امام علی, فرمود: «یَأْتِی عَلَى النَّاسِ زَمَانٌ … یُسْتَحَلُّ فِیهِ أَمْوَالُ الْیَتَامَى»[۹۲]: روزگاری بر مردم بیاید که در آن (خوردن) اموال یتیمان را حلال دانند.
۲-۱-۲-۴-۳- شایع شدن خوردن مال یتیم
امامعلی, در بیان نشانه های آخرالزمان فرمود: «إِذَا … أَکَلُوا مَالَ الْیَتِیمِ»[۹۳]: هنگامی که مال یتیم را بخورند.
۲-۱-۲-۵- خرج اموال در مسیرهای نادرست
۲-۱-۲-۵-۱- خرج اموال در ناخشنودی خداوند
امام صادق, فرمود: «وَ رَأَیْتَ الْعَظِیمَ مِنَ الْمَالِ یُنْفَقُ فِی سَخَطِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ»[۹۴]: و دیدی که بخش عظیمی از مال صرف در غضب خداوند می شود.
و این در حالی است که امام کاظم, فرمود: «إِیَّاکَ أَنْ تَمْنَعَ فِی طَاعَهِ اللَّهِ فَتُنْفِقَ مِثْلَیْهِ فِی مَعْصِیَهِ اللَّه»[۹۵]: برحذر باش که چیزی را از خرج کردن در اطاعت خدا دریغ نمایی، که آن وقت دو برابر آن را در معصیت خداوند خرج خواهی کرد.
همانطور که کسبِ مال، باید از راه مشروع باشد برای مصرف آن نیز مواردی خاص و معین توصیه شده است. آنجا که امام سجاد, فرمود: «وَ أَمَّا حَقُ الْمَالِ فَأَنْ لَا تَأْخُذَهُ إِلَّا مِنْ حِلِّهِ وَ لَا تُنْفِقَهُ إِلَّا فِی حِلِّهِ»[۹۶]: و اما حق مال آن است که آن را از راه حلال به دست بیاوری و در راه مشروع و حلال هم انفاق نمایی.
۲-۱-۲-۵-۲- خرج در راه غیر خدا
امام صادق, فرمود: «فَإِذَا … رَأَیْتَ الرَّجُلَ یُنْفِقُ الْکَثِیرَ فِی غَیْرِ طَاعَهِ اللَّهِ وَ یَمْنَعُ الْیَسِیرَ فِی طَاعَهِ اللَّهِ»[۹۷]: و دیدی که مرد (مردم) در راه غیر رضای خدا، زیاد انفاق نموده و در راه خداوند از انفاق کم هم مانع میشوند.
۲-۱-۳- انحرافات رفتاری در حوزه سیاسی
۲-۱-۳-۱- زیاد شدن جنگها
امام صادق, فرمود: «فَإِذَا … رَأَیْتَ الْخَرَابَ قَدْ أُدِیلَ مِنَ الْعُمْرَانِ »[۹۸]: و دیدی که خرابی بر عمران و آبادی فزونی یافته است.
که همین غلبه خرابی بر عمران و آبادی احتمالاً دال بر وقوع جنگهای متعدد در آخرالزمان است که در اثر آن، آبادیها به خرابه تبدیل و تعداد خرابهها بر آبادیها بیشتر می شود.
و در روایت دیگر پیامبر۳ فرمود: « لا تقوم الساعه حتى … یخرب العامر و یعمر الخراب»[۹۹]: بر پا نشود ساعت (ظهور) تا اینکه آبادیها خراب گردند و خرابهها آباد گردند.
در بیان این روایت باید گفت که مراد از «یخرب العامر» همین ویرانی شهرها و کشورها به خاطر جنگ است و مراد از «یعمر الخراب» آواره شدن مردم و رفتن آنها به خرابهها و بیابانها میباشد که با حضورشان در آن خرابهها، سبب آبادانی آنجا میگردند.
۲-۱-۳-۲- رواج بی عدالتی
در روایتی رسولخدا۳ فرمود: «لَا تَقُومُ السَّاعَهُ حَتَّى یَمْلِکَ رَجُلٌ مِنْ وُلْدِی، یُوَافِقُ اسْمُهُ اسْمِی، یَمْلَأُ الْأَرْضَ قِسْطاً وَ عَدْلًا، کَمَا مُلِئَتْ ظُلْماً وَ جَوْرا»[۱۰۰]: بر پا نشود ساعت (ظهور) تا اینکه زمین را مردی از فرزندانم که اسمش موافق با اسم من است تصاحب کند و آن را پر از عدل و داد کند همانطور که پر از ظلم و جور شده بود.
۲-۱-۳-۳- بی توجهی و تساهل مردم نسبت به امور مملکتی
در روایتی متقی هندی در باب نشانه های آخرالزمان آورده است که: «سیکون علیکم أئمه یملکون أرزاقکم یحدثوکم فیکذبونکم ، ویعملون فیسیئون العمل لا یرضون منکم حتى تحسنوا قبیحهم وتصدقوا کذبهم …»[۱۰۱]: بوده باشد برای شما پیشوایانی که ارزاق شما را مالک شوند و شما را حدیث کنند (یعنی وعده دروغ بدهند) پس به شما دروغ بگویند و عملشان بد باشد. راضی نمیشوند از شما مگر وقتی که کارهای زشتشان را تحسین کنید و هر چه دروغ میگویند تصدیقشان کنید.
بخش دوم: انحرافات اخلاقی
در این بخش آن دسته از روایاتی را که دال بر انحرافات اخلاقی است آوردهایم و هر آنچه را که مردم در حوزه اخلاق در آخرالزمان بدان مبتلا میشوند را از روایات استخراج نموده و در این بخش گنجاندهایم.
۲-۲-۱- انحرافات اخلاقی در حوزه فردی
۲-۲-۱-۱- کم شدن اخلاص
رسول خدا۳: «إِنَّ مِنْ أَشْرَاطِ الْقِیَامَهِ … تَکْثُرُ الصُّفُوفُ وَ یَقِلُّ الْإِخْلَاصُ»[۱۰۲]: از نشانه های قیامت این است که صفوف نمازگزاران زیاد است و لی اخلاص ایشان کم است.
۲-۲-۱-۲- آمیزش با حیوانات
یکی دیگر از انحرافاتی که در آخرالزمان در جهان و حتی در جامعه اسلامی بروز پیدا می کند آمیزش جنسی با حیوانات میباشد که در روایتی امام صادق, آن را به شدت مذمت نموده است. تا آنجا که فرمود: «فَإِذَا رَأَیْتَ الْبَهَائِمَ تُنْکَحُ»[۱۰۳]: و دیدی که با حیوانات عمل جنسی انجام می دهند.
با این بیان که این عمل در روایات به شدت مورد نکوهش قرار گرفته از آن جمله این که امام صادق, از رسولخدا۳ روایت می کند که فرمودند: «مَلْعُونٌ مَلْعُونٌ مَنْ نَکَحَ بَهِیمَهً»[۱۰۴]: مورد لعت است، هر کس که با حیوانات، نکاح (یعنی عمل جنسی) انجام دهد.
و مجازات کسی که این عمل قبیح را انجام دهد، حد زنا میباشد. همانطور که در روایتی ابوبصیر از امام صادق, در رابطه با کسی که با حیوانی آمیزش جنسی انجام دهد و دخول هم محقق شده باشد، سؤال کرد، حضرت فرمودند: «عَلَیْهِ الْحَدُّ»[۱۰۵]: پس مجازاتش اجرای حد است.
۲-۲-۱-۳- زیاد شدن رذائل اخلاقی
۲-۲-۱-۳-۱- بخل
رسولخدا۳ فرمودند: «و الذی نفسی بیده! لا تقوم الساعه حتى یظهر البخل»[۱۰۶]: قسم به کسی که جانم به دست اوست بر پا نشود ساعت ظهور تا اینکه ظاهر بشود بخل.
و در روایت دیگر رسولخدا۳ فرمودند: «لا یزداد الناس إلا شحا»[۱۰۷]: زیاد نکنند مردم مگر بخل را.
در دو روایت فوق واژه های «بخل» و «شُحّ» آمده است که در ظاهر معنایشان همان بخل است ولی در «شُحّ» غیر از معنای بخل ، معنای «حرص» هم نهفته است.[۱۰۸] یعنی مردم در آخرالزمان علاوه بر بخل زیادی که در وجودشان رشد می کند، حرص و طمع به دنیا و مال دنیا نیز در وجودشان میباشد.
۲-۲-۱-۳-۲- تکاثر و فخر فروشی
پیامبر۳ به ابن مسعود اینگونه میفرماید: «یَا ابْنَ مَسْعُودٍ سَیَأْتِی مِنْ بَعْدِی أَقْوَامٌ … یَتَفَاضَلُونَ بِأَحْسَابِهِمْ وَ أَمْوَالِهِمْ یَقُولُ اللَّهُ تَعَالَى «وَ ما لِأَحَدٍ عِنْدَهُ مِنْ نِعْمَهٍ تُجْزى * إِلَّا ابْتِغاءَ وَجْهِ رَبِّهِ الْأَعْلى * وَ لَسَوْفَ یَرْضى»[۱۰۹]»[۱۱۰]: اى پسر مسعود! آنان به تبار و دارایى خویش به یکدیگر برترى نشان مىدهند و این در حالی است که خدای تعالی میفرماید: «و هیچ کس را به قصد پاداشیافتن نعمت نمىبخشد، * جز خواستنِ رضاى پروردگارش که بسى برتر است [منظورى ندارد]. * و قطعاً بزودى خشنود خواهد شد.».
۲-۲-۱-۳-۳- تکبر
پیامبر۳ فرمودند: «حَتَّى تَرَوْنَ … دَبَّ الْکِبْرُ فِی الْقُلُوبِ کَدَبِیبِ السَّمِّ فِی الْأَبْدَانِ»[۱۱۱]: تا ببینید که سرایت کند تکبر در دلها مثل سرایت کردن سم در بدنها.
۲-۲-۱-۳-۴- حرص و طمع
یکی از امراض خطرناک برای روح و جسم انسان حرص است که انسان باید پیوسته از آن به دور باشد، متأسفانه در آخرالزمان خیلی شایع می شود. و از شیوع آن امامان معصوم هم هشدار دادهاند. اما لازم است که فرق اندکی بین حرص و طمع قرار بدهیم و آن این است که «حرص» همان « زیاده روى در آزمندى و میل و اراده است»[۱۱۲] و «طمع» عبارتست از « تمایل نفس به چیزى از روى آرزوى شدید و آزمندى است»[۱۱۳].
پیامبر۳ فرمود: «سَیَأْتِی مِنْ بَعْدِی أَقْوَامٌ … یُظْهِرُونَ الْحِرْصَ الْفَاحِشَ»[۱۱۴]: گروهی بعد از من خواهند آمد که حرصِ فاحش را آشکارا –از درون خود- ظاهر می کنند.
و در روایتی رسولخدا۳ فرمود: «حَتَّى تَرَوْنَ … کَثُرَ الطَّمَعُ»[۱۱۵]: تا ببینید که طمع زیاد گردد.
۲-۲-۱-۳-۵- حسادت
رسولخدا۳ در بیان انحرافات آخرالزمان فرمود: «حَتَّى تَرَوْنَ … یَحْسُدُ الرَّجُلُ أَخَاهُ»[۱۱۶]: تا ببینید مرد نسبت به برادرش حسادت کند.
۲-۲-۱-۳-۶- دروغ گویی
امام علی, فرمود: «و غار الصدق و فاض الکذب»[۱۱۷]: و راستگویی پنهان گردد و دروغگویی آشکار شود.
۲-۲-۱-۳-۷- چاپلوسی
امام صادق, فرمود: «فَإِذَا … رَأَیْتَ الثَّنَاءَ قَدْ کَثُرَ»[۱۱۸]: و دیدی که تعریف بیجا زیاد شود.
۲-۲-۱-۳-۸- سخن چینی
امام صادق, فرمود: «فَإِذَا … رَأَیْتَ الشَّرَّ قَدْ ظَهَرَ وَ السَّعْیَ بِالنَّمِیمَهِ»[۱۱۹]: و دیدی که شر و سخنچینی در میان مردم ظاهر گشته است.
۲-۲-۱-۳-۹- سوء ظن
و در جای دیگر رسولخدا۳ به حذیفه بن یمان فرمود: «اذا … ساءت الظنون»[۱۲۰]: هنگامی که افراد جامعه نسبت به یکدیگر بد بین شوند و سوء ظن و عدم اعتماد بر جامعه سایه افکند.
۲-۲-۱-۳-۱۰- تهمت زدن
Source: Bradshaw & Brash(2001),Managing customer relationship in the e-business world ,pp. 522 -526
ایجاد ارتباط با مشتریان از طریق رسانههای چندگانه، به این معنی نیست که باید تسهیلات مشابه و یکسانی برای هر رسانه در نظر گرفت و یا سطح یکسانی از خدمات را ارائه نمود. انجام این عمل ممکن است زیان آور باشد. رسانهها متفاوت هستند و تقاضاها به صور متفاوتی پاسخ داده میشوند. برای مثال افراد ممکن است بتوانند مدت زمان قابل قبولی را برای صحبت با مرکز تلفن درانتظار بمانند اما آنان همین مدت زمان انتظار را برای برقراری ارتباط با یک مرکز تلفن گویا IVR، نمیپذیرند.
بعضی از تعاملات نسبت به بعضی دیگر گرانتر میباشند و همچنین بین ارتباطی که توسط افراد برقرار میشود با آنچه توسط ماشین های اتوماتیک صورت میگیرد تفاوت وجود دارد.
یک مدل ارتباطی – بازرگانی ساخته شده بر مبنای تعاملات ماشینی نمیتواند حجم زیادی از ارتباطات انسانی راحمایت نماید، سازمانها ابتدا باید درباره دو مبحث اصلی تصمیم گیری نمایند.
برای چه نوع مشتری و در چه موقعیتی تصمیم به استفاده از رسانهای خاص دارند؟
چگونه و از چه روشی قصد دارند که مشتری را به سمت استفاده از رسانه انتخابی شرکت راهنمایی نمایند؟
مشارکت کارکنان: بزرگترین مسأله CRM، نیاز به کارکنان برای گرفتن سوابق و دادههاست. اما برخی کارکنان روشهایی که باعث کم رنگ شدن و کاهش حضور آنها و عدم نشان دادن ارزش آنها می شود را نمیپذیرند. سازمانها باید کاربران CRM را تشویق نموده با حمایتکنندههای کلیدی شروع کنند. کارکنان باید اطمینان یابند که به واسطه قراردادن اطلاعات دراختیار سیستم CRM، ارزش و اعتبار بیشتری کسب مینمایند.
انسجام سیستم CRM : افراد در سازمانها دیدگاه‌های متفاوتی نسبت به یک مشتری دارند. بازاریابان ممکن است بر این عقیده باشند که: « او خرید را ا دامه می دهد پس ما باید به او بفروشیم» در حالیکه نظر مدیر مالی این است که: «او صورتحساب خود را پرداخت نکرده ، پس باید فروش به او را متوقف کنیم» به همین دلیل نیاز به شناختن مشتری وجود دارد و سیستم CRM، در کل سازمان باید یکپارچه و منسجم عمل نماید. به علاوه اگر سوابق مشتری زمانی که برای شرکت ارزشزا میشود، به سادگی قابل دسترسی نباشد، ممکن است، زمانی که اطلاعات در دسترس قرار میگیرد، جهت هماهنگ کردن فعالیت‌های بازاریابی بسیار دیر باشد. سیستم CRM زمانی موفق است که در زمان مورد نظر به اطلاعات صحیح مورد نیاز دسترسی داشته باشیم.
فناوری و ابزارهای CRM : صرف زمان برای جستجو در بازار IT جهت یافتن ابزارها و فناوری مناسب سازمان بسیار مهم است. ابزارهای ارتباط با مشتری در اواسط دهه ۹۰ شامل خدمات پیام کوتاه [۳۰]SMS، اینترنت و تلفنهای دیجیتالی نمیشدند. در آن زمان تنها پست و فکس در دسترس بود اما امروزه تعامل تلویزیونی، شبکهای، سیستم تلفن دیجیتالی و پست الکترونیکی وجود دارد که یک منحنی یادگیری[۳۱] را ایجاد کرده است.
دیدگاه بلندمدت : برای برخی سازمانها سیستمهای CRM گران و پیچیده مفید است. این سیستمها به زمان طولانی برای گسترش، اطلاعات ورودی زیاد و مشاوره نیازمند میباشند. در این صورت مدیریت باید صبور بوده و بدون حساسیت نسبت به هزینه های کوتاه مدت، تصویر بلندمدت را در ذهن ترسیم نماید. این تمام آن چیزی است که سازمانها به آن نیاز دارند. اگر ماوراء هزینه های صرف شده، دیدگاهی وجود نداشته باشد، باعث ایجاد مشکل خواهد شد.
مدیریت ارتباط مشاوران و فروشندگان: هر چند ارتباط با مشاوران و فروشندگان ممکن است گران و دردسرساز باشد، این افراد غالبا کسانی هستند که قادر به دیدن تصاویر دورتر و بزرگتری هستند. بنابراین برای سازمان مدیریت این ارتباط مهم است و توقعات قابل قبول طرفین را گسترش میدهد.
ارزیابی میزان موفقیت استتراتژی CRM اما همراه با کمی صبر ممکن است مدت زمانی طول بکشد تا یک استراتژی CRM نتایج خود را نشان دهد. اغلب سازمانها پول زیادی برای CRM میپردازند اما بودجهای برای تغییـر فرهنگ یا آموزش صرف نمیکنند. CRM یک رویداد ۵ دقیقهای نیست، بعضی مواقع یک دهه برای بازگشت سرمایه وقت لازم است.
ساده نگهداشتن CRM : سرمایه گذاری در CRM باید بر طبق نیازهای کسب وکار صورت بگیرد. آنچه سازمانها به آن نیازی ندارند باید حذف شده و سیستم CRM جایی اجرا شود که به واسطه آن برای سازمان کسب ارزش شود. یک سیستم بزرگ به دو سال زمان جهت توسعه نیازمند است و در ادامه نوع کار و دستورالعملهای سازمان تغییر خواهدکرد. همچنین به یاد داشته باشید که نیازهای CRM در حوزه‌های مختلف با یکدیگر متفاوت است.
منبعیابی از خارج شرکت[۳۲]: اگر سازمانها بر طبق منحنی یادگیری پیشروی نکنند، لازم است که از خارج سازمان منبعیابی شود. منابع خارجی غالبا استخدام شده ، آموزش داده میشوند و مراکز ارتباطی با ارباب رجوع را اداره می کنند. در صورت برآورده شدن نیاز مشتری، آنها اهمیت نمیدهند کسی که با او ارتباط دارند، در چه مرتبهای قرار دارد. امروزه بعضی منابع در خارج سازمان که اطلاعات مشتری را در اختیار دارند، آن را به سازمانها می فروشند و یا از آنبرای اجرای CRM در سازمان استفاده می کنند (Bradshaw & Brash,2001, p.526).
۲-۸-۲ ) بهبود CRM
طبق نظر دایچ[۳۳] ((۲۰۰۱ شرکتها بدون داشتن هدف مشخص از آنچه میخواهند انجام دهند، اقدام به اجرای CRM نمیکنند. سازمانهایی که CRM را اجرا می کنند از تاکتیکهای گوناگونی جهت افزایش ارزش مشتری و وفاداری آنان از جمله فروش جانبی[۳۴]، ارتقاء فروش[۳۵]، نگهداری و خدمات پس از فروش به مشتری ، سفارشی کردن و … استفاده می کنند (Diche , 2001).
فروش جانبی و ارتقای فروش
ارتقاء به معنای تشویق مشتری موجود برای خرید مقدار بیشتری از محصولات است. و فروش جانبی به معنای فروش یک کالا به مشتری در نتیجه خرید کالای دیگر است.امروزه این عمل بسیار معمول است، زیرا این روش فروش، خدمات بیشتر به مشتریان موجود و افزایش سود حاصل از آن و کاهش هزینه کسب مشتری جدید را به دنبال خواهد داشت. انجام فروش جانبی صحیح مستلزم درک این نکته است که هر مشتری یک گزینه مناسب برای فروش جانبی نیست. نیاز به بهبود عملیات فروش جانبی دلیلی دیگر برای افزایش استفاده از CRM در بازاریابی است.
نگهداری مشتری
شناختن مشتریان که شرکت را ترک کرده اند و فهمیدن علت ترک آنها دشوار است و سخت تر از آن ریشهیابی علل کنارهگیری مشتری و اجرای این دانستهها در فعالیتها و تاکتیکهای بازرگانی است که باعث ترغیب مشتریان به ماندن شود.
تجزیه و تحلیل کنارهگیری و ترک مشتریان به این علت صورت میگیرد که نگهداشتن مشتریان موجود از نظر صرفه جویی در هزینه بسیار مؤثرتر از یافتن مشتری جدید است.
هر چه مشتریان بیشتری از دست داده شوند، میزان کاهش سود بیشتر، اتلاف سرمایه گذاری اولیه جهت کسب مشتری جدید و کاهش بازار بالقوه جهت خرید محصولات جدید اتفاق میافتد.
پیش بینی رفتار
پیش بینی رفتار به شرکت ها کمک می کند آنچه مشتریان تمایل به انجام آن در آینده دارند را تعیین کنند. از مدلهای پیچیده و تکنیکهای تحلیل داده جهت پیش بینی رفتار و از سابقه مشتری برای پیش بینی رفتار آینده او استفاده می شود. این تجزیه و تحلیلها شامل انواع گوناگونی است :
تجزیه و تحلیل تمایل به خرید: دانستن اینکه یک مشتری خاص تمایل به خرید کدام محصول دارد؟
توالی خریدهای بعدی: پیش بینی اینکهکدام کالا درخرید بعدی توسط مشتری خریداری خواهد شد؟
تجزیه و تحلیل وابستگی کالا: دانستن اینکه کدام یک از کالاها همراه محصولات دیگر خریداری خواهد شد. که با عنوان «تحلیل سبد خرید» نیز شناخته شده است.
مدلسازی کشش قیمتی و قیمت گذاری : تعیین قیمت بهینه برای کالایی معین، گاهی برای یک بخش مشخص از بازار. سازمان با درک رفتار مشتری می‌تواند تصمیمات بازاریابی اتخاذ کند که عبارتند از :
-
- اعمال تخفیف قیمت یا چشم پوشی از اجرت و حق الزحمه برای مشتریان کنونی.
-
- کوچک تر کردن و محدود کردن بازار هدف به تعداد کمتری از مشتریان و یا محصولات خاص.
-
- بستهبندی محصولات مرتبط با هم با قیمت ثابت برای فروش کالای بیشتر، افزایش کارایی و سودآوری فروش عرضی محصولاتی که به نظر میرسد با دیگر کالاها خریداری خواهد شد.
کلید تمام این تجزیه و تحلیلها، بخصوص برای به نتیجه رسیدن فعالیتها دانستن این نکته است که بهترین مشتریان شما چه کسانی هستند؟
۲-۸-۳) بهینهسازی کانالهای ارتباطی
سازمانها باید درباره چگونگی برقراری بهترین ارتباط با مشتریان، تصمیم گیری نمایند. مدیریت کانالهای ارتباطی به معنای بهینه کردن کانالهای درون محدوده از کانالهای خارج از محدوده ارتباط با مشتریان و انتخاب بهترین راهکار برای هر یک میباشد.
سفارشیسازی[۳۶]
سفارشی کردن قابلیت انطباق ارتباطات با مشتری بر پایه آگاهی از ترجیحات و رفتارهای او در زمان تعامل میباشد. شخصیسازی به تعبیر بیشتر افراد ، پیامهای مناسب یک مشتری بخصوص یا بخشی از مشتریان میباشد.
این پیامهای مناسب می تواند شامل همه چیز از جمله درج نام فروشگاه اینترنتی تا استفاده از جزئیات اطلاعات و سوابق مشتریان برای شخصی کردن محتوای وب سایت باشد. تکنولوژی شخصی کردن می تواند پیامها را برای افراد طوری سازماندهی کند که هر بار که مشتری از وب سایت بازدید می کند، اطلاعات شخصی او مانند نام و … را برای ایجاد یک ارتباط شخصی به کار گیرد.
تعامل اینترنتی با مشتریان: اینترنت به مشتریان سه راه جدید برای برقراری ارتباط با سازمان را میدهد.
وب چت[۳۷]
برقراری ارتباط تلفنی از طریق اینترنت
پست الکترونیکی[۳۸]
گفتگو از طریق وب
وب چت به بازدید کنندگان از وب سایت و فروشندگان امکان یک مکالمه نوشتاری در یک زمان در پنجره ای که توسط برنامه چت تهیه می شود را میدهد. و به سازمانها امکان میدهد یک ارتباط فرد به فرد با مشتری برقرار نماید.
گفتگوی تلفنی از طریق اینترنت[۳۹]
تسهیلات کال بک [۴۰]به مشتریان امکان می دهد که با وارد کردن شماره تلفن خود، امکان تماس و صحبت با نماینده فروش شرکت را از طریق اینترنت برقرار نمایند. این نوع تقابل با مشتری به سرعت پس از مراکز تلفنی مرسوم ،گسترش یافته ا ست.
پست الکترونیکی
مشتریان تمایل به فرستادن ایمیل دارند چون برای برقراری ارتباط با یک نماینده فروش در دسترس منتظر نمیمانند. سازمانها نیز به علت اینکه فروشندگان میتوانند در هر ساعت تعداد بیشتری ایمیل را نسبت به ارتباطات تلفنی پاسخ دهند، به آن علاقه بیشتری نشان می دهند.
۲-۹) مدل اجرایی مدیریت ارتباط با مشتری
علوی راد، بررسی تطبیقی مبانی فلسفۀ سیاسی جامعه‌گرایان و آیت‌الله مصباح یزدی، دانشگاه فردوسی مشهد، ۱۳۹۲
در این پژوهش، نگاهی تطبیقی بر مبانی فلسفۀ سیاسی دو مکتب غربی و اسلامی از میان منتقدان لیبرالیسم شده است. جامعه‌گرایان متشکل از مایکل سندل، السدیر مک‌اینتایر و چارلز تیلور نمایندگان طیف غربی و آیت‌الله مصباح یزدی به عنوان یک اسلام‌گرای سنتی نماینده‌ی منتقدان مسلمان این مکتب درنظر گرفته شده‌اند. مبانی فلسفه سیاسی جامعه‌گرایان و آیت‌الله مصباح یزدی در سه محور انسان‌شناسی، معرفت‌شناسی و نگرش هنجاری بررسی شده است. نتایج این مطالعه آن بود که آیت‌الله مصباح و جامعه‌گرایان در وجه سلبی اندیشۀ خود دغدغۀ مشترکی در انتقاد از فردگرایی افراطی لیبرالیسم داشته و آثار سوء آن را بر حوزه‌های انسان‌شناسی (خدشه در هویت)، معرفت‌شناسی (ذهنی گرایی) و هنجارها (خودمحوری اخلاقی و تضعیف شالودۀ اخلاقیات) خاطرنشان ساخته‌اند؛ اما نمایندگان این دو مکتب در وجه ایجابی اندیشۀ خود راه‌های متفاوتی را برای رفع آثار فردگرایی افراطی پیشنهاد کرده‌اند. جامعه‌گرایان مؤلفه‌های جامعه، تاریخ و همچنین ارزش (که بر ساخته‌ی جامعه است) را مؤثر معرفی می‌کنند و اراده و میل فردی را با آن ها محدود مینمایند. محلی گرایی و نقد جهان‌شمول‌گرایی لیبرالیسم از تأکید بر همین مؤلفه‌ها است که در اندیشۀ آنان پدید آمده است. علاوه بر این موارد جامعه‌گرایان ضمن نقد سکولاریسم، راه ارزش‌ها، ادیان و فرهنگ‌ها را به حوزۀ عمومی می‌گشایند. آیت‌الله مصباح یزدی در انسان‌شناسی خود برخلاف جامعه‌گرایان به اصالت فرد معتقد بوده و جامعه را موجودی اعتباری می‌داند. از این رو به جای جامعه، مؤلفه‌های مبدأ (پروردگار) و معاد را در کنار عنصر اراده و اختیار فردی ـ که البته در حالت مطلوب با دو مؤلفه‌ی پیشین محدود میشود ـ در برابر فردگرایی لیبرالی مطرح می‌کند. در نقطه‌ی مقابل جامعه‌گرایان، آیت‌الله مصباح یزدی در سنت باور به جهان‌شمول‌گرایی قرار دارد؛ اما مشابه با آنان به نفی سکولاریسم و حمایت از یک حوزۀ عمومی همراه با دین و ارزش‌ها می‌پردازد.
علیخانی، بررسی پیامدهای قصد نشدۀ برنامۀ درسی پنهان محیط اجتماعی مدارس دورۀ متوسطه،دانشگاه تربیت مدرس، ۱۳۸۲
وی در پژوهش خود به چهار نتیجۀ مهم دست یافت ۱- بین جوّ مدارس «باز و بسته»، «دخترانه و پسرانه»، «دولتی و غیر انتفاعی» تفاوت معنادار وجود دارد. ۲- جوّ مدارس پسرانه بسته‌تر از جو مدارس دخترانه است. ۳- جوّ مدارس غیرانتفاعی بسته‌تر از جو مدارس دولتی است. ۴- جوّ مدارس طبقات بالای اقتصادی – اجتماعی، بسته‌تر از سایر طبقات است. همچنین او عمده‌ترین پیامدهای پنهان مدارس با جوّ اجتماعی بسته‌تر را موارد زیر می‌دانست: ۱- تقویت روحیۀ اطاعت‌پذیری و همنوایی به جای تفکر انتقادی، ابتکار و خلاقیت در دانش‌آموزان ۲- تقویت رقابت انفرادی و نگرش منفی نسبت به انجام فعالیت‌های گروهی در دانش‌آموزان ۳- تقویت خودپندارۀ منفی و تضعیف اعتمادبه‌نفس در دانش‌آموزان.
چهری، مقایسه تعلیم و تربیت لیبرال و تعلیم و تربیت نئولیبرال، دانشگاه تربیت مدرس، ۱۳۸۳
چهری در این پژوهش به مقایسه تعلیم و تربیت لیبرال و تعلیم و تربیت نئولیبرال پرداخته است و به این نتیجه رسیده که تعلیم و تربیت لیبرال به کسب دانش به صورت فی نفسه ارزش قائل است اما تربیت نئولیبرال کسب دانش را وسیله‌ای برای تولید اقتصادی بیشتر می‌داند.
۲-۳- ۲- مقاله‌ها
امینی، مهدی‌زاده، ماشااللهی نژادوعلیزاده، بررسی رابطۀ بین مؤلفه‌های برنامۀ درسی پنهان و روحیۀ علمی دانشجویان، نشریۀپژوهش و برنامه‌ریزی در آموزش عالی، ۱۳۹۰
در این پژوهش هفت مؤلفه به عنوان مؤلفه‌های برنامۀ درسی پنهان در آموزش عالی در نظر گرفته شده است که شامل ساختار فیزیکی و معماری دانشگاه، ارتباط متقابل میان اعضای هیئت‌علمی و دانشجویان، قوانین و مقررات، روش‌های تدریس، محتوا، شیوه‌های ارزشیابی و جوّ اجتماعی است.نتایج نشان میدهد که بین تمام مؤلفه‌های برنامۀ درسی پنهان با روحیۀ علمی دانشجویان رابطه وجود دارد. بین دانشجویان زن و مرد نیز فقط در یک از مؤلفه‌ها (ارتباط متقابل میان اعضای هیئت علمی ودانشجویان) تفاوت معناداری وجود دارد.
پرچمی، اعتقاد دانشجویان به لیبرالیسم، علل و پیامدهای آن، فصل‌نامۀ فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه شهید بهشتی، ۱۳۸۹
این پژوهش بدون اینکه به نقد مبانی لیبرالیسم بپردازد به بررسی میزان اعتقاد دانشجویان به عقاید لیبرالیسم در مقابل اعتقادات اسلامی و برخی علل و پیامدهای آن پرداخته است. نتایج در این تحقیق نشان میدهد هرچه اعتقاد به لیبرالیسم بیشتر شده است رعایت اخلاق کاری، احساس مسئولیت در کار، هویت ملّی، مشروعیت نظام سیاسی، احساس مسئولیت در برابر انقلاب، تعهد اجتماعی، اعتماد اجتماعی و ترجیح هویت اسلامی بر هویت ملی کم‌تر و فردگرایی، فایده‌گرایی و ترجیح هویت قومی بر هویت ملّی بیشتر شده است. همچنین هر چه اعتقاد به لیبرالیسم بیشتر شده از موفقیت علمی، کارآمدی علمی، جامعه‌پذیری برای سایر نقش‌های اجتماعی، خلاقیت، توسعه‌یافتگی انسانی و در نهایت شاخص توسعه علمی دانشجویان کاسته شده است.
کریمی، برنامه درسی پنهان با تأکید بر تربیت اجتماعی. فصل‌نامه راهبردهای آموزش. ۱۳۹۱
در این پژوهش به بررسی ماهیت جنبه‌های مختلف برنامۀ درسی پنهان در بعد تربیت اجتماعی که شامل ساختار محیط آموزشی، جوّ اجتماعی آن و تعامل بین الگوهای مربّی و فراگیر استخراج میشود استفاده شده است و به آشکار سازی جنبه‌های بازدارندۀ تربیتی برنامۀ درسی پنهان بودند، پرداخته شده و در نهایت محقق به این نتیجه رسیده است که شناسایی جنبه‌های بازدارندۀ برنامۀ درسی پنهان با تأکید بر تربیت اجتماعی فراگیران می‌تواند به تحقق اهداف برنامه‌ریزی شده و آشکار تربیت اجتماعی محیط آموزشی کمک کند.
۲-۳-۳- کتاب
کاویانی، سبک زندگی اسلامی و ابزار سنجش آن، انتشارات پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، ۱۳۹۱
این کتاب دارای سه بخش کلی میباشد. کاویانی در بخش اول آن به بررسی دیدگاه‌های روان‌شناختیدر باب سبک زندگی، مفاهیم کلیدی و شاخص‌های سبک زندگی پرداخته است. او بخش دوم را به ترسیم مدل «درخت سبک زندگی اسلامی» و توضیح آن در سه عنوان «ریشه ها»، «ساقه» و «شاخه ها» پرداخته است و در بخش نهایی گزارشی در مورد ساخت آزمون سبک زندگی، اجراو به دست آوردن ویژگی‌های روان‌سنجی آن، دستاوردهای مفهومی و آماری (توصیفی و استنباطی) پژوهش و در نهایت مقایسه‌ای بین سبک زندگی از دیدگاه روانشناسان و از دیدگاه اسلام، انجام داده است.
مهدوی کنی، دین و سبک زندگی، انتشارات دانشگاه امام صادق، ۱۳۸۷
مهدوی کنی در این کتاب از منظری فرهنگی و ارتباطی، به بررسی نقش دین در تحوّلات فرهنگی- اجتماعی و در واقع تعامل دین با فرهنگ و جامعۀایران معاصر پرداخته است. در این پژوهش نگاهی ایجابی به مقولۀ رابطۀ دین و تحولات فرهنگی – اجتماعی شده است. یکی از دغدغه‌های اصلی این پژوهش، این بوده است که چگونه دین در شرایط گذار یک جامعۀ سنتی به جامعۀ نوین بازتولید میشود. با وجود تغییر شیوه‌ها، قالب‌ها، ابزار زندگی (بیشتر فرهنگ مادی) از یکسو و تحوّل در روابط، نهادها و ساخت‌های اجتماعی از سوی دیگر، چگونه هویت دینی افراد شکل میگیرد. در راستای پاسخ به این دغدغه، پژوهشگر به سبک زندگی، مفهوم لغوی و اصطلاحی، تعریف‌های مختلف صاحب‌نظران، مؤلفه‌های آن، سبک زندگی اسلامی و غیره پرداخته است.
۲-۳-۴- جمع‌بندی پیشینۀ پژوهش
از آنجایی که پژوهش‌های فوق همگی در حیطۀ پیشینۀ عام قرار دارند بیشتر در زمینۀ استحکام و قوام مبانی نظری در ذهن پژوهشگر مفید فایده بودند که با دیدی ژرف و گسترده به موضوع پژوهش حاضر نگاه شود. در از میان این پژوهش‌های ذکرشده، برخی به بررسی مکتب لیبرالیسم و مبانی فلسفی آن و وجوه تقابل این مکتب با اسلام پرداخته بودند که به روشن شدن ذهن نگارنده در این رابطه مفید فایده بودند. برخی نیز به روشن شدن شاخص‌ها یا مؤلفه‌های برنامۀ درسی پنهان کمک نمودند وعلاوه براین از این میان پژوهش‌هایی نیز بودند که نگارنده از آن ها در رابطه با فهم سبک زندگی، مؤلفه‌های آن و همچنین سبک زندگی اسلامی استفاده نمود. همچنین روشن شدن اهمیت دورۀ متوسطه نیز یکی دیگر از نتایج حاصل از مطالعۀ پژوهش‌های فوق بود. امّا علی‌رغم همۀ فواید ذکرشده نگارنده هیچ پژوهشی را نیافت که به صورت ویژه به بررسی سبک زندگی لیبرالیستی و تأثیر آن بر برنامۀ درسی پنهان به تحقیق پرداخته باشد یا به صورت خاص در مورد سبک زندگی لیبرالیستی و مقایسۀ آن با سبک زندگی اسلامی پرداخته باشد. ولی درعین‌حال همۀ پژوهش‌های فوق به نگارنده در داشتن مبانی روشن و مستحکم و نگرشی همه جانبه در چهار زمینۀ سبک زندگی، برنامۀ درسی پنهان، مکتب اسلام و لیبرالیسم و وجوه تقابل آن ها و پی بردن به اهمیت دورۀ متوسطه و ویژگی‌ها و نیازهای نوجوانان در این دورۀ آموزشی، کمک شایانی نمودند.
فصل سوم :
روش‌شناسی تحقیق
۳-۱- مقدمه
بشر همواره برای کسب دانایی روشهایی را ایجاد کرده است. روشهایی که با وجود آن‌هامی‌توان به نتایج علمی و درست دست یافت. امروزه علم به سرعت به سوی تخصصی شدن در حال حرکت است و به موازات این حرکت روش‌های پژوهش دائماً در حال تمایز یافتن از یکدیگرند. در علوم انسانی به عنوان یکی از شاخه‌های علم نیز به همین منوال تغییراتی ایجاد شده است. رشتۀ فلسفۀ تعلیم و تربیت به عنوان یکی از رشته‌هایی که در حوزۀ علوم انسانی قرار گرفته است دارای روش‌های پژوهش مخصوص و مختلف است. روشهایی که با فلسفه بسیار قرابت دارند و در واقع روشهایی فلسفی هستند که در تعلیم و تربیت به کار گرفته میشوند تا صبغۀ کاربردی بودن به خود بگیرند. به عقیدۀ نگارنده در حال حاضر برای رسیدن به نتایج علمی تنهاجمع‌آوری اطلاعات و در کنار هم گذاشتن آن ها کافی نیست. نیاز به روشهایی داریم که با تدوین اطلاعات جمع آوری شده، طبق سازوکارتعریف‌شده در آن روش‌ها و طی کردن مسیری منطقی به نتایج علمی و کاربردی برسیم. از آنجایی که پژوهش حاضر در قلمرو فلسفۀ تعلیم و تربیت است و این رشته نیز دارای روش‌های مختلفی است ما در این پژوهش برای پاسخ دادن به هر یک از سؤال‌ها، روش‌های متناسب با این مکتب‌ها را برگزیده‌ایم؛ بنابراین در این پژوهش، به چهار سؤال اصلی پاسخ خواهیم داد و برای پاسخ به این مکتب‌ها از دو روش استفاده نموده‌ایم.
۳-۲- نوع تحقیق
پژوهش حاضر را می‌توان از دو چشم‌انداز مورد بررسی قرارداد. از یک چشم‌انداز این پژوهش یک تحقیق بنیادی-کاربردی است و از منظری دیگر این پژوهش کیفی است.
در توضیح بیشتر این دو چشم‌انداز به بررسی آن‌هامی‌پردازیم. یکی از انواع تقسیم‌بندی پژوهش، تقسیم آن به دو نوع تحقیق کاربردیو تحقیق بنیادین است. این دو نوع تحقیق از نظر هدف و نتیجه‌ای که دنبالمی‌کنند از یکدیگر متفاوت هستند. هدف تحقیق کاربردی، جست و جوی دستیابی به یک هدف عملی و تأمین سعادت و رفاه تودۀ مردم و مطلوب بودن موضوع پژوهش است. از نظر نتیجه، در تحقیق کاربردی، عمدتاً در عرصه‌هایبرنامه‌ریزی، طرح و توسعه و شیوه‌های عملی فعالیت‌های اجرایی به کار می رود و در این زمینه‌ها مفید است؛ اما هدفی که تحقیق بنیادین دنبال می‌کند افزایش حیطۀ دانش و آگاهی بدون در نظر گرفتن ارزش آن در ایجاد تغییرات اجتماعی است. البته باید اشاره کرد که اگر چه ممکن است از نتایج تحقیق بنیادین به صورت کاربردی استفاده کرد اما هدف عمده و اساسی این نوع از تحقیقات مطلبی است که پیش از این اشاره کردیم چرا که به دلیل بالا بودن درجۀ انتزاع آن ها قابلیت کاربردی بودن کمتری دارند (دلاور، ۱۳۹۰، ص ۳۶). با توضیحاتی که ارائه گردید، می‌توان پژوهش پیش رو را با توجه به بخش اول عنوان این پژوهش یعنی «بررسی وجوه تقابل سبک زندگی اسلامی وسبک زندگی لیبرالیستی» بنیادین دانست چرا که دغدغۀ نگارنده در این قسمت از تحقیق بررسی و طرح مسائل بنیادینی است که باعث آگاهی بخشی به اولیاء و مربیان در زمینۀ شکل‌گیری سبک زندگی لیبرالیستی از طریق برنامۀ درسی پنهان و منجر شدن آن به تغییر در نگرش و بینش دانش‌آموزان، میشود. امّا با توجه به بخش دوم عنوان تحقیق یعنی «بررسی تأثیر سبک زندگی لیبرالیستی بر برنامۀ درسی پنهان دورۀ متوسطۀ کشور» پژوهش کاربردی نیز محسوب میشود چرا که در واقع این بخش وارد حیطۀ تعلیم و تربیت می‌شودکهاز عرصه‌های کاربردی است؛ بنابراین پژوهش حاضر از نوع تحقیقات بنیادی- کاربردی است؛ به عبارت دیگر برای رسیدن به هدف بخش اول عنوان، گام نخست، انجام پژوهشی بنیادین تشخیص داده شد تا بدین وسیله با ایجاد زیرساخت‌های فکری قوی و البته صحیح و دقیق بهساز و کارهای مناسب در زمینۀ تحول اجتماعی بخش دوم تحقیق برسیم.
تقسیم‌بندی پژوهش‌ها به پژوهش کیفی و کمی، از دیگر تقسیم‌بندی‌هایی است که در حیطۀ تحقیقات از آن استفاده میشود. این تقسیم‌بندی نشأت گرفته از مفروضات معرفت‌شناختی متفاوتی است که پژوهشگران دربارۀ ماهیت دانش علمی و چگونگی اکتساب آن در نظر می‌گیرند (گال، بورانگو گال، ۱۳۸۹، ص ۶۲). بر این اساس می‌توان گفت پژوهشگر در پژوهش‌های کمّی فرآیندی عینی را طی می‌کند و به منظور کسب نتیجه و سنجش پدیده‌ها، از اعداد و ارقام استفاده می کند. همچنین در این پژوهش این نظر مفروض است که از میان ابزارهای متعدد برای ثبت، ضبط و بیان واقعیت‌های اجتماعی و آموزشی، کارآمدترین و دقیق‌ترین ابزار، روش تجربی است چرا که با بهره گرفتن از تجزیه و تحلیل آماری، شناختی واقع‌بینانه از جامعه و نهادهای آن در اختیار پژوهشگر قرار میدهد؛ اما پژوهش کیفی بر ویژگی‌ها، پدیده‌ها، فرآیندها و آن دسته از معانی تأکید دارد که در قالب کمیت، مقدار، شدت یا فراوانی سنجیده نمی‌شود. این نوع پژوهش بر اساس جمع آوری نظام‌مند، سازماندهی و تفسیر مطالبی است که حاصل مشاهده‌ها و مصاحبه‌ها است و به منظور بررسی معانی نهفته در پدیده‌های اجتماعی به کار گرفته میشود. به این منظور در این نوع از پژوهش، برای درک واقعیت موضوع پژوهش به صورت جامع و در محیط واقعی مورد بررسی قرار میگیرد (نصر و شریفیان، ۱۳۸۶، ص ۴۵).
از آنجایی که پژوهش حاضر از اعداد و ارقام استفاده نمی‌کندو به جمع‌آورینظام‌مند، سازماندهی، مطالعۀ موارد و تفسیر مطالب مربوط به سه حیطۀ لیبرالیسم، سبک زندگی و برنامۀ درسی پنهان و همچنین ارتباط‌های موجود این سه مفهوم با یکدیگر می‌پردازد، از نوع کیفی محسوب میشود. همچنین در پژوهش پیش‌رو مقاصد و برداشت‌های پژوهشگر در رابطه با سه حیطۀ ذکرشده نقش عمده‌ای دارد و یافته‌های موردی از طریق جست و جوی موارد مشابه دیگر تعمیم داده میشود. در نهایت در این تحقیق سعی شده است با ترسیمیک شبکۀ معنایی از طریق سه مفهوم یادشده، به سؤالات پاسخ داده شود.
۳-۳- روش تحقیق
در این تحقیق به صورت کلی و در مجموع از روش تحلیلی- توصیفی استفاده شده است. امّا برای توضیحات بیشتر و دقیق‌تر به شرح روش تحقیق هر یک از سؤالات می‌پردازیم.
۳-۳-۱- روش تحقیق سؤال اول، دوم و چهارم
برای پاسخ به سؤال نخست (سبک زندگی لیبرالیستی چه ویژگی‌هایی دارد؟)، سؤال دوم (سبک زندگی اسلامی چه ویژگی‌هایی دارد؟) و سؤال چهارم (سبک زندگی لیبرالیستی چه برنامۀ درسی پنهانی را تولید می‌کند؟)، از روش توصیفی استفاده شده است. امّا تحقیقات توصیفی از نظر شیوۀ نگرش به دو دسته تقسیم میشوند:
الف)تحقیقات توصیفی محض: در این نگرش محقق صرفاً به کشف و تصویرسازی ماهیت و وضعیت موجود مسئله می‌پردازد.
ب) تحقیقات توصیفی-تحلیلی: محقق علاوه بر تصویرسازی آنچه هست به تشریح و تبیین دلایل چگونه بودن و چرایی وضعیت مسئلهمی‌پردازد (حافظ نیا، ۱۳۸۶، ص ۶۵).
پژوهش حاضر در دستۀ دوم قرار میگیرد؛ به عبارت دیگر این پژوهش توصیفی و از میان دو نوع آن، در دستۀ توصیفی- تحلیلی قرار میگیرد. در این روش هدف، توصیف عینی، واقعی و منظم خصوصیات یک موقعیت یا یک موضوع است. در اینگونه تحقیقات، پژوهشگر سعی می‌کند تا آنچه هست را بدون هیچ‌گونه دخالت یا استنتاج ذهنی گزارش دهد و نتایج عینی از موقعیت بگیرد. قلمرو این نوع تحقیق را متن‌های مکتوب، شفاهی و تصویری درباره موضوعی خاص تشکیل میدهد؛ نظیرکتاب‌ها، مقاله‌ها، روزنامه‌ها، مجله‌ها، مطالب نوار و فیلم، سخنرانی‌ها، اوراق امتحانی، تصاویر، تابلوها، عکس‌های معمولی، عکس‌های هوایی، تصاویر ماهواره‌ای، نقشه‌ها، پرسشنامه‌ها. محقق در چنین تحقیقی به دنبال تجزیه و تحلیل و توصیف مطالب است (همان).
۳-۳-۲- روش تحقیق سؤال سوم
برای پاسخ به سؤال سوم در این تحقیق که عبارت است از بررسی وجوه تقابل سبک زندگی لیبرالیستی با اسلام، از روش تحلیل تطبیقی استفاده شده است. به باور ریوکس(ترجمۀ ضرغامی، سجادیه و قائدی، ۱۳۹۱، ص ۴۵)، تحلیل تطبیقی، مقایسۀ تحلیلی میان افراد، گفت و گوها، گزاره‌ها، مجموعه‌ها، موضوع‌ها، گروه‌ها یا دوره‌های زمانی است که شباهتها و تفاوت‌هایآن‌ها را آشکار می‌کند. در دانشنامۀ پژوهش کیفی گیون، بخش اصلی تحلیل تطبیقی، «تحلیل تطبیقی پیوسته» خوانده‌شده و آمده است: «در فرایند تحلیل تطبیقی پیوسته، بخشی از داده ها همچون یک مفهوم یا یک گزاره، با دیگر مفهومها یا گزاره ها، مقایسه می شود تا شباهتها و تفاوتهای آن ها آشکار شود. با جداسازی و مقایسۀ پیوستۀ مفهومها و گزاره ها، امکان گسترش الگوی مفهومی مهیامی شود که نشان دهندۀ رابطه های گوناگون میان مفهومها یا گزاره ها است».
این روش دارای مراحل زیر است:
-
- مرحلۀ توصیف: پژوهنده به توصیف نمودها و پدیده‌های مورد تحقیق بر اساس شواهد و اطلاعاتی که از منابع مختلف چه از طریق مشاهده و یا مطالعۀ اسناد و گزارش‌ها دیگران به دست می‌آورد می‌پردازد. به عقیدۀ بردی مرحلۀ توصیف، مرحلۀ یادداشت‌برداری و تدارک اطلاعات کافی برای بررسی در مراحل بعدی است.
-
- مرحله تفسیر، این مرحله شامل بررسی اطلاعاتی است که در مرحلۀ اول پژوهشگر به توصیف آن پرداخته است.
-
- مرحله هم جواری، در این مرحله اطلاعاتی که از مرحله یک و دو به دست آمده طبقه‌بندی میشود و کنار هم قرار می‌گیرند و چهارچوبی برای مرحله بعدی یعنی مقایسه تشابهات و تفاوت‌ها فراهم می‌کند. به عقیده بردی پژوهنده می‌تواند به فرضیه تحقیقی خود دست یابد. علاوه بر این باید تأکید نمود که در پژوهش حاضر با توجه به هدف تحقیق، صرفاً به تفاوت موجود میان این دو مکتب پرداخته شده است.
-
- مرحله مقایسه، در این مرحله مسئله تحقیق به طور دقیق و با توجه به جزئیات در زمینه تشابهات و تفاوت‌ها بررسی و مقایسه میشود (آقازاده، ۱۳۸۲،صص۲۱۱-۲۱۳).
در پژوهش حاضر نیز ابتدا از طریق مطالعۀ اسناد و گزارش‌هایموجود (پایان‌نامه‌ها، مقالات، کتاب‌ها و غیره) در زمینۀ مبانی فکریلیبرالیسم و مبانی فکری اسلام، به یادداشت‌برداری و تدارک اطلاعات کافی در هر دو زمینه پرداخته شده و سپس در مرحلۀ دوماز طریق استنباط اصول از مبانی فکری دو مکتب اسلام و لیبرالیسم گزاره‌های متناظر استخراج شدند؛ و در مرحلۀ سوم این اصولرا در کنار یکدیگر قراردادیم تا زمینۀ مشخص شدن تفاوتهای موجود در مبانی فکری لیبرالیسم و مبانی فکری اسلام در چهار مقولۀ جهان شناسی، انسان‌شناسی، ارزش‌شناسی و معرفت‌شناسی و به پیرو آن در شاخص‌های اوقات فراغت، روابط انسانی و پوشش برای شکل‌گیری مرحلۀ چهارم ایجاد شود. نهایتاً در مرحلۀ چهارم به مقایسۀ مبانی این دو مکتب و شاخص‌های منتخب پرداخته و تفاوتهای این دو مکتب در زمینه‌هایذکرشده مشخص شد تا پژوهش این فرض خود را که مبانی فکری لیبرالیسم و در نتیجه سبک زندگی حاصل از این مبانی فکری با مبانی فکری موجود در اسلام تقابل آشکاری دارند اثبات کند.
حاکمیت قانون
پاسخ دهی
پاسخ دهی
حساسیت در برابر نیاز فقرا
مداخله مدنی و شهروندی
وفاق گرایی
مدیریت غیر خشن
اثر بخشی و کارایی
مدیریت عمومی قوی , اثر بخشی هزینه , مدیریت مالی صحیح
کارایی
بینش استراتژیک
رهبری سیاسی
بینش استراتژیک , توسعه انسانی پایدار, پایداری, امنیت
منبع :(Rakodi,2003,536)
بهترین و جامع ترین سند در این زمینه مطالعات و بررسی های سازمان ملل است زیرا مفهوم حکمروایی شهری در سالهای اخیر در کانون توجه این سازمان قرارگرفته است . به طور مشخص ,سازمان ملل در دومین کنفرانس مربوط به سکونتگاه های انسانی , در سال ۱۹۹۶ در استانبول ,در دستور کار هابیتانت , براین نکته تاکید کرده است که در جهت استقرار حکمروایی شهری در شهرهای جهان قدم بردارد , این سازمان شعار خود را ؛فعالیت های جهانی برای حکم روایی شهری خوب قرار داده است. در عین حال سازمان ملل در چارچوب فعالیت های خود به منظور استقرار حکمروایی شهری در شهر های جهان و در قالب برنامه ابتکار عمل حکمروایی شهری در بیانه ای که می توان آن را منشور حکمروایی شهری نامید , اصول نه گانه زیر را به عنوان معیارها وویژگی های حکمروایی خوب برشمرده است , که این شاخص ها به ترتیب عبارتند از:
۱- مشارکت شهروندان مشارکت یکی از ستون های اساسی دموکراسی است و نوستالژی دموکراسی آتنی از آن روی همچنان در اذهان باقی مانده است که یاد آور مشارکت آزاد وبرابر مردم در میدان عمومی آتن , مشهور به آگورا بوه است ( انصاری , ۱۳۸۴ : ۷۲ ) . در واقع منظور از مشارکت , قدرت تاثیر گذاردن برتصمیم گیری ها و سهیم شدن شهروندان در قدرت است . مشارکت فقط به حمایت مردم از تصمیم گیران و تایید سیاست های آنان محدود نمی شود , بلکه فرایندی است که در آن شهروندان و مسولان در تصمیم گیری های شهری سهیم می شوند ( برک پور , ۱۳۸۶ : ۵۰۱ ) .
۲- منظور از قانونمندی در تصمیم گیری شهری , وجود قوانین کارآمد , رعایت عادلانه ی چارچوب های قانونی در تصمیم گیری و دور بودن دست افراد غیر مسوول از تصمیم گیری هاست . پایبندی به قانون , مستلزم اگاهی شهروندان از قانون و همچنین احترام مسوولان به قانون است (برک پور , ۱۳۸۶ : ۵۰۲). برقراری شرایط و زمینه های لازم برای تعامل بین عناصر مدیریت شهری که شامل شهروندان , نهادهای اداره کننده شهر , شورای اسلامی و بخش خصوصی است و نیازمند قرار گرفتن برمدار قانون مندی است ( صرافی و عبد اللهی , ۱۳۸۷ :۱۱۵ ) .
۳-شفافیت ؛ نقطه مقابل پنهان کاری در تصمیم گیری است . پنهان کاری , امکان بروز فساد در تصمیم گیری را افزایش می دهد , حال آنکه شفافیت مانع از گسترش آن میشود . این معیارها برگردش آزاد اطلاعات و سهولت دسترسی به آن , وضوح اقدامات و آگاهی مستمر شهروندان از روندهای موجود استوار است .( برک پور , ۱۳۸۶ : ۵۰۲ ) . به نظر پپینریو ( ۱۹۹۵ ) یک مبنای اصلی برای اعتماد سازی میان دولت و ملت , شفافیت است ( پاداش و دیگران , ۱۳۷۶ : ۷۴ ) .
۴-مسئولیت و پاسخ گویی ؛ این معیار برمسوول بودن وبه عبارت گویا تر , حساب پس دادن مسوولان و تصمیم گیران در قبال شهروندان استوار است(برک پور , ۱۳۸۶ :۵۰۲ ) .هرگونه برنامه اصلاحی برای به سازی کیفیت حکومت نیازمند بدل توجه به دو ارزش اساسی , یعنی به حساب آوردن (شمول ) مردم و پاسخ گویی حکومت به آنهاست (http://web.worlbank.org ) .واژه پاسخ گویی تقریبا با مسولیت پذیری معادل است و به معنای حساب پس دهی است.
۵-جهت گیری توافقی ؛ شهر عرصه گروه ها و منافع مختلف و گاه در حال ستیز با یکدیگر است . منظور از اجماع سازی , تعدیل و ایجاد توافق منافع مختلف است . این کار مستلزم وجود ارتباط وتلاش مشترک میان سازمانهای دولتی , شهروندان و سازمان های غیردولتی است .
۶- عدالت وانصاف ؛ منظور از عدالت ایجاد فرصت های مناسب برای همه شهروندان در زمینه ارتقای وضعیت رفاهی خود , تلاش در جهت تخصیص عادلانه منابع و مشارکت اقشار محروم در اعلام نظر و تصمیم گیری است( برک پور,۱۳۸۶: ۵۰۲).
۷- کارایی واثر بخشی ؛ سازمان ملل , کارایی و اثر بخشی را چنین تعریف کرده است : فرایند ها ونهادها , نتایجی را به بار آورده اند که نیازها را تامین کرده و در عین حال موجب استفاده بهینه از منابع بشود ( خیر خواهان و میدری , ۱۳۸۳ : ۵۰۲ ) .
۸- پذیرا بودن و پاسخ ده بودن ؛ این معیار دو نکته مکمل را در بردارد . مسوولان شهری بایدهم نیازها وخواستهای شهروندان را در یابند و بپذیرند و هم نسب به آن واکنش و پاسخ مناسب را از خود نشان دهند. بنابراین همسویی خواسته های شهروندان و اقدام مسوولان ضروری است ( برک پور ,۱۳۸۶: ۵۰۲).
۹- بینش راهبردی ؛فرا رفتن از مسائل روزمره شهر وپرهیز از غرق شدن در آنها , مستلزم وجود بینشی گسترده و دراز مدت نسبت به اینده یا داشتن بینشی راهبردی در زمینه توسعه شهری است .حکمروایی می تواند به عنوان نتیجه کارامد ی نهاد هایی یک اجتماع به نظر آید . اگر نهادها مناسب و موثر باشند , نتیجه حکمروایی باید خوب باشد .
با توجه به شاخص های یاد شده , چنین می نماید که حکمرانی خوب , ویژگی برجسته حکومت های دموکراتیک است و بی دموکراسی حکمرانی خوب تحقق نمی یابد .
حکم روایی خوب شهری به نحوی ناگسستنی با رفاه شهروندان پیوند دارد و هدف آن فراهم نمودن بستر دسترسی زنان و مردان و کلیه اقشار جامعه به منافع و حقوق شهروندی است . حکمرانی شهری خوب برپایه حقوق شهروندی , تاکید می کند که هیچ مرد , زن یا کودکی را نمی توان از دسترسی به ضرورت های زندگی شهری , شامل پناهگاه مناسب , امنیت مسکن , آب سالم , بهداشت , محیط پاکیزه , سلامتی , آموزش و تغذیه , اشتغال وامنیت عمومی و تحرک باز داشت و زمینه رشد و شکوفایی استعدادهای افراد جامعه و بهره گیری بهینه از منابع را برای نیل به رفاه , پیشرفت , نظم , امنیت و سلامتی فردی و اجتماعی فراهم می کند .
شکل شماره(۱-۲):ساخت الگوی حکمرانی خوب
قانونمداری
منابع
نیاز ها و تقاضاها
حکومت محلی
شهروندان ,بازار
خدمات و زیرساخت ها
پاسخگویی
رهبری
منبع (اسماعیل زاده ۱۳۸۸ :۱۲۸ )
۲-۳-۴-شاخص های حکمروایی در ایران
الگوی مدیریت مجموعه شهری در دو سطح ؛ یکی سطح منطقه ای ( مجموعه شهری ) است که کل مجموعه شهری را در برمی گیرد و دیگری سطح محلی است که شهرداری های هر کدام از شهرها و شهر ک های موجود در مجموعه شهری را شامل می شوند . در این مطالعات , اهداف کلانی که در گزینش الگوی مناسب برای نظام جامع مدیریت مجموعه های شهری در نظر گرفته شده است . تطابق اهداف کلان بیان شده برای تدوین نظام جامع گفته شده , با معیارهای حکم روایی خوب شهری در ایران مشتمل بر: مشارکت شهروندان , اثر بخشی و کارایی و پذیرا بودن و پاسخ ده بودن , مسولیت و پاسخگویی , شفافیت , قانون مندی , جهت گیری توافقی , عدالت , بینش راهبردی و تمرکز دایی نشان می دهد هر یک از معیارهای نام برده مفهومی دارد که در نظام یکپارچه در تعامل با یکدیگر نظام مدیریت شهری مبتنی برحکمروایی خوب را تشگیل می دهد . در ادامه هر یک از معیارهای یاد شده به عنوان معیارهای مطلوب حکمروایی شهری در شهر های ایران معرفی می شوند ( برک پور , ۱۳۸۵ : ۵۰ ).
ا-منظور از مشارکت قدرت تاثیر گذاردن برتصمیم گیری ها و سهیم شده شهروندان در قدرت است . مشارکت فقط به حمایت مردم از تصمیم گیران و تایید سیاست های آنان محدود نمی شود . بلکه فرایندی است که در آن شهروندان و مسولان در تصمیم گیری شهری سهیم می شوند .
روش پژوهش در کشف حقایق و شناخت مسائل، ضرورتی اجتناب ناپذیر است. از همین رو فلاسفه، علما و پژوهشگران رشته‌های مختلف علمی همواره در پی یافتن و ابداع روش‌های پژوهشی بوده اند که از صحت و اطمینان بیشتری برای رسیدن به حقیقت و تشخیص مسائل برخوردار است. معرفی روش شناسی، بخش مهمی از هر کار پژوهشی را تشکیل می دهد. در واقع آنچه یک پژوهش و نتایج آن را معتبر می سازد، بکارگیری مناسب ترین روش برای انجام آن می باشد(نادری و سیف نراقی، ١٣٨۵).
اعتبار نتایج هر پژوهشی در بعد وسیعی متاثر از روش انتخاب شده برای آن می باشد و انتخاب این روش به عواملی چون ماهیت اهداف پژوهش، سوال‌ها، امکانات پژوهش و غیره بستگی دارد. در اصل پژوهش با یک یا چند سوال ویژه که اغلب اهدافی را در بر دارد، شکل می گیرد. برای یافتن پاسخ سوال‌ها که همانا دستیابی به اهداف پژوهش می باشند، داده‌ها از طرق مختلف جمع آوری و با ابزارهای متناسب تجزیه و تحلیل می شوند، از این رو در این فصل، روش پژوهش، جامعه آماری، حجم نمونه و روش نمونه گیری، روش جمع آوری اطلاعات، ابزار گردآوری اطلاعات، روایی و پایایی ابزار، متغیر‌های پژوهش، فرضیه‌ها و روش‌های مورد استفاده در تجزیه و تحلیل داده‌ها، معرفی خواهد شد. سعی بر آن است که اطلاعات دقیق و روشنی در مورد پژوهش ارائه شود تا هر پژوهشگر دیگری صرف نظر از زمینه فکری خویش، به راحتی بتواند این پژوهش را تکرار و نتایج مشابهی را کسب نماید.
روش تحقیق
پژوهش حاضر از لحاظ هدف کاربردی، از نظر شیوه گرد آوری داده‌ها از نوع تحقیقات توصیفی می باشد که از روش زمینه یابی بهره گرفته است.
تحقیق زمینه یابی یا پیمایشی عبارت است از مشاهده پدیده‌ها به منظور معنا دادن به جنبه‌های مختلف اطلاعات جمع آوری شده. زمینه یابی یک فرایند پژوهشی است که به منظور جمع آوری اطلاعات درباره این موضوع‌ها که گروهی از مردم چه می داند چه فکر می کنند و یا چه کاری انجام می دهند اجرا می شود(حسن زاده، ۱۳۸۹) .
جامعه آماری
جامعه آماری عبارت است از افراد یا واحد‌هایی که دارای حداقل یک صفت مشترک باشند(دلاور، ۱۳۸۳).
در این پژوهش جامعه آماری عبارتست از کلیه گلکاران مشغول به پرورش گل و گیاهان زینتی در شهرستان کرج در سال ۱۳۹۲، که بر اساس آمار جهاد کشاورزی این شهرستان این جامعه شامل ۱۴۰ نفر می باشد. جدول ٣-١، جامعه آماری را به تفکیک نوع تولید نشان می دهد:
جدول ٣-١: فراوانی و درصد فراوانی جامعه آماری
| درصد فراوانی | فراوانی | نوع تولید | ردیف |
| ۱۸ % | ۲۵ | آپارتمانی | ۱ |
| ۸۲ % | ۱۱۵ | فضای باز | ۲ |
| ۱۰۰ % | ۱۴۰ | مجموع |
برآورد حجم نمونه و روش نمونه گیری
در این پژوهش به علت محدود بودن جامعه آماری، کل جامعه مورد بررسی قرار گرفت. از این رو، از روش سرشماری استفاده شد.
روش جمع آوری اطلاعات
در این پژوهش برای جمع آوری اطلاعات مورد نیاز از دو روش بهره گیری شده است:
الف) روش کتابخانه ای: جهت مطالعه مبانی نظری موضوع پژوهش و دستیابی به اطلاعات از طریق کتب، مقالات، پایان نامه‌ها و نشریات داخلی و خارجی و همچنین شبکه اینترنت، از این روش استفاده گردید.
ب) روش میدانی: در این روش با بهره گرفتن از پرسشنامه محقق ساخته، با در نظر گرفتن اهداف اختصاصی تحقیق، گویه‌های پرسشنامه در ابعاد مختلف طراحی شد که پس از طراحی، اصلاح و تائید روایی و پایایی آن، پرسشنامه نهایی در اختیار پاسخگویان قرار گرفت. پس از اجرای پرسشنامه‌ها در بین جامعه آماری، مجموع داده های خام جمع آوری شده به کامپیوتر وارد و از طریق نرمافزار آماری SPSS 19 مورد تحلیل قرار گرفته است.
ابزار گردآوری اطلاعات
پس از آنکه مفاهیم و فرضیه‌های تحقیق به طور دقیق شکل گرفت، قدم بعدی تهیه ابزار تحقیق برای جمع آوری اطلاعات است. در تحقیق حاضر، پرسشنامه تنها ابزار تحقیق بوده است که با توجه به مطالعات نظری، کتابخانه ای و مطالعه مقاله‌ها و پایان نامه‌های مختلف در قالب عوامل مطرح شده در چارچوب نظری و برای آزمون فرضیه‌ها، تدوین و به کار گرفته شد. پرسشنامه محقق ساخته این تحقیق از یک مقدمه و دو بخش به شرح زیر تشکیل شده است:
بخش نخست) مقدمه:
در این قسمت توضیح مختصری درباره پژوهش، جهت آشنایی آزمودنی‌ها با پرسشنامه و گویه‌های آن توضیحاتی ارائه شده است.
بخش دوم) سوالات جمعیت شناختی:
در سوالات این بخش سعی شده است که اطلاعات کلی و جمعیت شناختی در رابطه با آزمودنی‌ها نظیر جنسیت، سن و سطح تحصیلات جمع آوری گردد.
بخش سوم) سوالات اصلی:
در این قسمت دیدگاه و نظر پرورش دهندگان گل و گیاهان زینتی، در قالب ۳۳ گویه به شرح جدول ۳-۲، اندازه گیری می شود. هر گویه دارای مقیاس ۵ درجه ای لیکرت و دامنه تغییرات آن بصورت ۵-۱ می باشد. آزمودنی برای انتخاب گزینه خیلی کم ۱ امتیاز، کم ۲ امتیاز، متوسط ۳ امتیاز، زیاد ۴ امتیاز و خیلی زیاد ۵ امتیاز کسب می نماید. جدول ۳-۲، تناظر متغیر‌های پژوهش را با گویه‌های پرسشنامه نشان می دهد:
