حاکمیت قانون

پاسخ دهی

پاسخ دهی

حساسیت در برابر نیاز فقرا

مداخله مدنی و شهروندی

وفاق گرایی

مدیریت غیر خشن

اثر بخشی و کارایی

مدیریت عمومی قوی , اثر بخشی هزینه , مدیریت مالی صحیح

کارایی

بینش استراتژیک

رهبری سیاسی

بینش استراتژیک , توسعه انسانی پایدار, پایداری, امنیت

منبع :(Rakodi,2003,536)
بهترین و جامع ترین سند در این زمینه مطالعات و بررسی های سازمان ملل است زیرا مفهوم حکمروایی شهری در سالهای اخیر در کانون توجه این سازمان قرارگرفته است . به طور مشخص ,سازمان ملل در دومین کنفرانس مربوط به سکونتگاه های انسانی , در سال ۱۹۹۶ در استانبول ,در دستور کار هابیتانت , براین نکته تاکید کرده است که در جهت استقرار حکمروایی شهری در شهرهای جهان قدم بردارد , این سازمان شعار خود را ؛فعالیت های جهانی برای حکم روایی شهری خوب قرار داده است. در عین حال سازمان ملل در چارچوب فعالیت های خود به منظور استقرار حکمروایی شهری در شهر های جهان و در قالب برنامه ابتکار عمل حکمروایی شهری در بیانه ای که می توان آن را منشور حکمروایی شهری نامید , اصول نه گانه زیر را به عنوان معیارها وویژگی های حکمروایی خوب برشمرده است , که این شاخص ها به ترتیب عبارتند از:

۱- مشارکت شهروندان مشارکت یکی از ستون های اساسی دموکراسی است و نوستالژی دموکراسی آتنی از آن روی همچنان در اذهان باقی مانده است که یاد آور مشارکت آزاد وبرابر مردم در میدان عمومی آتن , مشهور به آگورا بوه است ( انصاری , ۱۳۸۴ : ۷۲ ) . در واقع منظور از مشارکت , قدرت تاثیر گذاردن برتصمیم گیری ها و سهیم شدن شهروندان در قدرت است . مشارکت فقط به حمایت مردم از تصمیم گیران و تایید سیاست های آنان محدود نمی شود , بلکه فرایندی است که در آن شهروندان و مسولان در تصمیم گیری های شهری سهیم می شوند ( برک پور , ۱۳۸۶ : ۵۰۱ ) .
۲- منظور از قانونمندی در تصمیم گیری شهری , وجود قوانین کارآمد , رعایت عادلانه ی چارچوب های قانونی در تصمیم گیری و دور بودن دست افراد غیر مسوول از تصمیم گیری هاست . پایبندی به قانون , مستلزم اگاهی شهروندان از قانون و همچنین احترام مسوولان به قانون است (برک پور , ۱۳۸۶ : ۵۰۲). برقراری شرایط و زمینه های لازم برای تعامل بین عناصر مدیریت شهری که شامل شهروندان , نهادهای اداره کننده شهر , شورای اسلامی و بخش خصوصی است و نیازمند قرار گرفتن برمدار قانون مندی است ( صرافی و عبد اللهی , ۱۳۸۷ :۱۱۵ ) .
۳-شفافیت ؛ نقطه مقابل پنهان کاری در تصمیم گیری است . پنهان کاری , امکان بروز فساد در تصمیم گیری را افزایش می دهد , حال آنکه شفافیت مانع از گسترش آن میشود . این معیارها برگردش آزاد اطلاعات و سهولت دسترسی به آن , وضوح اقدامات و آگاهی مستمر شهروندان از روندهای موجود استوار است .( برک پور , ۱۳۸۶ : ۵۰۲ ) . به نظر پپینریو ( ۱۹۹۵ ) یک مبنای اصلی برای اعتماد سازی میان دولت و ملت , شفافیت است ( پاداش و دیگران , ۱۳۷۶ : ۷۴ ) .
۴-مسئولیت و پاسخ گویی ؛ این معیار برمسوول بودن وبه عبارت گویا تر , حساب پس دادن مسوولان و تصمیم گیران در قبال شهروندان استوار است(برک پور , ۱۳۸۶ :۵۰۲ ) .هرگونه برنامه اصلاحی برای به سازی کیفیت حکومت نیازمند بدل توجه به دو ارزش اساسی , یعنی به حساب آوردن (شمول ) مردم و پاسخ گویی حکومت به آنهاست (http://web.worlbank.org ) .واژه پاسخ گویی تقریبا با مسولیت پذیری معادل است و به معنای حساب پس دهی است.
۵-جهت گیری توافقی ؛ شهر عرصه گروه ها و منافع مختلف و گاه در حال ستیز با یکدیگر است . منظور از اجماع سازی , تعدیل و ایجاد توافق منافع مختلف است . این کار مستلزم وجود ارتباط وتلاش مشترک میان سازمانهای دولتی , شهروندان و سازمان های غیردولتی است .
۶- عدالت وانصاف ؛ منظور از عدالت ایجاد فرصت های مناسب برای همه شهروندان در زمینه ارتقای وضعیت رفاهی خود , تلاش در جهت تخصیص عادلانه منابع و مشارکت اقشار محروم در اعلام نظر و تصمیم گیری است( برک پور,۱۳۸۶: ۵۰۲).
۷- کارایی واثر بخشی ؛ سازمان ملل , کارایی و اثر بخشی را چنین تعریف کرده است : فرایند ها ونهادها , نتایجی را به بار آورده اند که نیازها را تامین کرده و در عین حال موجب استفاده بهینه از منابع بشود ( خیر خواهان و میدری , ۱۳۸۳ : ۵۰۲ ) .
۸- پذیرا بودن و پاسخ ده بودن ؛ این معیار دو نکته مکمل را در بردارد . مسوولان شهری بایدهم نیازها وخواستهای شهروندان را در یابند و بپذیرند و هم نسب به آن واکنش و پاسخ مناسب را از خود نشان دهند. بنابراین همسویی خواسته های شهروندان و اقدام مسوولان ضروری است ( برک پور ,۱۳۸۶: ۵۰۲).
۹- بینش راهبردی ؛فرا رفتن از مسائل روزمره شهر وپرهیز از غرق شدن در آنها , مستلزم وجود بینشی گسترده و دراز مدت نسبت به اینده یا داشتن بینشی راهبردی در زمینه توسعه شهری است .حکمروایی می تواند به عنوان نتیجه کارامد ی نهاد هایی یک اجتماع به نظر آید . اگر نهادها مناسب و موثر باشند , نتیجه حکمروایی باید خوب باشد .
با توجه به شاخص های یاد شده , چنین می نماید که حکمرانی خوب , ویژگی برجسته حکومت های دموکراتیک است و بی دموکراسی حکمرانی خوب تحقق نمی یابد .
حکم روایی خوب شهری به نحوی ناگسستنی با رفاه شهروندان پیوند دارد و هدف آن فراهم نمودن بستر دسترسی زنان و مردان و کلیه اقشار جامعه به منافع و حقوق شهروندی است . حکمرانی شهری خوب برپایه حقوق شهروندی , تاکید می کند که هیچ مرد , زن یا کودکی را نمی توان از دسترسی به ضرورت های زندگی شهری , شامل پناهگاه مناسب , امنیت مسکن , آب سالم , بهداشت , محیط پاکیزه , سلامتی , آموزش و تغذیه , اشتغال وامنیت عمومی و تحرک باز داشت و زمینه رشد و شکوفایی استعدادهای افراد جامعه و بهره گیری بهینه از منابع را برای نیل به رفاه , پیشرفت , نظم , امنیت و سلامتی فردی و اجتماعی فراهم می کند .
شکل شماره(۱-۲):ساخت الگوی حکمرانی خوب
قانونمداری
منابع
نیاز ها و تقاضاها
حکومت محلی
شهروندان ,بازار
خدمات و زیرساخت ها
پاسخگویی
رهبری
منبع (اسماعیل زاده ۱۳۸۸ :۱۲۸ )
۲-۳-۴-شاخص های حکمروایی در ایران
الگوی مدیریت مجموعه شهری در دو سطح ؛ یکی سطح منطقه ای ( مجموعه شهری ) است که کل مجموعه شهری را در برمی گیرد و دیگری سطح محلی است که شهرداری های هر کدام از شهرها و شهر ک های موجود در مجموعه شهری را شامل می شوند . در این مطالعات , اهداف کلانی که در گزینش الگوی مناسب برای نظام جامع مدیریت مجموعه های شهری در نظر گرفته شده است . تطابق اهداف کلان بیان شده برای تدوین نظام جامع گفته شده , با معیارهای حکم روایی خوب شهری در ایران مشتمل بر: مشارکت شهروندان , اثر بخشی و کارایی و پذیرا بودن و پاسخ ده بودن , مسولیت و پاسخگویی , شفافیت , قانون مندی , جهت گیری توافقی , عدالت , بینش راهبردی و تمرکز دایی نشان می دهد هر یک از معیارهای نام برده مفهومی دارد که در نظام یکپارچه در تعامل با یکدیگر نظام مدیریت شهری مبتنی برحکمروایی خوب را تشگیل می دهد . در ادامه هر یک از معیارهای یاد شده به عنوان معیارهای مطلوب حکمروایی شهری در شهر های ایران معرفی می شوند ( برک پور , ۱۳۸۵ : ۵۰ ).
ا-منظور از مشارکت قدرت تاثیر گذاردن برتصمیم گیری ها و سهیم شده شهروندان در قدرت است . مشارکت فقط به حمایت مردم از تصمیم گیران و تایید سیاست های آنان محدود نمی شود . بلکه فرایندی است که در آن شهروندان و مسولان در تصمیم گیری شهری سهیم می شوند .