAV، P-TAV گزارش شده از کشور های استرالیا، کره جنوبی، مجارستان و استرین تیپ ویروسB-TAV)) از کشور انگلستان اشاره نمود(Raj et al., 2009). در این تحقیق به منظور تکثیر قطعه RNA-3 جدایه ایرانی ویروس TAV، تعداد ۵ جفت آغازگر بر مبنای توالی جدایه KC-TAV طراحی گردید (جدول ۳-۷). پس از تکثیر، همسانه سازی و تعیین ترادف قطعات مورد نظر، نواحی هم پوشان حذف و طول کامل قطعه RNA-3 معادل ۲۱۹۲ نوکلئوتید بدست آمد (شکل ۴-۶۴). بر اساس نتایج به دست آمده قطعه ی RNA-3 جدایه ایرانی ویروس TAV متشکل از ORF های ۳a و ۳b می باشد که به ترتیب پروتئین حرکتی و پروتئین پوششی را کد می نماید (شکل ۴-۶۴). این قطعه (RNA-3) ویروس TAV دارای یک توالی به طول تقریبی ۱۶۰ نوکلئوتید در انتهای ۳’UTR می باشد که در برخی از جدایه های گزارش شده در دنیا دو تکرار پشت سر هم از این توالی موجود بوده، در حالیکه در برخی دیگر از جدایه های گزارش شده در دنیا تنها یک تکرار از این توالی موجود می باشد (Shi et al., 1997). پس از تعیین ترادف طول کامل قطعه RNA-3 جدایه Ker.Mah.P مشخص گردید که این جدایه تنها حاوی یک تکرار از این قطعه می باشد، بهنحویکه تکرار دیگر همانند جدایه های KC-TAV، P-TAV، C-TAV، B-TAV و BJ-TAV گزارش شده از کشور های کره جنوبی، مجارستان، انگلستان و چین از انتهای ۳’UTR قطعه ی RNA-3 حذف گردیده است (شکل ۵-۱).
قطعه RNA-3 ویروس TAV حاوی ژن های پروتئین پوششی و پروتئین حرکتی میباشد (Choi et al., 2001). در مورد جدایه ایرانی Ker.Mah.P طول ژن پروتئین پوششی (شبیه دیگر جدایه های گزارش شده) مشتمل بر ۶۵۷ نوکلئوتید می باشد. همچنین طول ژن پروتئین حرکتی اِین جدایه ۸۴۴ نوکلئوتید تعیین گردید. این ژن در جداِیه Ker.Mah.P شبیه اکثر جدایه های گزارش شده در دنیا حاوی یک نوکلئوتید سیتوزین حفاظت شده بوده که در حرکت و بیان علائم ویروس TAV تاثیرگذار می باشد(شکل ۵-۲). در برخی جدایه های گزارش شده در دنیا جایگزینی نوکئوتید آدنین به جای سیتوزین منجر به تشکیل رمز پایان TAA شده و سبب کاهش حرکت و بیان علائم ویروس TAV می گردد (Moreno et al., ۱۹۹۷). این جایگزینی در مورد جدایه های V-TAV-s و Dha-TAV از کشور های اسپانیا و هند گزارش گردیده است (شکل ۵-۲). دو انتهای ΄۵، ΄۳ و قسمت میانی قطعه RNA-3 جدایه Ker.Mah.P نیز حاوی سه ناحیه حفاظت شدهی دیگر می باشند. انتهای ۵’UTR قطعه RNA-3 اِین جدایه شبیه تمام گونه های جنس کوکوموویروس حاوی توالی حفاظت شده ی UG tract بوده که جهت تجمع قطعه RNA-3 ضروری می باشد (شکل ۵-۳) .(Choi et al., 2001) همچنین ناحیه بین ژنی (Intergenic Region) قطعه ی RNA-3 جدایه Ker.Mah.P (همانند دیگر جدایه های گزارش شده این ویروس ) به طول ۲۹۵ نوکلئوتید می باشد. این ناحیه در حد فاصل بین دو ژن پروتئین حرکتی و پروتئین پوششی قرار دارد و حاوی ناحیه کنترل داخلی (ICR) بوده که جهت سنتز RNA های زیر ژنومی مورد نیاز می باشد (شکل ۵-۴) (Boccard & Baulcombe, 1993). در انتهای ۳’UTR تمامی آر.ان.ای های موجود در گونه های جنس کوکوموویروس یک توالی حفاظت شده به طول ۴۰ نوکلئوتید وجود دارد که در مورد جدایه ایرانی Ker.Mah.P موقعیت آن در قطعه RAN-3 تعیین گردیده است (شکل ۵-۵) (Hu et al., 1997).
در مورد ژن پروتئین پوششی ویروس TAV توالی نوکلئوتیدی ۳۹ جدایه گزارش شده در دنیا در بانک ژن موجود است. نتایج به دست آمده از تجزیه فیلوژنتیکی این جدایه ها و جدایه های ایرانی ویروس TAV(شکل ۵-۶) بیانگر آن است که تنها جدایه TAV-UT گزارش شده از کشور هند با Bootstrap 88% از دیگر جدایه های موجود در دنیا مجزا گردیده و دیگر جدایه ها به دو گروه اصلی I و II تقسیم می گردند. گروه I شامل ۶ جدایه PU-TAV، TAV-HP، TAV-TN، TAV-AP، TAV-ArP و TAV-Asm (گزارش شده از کشور هند) می باشد که همگی از گیاه داوودی مجزا گردیده اند. بر این اساس دیگر جدایه های گزارش شده از دنیا در گروه II واقع گردیدهاند. این گروه نیز خود به دو زیر گروه IIAو IIB تقسیم می گردد که جدایه های ایرانی ویروس TAV در زیر گروهIIA قرار می گیرند. سه جدایه TAV-GU، TAV-MP و TAV-BR گزارش شده از کشور هند نیز با Bootstrap 67% از زیر گروه II مجزا گردیده و در زیر گروه IIB قرار می گیرند. همچنین چندین جدایه گزارش شده از کشور هند که همگی از گیاه داوودی مجزا گردیده اند نیز در این زیر گروه قرار میگیرند. براساس مقایسه درصد تشابه ترادف نوکلئوتیدی ژن CP، در بین جدایه های ایرانی و جدایه های گزارش شده از کشورهای مختلف دنیا، کمترین میزان تشابه بین جدایه ایرانی Ker.Ker.Ch.1، مجزا شده از گیاه داوودی و جدایه TAV-UT گزارش شده از کشور هند ( مجزا شده از گیاه داوودی) به میزان ۵/۹۱ درصد می باشد. بیشترین در صد تشابه بین جدایه ایرانی Ker.Mah.P مجزا شده از گیاه اطلسی و جدایه های B-TAV، V-TAV-S، P-TAV، BJ-TAV و V-TAV-A به ترتیب گزارش شده از کشورهای انگلستان، اسپانیا، مجارستان، چین و استرالیا می باشد (شکل ۵-۷). همچنین بر اساس درصد تشابه اسید های آمینه ژن CP، جدایه های ایرانی ویروس TAV کمترین درصد تشابه را با جدایه TAV-UT گزارش شده از کشور هند به میزان ۶/۸۷ و بیشترین درصد تشابه را با جدایه های KC-TAV، V-TAV-A و ۱-TAV به ترتیب گزارش شده از کشورهای کره جنوبی، استرالیا و آمریکا و سه جدایه NBRI-TAV، TAV-Be و TAV-Kol گزارش شده از کشور هند به میزان ۵/۹۹ دارا می باشد (شکل ۵-۸).
ژن پروتئین پوششی جدایه های ویروس TAV نقش تعیینکنندهای در انتقال ویروس توسط حشرات، بیان علائم و بیماریزایی ویروس دارد. بر این اساس به عنوان مهمترین پروتئین ویروسی جهت تعیین جایگاه تاکسونومیکی مورد توجه می باشد (Raj et al., 2009; Chen & Francki, 1990). بعلاوه اینکه همولوژی بالای ترادف نوکلئوتیدی و اسید های آمینه ژن پروتئین پوششی جدایه های ویروس TAV (به میزان بیش از ۹۹ درصد) می تواند به دلیل حفظ نقش ساختاری و عملکردی اش همانند ژن پروتئین پوششی ویروس CMV باشد (Raj et al., 2009; Wikoff et al., 1997).
بر اساس تجزیه فیلوژنتیکی ترادف های نوکلئوتیدی ژن پروتئین حرکتی ویروس TAVبه جز (شکل۵-۹) استرین C-TAV (گزارش شده از کشور انگلستان) همگی جدایه ها شامل جدایه های ۱-TAV، KC-TAV، V-TAV-A، V-TAV-S، B-TAV، BJ-TAV و P-TAV به ترتیب گزارش شده از کشور های آمریکا، کره جنوبی، استرالیا، اسپانیا، انگلستان، چین و مجارستان به همراه جدایه ایرانی Ker.Mah.P مجزا شده از گیاه اطلسی در یک گروه قرار می گیرند. همچنین اِین جداِیه دارای بیشترین درصد تشابه ترادف نوکلئوتیدی ژن پروتئین حرکتی با جدایه V-TAV-A به میزان ۳/۹۹ و بیشترین درصد تشابه ترادف اسید های آمینه با استرین های KC-TAV، V-TAV-A و V-TAV-S (گزارش شده از کشورهای کره جنوبی، استرالیا و اسپانیا) به میزان ۶/۹۹ می باشد (شکل های ۵-۱۰ و ۵-۱۱).
دندروگرام رسم شده بر اساس ترادف طول کامل قطعه RNA-3 جدایه های گزارش شده ویروس TAV در دنیا و جدایه ایرانی Ker.Mah.P نیز مشابه دندروگرام رسم شده بر اساس ترادف ژن پروتئین حرکتی ویروس TAVمی باشد. در این مورد نیز جدایه C-TAV گزارش شده از کشور انگلستان از دیگر جدایه ها ی موجود مجزا می گردد و تمامی جدایه های دیگر به همراه جدایه ایرانی ویروس TAV در یک گروه قرار می گیرند (شکل ۵-۱۲). در مقایسه ترادف های نوکلئوتیدی و اسید های آمینه طول کامل قطعه RNA-3 استرین V-TAV-A (گزارش شده از کشور استرالیا) و ۱-TAV (گزارش شده از کشور آمریکا) به ترتیب با ۶/۹۹ و ۳/۹۸ درصد دارای بیشترین میزان تشابه در مقایسه با جدایه Ker.Mah.P می باشند (شکل ۵-۱۳ و ۵-۱۴).
تا کنون طول کامل قطعه ی RNA-2 سه جدایه از ویروس TAV شامل جدایه های V-TAV-a، KC-TAV (گزارش شده از کشورهای استرالیا و کره جنوبی) هر دو به طول ۳۰۷۴ نوکلئوتید و جدایه BJ-TAV (گزارش شده از کشور چین) به طول ۳۰۲۳ نوکلئوتید تعیین توالی گردیدهاند(Choi et al., 2001; Raj et al., 2009) . در مورد جدایه ایرانی Ker.Mah.P پس از تعیین توالی قطعه RNA-2، تعداد نوکلئوتیدهای آن به تعداد ۳۰۰۸ نوکلئوتید به دست آمد (شکل ۴-۶۵). قطعه ی RNA-2 ویروس TAV متشکل ازORF های ۲b و ۲a می باشد که به ترتیب پروتئین های ۲b و ۲a را کد می نمایند (Ding et al., 1996). پس از تعیین ترادف طول کامل قطعه ی RNA-2 جدایه Ker.Mah.P جایگاه ORF 2a و ORF 2b به تر تیب به طول ۲۴۸۶ و ۲۸۸ نوکلئوتید مشخص گردیدند. پروتئین ۲a به عنوان یک RdRp عمل نموده که در همانند سازی ویروس نقش دارد. جدایه ایرانی Ker.Mah.P نیز شبیه سه جدایه دیگر این ویروس حاوی ۸ ناحیه ی حفاظت شده RdRp بوده که از قسمت مرکزی ژن ۲a ترجمه می گردند (شکل ۵-۱۵) (Choi et al., 2001). همچنین پروتئین ۲b جدایه ایرانی ویروس TAV دارای ۹۵ اسید آمینه بوده که حاوی نواحی حفاظت شده ای مشابه دیگر گونه های جنس کوکوموویروس می باشد (شکل ۵-۱۶). توالی به شدت حفاظت شده انتهای ΄۳ قطعه ی RNA-2 جدایه ایرانی Ker.Mah.P نیز همانند سایر جدایه های گزارش شده در دنیا حاوی ۴۰ نوکلئوتید بوده که در شکل ۵-۱۷ مشخص گردیده اند.
دندروگرام رسم شده از تجزیه فیلوژنتیکی توالی ژن ۲a بیانگر آن است که جدایه ایرانی Ker.Mah.P (مجزا شده از گیاه اطلسی) با Bootstrap 100% از دیگر جدایه های گزارش شده در دنیا مجزا می گردد. سه جدایه دیگر شامل استرین های KC-TAV، V-TAV-A و BJ-TAV گزارش شده از کشورهای کره جنوبی، استرالیا و چین در یک گروه قرار می گیرند (شکل ۵-۱۸). براساس مقایسه درصد تشابه ترادف نوکلئوتیدی ژن ۲a، جدایه های BJ-TAV و KC-TAV با ۱/۹۶ و ۷/۹۶ درصد به ترتیب دارای کمترین و بیشترین میزان تشابه نوکلئوتیدی در مقایسه با جدایه Ker.Mah.P می باشند (شکل ۵-۱۹). همچنین جدایه BJ-TAV با ۷/۹۳ درصد و استرین های KC-TAV و V-TAV-A با ۶/۹۴ درصد به ترتیب دارای کمترین و بیشترین میزان تشابه ترادف اسید های آمینه ژن ۲a در مقایسه با جدایه Ker.Mah.P می باشند(شکل ۵-۲۰).
در مورد ژن ۲b توالی چهار جدایه در بانک ژن ثبت گردیده است و بر اساس نتایج به دست آمده از تجزیه فیلوژنتیکی توالی ژن ۲b، جدایه BJ-TAV (گزارش شده از کشور چین) با Bootstrap 78% از دیگر جدایه های گزارش شده در دنیا مجزا می گردد. (شکل ۵-۲۱). ژن ۲b ویروس TAV کمترین میزان همولوژی را در بین ژنهای این ویروس دارا می باشد (Ding et al., 1996) که این موضوع در مورد توالی ژن ۲b جدایه ایرانی Ker.Mah.P نیز صادق است. بهنحویکه بیشترین میزان تشابه ترادف نوکلئوتیدی و اسید های آمینه اِین جدایه با جدایه های KC-TAV و V-TAV-A به ترتیب به میزان ۴/۹۴ و ۶/۹۲ می باشد. استرین BJ-TAV کمترین میزان تشابه ترادف نوکلئوتیدی و اسید های آمینه ژن ۲b را به ترتیب به میزان ۳/۸۹ و ۶/۷۶ درصد با جدایه ایرانی Ker.Mah.P دارد (شکل ۵-۲۲ و ۵-۲۳). دندروگرام رسم شده بر اساس ترادف طول کامل قطعه RNA-2 جدایه های گزارش شده ویروس TAV در دنیا و جدایه ایرانی Ker.Mah.P مشابه دندروگرام رسم شده بر اساس ترادف ژن ۲a ویروس TAVمی باشد و جدایه Ker.Mah.P با Bootstrap 99% از دیگر جدایه های گزارش شده در دنیا مجزا می گردد و سه جدایه دیگر شامل استرین های KC-TAV، V-TAV-A و BJ-TAV گزارش شده از کشورهای کره جنوبی، استرالیا و چین در یک گروه قرار می گیرند (شکل ۵-۲۴). در مورد میزان مشابهت ترادف نوکلئوتیدی قطعه RNA-2 جدایه KC-TAV با ۶/۹۶ و استرین BJ-TAV با ۷/۹۵ درصد به ترتیب بیشترین وکمترین میزان تشابه در مقایسه با جدایه ایرانی Ker.Mah.P می باشند (شکل ۵-۲۵). همچنین جدایه BJ-TAV با ۵/۹۴ و جدایه های KC-TAV و V-TAV-A با ۸/۹۴ درصد کمترین وبیشترین میزان تشابه ترادف اسید های آمینه را با جدایه ایرانی Ker.Mah.P دارا می باشند (شکل ۵-۲۶).
قطعه ی RNA-1 ویروس TAV حاوی ۳۴۱۲ نوکلئوتید، تنها حاوی ORF 1a به طول ۲۹۸۴ نوکلئوتید می باشد و پروتئین ۱a را کد می نماید(Choi et al., 2001) . طول قطعه ی RNA-1 جدای

 

• •  

 

 

 

 

 

 

• ارتفاع از سطح دریا

 

 

عامل ارتفاع یکی از مهمترین علل کاهش دما می باشد . بر اساس محاسبات انجام شده گرادیان دما در اکثر نقاط داخل فلات ایران حدود ۶/۰ درجه سانتیگراد برای هر ۱۰۰ متر است . به عبارت دیگر با افزایش هر صد متر ارتفاع برابر ۶/۰ درجه سانتیگراد از درجه دما کاسته می گردد .کاهش دما به همراه افزایش ارتفاع نتیجه چند عامل است از جمله می توان گفت هر چه از میزان ارتفاع کاسته می گردد از فشار هوا کاسته می گردد ودر این حالت ملکول های هوا از تراکم کمتری برخوردار می شوند و چون این ملکول های هوا نقش عمده ای در انتقال انرژی دارند بنابراین افزایش فاصله بین ملکول ها کاهش دما را به دنبال دارند . از طرف دیگر چون همیشه بین مناطق مرتفع و پست تبادل انرژی برقرار می باشد و این تبادل انرژی خود باعث جابه جایی هوا یعنی جریان باد می گردد ، بنابراین باد عاملی می گردد که گرما را از محل دور می کند و به جای آن هوای سرد جانشین می گردد . ( اصغری مقدم ،۱۳۸۴، ۳۳)

 

 

•  

 

 

 

 

 

•  

 

•  

 

 

 

 

 

 

• رطوبت

 

 

هوای خشک در طبیعت وجود ندارد و حتی در هوای ظاهرا خشک بیابانها هم مقداری رطوبت موجود است . رطوبت هوا بر روی دریاهای منطقه حاره ، در بهترین شرایط ، حدود ۴ درصد از ترکیب جو را اشغال می کند . رطوبت به سه حالت بخار ، مایع و جامد وجود دارد . در هوای صاف و معمولی رطوبت به صورت بخار است که به چشم دیده نمی شود . رطوبت موجود در ابرها به صورت قطرات آب یا بلورهای یخ است که در شرایطی خاصی ، از جو تخلیه می شوند . بنابراین ، حالت غالب رطوبت در جو ، بخار آب است . ( کاویانی و همکار ، ۱۳۸۷، ۲۰۶ )
۲-۳-۴-۱- رطوبت مطلق و رطوبت نسبی
رطوبت مطلق : بر حسب تعریف رطوبت مطلق عبارت است از میزان بخار آب موجود در حجم معینی از هوا ، که حداکثر آن به میزان درجه حرارت و فشار هوا بستگی دارد ؛ که بر حسب میلی گرم در متر مکعب بیان می شود .
رطوبت نسبی : بر حسب تعریف رطوبت نسبی عبارت است از رطوبت موجود در هر واحد حجم هوا به حداکثر رطوبتی که آن حجم هوا در آن درجه حرارت می تواند در خود جای دهد ؛ که بر حسب درصد بیان می شود . ( اصغری مقدم ، ۱۳۸۷ ، ۵۱)
رطوبت مهمترین عنصر آب و هوایی ایران بشمار می رود . برای اینکه میزان بارندگی و در نتیجه وضعیت حیات را در کشور کنترل می کند .
نواحی شش گانه آب و هوایی بر اساس پراکندگی عوامل صعود :

 

 

• ناحیه خزری . که قسمت های غربی ساحل دریای خزر را شامل می شود .

 

 

 

• ناحیه شمال غربی . این ناحیه شامل ارتفاعات آذربایجان و البرز می شود .

 

 

 

• ناحیه جنوب غربی . این ناحیه شامل تمام زاکرس غربی و جلگه خوزستان است .

 

 

 

• ناحیه شمال شرقی . که شامل سرزمینهای واقع در جنوب البرز و غرب زاگرس تا مرز افغانستان می گردد .

 

 

 

• ناحیه جنوبی . سرزمین های ساحلی خلیج فارس در جنوب کوههای زاگرس این منطقه را تشکیل می دهد .

 

 

 

• ناحیه جنوب شرقی . که شامل منتهی الیه جنوب شرقی ایران است .

 

 

•  

 

 

 

 

 

 

 

• باد

 

 

“جا به جایی هوا را باد گویند ” علت جابجایی هوا اختلاف فشار بین دو ناحیه می باشد . به عبارت دیگر اختلاف فشار هوا بین دو نقطه که آن هم به علت اختلاف دمای هوا می باشد باعث جابه جایی هوا و ایجاد باد می گردد . فرایند ایجاد باد بدین صورت انجام میشود که هوای سرد که سنگین تر است و دارای فشار زیاد می باشد به سمت توده های هوای گرم حرکت می کند و باعث رانده شدن هوای گرم می گردد ، این فرایند در تمام سطح سیاره زمین اتفاق می افتد به طوریکه پیوسته حرکتی از سوی مراکز پر فشار به سمت مراکز کم فشار وجود دارد که بادهای سیاره ای و منطقه ای را بوجود می آورد . جابه جایی هوا ضمن آنکه حرکت توده های هوای سرد و گرم را موجب می گردد باعث جابه جایی دما و رطوبت می شود . در مطالعه باد ها با چهار دسته کلی روبرو هستیم :

 

 

• باد های سیاره ای (بادهای تجارتی)

 

 

 

• بادهای فصلی (صد وبیست روزه سیستان)

 

 

 

• باد منطقه ای (باد منجیل – باد شهریار)

 

 

 

• باد های محلی (باد کوه بدشت – ساحل به دریا)

 

 

بعد از بیان تعاریفی از شرایط موثر بر آب و هوا به می پردازیم که چه عواملی سبب تغییرات اقلیمی و در نهایت منجر به خشکسالی های موثر بر روند کشاورزی نواحی مختلف خواهد شد .
اصولا پدیده های محیطی ازجمله اقلیم دائما در حال تغییر و دگرگونی اند که چرخه ای دوره ای یا غیر دوره ای را نشان می دهد . این چرخه ها دائمأ بین آستانه های حداقل و حداکثر نوسان می کنند . عمومأ میانگین های دوره ای را که در یک دوره آماری طولانی مشاهده می شوند نرمال های اقلیمی می نامند . افت و خیزی را که متغیر اقلیمی به طور متناوب حول و حوش این مقادیر متوسط دارد و از یک میانگین به میانگین دیگر در فواصل منظم یا نا منظم تغییر نماید را اصطلاحا نوسان اقلیمی می نامند . نوسانهای اقلیمی خصوصأ دو عنصر اصلی بارش و دما ( به ویژه بارش که تغییر پذیری زیادی دارد ) اثرات قابل توجه و مستقیمی بر روی منابع آب دارند و در واقع بارش که منبع اصلی تمام آبهای سطحی و زیرزمینی تجدید شونده محسوب می شود . در تنظیم مقدار آب برداشتی جهت تأمین نیازهای آبی بخش های مختلف سهم مهمی ایفا می نماید. از سوی دیگر عناصر اقلیمی به ویژه بارش و دما اثرات قابل ملاحظه ای بر روی کیفیت منابع آبی دارند . ( عزیزی ، ۱۳۸۳ )
یکی از ویژگی های اقلیمی ایران وقوع مکرر خشکسالی و ترسالی های شدید و گاهی اوقات خسارت بار می باشد . به طوریکه در سالهای مرطوب وپر باران سیلاب های مخرب سبب تخریب سکونتگاه ها ، زمین های کشاورزی ، تلف شدن دام ها ،تخریب مراتع، فرسایش خاک و افت آب های زیرزمینی می گردد . به عنوان مثال در خشکسالی سال ۷۸-۷۷ متوسط بارش سالیانه در ایران ۳۶ % کمتر از بارش متوسط دوره ۳۰ ساله بود . این بارش سال قبل ۷۶-۷۷ حدود ۴۱ % کمتر بود ؛ در نتیجه این خشکسالی ۷۰ % محصولات دیم و ۱۰ % محصولات آبی صدمه دیده و تولید گندم حدود ۴/۲ میلیون تن و تولید برنج حدود چهار صد هزار تن کاهش یافت ( خبرنامه اقلیم ، ۱۳۷۸ )

 

 

•  

 

 

 

واژه های کلیدی:هوش سازمانی ، اثر بخشی ، دانشگاه آزاد .
فصل اول
کلیات تحقیق
۱-۱-مقدمه
در دنیای متلاطم و پرشتاب امروز افرادی موفق و کارا هستند که از بهره هوشی بالا بهره‌مندند. چنین افرادی با بهره‌گیری از هوش خدادادی خود بر مسائل و مشکلات زندگی غلبه می‌کنند. در دنیای سازمانی نیز وضع به همین گونه است، بخصوص این که در عصر حاضر هرچه زمان به جلوتر می‌رود، با توجه به پیشرفت علوم و فنون و پیدایش نیازها و چالشهای جدید، سازمانها پیچیده‌تر و اداره آنها مشکل‌تر می‌شود. این مفهوم زمانی اهمیت بیشتری می‌یابد که بپذیریم علاوه بر منبع عظیم و خلاق انسانی هوشمند، ابزار مکانیکی هوشمند نیز در روند عملکرد سازمانها نقش دارند. بنابراین، در سازمانهای پیچیده امروزی، هوش سازمانی برآیند هوشِ فعّال انسانی و هوش مصنوعی است. بی‌تردید، مدیران سازمانها برای پویایی و افزایش کارایی سازمان خود راهی جز بهره‌گیری از این دو جریان هوشمند نخواهند داشت. (حیاتی، ۱۳۸۵)

۱-۲-عنوان و موضوع تحقیق
عنوان تحقیق ((بررسی رابطه هوش سازمانی و اثر بخشی سازمانی در دانشگاههای آزاد اسلامی استان اردبیل)) می باشد. موضوع اصلی این تحقیق، بررسی رابطه هوش سازمانی و اثر بخشی سازمانی در دانشگاههای آزاد اسلامی استان اردبیل است.
۱-۳-بیان مساله
در طول ۱۰ سال اخیر، اکثر سازمان‌ها مبالغ هنگفتی را در زمینه اتوماتیک کردن فرآیندهای سازمانی از طریق طراحی و پیاده‌سازی سیستم‌های اطلاعاتی هزینه کرده‌اند. اما اکنون توجه اصلی خود را معطوف به بهینه کردن آن فرآیندها نموده‌اند. مشکل اصلی اینست که در اکثر مواقع اطلاعاتی که به ما در مورد نحوه بهینه‌سازی فرآیندها کمک می‌کنند در پایین‌ترین لایه‌های سیستم‌های اجرایی سازمان گیر افتاده‌اند.(سایت آفتاب،۱۳۸۶). کارل آلبرخت^[۱] نویسنده و طراح هوش سازمانی، هوش سازمانی را « ظرفیت قوه ی ذهنی سازمان برای انجام وظیفه یا یک اقدام مهم» (آلبرخت، ۲۰۰۲) تعریف می‌کند. وی برای موفقیت در یک کسب و کار (سازمان) به داشتن عامل انسانی هوشمند^[۲] ، تیمهای هوشمند^[۳]http://www.aqlibrary.org/modules/FCKEditor/pnincludes/editor/fckeditor.html?InstanceName=desc&Toolbar=Default و سازمانهای هوشمند^[۴] اشاره می‌کند. آلبرخت برای پاسخگویی و جلوگیری از کُندذهنی گروهی، هوش سازمانی را در هفت بعد:۱-  تصور استراتژیک^[۵] ۲- سرنوشت مشترک^[۶] ۳ – تمایل به تغییر^[۷] ۴- روحیه^[۸] ۵- صف بندی و تجانس^[۹](سیستم ها، ساختار و قوانین) ۶- گسترش دانش^[۱۰] ۷- فشار عملکرد^[۱۱] مطرح می نماید. او معتقد است، سازمانی که در جهت پتانسیل نهایی خویش در حرکت است برای یک توسعه ی همه جانبه باید بطور مداوم در هر هفت بعد کلیدی پیشرفت کند (آلبرخت، ۲۰۰۲، ۱۳-۱۲).
امروزه با اطمینان کامل می‌توان ادعا کرد که استفاده از راه‌حل هوش سازمانی می‌تواند قدرت رقابت‌پذیری یک سازمان را افزایش دهد و از دیگر سازمان‌ها متمایز نماید. این راه‌حل این امکان را به سازمان‌ها می‌دهد تا با بکارگیری اطلاعات موجود از مزایای رقابتی و پیشرو بودن بهره‌برداری نمایند. این راه امکان درک بهتر تقاضاها و نیازمندی‌های مشتریان و مدیریت ارتباط با آنان را میسر می‌سازد. این راه‌حل این امکان را به سازمان می‌دهد تا بتواند تغییرات مثبت یا منفی را مانیتور کنند. امروزه سازمان‌های پیشتاز صحبت از ERP و CRM و…. نمی‌کنند، رویکرد سازمان‌ها به سمت هوش سازمانی است. آنها به دنبال بهینه‌سازی فرآیندها از طریق ارزیابی و بهبود عملکرد خود و زیرمجموعه‌های وابسته به خود می‌باشند. امروزه افزایش کارایی عملکرد آنچه که سرمایه‌گذاری شده، اهمیت بیشتری پیدا کرده است (یزدی،۱۳۸۸).
کالدول و اسپینکس^[۱۲] (۱۹۹۸)، اثربخشی را میزان دستیابی به اهداف برنامه دانسته‌اند. هرسی و بلانچارد^[۱۳] (۱۹۹۸) معتقدند موفقیت‌ سازمان به وسیله تولیداتش اندازه‌گیری می‌شود در صورتی که معیار سنجش و اثربخشی، نگرش است (به نقل از: عیدی، ۱۳۸۶). موفقیت نتیجه رفتار اطاعت‌گونه است و اثربخشی نتیجه همکاری و علاقمندی است. با توجه به اینکه سازمان های آموزشی نقش مهم و اساسی را در تأمین نیروی انسانی متخصص و اثربخش در تمامی زمینه‌ها دارند و به تبع آن دانشگاه (به عنوان نمونه در تربیت و تأمین نیروی انسانی کارا و اثربخش کشور) نقش مهمی را ایفاء می‌کند و همینطور مقوله هوش سازمانی می‌تواند به عنوان یک عامل اثربخش برای سازمان به شمار آید. نظریات و نوشته های موجود در زمینه اثربخشی سازمانی، حکایت از این دارد که اثربخشی پدیده ای است چند بعدی، اما تالکوت پارسونز اثربخشی را دستیابی به اهداف ، حفظ و تداوم سیستم، انسجام و وحدت اجزاء، قابلیت انطباق و ایجاد تغییرات تعریف نموده که با یک یا دو عامل نمی توان آن را سنجید که در این راستا مدیران با مشکلات زیادی مواجه کرده است (شیرازی، ۱۳۷۳؛ ۴۱). در این تحقیق منظور از اثربخشی سازمانی با توجه به نظر تالکوت پاسونز سنجیده شده است. در این راستا محقق بر آن شد که به بررسی تاثیر هوش سازمانی بر اثر بخشی سازمانی دانشگاههای آزاد اسلامی استان اردبیل بپردازد، بنابراین با توجه به مطالب بیان شده فوق سؤال اصلی تحقیق این است که:
به نظر می‌رسد کارکنان یک اداره می‌توانند نقشی تعیین‌کننده در اثربخشی آن سازمان ایفاء نمایند، بنابراین سنجش آن در دانشگاه آزاد اسلامی از اهمیت خاصی می‌تواند برخوردار باشد. چراکه مسئله اثربخشی در سازمانها سالهاست که مورد توجه اکثر صاحبنظران مدیریت قرار گرفته و به عنوان یک مشکل اساسی در بهره وری سازمانها قلمداد می شود. بنابراین تحقیق حاضر به بررسی ارتباط بین هوش سازمانی و اثربخشی دانشگاه های آزاد اسلامی استان اردبیل می‌پردازد.
۱-۴-اهداف تحقیق
سنجش میزان هوش سازمانی دانشگاه های آزاد اسلامی استان اردبیل
سنجش میزان اثر بخشی سازمانی دانشگاه های آزاد اسلامی استان اردبیل
سنجش رابطه‌ی هوش سازمانی و اثربخشی سازمانی دانشگاه های آزاد اسلامی استان اردبیل
۱-۵-سوال تحقیق
آیا هوش سازمانی با اثربخشی سازمانی دانشگاه های آزاد اسلامی استان اردبیل ارتباط دارد؟
۱-۶-فرضیه ‏های تحقیق
بین هوش سازمانی و اثربخشی سازمانی دانشگاه های آزاد اسلامی استان اردبیل رابطه وجود دارد.
بین چشم‌انداز استراتژیک و اثربخشی سازمانی دانشگاه های آزاد اسلامی استان اردبیل رابطه وجود دارد.
بین اعتقاد سرنوشت مشترک و اثربخشی سازمانی دانشگاه های آزاد اسلامی استان اردبیل رابطه وجود دارد.
بین میل به تغییر و اثربخشی سازمانی دانشگاه های آزاد اسلامی استان اردبیل رابطه وجود دارد.
بین روحیه و اثربخشی سازمانی دانشگاه های آزاد اسلامی استان اردبیل رابطه وجود دارد.
بین اتحاد و توافق و اثربخشی سازمانی دانشگاه های آزاد اسلامی استان اردبیل رابطه وجود دارد.
بین کاربرد دانش و اثربخشی سازمانی دانشگاه های آزاد اسلامی استان اردبیل رابطه وجود دارد.
بین برخورد مدیران در رابطه با عملکرد و اثربخشی سازمانی دانشگاه های آزاد اسلامی استان اردبیل رابطه وجود دارد.
۱-۷-اهمیت و ضرورت تحقیق
در طی دهه‌ های اخیر، مهارت‌های بین‌فردی به عنوان یک جزء اساسی رهبری اثربخش مطرح بوده است. رهبرانی که تا به حال کار آنها، برنامه‌ریزی، کنترل، و نظارت بر کل فعالیت‌های سازمان بوده، امروز علاوه بر آن باید دیگران را برانگیزانند و تحریک کنند، عقاید مثبتی را در محیط کار رواج‌ دهند و حسن همکاری با کارکنان را در میان آنها ایجاد کنند. این الزامات جدید باعث می‌شوند که برنامه‌های آموزشی جدید برای مدیران و کارکنان طرح شود تا مهارت‌های لازم را در آنها توسعه دهند و سازمان‌هایی را که به دنبال کارکنان و مدیران خلاق و اثربخش هستند یاری رساند (پالمر^[۱۴] و دیگران، ۲۰۰۱،‌ ۱۰-۵).
و از طرفی، در دنیای متلاطم و پرشتاب امروز افرادی موفق و کارا هستند که از بهره هوشی بالا بهره‌مندند. چنین افرادی با بهره‌گیری از هوش خدادادی خود بر مسائل و مشکلات زندگی غلبه می‌کنند. در دنیای سازمانی نیز وضع به همین گونه است، بخصوص این که در عصر حاضر هرچه زمان به جلوتر می‌رود، با توجه به پیشرفت علوم و فنون و پیدایش نیازها و چالشهای جدید، سازمانها پیچیده‌تر و اداره آنها مشکل‌تر می‌شود. این مفهوم زمانی اهمیت بیشتری می‌یابد که بپذیریم علاوه بر منبع عظیم و خلاق انسانی هوشمند، ابزار مکانیکی هوشمند نیز در روند عملکرد سازمانها نقش دارند. بنابراین، در سازمانهای پیچیده امروزی، هوش سازمانی برآیند هوشِ فعّال انسانی و هوش مصنوعی است. بی‌تردید، مدیران سازمانها برای پویایی و افزایش کارایی سازمان خود راهی جز بهره‌گیری از این دو جریان هوشمند نخواهند داشت (حیاتی، ۱۳۸۵).
۱-۸-قلمرو تحقیق
الف) قلمرو موضعی
محدوده تحقیق از نظر موضوع، هوش سازمانی با اثربخشی سازمانی دانشگاه های آزاد اسلامی استان اردبیل می‌باشد.
ب) قلمرو مکانی
قلمرو مکانی تحقیق حاضر دانشگاه‌های آزاد اسلامی استان اردبیل می‌باشد.
ج) قلمرو زمانی
از نظر زمانی قلمرو تحقیق تیر ۱۳۹۱ تا پایان بهمن ۱۳۹۱ می‌باشد. که در جدول ۱-۱ نشان داده شده است.
جدول ۱-۱: قلمرو زمانی تحقیق

 

ردیف	نوع فعالیت	شروع	پایان
۱	مطالعات کتابخانه‏ای	۱/۴/۹۱