۲۸-۲دیدگاه های نظری درباره مشارکت:
مشارکت از سه دیدگاه قابل بررسی است؛ نگرش فرد به مسئله مشارکت، نگرش گروه و نگرش کلان نگر یا کلی ( اجتماعی)
۱) از دیدگاه فرد: بدین معنی که مشارکت کننده چه چیزی را برای مشارکت در عمل ارائه می کند و شخصیت رفتار، احساسات و تجربیات او چه تاثیری در روند مشارکت دارد.

۲) از دیدگاه گروه: اثر متغیرهای ساختی بر عکس العمل گروه مشارکت کننده یا گروهی که فرد مشارکت کننده متعلق به آنهاست، مورد توجه قرار می گیرد.
۳) از دیدگاه اجتماعی: در این دیدگاه به مشارکت اقشار، سازمان ها و نهادهای اجتماعی پرداخته شده و نقش سازمان ها و نهادهای اجتماعی در کلیت ساختار و جامعه مورد بررسی قرار می گیرد. ( رابرت، ۱۳۸۰ .۳۵)
۲۹-۲مصادیق مختلف مشارکت:
الف – مشارکت در زمینه سیاسی به صورت شرکت در انتخابات .
ب – مشارکت در زمینه اقتصادی به صورت فعایت در بازار و افزایش درآمد
ج – مشارکت در زمینه اجتماعی به صورت استفاده از رسانه ها .
د – مشارکت در زمینه روانی به صورت همدلی و تحرک روانی جلوه می کند.
عناصر ( ارکان ) اساسی مشارکت:
بر طبق گزارش تحقیق مؤسسه تحقیقات اجتماعی سازمان ملل ، مشارکت در بردارنده سه عنصر اصلی است:
۱- سهیم شدن در قدرت
۲- کوشش های سنجیده گروه های اجتماعی برای در دست گرفتن سرنوشت و بهبود اوضاع زندگی
ایجاد فرصت هایی برای گروه های فرودست (همان .۸۹)
۳۰-۲موانع مشارکت:
مشارکت به عنوان فرایند قدرت گرفتن نوعی گذر از حکومت های سنتی است . لذا هم با دشواری هایی روبرود است و هم تصور این که دولت ها و سازمان های تثبیت شده محلی، بخشی از قدرت و اختیاراتشان را به دیگران واگذار کنند، کمی مشکل به نظر می رسد . مشارکت به عنوان روند کسب قدرت ناگزیر ساختارهای بوروکراتیک موجود را به مبارزه می طلبد، بنابراین طبیعی است اگر این ساختارها به یکی از اصلی ترین موانع بر سر راه مشارکت ( سیاسی ) تبدیل شوند.
در کشورهای جهان سوم، دو مانع بزرک در سر راه مشارکت مردم با حکومت‌ها وجود دارد:
نخست شکاف بسیار عمیقی که میان نخبگان و توده مردم وجود دارد به نحوی که در پاره ای از این جوامع بیش از ۹۰ درصد از جمعیت به کلی فاقد هرگونه آگاهی و حتی تصوری از شیوه زندگی ۱ تا ۲ درصد هموطنان خود است . این امر ناشی از ساخت این جوامع است .
دوم،‌ وابستگی سیاسی و اقتصادی این جوامع به جهان استعمارگر است که منشأ این اعتقاد عمومی است که تصمیم های اساسی در خارج گرفته می شود وآنچه به صورت فراگرد مشورت تجلی می کند در واقع چیزی جز فراگرد تصمیم‌گیری نیست . در این جوامع قسمت عمده ای از جمعیت به لحاظ شرایط فرهنگی و اجتماعی خاص خویش که فاقد پژوهش و آگاه اند؛ قادر به مشارکت فعال در ساختمان جامعه نیستند؛ هدف ها برایشان دور و وسایل رسیدن به آن چنان غیرملموس است که هیچ انگیزه ای میل به مشارکت را در آنها ایجاد نمی‌کند. آگاه ساختن مردم بر اساس مشارکت آنها در یک کار دسته جمعی ، آگاه نمودن برای ایجاد انگیزه ، آگاه نمودن برای درک عمل، آگاه نمودن به منظور احترام و اعتنا به شخصیت افراد و ایجاد مسؤولیت در آنها است .
مبانی نظری تحقیق حاضر بر دیدگاه های روانشناختی و جامعه شناختی مشارکت مبتنی ست. در دیدگاه روانشناختی مشارکت، بر عوامل روانی و درونی تاکید می شود. از این دیدگاه، متغیرهای درونی همان تفاوت ها در ظرفیت هایی است که سبب می شوند افراد از حیث آمادگی برای عکس العمل های گوناگون در برابر محرک های اجتماعی و یا ترغیب مشارکت در مسائل اجتماعی متفاوت باشند. اندیشمندانی که در بررسی عوامل مرتبط با فعالیت های مشارکتی افراد، عوامل درونی را ذکر کرده اند، ساخت انگیزشی را تعیین کننده رفتار اجتماعی آنها دانسته اند. در دیدگاه روانشناختی مشارکت بر عوامل انگیزه و ویژگیهای شخصیتی به عنوان عوامل تعیین کننده نگرش های فردی در مبادرت به فعالیتهای اجتماعی تأکید می شود. از این نظر در بررسی فعالیت های مشارکتی افراد باید به میزان احساس تعلق او به جامعه ، اعتماد به نفس، خلاقیت، استعدادهای فردی و نیز انگیزه پیشرفت، انگیزه شایستگی، و انگیزه کار توجه داشت.
در دیدگاه جامعه شناختی مشارکت، بر فرایندهای اجتماعی ـ اقتصادی، نهادهای خانوادگی و نظام تعلیم و تربیت تاکید می شود. از این دیدگاه، فراگردهای اجتماعی و بیرونی تعیین کننده میزان مشارکت افراد هستند. صاحب نظران این دیدگاه، فرایندهای ساختاری و اجتماعی نظیر شهرنشینی، گسترش وسایل ارتباط جمعی، ساخت قدرت، پویایی گروهی، سطح آموزش و منزلت اجتماعی را بر مشارکت مؤثر دانسته‎اند. به زعم آنان، حرکت های ساختاری اجتماعی، اقتصادی، نگرش های مثبت و منفی مشارکتی افراد را شکل می‎دهند. این نیروها از مجرای ساخت خانوادگی و عوامل تربیت اجتماعی بر کنش کنشگران اجتماعی تأثیر می گذارند.
فصل سوم
روش تحقیق
این فصل همانگونه که از ماهیت آن بر می آید به مبانی روش شناسی تحقیق پرداخته شده در ابتدا قلمرو زمانی و مکانی پژوهش در آن مشخص شده است. و سپس با توجه به ماهیت موضوع به بیان روش تحقیق و توضیحات مربوط به آن ارائه شده، روش نمونه گیری نیز با توجه به جامعه ی آماری که شهروندان اهل تسنن شهرستان بستک و بندرلنگه می باشند تعیین شده. حجم نمونه تحقیق نیز با توجه به فرمول بکار گرفته شده تعیین شده است و در آخر نیز از آزمون های مختلف برای تجزیه و تحلیل اطلاعات و داده های بدست آمد ه از اجرای پرسشنامه ها استناد شده است.
۳-۱تبیین مبانی روش شناختی تحقیق
محقق برای دستیابی به اهداف مطالعاتی که همانا نظریه سازی وکشف روابط علی بین پدیده ها می باشد، نیازمند بهره گیری از روش شناسی است. روش شناسی مجموعه دانشی است که روش ها راتوصیف و تحلیل می کند و محدودیت ها و امکانات آن ها را نشان می دهد (میلر ، ۱۳۸۴: ۱۵۱).روش شناسی با توجه به مجموعه به همپیوسته از قواعد، اصول و شیوه های معمول در یک رشته از دانش می تواند پژوهش علمی را راهبردی کند(بلیکی، ۱۳۸۴: ۴۴) پس محقق در این بخش با بهره گرفتن از روش شناسی تلاش می کند، تا مسیر تحقیقی را مشخص و آنرا راهنمایی نماید.
«پارسنز» روش شناسی را علم شناخت و به کارگیری روش های تحقیق ، تکنیک ها و چگونگی کاربرد آن ها را در علوم میداند(جوانمرد، ۲۱۳۸۴: ۷۸) .در گام های بعدی این بخش از مرحله سوم به تدوین وساخت ابزار و تکنیک جمع آوری اطلاعات بر اساس مفاهیم ، شاخص ها و اقلام آماری پرداخته و برای اطمینان از اعتبار و صحت سؤالات این تکنیک به آزمایش مقدماتی و رفع نواقص و کمبود های آن پرداخته و برای اطمینان از اعتبار و صحت سؤالات این تکنیک به آزمایش مقدماتی و رفع نواقص و کمبودهای آن پرداخته تا فرایندمطالعه را با دقت و ظرافت بیشتری به سوی اهداف عینی نزدیک سازد. پس در این بخش از تحقیق با بهره گرفتن از روش شناسی در پی تعیین و تشخیص مسیر و استراتژی تحقیق جهت عملیاتی کردن آن هستیم .
۲-۳طرح تحلیل روش تحقیق
با توجه به اینکه انتخاب روش و تکنیک پژوهش رابطه تنگاتنگ و نزدیکی به اهداف ماهیت موضوع تحقیق و امکانات اجرایی دارد ، لذا پس از تعیین موضوع ، اهداف، زمان تحقیق فرضیه های پژوهش اصولا روش و ابزار جمع آوری اطلاعات برگزیده می شود. “«وبر^[۶۹]»” و «"هوسرل^[۷۰]“» در این زمینه معتقدندکه روش ها و شیوه های تحقیق و گردآوری اطلاعلات باید به تناسب نوع و ماهیت مسئله مورد مطالعه برگزیده و احتمالا ساخته و تنظیم شود و هیچ گونه نسخه از پیش آماده شده با بنیاد پژوهش های علمی سازگاری نخواهد داشت . پس میزان اعتبار^[۷۱] و پایایی^[۷۲] تحقیق در این بخش تعیین می شود. بدین معنا چنانچه محقق مناسب ترین و بهترین انتخاب را انجام دهد در ارتقاء درجه اعتبار و روایی پژوهش کوشیده در غیر این صورت مسیر تحقیق منحرف گردیده و به اهداف نهایی نخواهد رسید(جوانمرد، ۱۳۸۴ : ۷۹)
۳-۳سطح طرح تحقیق
در مطالعات انسانی و اجتماعی سطح طرح تحقیق عمدتا به دو سطح « بیرونی^[۷۳] » و «درونی^[۷۴]» تقسیم می شود. در این مطالعه سطح تحقیق به جهت ژرفایی و محوریت علل عدم رغبت اهل سنت در سطح درونی است. زیرا تلاش می شود تا ضمن بررسی علل عدم رغبت در دادن صدقه و ارزیابی وزن هر متغیر از دیدگاه اهل سنت به آن پرداخته شود.
۴-۳سوگیری تحقیق:
ایده آغازین این رساله دلالت بر علل عدم رغبت اهل سنت به دادن صدقه و کمک های مردمی است دارد، به همین منظور در مرحله اول پژوهش بررسی و شناخت اولیه و سطحی مطرح می شود که برای تحقیق چنین هدفی از مطالعه توصیفی^[۷۵] استفاده می گردد. اما از ان جا که اهداف اصلی این تحقیق متناظر بر کشف روابط علی بین پدیده ها و بررسی و مقایسه متغیرها و تأثیر گذاری مستقیم و غیر مستقیم آن ها مطرح می شود، الزاما از مطالعه توصیفی به سمت« مطالعه تبیینی^[۷۶] » سوگیری می شود. بنابر این در مطالعه توصیفی در پی ارزیابی دقیق و جامع از زمینه مسأله وموضوع تحقیق بوده و در مطالعه تبیینی به دنبال کشف روابط علی بین پدیده ها و آزمون فرضیه ها درباره عوامل تعیین کننده متغیرها یا عوامل وابسته خواهیم بود(میلر، ۱۳۸۴ : ۱۷۲).
۵-۳رهیافت تحقیق:
رهیافت، رسش یا رویکرد تحقیق دلالت بر زمان موضوع فعل تحقیق دارد که مناسب ترین راه را جهت رسیدن به اطلاعات و داده های متقن و معتبر مشخص می کند.(جوانمرد، ۱۳۸۷: ۱۹۷).از سوی دیگر رسش اسم مصدر «رسیدن» است که ناظر بر زمان «حال» در این رساله می باشد. پس رهیافت یا رسش اصلی این مطالعه«حال^[۷۷]» یا «کنونی» بوده که به جهت تکمیل پژوهش ضرورتا به مرور متون مطالعاتی در گذشته و بررسی پیشینه و ادبیات تحقیق نیز نیاز است و عند الزوم به زمان گذشته نقبی زده می شود. لذااز «رسش تاریخی» یا گذشته نیز به جهت تکمیل پژوهش بهره گرفته شده است.
۶-۳روش تحقیق:
با توجه به ماهیت موضوع تحقیق و با عنایت به موارد فوق به ویژه حجم و سطح طرح تحقیق ، سوگیری تحقیق و رهیافت آن ، مناسب ترین روش تحقیق هماناروش« پیمایش^[۷۸]» می باشد. روش تحقیق پیمایشی که به آن زمینه یابی نیز اطلاق می گردد .یکی از متداولترین روش های تحقیق در علوم اجتماعی است که برای بررسی توزیع و ویژگی های یک جامعه آماری به کار می رود. در این روش که معمولا بر روی جمعیت های بزرگ و با کمک پرسشنامه صورت می گیرد .محقق معمولا به تحدید جامعه مورد مطالعه از طریق نمونه گیری می پردازد و سپس نتایج حاصله را از جامعه نمونه به کل جامعه آماری تعمیم می دهد( فرانکفورت و نچمیاس، ۱۳۸۱: ۲۴۹) از سوی دیگر روش های پیمایشی در بستر طبیعی صورت می گیرد ومحور تحقیق نیز عمدتا زندگی واقعی و روزمره انسان هاست . “«بیکر»” درباره این روش می افزاید ، در پیمایش همواره لازم نیست تعدادی از جامعه آماری به عنوان نمونه بررسی شود ، بلکه می توان کل جامعه آماری را نیز محور مطالعه قرار داد. (بیکر، ۱۳۷۷: ۷)
در هر حال ، در این رساله جهت تکمیل پژوهش، از روش «تحقیق تاریخی^[۷۹]» به عنوان روش تکمیلی استفاده شده است، زیرا روش های تاریخی به عنوان یکی از شیوه های تحقیق می کوشد تا بر اساس واقعیت ها و اطلاعلات و شواهدی درباب پدیده ها و وقایع گذشته به استتنتاجی پیرامون این وقایع دست یابد .این نوع از روش های تحقیق که بر موضوع معین که در گذشته و در یک مقطع زمانی مشخص اتفاق افتاده است ، دلالت می کند . روش های تحقیق تاریخی در واقع جست وجوی منظم اسناد و مدارک ومنابع تاریخی است که در زمینه مرتبط با سؤال تحقیق درباره وقایع گذشته اعمال می شود(ساروخانی، ۱۳۸۸: ۲۵۷) ، بنابراین تحقیقات تاریخی ضرورتا با وقایعی سرو کار دارند که قبلا در زمان گذشته به وقوع پیوسته اند(دلاور، ۱۳۷۴: ۲۲۶). در این روش محقق تلاش میکند تا حقایق گذشته رااز طریق جمع آوری اطلاعات ، ارزشیابی نموده و به بررسی صحت وسقم این اطلاعات مبادرت نموده و ترکیب دلایل مستدل و تجزیه و تحلیل آن ها را به دست آورد(نادری و سیف نراقی، ۱۳۷۶: ۶۵).
۷-۳-طرح تحلیل تکنیک تحقیق:
فن یا تکنیک تحقیق^[۸۰] عبارت اس از مجموعه قواعد دقیق و شیوه های علمی که برای جمع آوری اطلاعات به کار می روند . فن تحقیق به کلیه ابزار ووسایلی گفته می شود که به واسطه آن بتوان اطلاعات مورد نیاز تحقیق را گردآوری نمود( تنهایی و نکهت، ۱۳۷۸: ۱۰۸) . در واقع از طریق فن تحقیق به گردآوری داده ها پرداخته می شود .البته فنون و تکنیک های تحقیق به این شرط در گردآوری اطلاعات و داده ها مفید خواهند بود که متناسب با ماهیت و ویژگی های مسأله تحقیق گزینش شوند (میلر، ۱۳۸۴:۲-۱۵۱). بنابراین ، براساس ماهیت موضوع و روش تحقیق پیمایشی می توان از تکنیک پرسشنامه به عنوان فن اصلی گرد آوری داده ها سور جست. بنابراین « فن پرسشنامه^[۸۱]» تکنیک بسیار ساختمندی برای گردآوری داده هاست که در آن از هر پاسخگویی مجموعه یکسانی از پرسش ها پرسیده می شود. پس به این دلیل پرسشنامه شیوه بس کارآمدی برای تشکیل ماتریس متغیر بر حسب مورد، برای نمونه های بزرگ فراهم می آورد(دواس، ۱۳۸۶: ۸۷). در هر حال، پرسشنامه حاضر بر اساس نوع سؤالات ، پرسشنامه ای بسته می باشد که ، در این پرسشنامه عمدتا سؤالات کاملا مشخص و از پیش تعیین شده، می باشد و به تبع آن پاسخ ها نیز مشخص و محدود می باشند و به همین جهت نسبت به سؤالات و پاسخ های پرسشنامه از اعتبار و روایی کافی برخوردارند.
۸-۳روش تجزیه و تحلیل داده ها
پس از اتمام جمع آوری داده های مورد نظر و بازبینی پرسشنامه های تکمیل شده به کد گذاری داد ها بر اساس سطوح اندازه گیری متغیرها و شاخص ها پرداخته و داده ها جهت تجزیه و تحلیل آماری وارد کامپیوتر می شوند . پردازش داده های آماری فوق و تبدیل آن ها به اطلاعات از طریق بسته نرم افزاری spss صورت می گیرد. سپس به تجزیه و تحلیل داده ها و آزمون فرضیات از طریق شاخص های آماری توصیفی و استنباطی به صورت زیر اقدام می گردد:
۹-۳آمار توصیفی
در این مرحله پژوهشگر داده های جمع آوری شده را با بهره گرفتن از شاخص های آمار توصیفی خلاصه و طبقه بندی می کند و سپس با بهره گرفتن از شاخص های سنجش رابطه بین متغیرها به محاسبه و تعیین ضریب هم بستگی بین متغیر ها می پردازد . محقق در این راستا، نخست داده ها ی جمع آوری شده را با تهیه و تنظیم جداول توزیع فراوانی خلاصه وسپس به کمک نمودارها آن ها را نمایش می دهد و آن گاه به تعیین ضرایب هم بستگی بین متغیرها بر اساس سطوح اندازه گیری آن ها می پردازد.(جوانمرد، ۱۳۸۴: ۹۶). در روش آمار توصیفی که صرفا به توصیف جامعه می پردازد، هدف آن محاسبه پارامترهای جامعه است شاخص های آن شامل شاخص های مرکزی مانند میانگین و شاخص های پراکندگی مانند انحراف استاندارد است.
۱۰-۳-آمار استنباطی
پس از استفاده از شاخص های آمار توصیفی و آزمون های آماری و ضرایب هم بستگی ، تحلیل و تبیین روابط علت و معلولی بین متغیرهای مستقل ووابسته مورد توجه و ارزیابی قرار می گیرد ومحقق با رد یا تأیید فرضیه ها به تأییید یا مردود شدن روابط علی بین پدیده ها حکم می دهد( جوانمرد، ۱۳۸۴: ۹۳) در این تحقیق از آزمون کای اسکور، آزمون T و آزمون تحلیل واریانس یکطرفه یا (AnovA) استفاده می شود.