۳-۱- مشخصات کلی شهر تهران
شهر تهران، بین ۳۴ دقیقه و ۳۵ درجه تا ۳۵ درجه و ۵۹ دقیقه عرض شمالی و ۵۱ درجه و ۵ دقیقه تا ۵۱ درجه و ۵۳ دقیقه طول شرقی واقع شده است. این شهر از شمال به سلسله جبال البرز، از شرق به لواسانات و از غرب به کرج و از جنوب به ورامین محدود است. شهر تهران، از نظر تقسیمات اداری به ۲۲ منطقه و ۱۲۳ ناحیه و ۳۷۴ محله تقسیم می شود (سالنامه آماری شهر تهران، ۱۳۹۰: ۳). کلان شهر تهران، پایتخت ۲۲۰ ساله با حدود ۷۰۰ کیلومتر مربع مساحت است که با حریم آن در حدود دو هزار کیلومتر مربع مساحت و ۸ میلیون نفر (به همراه شهرهای اقماری آن قریب ۱۲ میلیون نفر) جمعیت دارد که قریب به ۱۲ درصد جمعیت کل کشور را شامل می شود. فعالیت های اقتصادی در شهر تهران حدود ۲۶ درصد کل تولید ناخالص داخلی کشور را به خود اختصاص داده است و این در حالی است که حدود ۴۰ درصد امکانات آموزشی کشور و ۲۵ درصد امکانات بهداشتی کشور در کلان شهر متمرکز شده است. موقعیت ویژه سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و جغرافیایی آن و تمرکز امکانات (در مقایسه با سایر نقاط کشور) سبب شده بسیاری از مردم کشور (برای کار، تحصیل، درمان، انجام امور اداری، خرید یا فروش کالا و تفریح) به این شهر آمده و تدریجاً ساکن شوند.

این کلان شهر با نیازهای زیاد و مسائل جاری و عمرانی خود تقریباً، توسط ۲۵ سازمان و نهاد دولتی یا عمومی هدایت می شود. شهرداری تهران (در چارچوب راهبردهای ملی و محلی) متولی اصلی ساماندهی مسائل شهری و ارتقای مشارکت و رضایت شهروندان است و طبعاً اداره مطلوب این شهر، تنها با کلان نگری و هماهنگی مدیران ذی ربط همه دستگاه های اجرایی مقدور خواهد بود تا برای رعایت منافع عمومی و شهروند مداری، در بهبود امور شهر مشارکت نمایند (همان: مقدمه).
جدول ۳-۱- جمعیت و نرخ رشد مناطق ۲۲ گانه شهر تهران در طی سالهای ۱۳۵۵ تا ۱۳۹۰