شکل ۲-۹: مدلسازی عددی شیروانی میخکوبی شده توسط نرمافزار اجزا محدود ۳۰
شکل ۲-۱۰: ضریب اطمینان پایداری شیروانی میخکوبی شده بر اساس زاویه شیب شیروانی و میخخاک ها ۳۱
شکل ۲-۱۱:توزیع نیروی کششی در میخخاکها در حالت نسبت طول به ارتفاع متفاوت .a: طول متفاوت میخخاک در ۳/۱ بالای شیب. b: طول متفاوت میخخاک در ۳/۱ پایینی شیب. ۳۲
شکل۲-۱۲ : سازه نگهبان مهارشده با انکر ۳۵
شکل ۲-۱۳ : تغییرات نسبت تغییر مکانی با ضریب انعطافپذیری ۴۳
شکل ۲-۱۴ : جابجایی افقی دیواره گود برای دو سیستم با عمقهای مختلف گود در معیار راست- سختگیرانه، چپ- ساده ۴۵
شکل ۲-۱۵ : جابجایی راست- افقی، چپ- قائم، سطح زمین برای دو سیستم، با عمقهای مختلف گود در معیار سختگیرانه ۴۵
شکل ۲-۱۶ : جابجایی راست- افقی، چپ- قائم، سطح زمین برای دو سیستم، با عمقهای مختلف گود در معیار ساده ۴۶
شکل ۳-۱ : کاربرد صفحات در مسائل ژئوتکنیکی ۵۲
شکل ۳-۲ : موقعیت گرهها و نقاط تنش در یک جزء ۵گره ای و ۳ گره ای تیر ۵۳
شکل ۳-۳ : توزیع گرهها و نقاط تنشی در اجزای سطوح مشترک و ارتباط آنها با اجزای خاک ۵۴
شکل ۳-۴ : ایده اصلی یک مدل الاستیک کاملاً پلاستیک ۵۷
شکل ۳-۵ : سطح تسلیم مدل موهر – کولمب در فضای تنشهای اصلی (C=0) 58
شکل ۳-۶ : تعریف E0 و E50 نتایج آزمایش سه محوری زهکشی شده استاندارد ۶۰
شکل ۳-۷ : دایرههای تنش در حالت تسلیم، ترسیم پوش گسیختگی کولمب ۶۱
شکل ۳-۸ : مقطع دیوار میخکوبی شده پروژه کلوتر ۶۲
شکل ۳-۹ : هندسه مدل دیوار پروژه کلوتر ۶۴
شکل ۳-۱۰ :مقایسه نیروی کششی سر میخخاکها با عمق در اندازه گیری و مدل فان و لیو و صحت سنجی ۶۵
شکل۴ - ۱:مدل و شرایط مرزی ۷۰
شکل ۴-۲:ضریب ایمنی طراحی دیواره میخکوبی شده برای گود۹ متر ۷۴
شکل ۴-۳: ضریب ایمنی طراحی دیواره میخکوبی شده برای گود۱۸ متر ۷۴
شکل ۴-۴: ضریب ایمنی طراحی دیواره میخکوبی شده برای گود۲۷متر ۷۴
شکل ۴-۵:جابه جایی افقی سطح زمین پشت گود برای گود ۹ متر ۷۵
شکل ۴-۶:جابه جایی افقی سطح زمین پشت گود برای گود۱۸ ۷۶
شکل ۴-۷:جابه جایی افقی سطح زمین پشت گود برای گود۲۷متر ۷۶
شکل ۴-۸:جابه جایی قائم سطح زمین پشت گود برای گود۹ متر ۷۷
شکل ۴-۹:جابه جایی قائم سطح زمین پشت گود برای گود۱۸ متر ۷۸
شکل ۴-۱۰:جابه جایی قائم سطح زمین پشت گود برای گود۲۷متر ۷۸
شکل ۴-۱۱ : جابهجایی افقی در ارتفاع دیواره گود برای عمق ۹ متر و طول میخخاک برابرH7/0 است. ۷۹
شکل ۴-۱۲ : جابهجایی افقی در ارتفاع دیواره گود برای عمق ۹ متر و طول میخخاک برابرHاست. ۷۹
شکل ۴-۱۳ : جابهجایی افقی در ارتفاع دیواره گود برای عمق ۹ متر و طول میخخاک برابرH2/1 است. ۸۰
شکل۴-۱۴ : جابهجایی افقی در ارتفاع دیواره گود برای عمق ۱۸ متر و طول میخخاک برابرH7/0 است. ۸۰
شکل۴-۱۵ : جابهجایی افقی در ارتفاع دیواره گود برای عمق ۱۸ متر و طول میخخاک برابرH است. ۸۱
شکل۴-۱۶ : جابهجایی افقی در ارتفاع دیواره گود برای عمق ۱۸ متر و طول میخخاک برابرH2/1 است. ۸۱
شکل۴-۱۷ : جابهجایی افقی در ارتفاع دیواره گود برای عمق ۲۷ متر و طول میخخاک برابرH7/0است. ۸۲
شکل۴-۱۸ : جابهجایی افقی در ارتفاع دیواره گود برای عمق ۲۷ متر و طول میخخاک برابرH است. ۸۲
شکل۴-۱۹ : جابهجایی افقی در ارتفاع دیواره گود برای عمق ۲۷ متر و طول میخخاک برابرH2/1 است. ۸۳
شکل۴-۲۰ : نیروی محوری میخ خاکها برای گود ۹ متر و طول میخ خاکها برابر H7/0 است. ۸۵
شکل ۴-۲۱: نیروی محوری میخ خاکها برای گود ۹ متر و طول میخ خاکها برابر Hاست. ۸۶
شکل۴-۲۲ : نیروی محوری میخ خاکها برای گود ۹ متر و طول میخ خاکها برابر H2/1 است. ۸۶
شکل ۴-۲۳: نیروی محوری میخ خاکها برای گود ۱۸ متر و طول میخ خاکها برابر H7/0 است. ۸۶
شکل۴-۲۴ : نیروی محوری میخ خاکها برای گود ۱۸ متر و طول میخ خاکها برابر H است. ۸۷
شکل۴-۲۵ : نیروی محوری میخ خاکها برای گود ۱۸ متر و طول میخ خاکها برابر H2/1 است. ۸۷
شکل ۴-۲۶: نیروی محوری میخ خاکها برای گود ۲۷ متر و طول میخ خاکها برابر H7/0 است. ۸۸
شکل۴-۲۷ : نیروی محوری میخ خاکها برای گود ۲۷ متر و طول میخ خاکها برابر H است. ۸۸
شکل ۴-۲۸: نیروی محوری میخ خاکها برای گود ۲۷ متر و طول میخ خاکها برابر H2/1 است. ۸۸
شکل۴-۲۹: توزیع نیروی محوری در طول میخ خاک ردیف اول ۹۰
شکل۴-۳۰: توزیع نیروی محوری در طول میخ خاک ردیف دوم ۹۱
شکل۴-۳۱: توزیع نیروی محوری در طول میخ خاک ردیف سوم ۹۱
شکل ۴-۳۲: توزیع نیروی محوری در طول میخ خاک ردیف چهارم ۹۱
شکل ۴-۳۳: توزیع نیروی محوری در طول میخ خاک ردیف پنجم ۹۲
شکل ۴-۳۴:ضریب ایمنی دیواره میخکوبی شده در حالت نهایی(U)و طراحی(D)،برای گود ۹ متر ۹۴
شکل ۴-۳۵:ضریب ایمنی دیواره میخکوبی شده در حالت نهایی(U)و طراحی(D)،برای گود ۱۸ متر ۹۴
۳- بررسی تولید رادیوایزوتوپ های کوتاه عمر در دستگاه پلاسمای کانونی ۴۶
۳-۱ فرایند تولید رادیوایزوتوپ در دستگاه پلاسمای کانونی ۴۷
۳-۱-۱ روش درونی ۴۸
۳-۱-۲ روش بیرونی ۴۹
۳-۱-۳ مقایسه روش درونی با روش بیرونی ۴۹
۳-۲ رادیوایزوتوپ های تولید شده در دستگاه پلاسمای کانونی ۵۰
۳-۳ فرایند تولید نیتروژن۱۳ از طریق واکنش۱۲C(d,n)13N 52
۴- بهینه سازی تولید رادیوایزوتوپ های کوتاه عمر در دستگاه پلاسمای کانونی ۵۵
۴-۱ فرایند محاسبه اکتیویته طیف دوترون ۵۶
۴-۱-۱ نرخ واکنش ۵۶
۴-۱-۲ محاسبه تعداد هسته های نیتروژن۱۳ ۶۰
۴-۱-۳ محاسبه اکتیویته ۶۳
۴-۲ مقایسه اکتیویته آزمایشگاهی با اکتیویته محاسبه شده از طیف دوترون ۶۳
۴-۳ بررسی رابطه توان تابع نمایی(n) واکتیویته(A) 64
۴-۳-۱ محاسبه اکتیویته طیف های آزمایشگاهی ۶۴
۴-۳-۲ رابطه تئوری بین اکتیویته(A) وتوان(n) 71
۴-۴ بهینه سازی تولید رادیوایزوتوپ های کوتاه عمر در دستگاه پلاسمای کانونی ۷۸
۴-۴-۱ عوامل موثر بر میزان اکتیویته ۷۸
۴-۴-۱-۱ نرخ تکرار ۷۸
۴-۴-۱-۲ انرژی دستگاه ۸۶
۵- نتیجه گیری ۸۸
۶-مراجع ۹۲
شکل(۱-۱):نمایی ساده از دستگاه پلاسمای کانونی نوع مدر(سمت چپ) و نوع فیلیپوف(سمت راست) ۵
شکل(۱-۲): حرکت لایه جریان و فازهای مختلف آن در پلاسمای کانونی نوع مدر ۶
شکل(۱-۳): واپاشی ستون پلاسما وگسیل پرتوهای مختلف ۱۲
شکل(۱-۴): مراحل تشکیل پینچ پلاسما ۱۲
شکل(۲-۱): اغتشاش در ستون پلاسما به صورت شماتیک ۱۸
شکل(۲-۲): اختلال در پینچ ۱۹
شکل(۲-۳): ناپایداری سوسیسی(m=0)، سمت چپ؛ ناپایداری کینک(m=1)، سمت راست؛ ۲۰
شکل(۲-۴): محفظه طیف سنج مغناطیسی به طور شماتیک ۲۶
شکل(۲-۵): ویژگی ردها در نواحی مختلف طیف روی آشکارساز CR-39 30
شکل(۲-۶): فعال سازی هسته ای به عنوان تابعی از عمق ۳۲
شکل(۲-۷): سیستم استخراج یونی در تحلیل گر سهمی تامسون برای مطالعه باریکه های یونی در دستگاه پلاسمای کانونی ۴۱
شکل(۲-۸): تصویری از تحلیلگر تامسون مورد استفاده در مطالعات پلاسمای کانونی ۴۲
شکل(۲-۹): مثالی از طیف نگار تامسون در فشارهای مختلف ۴۳
شکل(۲-۱۰): طیف انرژی دوترون اندزه گیری شده با تحلیل گر سهمی تامسون ۴۳
شکل(۲-۹): زمان پرواز به صورت شماتیک(دایره های سیاه نشان دهنده ذرات سبکتر و دایره های تو خالی نشان دهنده ذرات سنگین) ۴۴
شکل(۳-۱): نمایی از فعال سازی گرافیت در دستگاه NX2 53
شکل(۲-۳): آشکارسازی گرافیت به صورت شماتیک ۵۴
شکل(۴-۱): توان توقف دوترون ها در گرافیت ۵۸
شکل(۴-۲): سطح مقطع واکنش ۱۲C(d,n)13N گرفته شده از EXFOR 59
شکل(۴-۳): نرخ واکنش،thick target yield 59
شکل(۴-۴): طیف دوترون ۶۲
شکل(۴-۵):اکتیویته محاسبه شده برای گزیده ای از طیف های دوترون در فشار۴mbar 65
شکل(۴-۶):اکتیویته محاسبه شده برای گزیده ای از طیف های دوترون در فشار۶mbar 66
شکل(۴-۷):اکتیویته محاسبه شده برای گزیده ای از طیف های دوترون در فشار۸mbar 67
شکل(۴-۸): یک طیف دوترون با nهای مختلف و اکتیویته متفاوت ۷۰
شکل(۴-۹): زاویه بین هدف و دوترون های خارج شده از پینچ ۷۲
شکل(۴-۱۰): اکتیویته بر حسب n 76
شکل(۴-۱۱): رابطه n وA 77
شکل(۴-۱۲): نمودار اکتیویته بر حسب نرخ تکرار ۸۰
شکل(۴-۱۳): نمودار اکتیویته بر حسب زمان بمباران هدف ۸۱
شکل(۴-۱۴): نمودار اکتیویته بر حسب نرخ تکرار برای طیف شماره ۱ مجموعه ۴mbar 82
شکل(۴-۱۵): اکتیویته بر حسب نرخ تکرار(فرکانس های بالا) ۸۳
بند اول: معنا و ماهیت فسخ ۷۳
بند دوم : مبنای خیارات ۷۴
بند سوم: قابلیت و ماهیت اسقاط خیارات ۷۵
بند چهارم: چگونگی اسقاط خیارات ۷۸
بند پنجم: حقوق تطبیقی ۷۹
بند ششم: تعارض قوانین و خیارات ۸۰
مبحث دوم:قواعد حقوقی اعمال خیارات در بیع الکترونیکی ۸۱
گفتار اول- وجود یا عدم وجود خیارات در عقد الکترونیکی ۸۲
گفتار دوم :قواعد حقوقی اعمال خیارات در بیع الکترونیکی ۸۴
گفتار سوم – تفاوت بین خیارات در بیع الکترونیکی با بیع سنتی ۸۷
بند اول - خیار رویت و تخلف از وصف ۸۷
بند دوم - خیار غبن ۸۹
بند سوم - خیار عیب ۹۲
بند چهارم - خیار تدلیس ۹۴
بند پنجم - خیار تخلف شرط ۹۶
بند ششم - خیار مجلس، حیوان و تاخیر ثمن ۹۸
بند هفتم - سایر خیارات ۱۰۱
گفتار چهارم : حق انصراف ۱۰۱
بند اول: احکام و ویژگی های حق انصراف ۱۰۱
بند دوم: ماهیت حق انصراف ۱۰۵
مبحث سوم : آثار انحلال ۱۱۳
گفتار اول: آثار انحلال در بیع سنتی ۱۱۳
بند اول: انحلال عقد ۱۱۳
بند دوم: بازگشت آثار پیشین ۱۱۶
گفتار دوم: آثار انحلال در بیع الکترونیکی ۱۱۶
گفتار سوم: حقوق تطبیقی ۱۱۷
نتیجه گیری ۱۱۹
فهرست منابع ۱۲۴
چکیده
گسترش فناوری های نوین باعث تغییر در نوع روابط انسان ها گردیده است به نحوی که در دنیای کنونی استفاده ازفناوری های نوین امری عادی در روابط افراد می باشد. روابط تجاری افراد نیز به تبع این پیشرفت دستخوش دگرگونی گشته و امور حقوقی را نیز در این پیشرفت به دنبال کشانده است. در حال حاضر انعقاد قرارداد از راه دور و بدون حضور فیزیکی افراد امری متداول می باشد که توجه به آثار حقوقی این نوع قراردادها از اهمیت بسزایی برخوردار می باشد. اعمال خیارات در قراردادهای منعقده از طریق سنتی به غیر از موارد نادر با مشکل غیر مرسومی روبرو نمی شود و به طور معمول دارنده خیار با اعلام رسمی اختیار خود می تواند آنرا اعمال نماید. وجود خیارات سنتی و همچنین نحوه اعمال آنها در قراردادهای منعقده از طریق الکترونیکی ممکن است مورد تردید باشد که با توجه به مبانی خیارات تردیدی در ورود خیارات سنتی در قراردادهای الکترونیکی وجود ندارد. همچنین در نحوه اعمال خیارات باید روش انعقاد قرارداد مورد توجه قرار گرفته و اعمال خیار نیز با بهره گرفتن از همان طریق صورت پذیرد.
کلمات کلیدی:قراردادهای الکترونیکی، بیع، خیارات، انعقاد، فسخ
مقدمه
با پیدایش فناوری های نوین و تغییر در رویکرد ارتباطی افراد، روش های جدیدی برای برقراری ارتباط بین افراد شکل گرفته است. تمامی روش های جدید در راستای ایجاد سهولت برای نوع بشر در انجام امور خود و فائق آمدن بر مشکلات بوده است. روابط تجاری افراد نیز به عنوان یکی از اصلی ترین ارکان زندگی جمعی افراد تلقی می شود که لزوم حفظ و صیانت از حقوق افراد در این گونه روابط، اشراف به مشکلات بوجود آمده ناشی از گسترش فناوری های مرتبط و تاثیر آنها بر روابط تجاری حائز اهمیت می باشد.
گسترش فناوری های نوین باعث سهولت در استفاده از این نوع فناوری ها در روابط اجتماعی و تجاری افراد گردیده به نحوی که در حال حاضر استفاده از این نوع فناوری های پیشرفته امری عادی تلقی می شود. استفاده از این نوع فناوری ها نه تنها باعث سرعت و سهولت در انتقال کالا ها و اجناس گردیده بلکه باعث صرفه جویی در وقت و هزینه نیز شده است به نحوی که افراد به جای طی مسافت های طولانی و زمان بر برای حضور در محل خاص و انعقاد قرارداد؛ با بهره گرفتن از فناوری های نوین در عرض چند دقیقه اقدام به انعقاد قرارداد می نمایند.
استفاده گسترده تجار و افراد عادی از این گونه فناوری ها باعث گردیده که پای قواعد و مقررات و به تبع آن علم حقوق نیز به این عرصه وارد شود. بدون شک مدیریت روابط افراد در این گونه ارتباطات نیاز به قواعد و مقررات دقیق و کاملی دارد تا با بهره گرفتن از این مقررات بتوان از حقوق افراد صیانت نمود. انعقاد انواع قراردادهای الکترونیکی بالاخص عقد بیع باعث بروز تردیدها و مشکلاتی در خصوص اعمال تمام قواعد حاکم بر بیع سنتی در این گونه قراردادها گردیده است. از یک طرف نحوه انعقاد و مبادله اطلاعات و خواسته ها بین طرفین قرارداد به نحوی است که امکان اعمال تمامی احکام بیع سنتی در این گونه عقود وجود ندارد و از سوی دیگر عدم اعمال این مقررات نه تنها باعث فراهم شدن زمینه های سودجویی برای برخی افراد می گردد بلکه باعث سردرگمی سایر افراد جامعه و هم چنین بروز مشکلات حقوقی و اقتصادی جدیدی در این راستا می گردد. بر این اساس بررسی مبنایی اعمال برخی از احکام عقود سنتی در این گونه قراردادها نه تنها باعث برون رفت از برخی مشکلات موجود می گردد بلکه به تبع آن، راه آینده نیز تا حدی قابل تشخیص خواهد بود.
در این تحقیق سعی بر آن شده است تا امکان وجود یا عدم وجود یکی از احکام حاکم بر عقود، یعنی خیارات، در عقود الکترونیکی بررسی شود. با توجه به دگرگونی های حاصل شده درنحوه انعقاد قراردادهای الکترونیکی؛ تبعا در خصوص وجود خیارات در اینگونه عقود و همچنین در نحوه اعمال خیار و فسخ قرارداد الکترونیکی نیز تغییراتی صورت پذیرفته است که باید مورد بررسی قرار گیرد.
به طور معمول در قراردادهای منعقده به طریق سنتی تمامی خیارات جاری و ساری می باشند مگر در موارد خاصی که قانون یا توافق بین طرفین اعمال یا وجود خیار خاصی را در قرارداد استثناء نماید. البته باید توجه نمود که در امکان ورود خیارات در عقود نه تنها باید به خواست مشترک طرفین قرارداد بلکه باید به عرف حاکم بر اراده افراد و همچنین قوانین خاص نیز توجه نمود. به همین علت می باشد که در قراردادهای منعقده در دفاتر اسناد رسمی نسبت به اموال غیرمنقولی که سابقه ثبتی دارند؛ آیین نامه سازمان ثبت درج شرط اسقاط کافه خیارات بالاخص خیار غبن را لازم دانسته است در حالی که شاید خواست طرفین اسقاط کلیه خیارات نباشد.
اما با توجه به نحوه انعقاد قرارداد های الکترونیکی در خصوص ورود تمامی خیارات در این گونه عقود تردید های فراوانی وجود دارد به نحوی که برخی از حقوقدانان و صاحب نظران وجود خیارات در این گونه عقود را نفی و این گونه قراردادها را تابع قانون خاص خود می دانند. در نظر اول شاید این گونه اظهار نظرات درست تلقی شود به ویژه در مواردی که این نظرات دارای مویدات محکمی نیز می باشند. برای مثال در خصوص خیار مجلس شکی وجود ندارد که برای تحقق این خیار در عقود حضور فیزیکی طرفین عقد در مجلس انعقاد قرارداد ضروری است در حالی که در قراردادهای الکترونیکی اساسا حضور فیزیکی افراد منتفی است و به تبع آن خیار مجلس نیز در این گونه عقود راه ندارد.
بر همین اساس در خصوص موضوع تحقیق حاضر سوالاتی به شرح ذیل قابل ارائه می باشد:
سوالهای تحقیق
۱-آیا همه انواع خیارات در بیع الکترونیکی نیز وجود دارد ؟
۲-چه تفاوتی بین خیارات در بیع الکترونیکی با بیع سنتی وجود دارد؟
۳-آیا قواعد حقوقی حاکم بر خیارات در بیع الکترونیکی با بیع سنتی تفاوت دارد؟
۴-قواعد حاکم بر خیارات در بیع الکترونیکی چیست ؟
۵-آیا نحوه اعمال خیارات در بیع الکترونیکی با بیع سنتی تفاوت دارد ؟
۶-چه کاستی های حقوقی و قانونگذاری در این خصوص وجود دارد ؟
در خصوص سوالات بیان شده در بالا می توان فرضیات ذیل را به عنوان یافته های اولیه تحقیق حاضر ارائه نمود :
۱: با توجه به مبانی خیارات امکان ورود خیارات در عقود الکترونیکی نیز دور از ذهن نمی باشد مگر در مواردی که نحوه انعقاد قرارداد یا شرائط و موضوع قرارداد امکان ورود خیارات را نفی نماید.
۲: بدون شک با توجه به نحوه انعقاد قراردادهای الکترونیکی اعمال خیارات در این گونه عقود دارای شرائط خاص بوده و با عقود سنتی متفاوت می باشد.
۳: بدون شک عقود الکترونیکی نه تنها از قواعد عمومی حاکم بر عقود سنتی تبعیت می نمایند بلکه این عقود دارای احکام خاصی نیز می باشند.
در جامعه امروز که از گوشه وکنار جهان داعیه تربیت بسیار به گوش میرسد؛ که بسیاری از این مکاتب برگرفته از عقل و ذهن انسان و فرضیات و حدسیات دانشمندان غرب است. بر آن شدم تا مبحث تربیت را که زیر بنای اعتقادات است از منظر قرآن و حدیث بررسی نمایم و هر چند نمیتوان به طور تام و کامل قرآن را شناخت و بررسی کرد اما از باب ما لا یدرک کله لا یترک کله باید در این وادی گام نهاد و خوشهای از خرمن بیانتهای قرآن که کتاب هدایتگر انسان است را چید.
در قرآن نام چندین پیامبر بیان شده و روشهای تربیتی برخی از آنان نیز در آن آمده است از آنجایی که در قرآن تنها از اسوه بودن دو پیامبر الهی (حضرت محمد (علیه السلام) و جدّ بزرگوارشان حضرت ابراهیم (علیه السلام)) یاد شده و این واژه ما را به نگاهی عمیقتر و تأملی بیشتر میکشاند. در سوره احزاب شخصت پیامبر را به عنوان الگو و اسوه؛ به مسلمانان معرفی میکند.
لَقَد کانَ لَکُم فِی رَسولِ اللهِ أُسوَهٌ حَسنهٌ لِمَن کانَ یَرجوا اللهَ وَ الیَومَ الأخِرَ وَ ذَکَرَ اللهَ کَثیراً [۲]
برای شما در زندگی رسول خدا (صلی الله علیه و آله) و عملکرد او سرمشق نیکویی بود برای آنها که امید به رحمت خدا و روز رستاخیز دارند و خدا را بسیار یاد میکنند.
اسوه معنی مصدری دارد و به معنی تأسی کردن و پیروی عملی است و مفهومش این است که برای شما در پیامبر (صلی الله علیه و آله) تإسی و پیروی خوب است، می توانید با اقتدا کردن به او خطوط خود را اصلاح و در مسیر (صراط مستقیم) قرار گیرید.
از آن جایی که قرآن مجید در بسیاری از موارد برای تکمیل تعلیمات خود از الگوهای مهمی که در جهان انسانیّت وجود داشته شاهدی آورده، در سوره مبارکه ممتحنه ضمن نهی شدیدی که از دوستی با دشمنان خدا شده است، سخن از ابراهیم و برنامههای او به عنوان پیشوای بزرگ که مورد احترام همه اقوام؛ مخصوصاً قوم عرب بوده به میان میآورد و میفرماید:
قَد کَانَت لَکُم أُسوَهٌ حَسَنَهٌ فِی إِبراهِیمَ وَ الَّذینَ مَعَهُ… [۳]
برای شما در زندگی ابراهیم و کسانی که با او بودند اسوه خوبی وجود داشت ..
ابراهیم (علیه السلام) بزرگ پیامبران، که زندگی اش سرشار از درس بندگی و عبودیت خدا و عشقبه ذات پاک او بود و در این مسیر جهاد فی سبیل الله داشت تا آنچه خود میفهمد به دیگران آموزش دهد.
در آیه (ممتحنه/۶) بار دیگر بر همان مطلب تکیه میکند که در آیه قبل در مورد اسوه بودن حضرت ابراهیم (علیه السلام) بیان شده بود و میفرماید:
لَقَد کَانَ لَکُم فِیهِم أُسوَهٌ حَسَنَهٌ لِمَن یَرجُوا اللهَ وَالیَومَ الأَخِرَ… [۴]
برای شما مسلمانان؛ در برنامه زندگی آنها اسوه و الگوی نیکویی بود برای آنها که امید به خدا و روز قیامت دارند…
در این آیه شریفه این اسوه و سرمشق بودن حضرت ابراهیم (علیه السلام) را تنها برای کسانی میداند که دل به خدا بسته اند و ایمان به مبدأ و معاد قلبشان را روشن ساخته و در طریق حقّ به حرکت در آوردهاند.
اشتراک دیگر این دو پیامبر در این است که دین هر دو اسلام و پیروانشان مسلمان نامیده میشوند و نیز پیامبر اسلام قبل از مبعوث شدن به پیامبری بر آیین حنیف ابراهیمی بودند و بسیاری از دستورات دینمان از جمله حج، ابراهیمی است؛ آن هم حضرت ابراهیمی که ملکوت آسمانها و زمین را مشاهده نموده و به مقام امامت رسیده است.
شایسته دیدم که روشهای تربیتی این دو بزرگوار را که بر گرفته از مکتب ربوبی است بررسی نمایم تا نسل دین دار امروز بداند خداوند متعال ۱۴۰۰ سال پیش طرح تربیتی ما را ریخته و اگر ما محوریّت توحید و کتاب آسمانی قرآن را در زندگی اصل قرار دهیم، حقیقتاً سعادتمند خواهیم شد.
پرسش های تحقیق
دو پیامبر برگزیده الهی (حضرت محمد (صلی الله علیه و آله) وحضرت ابراهیم (علیه السلام)) مسئله توحید را چگونه برای مردم بیان میکردند؟
چه ارتباط ونسبتی میان باور توحید و تربیت انسان وجود دارد؟
روش تربیتی این دو پیامبر (حضرت ابراهیم (علیه السلام) وحضرت محمد (علیه السلام)) از منظر قرآن بر چه مبنایی استوار است؟
فرضیه های تحقیق
حضرت محمّد (صلی الله علیه و آله) وحضرت ابراهیم (علیه السلام) از روشهای مختلف عملی و نظری، برای بیان مسئله توحید و به طور کلّی آموزههای توحیدی استفاده مینمودند.
باور توحید یک بحث فطری است، پس باید تربیت انسان بر مبنای فطرت او باشد.
روش تربیتی این دو پیامبر (حضرت ابراهیم (علیه السلام) وحضرت محمد (علیه السلام)) از منظر قرآن بر مبنای توحید استوار است.
پیشینه تحقیق
با مراجعه به منابع مربوط به بحث توحید و تعلیم و تربیت در اسلام و همچنین سیره حضرت محمّد (صلی الله علیه و آله) وحضرت ابراهیم (علیه السلام)؛ مباحث توحیدی بسیار چشم گیر بود و اکثر منابع مطالب تکراری را در غالب جملات متفاوت بیان نموده بودند البته منابع مفیدی از جمله کتاب تربیت توحیدی نوشته شهید معن بسیار عالی به نظرم رسید.
در مبحث تعلیم و تربیت در اسلام، منابع از تنوع ویژهای برخوردار بود و هر کتاب به شاخصهها و جنبههایی اشاره میکرد که به نظر میرسید هر کدام جایگاه خاصی را در حوزه مطالعاتی خود خواهند داشت؛ از جمله کتاب تعلیم و تربیت شهید مطهری و اسلام و تعلیم و تربیت نوشته سید محمد باقر حجتی .
و امّا در بحث سیره این دو بزرگوار؛ مطلب قابل توجه این است که هر آنچه در مورد زندگانی و روشهای تربیتی و دعوتی حضرت محمّد (صلی الله علیه و آله) آمده است؛ از منابع تاریخی و احادیث میباشد و نزدیک به حقیقت است و از تنوع خوبی نیز برخوردار میباشد ولی در مورد زندگانی حضرت ابراهیم (علیه السلام) هر آنچه ذکر میشود بر اساس ظنّ و گمان است؛ مگر آنچه از قرآن و احادیث به دست ما رسیده و منابعی زیادی نیز در این مورد وجود ندارد.
روش تحقیق
این تحقیق از نوع نظری و توصیفی است که اطلاعات آن از طریق کتابخانهای جمع آوری شده است. به این منظور با مراجعه به آیات قرآن کریم و استخراج آیات مربوط به حضرت ابراهیم (علیه السلام) وحضرت محمد (صلی الله علیه و آله) و دسته بندی این آیات در موضوعات مختلف و با مراجعه به تفاسیر و کتب حدیثی و سایر منابع مرتبط پیرامون بحث توحید، نبوّت، معاد و بحث تربیت از منظر اسلام مطالب جمع آوری میشود. در پایان مطالب و مباحث گردآوری شده، تنظیم و مورد پردازش و نگارش قرار میگیرد.
فصل دوم:
توحید
بنیادیترین مطلب در مباحث اعتقادی که ماتریالیستها و لائیکهای دنیا را از معتقدین به وجود خدا متمایز میکند، بحث توحید است.
معتقدان به وجود خداوند متعال میگویند: اگر غیبی نبود شهادتی هم نبود در واقع جهان غیب پشتوانه جهان محسوسات است. آنان برای اثبات وجود خدا براهین گوناگونی اقامه نمودهاند که از قدیم الایام در کتب مفصله نقل شده و با نگاهی گذرا مشاهده میکنیم، پیامبرانی امثال حضرت ابراهیم (علیه السلام) و امامانی همچون امام صادق (علیه السلام) و از میان حکیمان و عارفان و دانشمندان و حتی عامیان هر یک به زبانی سخن از وصف آن ذات مقدس میگویند.
اصولاً اگر انسانی اهل معنا و باطن و از اصحاب سرّو عباد محبوب حق باشد، سراسر گیتی را به نور حق روشن و منوّر میبیند و در عرش و فرش و عالم افلاک و عناصر حضور او را نظاره میکند.
به قول قرآن کریم:
فَأَیْنَما تُوَلُّوا فَثَمَّ وَجْهُ اللَّه به هر سو رو کنی خداوند آنجاست.
اعتقاد به وجود خداوند متعال اصل مشترکی میان همه ادیان الهی است و به طرق مختلف بر این اصل استدلال میشود. اما توحید در اسلام به خالص ترین شکل و پاک ترین طرز بیان شده است.
از نظر اسلام خداوند مثل و مانند ندارد:
لَیسَ کَمِثلِهِ شَیءٌ
خداوند بینیاز مطلق است، همه به او نیازمندند و او از همه بی نیاز است… أنتُم الفُقراء إلَی الله و اللهُ هُوَ الغَنی الحَمید
خدا به همه چیز آگاه است و بر همه چیز تواناست: إنّه بِکُلِّ شیءٍ عَلیم* و إنّه عَلَی کُلِّ شَیءٍ قَدیرٌ
او از مکنونات قلب و خطورات ذهن و نیّتها و قصدهای همه آگاه است: وَلَقَد خَلَقنا الانسانَ وَ نَعلَمُ ما تُوَسوِسُ بِهِ نَفسُهُ
از رگ گردن انسان به انسان نزدیکتر است: وَنَحنُ أقرَبُ إلیهِ مِن حَبلِ الوَریدِ
ارزشهای روان شناختی: باعث بالا رفتن قدرت تصمیم گیری و حل مسائل روستا میشوند.
ارزشهای شناختی: موجب القای دانش بازی در ذهن افراد در برخی بازیها و همچنین استراتژی بازیهای صادقانه نهادینه میشوند.
ارزشهای اخلاقی : روح صداقت ، برادری، تعامل و جوانمردی در بین افراد روستا تقویت میشود (نقوی و همکاران، ۱۳۹۱).
برنامه دولت در توسعه روستاها:
برنامه ریزی روستایی عبارت است از فراهم ساختن امکانات جهت توسعه همه جانبه روستایی به منظور رفع تدریجی اختلافهایی که در زمینه های مختلف بین مناطق شهری و روستایی موجود است (تقوایی، نیلیپورطباطبایی، ۱۳۸۵). برنامه ریزی متمرکز روستایی درکشوری با تنوع طبیعی و انسانی وسیع از موانع اصلی توسعه روستایی به شمار میرود (مؤسسه توسعه روستایی ایران،۱۳۸۲).در اینباره به منظور برنامه ریزی صحیح باید شناختی دقیق و همه جانبه ازکلیه روستاها در دست داشت (مهدوی، ۱۳۷۷).
نقش روستاها در فرایند توسعه اقتصادی، اجتماعی و سیاسی در مقیاس محلی،منطقه ای و بین المللی و پیامدهای توسعه نیافتگی مناطق روستایی موجب توجه به توسعه روستایی شده است. به همین دلیل، در اندیشه بسیاری از محققان توسعه روستایی مقدمه توسعهاقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی ونیز مؤخره آن در سطح ملی قلمداد میشود (پورطاهری و همکاران، ۱۳۸۹) .
پروژه های توسعه روستایی میتواند براساس مفهوم یا تأکید اساسی بر برخی پروژه ها باشد. بر طبق این معیار شش نوع پروژه را میتوان به شرح زیر تفکیک کرد.
۱- پروژه های توسعه اجتماعی با تأکید بر سازمانهای اجتماعی روستایی
۲- پروژه های کشاورزی برای بهبود رشد کشاورزی
۳- طرحهای اشتغال بهمنظور ایجاد اشتغال از طریق ایجاد زیر ساختها؛ که زیرساختهای ورزشی را نیز شامل میشود. مانند سالن ورزشی و زمین ورزشی روباز و …
۴- پروژه های تأمین نیازهای اساسی و تهیه نیازهای حداقل با تأکید بر ارائه خدمات زیرساختی و اجتماعی
۵- پروژه توسعه نواحی و روستایی همه جانبه با هدف تعادلدر توسعه چندبخشی در نواحی روستایی
نوع پروژه هرچه هست، بههر حال وظیفه مهم برنامه ریزی و برقراری پیوند بین فعالیتها میباشد (رضوانی، ۱۳۸۱).
۲-۶. ورزش روستایی
ورزشهای بومی سنتی و روستایی در دوران گذشته و قبل از ورزشهای مدرن، محل گردهمایی مردمان جهان بود که امروزه در المپیک جایگاهی ندارند. ورزشهای بومی سنتی جزء ورزشهای اصیل ایرانی و هر کدام مخصوص منطقهای از ایران است (حسن پور، ۱۳۸۷). در ایران به طور مشخص بیش از سه هزار نوع بازی شناسایی شده است. ویژگیهای بارز بازیهای ایرانی، اساس و پایه ریشه اصلی شکلگیری بسیاری از ورزشهای مرسوم و متداول در قالب بازیهای المپیک و جهانی مثل کشتی با چوخه بوده است. رشتهای که بسیار شبیه جودو است و اکثر قهرمانان ایرانی در رشته جودو، از بین ورزشکارانی که به فعالیت کشتی با چوخه میپردازند، انتخاب شدهاند (بهشتی، ۱۳۶۶).
توجه به مبانی فرهنگی و ارزشی به یادگار مانده از ایران باستان و برنامهریزی در جهت احیاء و ترویج آنها از مهمترین برنامههای راهبردی ورزش روستایی در ایران اسلامی است. ثبات جایگاه حقوقی توسعه ورزش روستایی در ساختار سازمان تربیتبدنی با هدف احیاء و ترویج ورزشها و بازیهای سنتی قابل توجه است و به جرأت میتوان اذعان نمود در دنیا بینظیر است. تثبیت جایگاه حقوقی وسپردن مسئولیت این موضوع به یکی از واحد های ستادی ،برنامه ریزی، نظارت،ارزیابی وحمایت مالی ویژه ازاین موضوع، استفاده از توانمندی بخش غیردولتی با ایجاد تشکلی مستقل به نام فدراسیون ورزش روستائی و عشایری و تعیین بودجه خاص برای توسعه ورزشهای بومی محلی را میتوان از دیگر اقدامات سازمان تربیتبدنی در راستای ارتقاء وتوسعه ورزشها وبازیهای سنتی برشمرد (عظیمی، ۱۳۸۸). همچنین فرآیندهای رشد و پیشرفت تکنولوژی و ماشینی شدن زندگی موجب گردیده است که امروزه بر توجه ویژه به امر ورزش به عنوان یکی از مهمترین ضروریات زندگی در عصر حاضر در نزد دولتمردان تاکید گردد و مسلماً با عنایت به کارکردهای مختلف ورزش، استفاده از آن در جهت توانمند نمودن جامعه مولد روستایی و عشایری، مسلماً تأثیرات مفید و شایان توجهی در عرصه های مختلف را باعث میگردد، ارتقاء سطح سلامت و افزایش نشاط و شادابی بین اقشار مختلف جامعه روستایی و بخصوص جوانان ضمن کاهش و تعدیل ناهنجاریهای اجتماعی از به هدر رفتن سرمایه های ملی جلوگیری نموده و با افزایش سطح بهره وری در این بخش زمینه استقلال کشور را در حیطه فعالیتهای کشاورزی و دامپروری فراهم مینماید (عظیمی، ۱۳۸۸).
لزوم برنامه ریزی به منظور جلب مشارکت هر چه بیشتر روستائیان اعم از زن و مرد و همچنین پیش بینی تمهیدات مقتضی از قبیل تهیه امکانات و تجهیزات ورزشی و در کنار آن برگزاری مسابقات و بخصوص تأمین نیروی انسانی متخصص در امر ورزش از مهمترین استراتژیهای وزارت ورزش و جوانان است که از طریق فدراسیون ورزش روستایی و عشایری جامعه عمل میپوشد. در این خصوص با عنایت به نقش و جایگاه ورزشکاران روستایی که در سایه تلاش و پشتکار خاص موفق به کسب رتبه های در خور توجه در سطوح مختلف ورزش قهرمانی میشوند، تبیین و تدوین برنامههای مستمر به منظور حمایت و پشتیبانی از فعالیتهای ورزشی در مناطق روستایی و عشایری، فرآیندهای توسعه فراگیر و پایدار ورزشی در این مناطق را تسهیل و تسریع می نماید (سایت فدراسیون ورزشهای روستایی عشایری).
از آنجائی که ارزیابی و ملاحظه رشد کیفی فعالیتهای ورزشی درمناطق مذبور نیازمند فرآیندهای زمانی بلند مدت میباشد بنابراین با توجه به تدوین معیارهای کمی منطبق بر شاخصهای سند راهبردی و همچنین شاخصهای اهداف کمی برنامه ششم توسعه میتوان ارزیابی منطقی و معقولی از برنامههای فدراسیون به عمل آورد. اعتبارات فدراسیون مربوطه از محلهای زیر پیشنهاد و تأمین میگردد:
- کمکهای وزارت ورزش و جوانان
- کمکهای سایر دستگاه های دولتی بویژه از محل اعتبارات بند ب ماده ۱۱۷ قانون برنامه چهارم توسعه
- منابع مالی استانی
- کمکهای مردمی
- اعتبارات ستاد مبارزه با مواد مخدر
نکته شایان توجه معطوف نمودن هزینه ها به وظایف اصلی بهرهگیری از توان بالقوه در مناطق روستایی و عشایری و بخصوص صرفهجویی در پرداخت هزینه های برگزاری مسابقات ورزشی است که از کمک علاقمندان و داوطلبان در این مناطق استفاده میگردد و مسلماً در اهداف فدراسیون برنامه ریزی برای ارتقاء سطح دانش و آگاهی این افراد از اولویت ویژه ای برخوردار میباشد.
در سال ۸۸ سرانه فضای ورزشی در کشور حدوداً ۵/۰ متر مربع برآورد گردیده است که سهم جامعه روستایی کمتر از ۱۰/۰ متر مربع به ازای هر نفر از جامعه روستایی و عشایری می باشد بنابراین با توجه به سیاستها و اهداف برنامه چهارم توسعه و رسیدن به مرز یک متر مربع سرانه فضای ورزشی به منظور جلوگیری و کاهش روند مهاجرت روستائیان به شهر بر ضرورت احداث فضاهای ورزشی در مناطق روستایی تأکید گردیده و با توجه به فاصله موجود که حداقل ۱۰۰۰ میلیارد تومان برای رسیدن به وضع فعلی نیاز اعتباری برای تأمین فضاهای ورزشی در مناطق روستایی است برنامه ریزی در جهت استفاده از اماکن بلااستفاده یا فضاهای ورزشی ارزان قیمت به منظور تعدیل فاصله موجود از مهمترین راهبردهای فدراسیون می باشد (سایت فدراسیون ورزشهای روستایی عشایری، ۱۳۹۲).
۲-۷. ورزش همگانی:
دست اندکاران علوم ورزشی تعاریف مختلفی از ورزش همگانی بیان نمودهاند، اما در مورد این تعاریف توافق نظر وجود ندارد.
ملایی کوهی (۱۳۸۴) به نقل از پروفسور کن هاردمن۱، عضو شورای ورزش اروپا، ورزش همگانی و تفریحی را این گونه تعریف میکند که شکلی از فعالیتهای جسمانی یا حضور منظم در فعایتهایی است که سلامت بدنی و روانی را بهبود میبخشد (ملایی کوهی، ۱۳۸۴).
قره (۱۳۸۳) به نقل از والدر تروجر[۱۹]، رئیس کمیسیون ورزش همگانی کمیته بین المللی المپیک، معتقد است که ورزش همگانی حرکتی است که بتواند در حد ممکن انگیزهی ورزش کردن را در تمام مردم و در تمام اوقات زندگیشان به وجود آورد (قره، ۱۳۸۳).
هاوشکی (۱۳۹۲) به نقل از سامارانژ[۲۰] رئیس سابق کمیته بین المللی المپیک، بیان میکند ورزش همگانی پدیدهای است که مختصاتی منحصر به خود را دارد که آن را از تمام طبقه بندیهای جدا میکند. و همچنین ورزش همگانی از دیدگاه کمیته بین المللی المپیک فعالیتی است که قدرت و برتری را به انسان باز میگرداند و به موجبات رشد و گسترش سلامتی، آمادگی و احساس خوب بدن میشود (هاوشکی، ۱۳۹۲).
به طور کلی مفهوم ورزش همگانی نه فقط دربرگیرنده کامل رشته های ورزشی است؛ بلکه انواع مختلف فعالتهای جسمانی از بازیهای غیر منظم، خودخوش تا تمرینات بدنی منظم را دربر میگیرد (روزبیانی، ۱۳۸۰). بنابراین مفهوم ورزش همگانی عبارت از کلیه فعالیتهای است که در تأمین سلامت و بهداشت تن و روان افراد جامعه دخیل است یا به آن دسته از ورزشهایی اطلاق میشود که به کمترین هزینه و ابزار نیاز دارد و در هر شرایطی قابل انجام باشد ودر عین حال موجب شادابی و سرزندگی شود.
اندیشمند ورزشی، سورین[۲۱] معتقد است که ” ورزش برای همه” بزودی باعث تغییر تصورات و تعدیل رفتارهای اجتماعی نسبت به ورزش میشود و تعامل دوسویه میان اندیشه و اجرای عملی آن را برپا میسازد؛ بنابراین بر ترویج و انتشار ورزش تأثیر میگذارد، تا جایی که “ورزش برای همه” میتواند به بزرگترین و مهمترین نوع ورزش تبدیل شود، و چه بسا به اصلاح سایر ورزشها بیانجامد(شیخی، ۱۳۸۱).
جنبش ورزش برای همه در کشورهای در حال رشد به دلایل بسیار، نه در سطح حکومتی و نه در سطح مردم مورد توجه و عنایت قرار نگرفت. سورین در این مورد میگوید: ورزش برای همه در کشورهای جهان سوم با موانع زیادی روبه رو است شاید مهمترین آنها شرایط دشوار طبیعی و پایین بودن سطح زندگی اکثریت مردم باشد. افزون بر این، نیاز به زنده ماندن فرصت کاملاً محدودی برای پرداختن به ورزش باقی میگذارد. سه کلمه ورزش برای همه بیانگر شرایط ایدهآل در آینده است (شیخی،۱۳۸۱).
در بسیاری از کشورهای توسعه یافته از سالها پیش با به کار بستن راهکارهای مشخص، ورزش را بصورت همگانی درآوردند و به یک فرهنگ در جهت سالم زیستن و استفاده از مواهب بهداشت روانی و جسمانی ورزش تبدیل کردند (کاشف، ۱۳۸۹).
در کشور ما ورزش همگانی از سال ۱۳۵۸ با عنوان ورزش محلات آغاز شد و در سال ۱۳۶۲ به صورت یک تشکل قانونی تحت عنوان جهاد تربیتبدنی رسمیت یافت (هاوشکی، ۱۳۹۲) و در سال ۱۳۷۳ فدراسیون ورزش همگانی تشکیل شد که در سه بخش تبلیغات، آموزش و مسابقات فعالیت میکرد. توسعه و تعمیم ورزش در بین مردم از اهداف این فدراسیون است (رمضانی نژاد، ۱۳۸۷). رشد و گسترش ورزش همگانی، اولین وظیفه قانونی کلیه ارگانهای ورزشی جمهوری اسلامی ایران تعیین شده است (هاوشکی،۱۳۹۲).
در فدراسیون ورزش همگانی ۲۰ انجمن و شش کمیته فعالیت میکنند که اولین انجمن آن ورزشهای بومی محلی است (حسن پور، ۱۳۸۷). سیر مثبت تحولات در چند سال اخیر در ورزش همگانی ایران باعث شده است تا فدراسیون جهانی ورزشهای همگانی این تحولات را مورد توجه قرار دهد. آقای «ری[۲۲]» رئیس ژاپنی فدراسیون جهانی از ایران اعلام کرد با تحولاتی که در ورزش همگانی ایران رخ داده است این کشور می تواند مرکز توسعه ورزشهای همگانی آسیا واقیانوسیه شود (عظیمی، ۱۳۸۸).
یکی از اصول مهمی که در ورزشهای همگانی باید به آن اهتمام داشت توجه ویژه به ورزش و بازیهای بومی و محلی است. بازیهای بومی محلی در هر شهر و استانی بهترین نوع از فعالیتهای پرورشیاند؛ چرا که ضمن هماهنگی با فرهنگ آن خطه، با امکانات و موقعیت جغرافیایی همان ناحیه قابلیت اجرا دارند و همچنین برای بچههای آن منطقه نیز از جذابیت بالایی برخوردار هستند (علوی، یوسفی، دوستی، جمشیدی، ، ۱۳۸۹) و می تواند به رشد ورزش قهرمانی کمک کند. بسیاری از قهرمانان ما در عرصه های مختلف ورزشی از دل همین ورزشهای بومی ومحلی بیرون آمده اند. تاکید ونگاه ویژه فدراسیون ورزشهای همگانی به ورزشهای بومی ومحلی باعث شناساندن این ورزش ها در جهان شده است.
۲-۸. نقش بازیهای بومی ومحلی در ابعاد مختلف زندگی
بازیهای بومی ومحلی می تواند نقش موثری را در رشد وپرورش قابلیتهای جسمانی افراد، پل ارتباطی مابین رسوم بزرگترها وجوانان، افزایش هماهنگی فرهنگی واخلاقی، شناخت وقدرت شناسی بیشتر نسل های مختلف از یکدیگر، غنی سازی اوقات فراغت، مشارکت افراد خانواده و ارتباط نزدیک تر آنها داشته باشد (روحی دهکردی، ۱۳۸۴).
۲-۹. شکلهای اجتماعی فعالیت بدنی
بسیاری از پژوهشگران و نویسندگان در تعریف ورزش از واژههای مترادف و اسامی گوناگونی استفاده کردهاند. برخی از آنان برای توصیف ورزش مجموعه ثابتی از مفاهیم را به کار بردهاند بعضی از نویسندگان، همان تعبیرها را در معانی متفاوت و گوناگون دیگری به کار گرفتهاند. در یکصد سال گذشته، با وجود دشواری تعبیرات و اصطلاحات، سه مفهوم بنیادین بروز کرد که اغلب محققان و نویسندگان آنها را اساس کار خود قرار دادند. این سه مفهوم که در زمینه مطالعه مسائل اجتماعی ورزش متداول شدهاند، عبارتند از: بازی[۲۳] ، بازیها[۲۴] یا بازی ورزشی و ورزش[۲۵] (عظیمی، ۱۳۸۸).
عظیمی (۱۳۸۸) به نقل از لوی[۲۶] برای توضیح رابطه میان این مفاهیم سهگانه نموداری مفهومی ترسیم کرده است. در این نمودار، مفهوم بازی (به عنوان یک مفهوم پیشین) مقدّم بر بازیها قرار داده شده است و بازیها مقدّم بر ورزش؛ زیرا بازی در حقیقت ریشه و جوهره پدیده ورزش است و بازیها مرحله متوسطی میان بازی در شکل ساده و ناپخته آن و ورزش در شکل نظاممند و سازمانیافتهاش میباشد.
لوی در سال ۱۹۷۸ برای توضیح این رابطه، نمودار مفهومی زیر را ارائه داد:
چند نمونه از بازی: جست و خیز کردن، آببازی، گِلبازی، سُرسره بازی، بالا رفتن از درخت.
چند نمونه از بازی ها: همه بازیهای قومی و بومی؛ مانند چشم بندانک، ماهیگیری و …
چند نمونه از ورزش: فوتبال، بسکتبال، ژیمناستیک، شنا و … (عظیمی، ۱۳۸۸).
شکل (۲-۳): نمودار مفهومی تفاوت بازی، گیمها و ورزش(عظیمی، ۱۳۸۸).
۲-۱۰. نیاز