۳-۲-۱ تعیین گستره خطی دستگاه اسپکترومتر جذب اتمی
به منظور دستیابی به گستره خطی دستگاه اسپکترومتر جذب اتمی در غلظتهای متفاوت جیوه، منحنی کالیبراسیون دستگاه اندازه گیری شد برای این کار محلولهایی از غلظتهای متفاوت جیوه تهیه وسپس مقادیر جذب آنها اندازه گیری گردید. پاسخ دستگاه در گستره غلظتی (ppm 25 -250) به طور خطی بدست آمد. معادله منحنی ۰۰۱۷/۰ - x 0004/ 0y= و ۹۹۹/۰R= می باشد. نمودار آن در شکل(۳-۹) قابل مشاهده می باشد.

شکل ۳-۹ نمودار گستره خطی دستگاه اسپکترومتر جذب اتمی در طول موج ۷/۲۵۳ نانومتر
۳-۲-۲ نتایج استخراج مایسلی جیوه با روش جذب اتمی
به منظور رسیدن به نتایج بهتر چندین پارامتر مورد بررسی قرار گرفتند که عبارتند ازpH ، غلظت سورفکتانت، دما٬ سرعت سانتریفیوژ که همان شرایط بهینه بخش اول بدست آمد.
۳-۲-۳ منحنی کالیبراسیون روش با دستگاه جذب اتمی
جهت ترسیم منحنی کالیبراسیون یک سری بالن ۲۵ میلی لیتری که پس از به حجم رساندن حاوی غلظتهای متفاوت جیوه، تریتون X-114 (45/ 0% حجمی /حجمی)، لیگاند دی تیزون(۲۰برابر غلظت جیوه) و بافر با ۵pH= تهیه شدند. سپس ۵/۱۲ میلی از محلول در لوله سانتریفیوژ ریخته شد و به مدت ۱۰ دقیقه در دمای ۵۵ درجه سانتیگراد حرارت داده شد و در سرعت ۴۰۰۰ دور بر دقیقه به مدت ۱۰ دقیقه سانتریفیوژ شد، به دنبال آن به مدت ۳۰ دقیقه در حمام یخ سرد گردید تا فاز غنی از سورفکتانت ویسکوز شود. فاز آبی با سرریز کردن بطور کامل جدا شد. با بهره گرفتن از پی پت برای کاهش چسبندگی فاز غنی از سور فکتانت و آسان کردن نمونه برداری ۴/۰ میلی لیتر اتانول و اسید نیتریک (۱:۱) به فاز غنی از سورفکتانت اضافه گردید و به دنبال آن میزان جذب با دستگاه اسپکترو متر جذب اتمی در طول موج ۷ /۲۵۳ نانومتر اندازه گیری شد. منحنی با معادله
۰۰۱/۰+ x33 00/0 ,y=999/0 R= حاصل گردید. نتایج این بررسی که در شکل(۳-۱۰) نشان داده شده است.
شکل۳-۱۰ منحنی کالیبراسیون با دستگاه جذب اتمی در شرایطی که تریتونX-114 (45/ 0% حجمی /حجمی)،۵= pH، سانتریفیوژ ۴۰۰۰ دور بر دقیقه به مدت ۱۰ دقیقه و حمام در دمای ۵۵ درجه سانتیگراد تنظیم شد.
۳-۲-۴ ارقام شایستگی
۳-۲-۴-۱ بررسی تکرار پذیری روش با دستگاه جذب اتمی
همانند بخش قبل محلول های باغلظت جیوهppm) 35) در شرایط تهیه گردید. میانگین بازیابی ۶ اندازه گیری (۱۱۷/۰) می باشد. نتایج این بررسی در جدول(۳-۵) نشان داده شده است.
جدول۳-۵ نتایج بدست آمده برای تکرارپذیری روش با دستگاه جذب اتمی

۳-۲-۴-۲ بررسی حد تشخیص و دامنه خطی روش با دستگاه جذب اتمی
برای تعیین دامنه خطی روش محلول های شاهد در شرایط بهینه تهیه شد. حد تشخیص:۵۷/۴ ودامنه خطی) ppm 10-60 ( بدست آمد. نتایج این بررسی در جدول (۳-۶) قابل مشاهده است.
جدول ۳-۶ نتایج بدست آمده بررسی حد تشخیص روش با دستگاه جذب اتمی

۳-۲-۵ فاکتور غنی سازی :

مطابق رویه جاری بورس تهران، سود سالیانه سهام متعلق به کسی است که یک هفته قبل از تشکیل مجمع عمومی مالک سهام بوده است. به همین دلیل شرکتها یک هفته قبل از تشکیل مجمع عمومی شان از بورس می خواهند از نقل و انتقال سهام امتناع کنند و لیست سهامداران را به شرکت اعلام دارد.
کارگزاران و نمایندگان آنها نمی توانند سهام را به حساب خود یا همسر و فرزندان صغیر خود خریداری کنند.
پس کارگزاران مثل حق العمل کار به نام خود و به حساب دیگری معامله می کنند.
البته معاملات گروهی نیز توسط کارگزار انجام می شود:
خرید یک باره سهام این امکان را برای کارگزاری فراهم می کند که بدون اتلاف وقت به جای ورود چندین دستور خرید با حداکثر سرعت، یک دستور را وارد سیستم کرده و سهم خاصی را خریداری نماید اما مهم ترین ایراد آن، عدم رعایت نوبت خرید سهام است. در این نوع معاملات کارگزار بدون توجه به رعایت نوبت دستور خرید سهامدارانی که زودتر اقدام کرده اند به تخصیص سهم می پردازد و کارگزار تصمیم گیرنده نهایی است. از آنجا که تخصیص سهم به متقاضیان مستلزم انجام کار یکسان با در آمد ناهمسان می باشد طبیعی است که پاره ای از کارگزاران در راستای حفظ منافع خودهم که شده در خرید گروهی سهام از سهامدار بزرگ خود حمایت می کنند و موجبات نارضایتی سایر سهامداران را فراهم می آورند.

فراهم نمودن سیستم نقل و انتقال الکترونیکی سفارش های خرید و فروش ،ارائه حسابهای مشتریان بصورت الکترونیکی، ارتقاء دانش فنی و تخصصی کارگزاران جهت مشاوره و ارائه خدمات تحلیل گری مالی از جمله راهکارهای کاهش نارضایتی سرمایه گذاران در بازار سرمایه میباشد
۲- بهره گیری از فناوری اطلاعات دربازار بورس تهران^[۳۵]
فناوری اطلاعات شاخه ای از فناوری است که با بهره گرفتن از سخت افزار ، نرم افزار و شبکه افزار مطالعه و کاربرد داده و پردازش آن را در زمینه های ذخیره سازی ، دستکاری ، انتقال ، مدیریت، کنترل و داده آمایی خودکار امکان پذیر می سازد. گسترش و بکارگیری این فناوری نیازمند رویکردی راهبردی و مدیریتی در عرصه سازمانهای عمومی و خصوصی کشور می باشد. تربیت نیروهای متخصص که ضمن آشنایی با اصول و کاربردهای فناوری، نگرش راهبردی و سیستمی به مقوله فناوری اطلاعات داشته باشند لازمه گسترش بکارگیری فناوری اطلاعات در عرضه اجتماع میباشد. یکی از کاربردهای فناوری اطلاعات دادوستد الکترونیک سهام می باشد که با توجه به فعالیت روبه گسترش بورس در کشورمان بسیار حائز اهمیت میباشد.
دادوستد الکترونیکی سهام در ایران در تاریخ ۲۴/۹/۸۲ توسط بانک توسعه صادرات به اجرا در آمد.
مراحل خرید و فروش اینترنتی سهام در بانک توسعه صادرا ت شامل افتتاح حساب نزد هر یک از شعب بانک توسعه صادرات ایران، دریافت کدشناسایی و کلمه عبور از شعبه مربوطه و سپس اقدام از طریق سایب اینترنتی است.
عملیات خرید می تواند کاملاً غیر حضوری انجام گیرد و کارگزار پس از انجام عملیات درخواست شده توسط مشتری اطلاعیه الکترونیکی خرید را به آدرس پست الکترونیکی خریدار ارسال می کند.
برای فروش نیز در صورتی که برگه های سهام نزد کارگزار مربوط باشد وی می تواند با مراجعه به سایت www.wdbi.ir درخواست فروش را برای کارگزار ارسال نماید. بر این اساس کارگزار پس از دریافت درخواست مربوط به فروش سهام مورد نظر اقدام می نماید.
برای این منظور متقاضی، فرم الکترونیکی فروش سهام را پر کرده و درخواست خود را از طریق اینترنت ارسال می نماید. کارگزار پس از فروش سهام مبلغ مربوط را به شماره حساب اعلام شده توسط مشتری واریز می نماید و اعلامیه فروش سهام به طور خودکار به آدرس پست الکترویکی متقاضی ارسال می شود.
بحث امنیت اطلاعات در دادوستد الکترونیکی سهام بسیار حائز اهمیت است و سهامداران همواره در مورد حفظ اطلاعات محرمانه خود در زمینه دادوستد نگرانی دارند. در ایران بانک توسعه صادرات با بهره گیری از گواهینامه دیجیتال بین المللی، کانال اطلاعات مشتریان را از طریق رمز کردن، تصدیق اصالت و کدهای تصدیق پیام حفظ می کند و لذا مشتریان می توانند، براحتی با برقرارری «ارتباط امن» و اطمینان از حفظ محرمانه بودن اطلاعات خود، از خدمات الکترونیکی بانک توسعه صادرات ایران، استفاده نمایند.
در بحث دادو سند الکترونیک مباحث زیر بسیار حائز اهمیت است:
- ارتباط امن - محافظت از اطلاعات محرمانه - تعیین هویت و تصدیق اصالت موفقیت آمیز - ایجاد زیر ساختهای امنیتی
پروتکل ssl جهت ایجاد امنیت و محرمانه بودن اطلاعات بر روی اینترنت توسعه یافته است. این پروتکل که از تأیید هویت سمت سرویس دهنده و سرویس گیرنده پشتیبانی می کند، امنیت و تمامیت کانال انتقال را با بهره گرفتن از رمز کردن ، تصدیق اصالت و کدهای تصدیق پیام حفظ می کند هنگامی که مشتری بخواهد از طریق وب سایت بانک دادوستد سهام را انجام دهد، نام کاربری و کلمه عبور او از طریق اینترنت و با بهره گرفتن از تکنولوژی SSL به سایت بانک ارسال می شود، پروتکل SSL قبل از اینکه اطلاعات شخصی مشتری از کامپیوتر او خارج شود آنها را رمز نگاری کرده تا این اطمینان برای مشتری حاصل شود که هنگام ارسال و دریافت اطلاعات هیچ شخص دیگری نمی تواند اطلاعات را خوانده ویا آنها را تغییر دهد.
۳-راهکارهای توسعه فناوری اطلاعات دربازار بورس ایران
نوپا بودن صنعت فناوری اطلاعات در ایران و وجود پتانسیل بسیار بالا از متخصصان و همچنین سازمانها و موسسات بزرگ اقتصادی در کشور زمینه مناسبی را برای توجه جدی به توسعه تخصص ها و زیر ساختهای فناوری اطلاعات فراهم کرده است.
با توجه به این موضوع که امروزه سلامت اقتصادی ملتها دارای ارتباط مستقیمی با سطح مهارتهای آنها در فناوری اطلاعات و ارتباطات شناخته می شود لذا بجاست که برای گسترش بسته های علمی و تحقیقاتی زمینه های فکری و فرهنگی توسعه فناوری اطلاعات را فراهم کنیم . توسعه زیر ساختهای فناوری اطلاعات امری است که به مرور به وقوع خواهد پیوست و دراین میان مسائلی چون توسعه آموزشی و توسعه فرهنگی که هر دو از لوازم جوامع دانش مدار هستند جای توجه و تعمق بسیار دارند. فناوری اطلاعات بعنوان دانش و بعنوان صنعت از درجه کارآفرینی بالایی برخوردار است و در نتیجه بهره گیری مناسب و توسعه مدیریت شده آن در ایران می تواند اثرات سودمندی در پیکره اقتصادی کشور ما داشته باشد.
بحث فرهنگ سازی در زمینه آشنایی سهامداران با روش های نوین دادوستد(دادوستد الکترونیک) جایگاهی ویژه دارد و بکارگیری و توجه به این روشها امری اجتناب ناپذیر و درخور توجه در جهت توسعه بازار سرمایه می باشد و این امکان پذیر نیست مگر با گسترش فرهنگ دادو ستد اینترنتی و اطمینان بخشیدن به سرمایه گذاران در رابطه با امنیت اطلاعات و اموالشان.
در این راستا بدون تردید اعمال هر گونه تغییر و نوآوری در روشها و مکانیزمهای اجرایی و عرضه خدمات جدید در بورس تهران مستلزم انجام بررسی های دقیق کارشناسانه می باشد لکن با توجه به مشاهدات و مقایسه اجمالی بین روش های دادوستد سهام در بورس تهران و بورسهای خارجی پیشنهاد می شود با توجه به نقش حساس و تعیین کننده موسسات کارگزاری در بازارهای سرمایه و خدمات عدیدده و ارزنده ای که این گونه موسسات می توانند ارائه نمایند ضرورت دارد اقدامات جدی و پیگیر در جهت ایجاد و حمایت از این گونه مؤسسات در جهت کامپیوتریزه (رایانه ای) کردن سیستمهای معاملات و الکترونیکی کردن کلیه فرآیندهای دادوستد بعمل آید چرا که با بررسی موردی بورس های دنیا این نکته بر می آید که اگر چه ایران در زمینه خرید و فروش سهام از طرق اینترنت گامهایی را برداشته است اما قسمت اعظم انجام معاملات ما دستی می باشد در صورتی که امروزه خارج از بحث خرید و فروش از طریق اینترنت کلیه سیستمهای معاملاتی نیز رایانه ای می باشد . در این راستا بحث مدیران مجرب جایگاه ویژه ای دارد . در زمینه مدیریت تردیدی نیست که از نیروهای با تجربه و ارزنده ای برخورداریم لیکن با توجه به سرعت رشد اقتصادی کشور در بخش عمومی و خصوصی و ورود به زمینه های برخوردار از تکنولوژی بروز و ضرورت رقابت در صحنه جهانی قطعاً با مشکل مدیریت روبرو هستیم. هر چند سرمایه گذاری نسبتاً بالایی ظرف سالهای اخیر در آموزش مدیران شده است لیکن پرورش مدیر امری تدریجی – تکاملی است و با شرکت در یک دوره دو ساله و چند سمینار و با مطالعه چند کتاب و نشریه نمی توان این شکاف را پر کرد.
در زمینه رشد روش های نوین در بازار سرمایه ایران نیز ما قطعاً به مدیرانی روشنی فکر و آشنا با فناوری روز و مباحث تکنولوژی اطلاعات نیاز مندیم . چه خوب است به موازات مدیران ارشد سازمان بورس با تخصصهای بازرگانی اقتصاد و حسابداری مدیران فناوری اطلاعات نیز فعالیت داشته باشند، جایگاهی که تا به امروز در این سازمان نادیده انگاشته شده است..
همچنین لازم است در زمینه خرید و فروش الکترونیکی سهام با ایجاد واحدی تحت عنوان اطلاعات رسانی در رابطه با خرید و فروش الکترونیک سهام برای ارائه اطلاعات صحیح و به روز به سرمایه گذاران، فرهنگ سازی لازم صورت گیرد در ضمن اطمینان بخشی به سرمایه گذاران و سهامداران با تبعیت از استانداردهای روز،امنیت اطلاعات، حفظ هویت و مشخصات خریداران و تشریح سیستمهای امنیتی بکار رفته در سیستم معاملات می تواند در تشویق سهامداران به استفاده از داد و ستد الکترونیکی سهام موثر است.
۴- اشکالات بازار معاملات آنلاین(داد وستد الکترونیک سهام)
اگر چه سرمایه گذاران می توانند بر نوسان قیمت ها فایق آمده و با پرداخت کارمزدی اندک به کارگزار و انتخاب قیمتهای بهتر هزینه های خود را به حداقل برسانند. اما مشکل اجتناب ناپذیر نقد شوندگی گریبان خیلی از آنها را خواهد گرفت. وقتی مشتری سفارشی صادر می کند، خواستار یک معامله نقدی دو طرفه است و سهام خود را به مزایده می گذارد مسلماً به دنبال پاسخ نیز می باشد حال اگر پاسخی در کار نباشد معامله ای نیز صورت نخواهد گرفت. در چنین شرایطی دارایی های سرمایه گذار قابل نقد شوندگی نیست، بلکه عدم توازن عرضه – تقاضا به مرور زمان می تواند بی ثباتی شدیدی در قیمت سهام بوجود آورد. هر چه میزان نقد شوندگی یک بازار در قیاس با بازارهای سنتی بیشتر باشد سرمایه گذاران بیشتری نیز جذب آن بازار خواهند شد و بالعکس نقد شوندگی پایین موجب گریز سرمایه گذاران خواهد شد. ادعای طرفداران بازار متمرکز(سنتی) که نقد شوندگی بیشتر یک بازار را دلیل جذابیت آن می دانند، ممکن است پیشرفتهای فن آوری و مقرون به صرفه بودن آشکار آن را در بازار سرمایه الکترونیکی تحت الشعاع قرار دهد.
در بازارهای سنتی، مشکل نقد شوندگی بوسیله کارشناسانی که نقش بازار ساز را در این بازار ایفا می کنند، حل می شود قاعده اصلی تعیین کننده در عملکرد کارشناس، تعهد جبران می باشد. بر اساس این قاعده کارشناس موظف است در مواقعی که سفارشات مشتریان نمی تواند نقد شوندگی کافی را ایجاد کند یا سفارشات با یکدیگر همخوان نمی باشد، قیمت عرضه و تقاضا ارائه کند. بازار ساز زمانی موظف به خریدن سهام است که عدم توازن به نفع طرف فروش باشد و زمانی موظف به فروش سهام است که عدم توازن به نفع طرف خرید باشد. نوسان تعیین شده توسط بازار ساز را می توان کارمزد وی برای این خدمات به شمار آورد. در حقیقت، عملکرد بازار ساز موجب حفظ ثبات نسبی در قیمت های سهام می شود. طرفداران بورس الکترونیک و واسطه زدایی براین باورند که چنین خدماتی غیر ضروری میباشد. در مقابل حامیان سیستم بازار سازی معتقدند که بازار ساز با اتخاذ نقد شوندگی در قبال دریافت کارمزدی کمتر از ارزش واقعی ایجاد شده کیفیت بازار را ارتقا می دهد.
تحقق بازار الکترونیک منوط به رفع تردیدهای عمومی سرمایه گذاران در خصوص معامله آنلاین است . کلاهبرداری مشتریان ، جعل هویت، فساد پرونده ای و سرقت ، جملگی ترسهای منطقی و مشروع علاقمندان معامله الکترونیک می باشد. در کارگزاریهای سنتی ارباب رجوع خواسته خود را به دقت برای کارگزار تشریح می کند . لیکن با توجه به حذف عامل انسانی در کارگزاریها و بازارهای الکترونیک، ناامنی ها افزایش می یابد. البته پیشرفتهای چشمگیر در تجارت الکترونیک و افزایش حجم فروشهای اینترنتی طی سالهای گذشته تا اندازه زیادی از این نگرانیها کاسته است.^[۳۶]نقایص فنی ازدیگر اشکالات جدی بازارهای الکترونیک می باشد که می توانداعتماد سرمایه گذار را نسبت به این بازار از بین ببرد. مثلاً نقص فنی در کارگزاری الکترونیک باعث می شود که مشتریان از اجرا یا عدم اجرای معاملات اوراق بهادارخود بی خبر بمانند
بورس لندن:
سیستم جدید بورس لندن رایانه ای است و این سیستم از سال ۱۹۷۹ به این شیوه در آمده است.
این سیستم مبتنی بر ۲ پایه است: ۱- خزانه مرکزی بورس۲- شرکت رایانه ای اوراق بهادار
در خزانه وجوه نقد و اوراق بهادار مؤسسات کارگزاری نگهداری می شود در شرکت رایانه ای که به نوعی محل تهاتر است تمام معاملات انجام شد ه در بورس پایاپای می شود یعنی معاملات سهام بوسیله این مرکز تسویه می شود.
مشتریان ابتدا یک حساب جدید به نام خود در شرکت سیستم رایانه ای بورس باز می کنند و سپس از کارگزار خود می خواهد سفارش او را اجرا کند. سفارش وارد رایانه می شود و به اطلاع نماینده کارگزار در تالار بورس می رسد و پس از انجام معامله مراتب به اطلاع واحد سفارش می رسد. تمام مراحل فوق ظرف چند ساعت انجام می شود.
گفتار سوم- اهلیت متعاملین
یکی از شرایط عمومی وقوع عقد داشتن اهلیت برای طرفین عقد است که این شرط را در مورد انتقال و واگذاری سهام بررسی می کنیم.
الف- اشخاص حقوقی :
اشخاص حقوقی می توانند از کلیه حقوق و تعهدات به استثنای آنهایی که خاص انسان هستند برخوردار شوند. تملک سهام و نقل و انتقال آن از حقوق خاص انسان نیست پس اشخاص حقوقی نیز می توانند این اعمال را انجام دهند. البته این حق بایستی بر اساس اساسنامه شرکت به آن داده شده باشد که در اینصورت اعمال مذکور توسط مقام ذیصلاح شرکت انجام خواهد شد.
در حقوق انگلیس نیز اگر در شرکتنامه این حق به شرکت داده شده باشد شخص حقیقی می تواند مبادرت به خرید سهام شرکت دیگر غیر از شرکت مادر خودنماید. چون خرید سهام شرکت مادر نوعی خرید سهام شرکت توسط همان شرکت می باشد.
ب) اشخاص حقیقی
اشخاص حقیقی حتی محجورین می توانند البته توسط نمایندگان قانونی اقدام به خرید سهام نمایند و اعمال حق و تکلیف این گونه اشخاص توسط نماینده قانونی شان انجام می شود. طبق ماده ۱۲۱۲ ق.م اگر انتقال دهنده بصورت غیر معوض سهام خود را حتی به صغیر ممیز و سفیه منتقل نماید حتی نیازمند مداخله نماینده قانونی نیز نیست.
در حقوق انگلیس این اساسنامه شرکت است که تعیین می کند آیا صغار می توانند بدون مداخله نماینده قانونی خود طرف انتقال یا پذیره نویسی سهام قرار گیرند. اگر اساسنامه این امر را منع کرده باشد این انتقال بنا به درخواست شرکت توسط دادگاه ابطال می شود.
این وضعیت یعنی قابلیت ابطال انتقال سهام حتی با وجود تجویز انتقال سهام به صغار در اساسنامه در مورد سهامی که مبلغ اسمی آن کاملاً پرداخت نشده است ، وجود دارد.
ج) بیگانگان^[۳۷]
ماده ۹۶۱ ق. م ایران محدودیتهای اهلیت تمتع برای اتباع خارجه را پیش بینی نموده است که این محدودیتها شامل تملک سهام شرکتهای ایرانی نیست پس اتباع خارجه نیز همانند اتباع ایران می توانند سهام تملک نمایند مثلاً در بند ۱ ماده ۴ قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران مصوب ۱/۹/۸۴ مجلس شورای اسلامی، یکی از وظایف شورای بورس اعطای مجوز به بورس جهت معاملات اشخاص خارجی در بورس اعلام شده است. البته در این راه محدودیتهایی از لحاظ میزان سهام قابل تملک توسط بیگانگان در شرکتهای ایرانی پیش بینی شده است که مهم ترین آنها اصل ۸۱ قانون اساسی است که تملک بیش از ۴۹% سهام شرکتهای ایرانی توسط خارجیان بوسیله اساسنامه شرکت ها را ممنوع نموده است.
د- خرید سهام توسط خود شرکت
بموجب ماده ۱۹۸ ل.ا.ق.ت خرید سهام شرکت توسط همان شرکت ممنوع است. حقوقدانان ^[۳۸] علت این ممنوعیت را لزوم ثبات سرمایه شرکت و حفظ وثیقه طلبکاران می دانند ^[۳۹] زیرا خرید سهام توسط همان شرکت منجر به کاهش سرمایه شرکت است که این امر یعنی کاهش سرمایه شرکت بایستی با تشریفات خاصی انجام گیرد نه از طریق ساده ای مثل خرید سهام شرکت توسط همان شرکت.
بعضی حقوقدانان خرید سهام شرکت توسط همان شرکت از محل منافع و ذخیره شرکت به منظور تقویت ارزش سهام شرکت و فروش مجدد آن را صحیح می دانند(منصور صفری، حقوق بازرگانی ،ص۳۰۱)
عده ای نیز این امر را پس از تصویب مجمع عمومی فوق العاده مبنی بر کاهش سرمایه صحیح دانسته اند (عبدالحمید اعظمی زنگنه، حقوق بازرگانی، ص۱۳۹) در مواد ۶۵ و۲۶۲ ل.ا.ق.ت نیز به کاهش سرمایه از طریق بازخرید سهام اشاره شده است. اما مکانیسم این امر پیش بینی نشده است به همین دلیل بعضی حقوقدانان حکم ماده ۱۹۸ را مجری دانسته و کاهش سرمایه از طریق خرید سهام توسط شرکت را ممنوع دانسته اند زیرا وثیقه طلب طلبکاران را تضعیف می نماید .^[۴۰]
البته در خصوص ضمانت اجرای ماده ۱۹۸ ق.ت نظرات مختلفی عنوان شده است. عده ای نهی قانونگذار را دلالت بر فساد معامله می دانند ^[۴۱]. عده ای دیگر نهی قانونگذار را مستوجب تحریم عمل حقوقی و لزوم مجازات دانسته اند. استادکاتوزیان معتقدند که در غالب موارد نتیجه نهی، بطلان یا عدم نفوذ است. البته تشخیص بطلان یا عدم نفوذ بسته به هدف مقنن دارد.
هرگاه نهی مقنن ناظر به ارکان عقد و شرایط اساسی صحت معامله باشد قرینه ای بر فساد معامله است و اگر نهی با اشخاص معین یا موضوع و جهت خاصی صورت گیرد اصل بطلان یا عدم نفوذ است.^[۴۲]
در مورد ضمانت اجرای ماده ۱۹۸ یکی از دو حالت صحت یا بطلان است و غیر نافذ در این مورد مصداق ندارد زیرا معلوم نیست چه کسانی به عنوان ذینفع حق رد یا تنفیذ خرید سهام توسط شرکت را دارا هستند.
با توجه به ماده ۱۸۹ ل.ا.ق.ت که کاهش اختیاری سرمایه را تنها از طریق کاهش بهای اسمی تجویز نموده است و به کاهش سرمایه از طریق بازخرید اشاره ننموده است و همچنین ترتیب بیان مواد ۶۵و۲۶۲ که در بخش مربوط به اوراق قرضه و مقررات جزایی لایحه اصلاح قانون تجارت آمده اند موید چنین عملی (ضمانت اجرای ماده ۱۹۸)می باشد.
در حقوق انگلیس بر اساس پرونده Trevor علیه whitworth در سال ۱۸۸۷ تملک سهام شرکت توسط همان شرکت ممنوع می باشد که علت آن اصل ثبات سرمایه شرکت وحفظ حقوق طلبکاران و اشخاص ثالث که با شرکت معامله می کنند می باشد.
در حقوق آمریکا خرید سهام شرکت توسط همان شرکت نوعی تقلب نسبت به طلبکاران شرکت تلقی گردیده است.البته در حقوق انگلیس استثنائاتی به قاعده ممنوعیت مذکور وجود دارد:۱-اعراض از سهامی که مبلغ اسمی آن کاملاً پرداخت شده باشد و شرکت نیز هیچ عوضی از دارایی شرکت نپردازد.
۲- باز خرید سهام^[۴۳] که با خرید سهام^[۴۴] متفاوت است و شرایط بازخرید هنگام صدور سهام در اساسنامه مقرر می گردد۳- تحصیل سهام بموجب کاهش رسمی سرمایه که مورد تأیید دادگاه قرار گرفته ،خرید سهام تلقی نگردیده است.۴- ضبط سهام بد لیل عدم پرداخت مبلغ اسمی آن تملک توسط شرکت تلقی نمی شود۵- هبه (Gift) سهام به شرکت توسط سهامدار – الزام شرکت به خرید سهام توسط دادگاه که پس از شکایت سهامدار از رفتار شرکت علیه خود، دادگاه شرکت را مجبور به خرید سهام شاکی می کند.
گفتار چهارم- موضوع انتقال(مورد معامله)
در انتقال سهام چه بصورت قراردادی یا قهری، معوض یا غیر معوض موضوع اصلی انتقال، سهم به مفهوم حقوقی آنست. در انتقال معوض سهام، سهم و حقوق و تعهدات آن به منتقل الیه انتقال می یابد و در عوض ارزش پولی سهم به انتقال دهنده تملک می شود. اینک سهم بعنوان موضوع انتقال ، قیمت سهام نیز به عنوان عوض و همچنین حقوق ناشی از سهم به عنوان موضوع بعضی از معاملات بحث می شود.

هدف این پژوهش بررسی این موضوع می باشد که چه چیزی سیاست بدهی یا ساختار سرمایه شرکت را تعیین می کند و وقتی که شرکتی سپرهای مالیاتی فاقد بدهی بیشتری به کار می گیرد ، سطوح بدهی پایین تری (اصطلاحااثر جانشینی بدهی)دارد و بررسی میزان اعتبار و کارآیی آن را در بورس اوراق بهادار ایران بررسی کند.
همچنین با توجه به مطالبی که در شرح و بیان مسئله بیان شد اهداف این پژوهش تیتر وارعبارت است از:

• • تعیین رابطۀ بین فرار مالیاتی شرکت با بدهی

• • تعیین رابطه بین ترکیب اعضای غیر موظف هیأت مدیره یک شرکت و بدهی شرکت

• • تعیین رابطه بین فرار مالیاتی و بدهی شرکتدر شرکت هایی که ترکیب اعضای غیر موظف هیأت مدیره در هیأتشان بیشتر است

    1. 1. اهمیت موضوع تحقیق

     

     

• • بیان اثرات فرار مالیاتی بر سیاست بدهی شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران

Desai &Darmapala (2006)

• • تاکید بر ارائه اطلاعات مفید در مورد شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران

• • بیان تاثیر هیأت مدیره غیر موظف بر رابطه فرار مالیاتی بر سیاست بدهی شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران

• • بیان تاثیر هیأت مدیره غیر موظف بر سیاست بدهی شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران

• • به دانش موجود در مورد فرار مالیاتی می افزاید

    1. 1. فرضیات تحقیق

     

     

فرضیات تحقیق بصورت زیر بیان می شوند:
فرضیه اصلی:
فرضیه اول:بین فرار مالیاتی شرکت با بدهی رابطه معنی‌داری وجود دارد.
فرضیه های فرعی:
فرضیه دوم:بین ترکیب اعضای غیر موظف هیأت مدیره یک شرکت و بدهی شرکت رابطه معنی‌داری وجود دارد.
فرضیه سوم: در شرکت هایی که ترکیب اعضای غیر موظف هیأت مدیره در هیأتشان بیشتر است بین فرار مالیاتی و بدهی شرکترابطه معنی‌داری وجوددارد.

• • 1. 1. قلمرو تحقیق

     

     

قلمرو مکانی:این تحقیق در بورس اوراق بهادار تهران انجام می گیرد.
قلمرو زمانی:دوره زمانی این تحقیق از سال ۱۳۹۰ تا انتهای۱۳۹۲ می باشد.
قلمرو موضوعی:از آنجایی که موضوع تحقیق بررسی تاثیرفرار مالیاتی شرکت ها بر سیاست های بدهی ، در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می باشد،موضوعات مورد بررسی عبارتند از: فرار مالیاتی و سیاست بدهی شرکت می باشد.

• • 1. 1. روش تحقیق

     

     

این تحقیق از نوع تحقیقات تجربی بوده که با توجه به عدم امکان کنترل کلیه متغیرهای مربوط نمی تواند از نوع تحقیقات تجربی محض باشد و با توجه به تجزیه وتحلیل اطلاعات گذشته این تحقیق از نوع تحقیقات نیمه تجربی می باشد. همچنین از نوع ماهیت کاربردی بوده و با توجه به این که هدف از این تحقیق بررسیتاثیرفرار مالیاتی شرکت ها بر سیاست های بدهی شرکت ها می باشد، لذا تحقیق حاضر از نوع همبستگی است. نمونه گیری تحقیق به صورت هدفمند می باشد. بدین صورت که در هر مرحله از بین کلیه شرکتهای موجود، شرکتهایی حذف شده که دارای شرایط تحقیق نباشند، و در نهایت کل شرکتهای باقی مانده برای انجام آزمون انتخاب خواهندشد.

• 1. اطلاعات مورد نیاز و روش های جمع آوری و تجزیه و تحلیل

Floh, Madlberger (2013)

پیمایش فروشگاه اینترنتی

Floh, Madlberger (2013)

خرید آنی آنلاین

Park, Kim, Funches, Foxx (2012)

روایی سازه: روایی سازه دلالت بر آن دارد که نتایج بدست آمده از کاربرد سنجه­ها تا چه حد با تئوری­ها­یی که آزمون بر اساس آن طراحی شده است، سازگاری دارد (دانایی فرد، الوانی و آذر، 1388). برای تعیین روایی سازه، تحقیق حاضر روش تحلیل عاملی تأییدی را که از متداول ترین روش­هاست، استفاده کرده است.

3-3-2-1) تحلیل عاملی
یکی از مهمترین شیوه ­های تحلیل روایی سازه استفاده از تحلیل عاملی^[200] است. تحلیل عاملی نشان می­دهد که سنجه­ها با چه الگو و تناسبی با یکدیگر مرتبط هستند که این ارتباط توسط بارهای عاملی ارائه می­ شود (نگهبان، 1384). دو نوع تحلیل عاملی وجود دارد که هر دوی آنها با رایج­ترین روش استخراج یعنی روش تحلیل مؤلفه­ های اصلی انجام می­شوند:

• تحلیل عاملی اکتشافی

• تحلیل عاملی تأییدی

در تحلیل عاملی اکتشافی محقق درصدد کشف ساختار زیربنایی مجموعه نسبتاً بزرگی از متغیرهاست. تحلیل عاملی تأییدی درصدد تعیین این مسئله است که آیا تعداد عامل­های اندازه گیری­شده، با آنچه بر اساس تئوری و مدل نظری انتظار می­رفت، انطباق دارد (حبیب­پور و صفری، 1390، 307). در تحقیق حاضر تحلیل عاملی تأییدی، برای روایی سازه استفاده شده است.
3-4) نرم افزارهای تجزیه­و­تحلیل داده ­ها
در این پژوهش به منظور تنظیم، طبقه ­بندی و محاسبات آماری از نرم افزارIBM SPSS20 استفاده گردید. برخی آزمون­های آماری و تخمین های صورت گرفته با کمک نرم افزار IBM SPSS 20 انجام شد. همچنین جهت ارزیابی فرضیه ­ها و نیز تأیید مدل مفهومی ارائه شده از نرم افزار Smart- PLS استفاده گردید.
3-5) خلاصه و جمع­بندی فصل
روش انجام پژوهش از بخش­های مهم یک کار تحقیقاتی می­باشد. بدون داشتن متدولوژی مشخص و دارای اعتبار علمی، نتایج بررسی­ها و تحلیل­های مربوطه، معتبر و قابل تعمیم نخواهد بود. از این رو، روش­شناسی تحقیق از جمله معیارهای رایج جهت ارزیابی تحقیقات علمی تلقی می گردد. در این راستا، در فصل سوم به تفصیل روش تحقیق، نحوه گردآوری اطلاعات، جامعه و نمونه آماری و ساختار پرسشنامه بیان گردید. در پایان نیز به شیوه تجزیه و تحلیل داده ­ها و تکنیک­های مورد استفاده اشاره شد.
فصل چهارم:
تجزیه­و­تحلیل داده­­ها
4-1) مقدمه
تجزیه ­و ­تحلیل داده ­ها فرآیندی چند مرحله­ ای است که طی آن داده­هایی که با بکارگیری ابزارهای جمع­آوری شده از جامعه آماری فراهم شده ­اند خلاصه، کدبندی، دسته­بندی و در نهایت پردازش ­می­شوند تا زمینه برقراری انواع تحلیل­ها و ارتباطات میان این داده ­ها به منظور آزمون فرضیه ­ها فراهم آید (خاکی،1387). به منظور تجزیه و تحلیل داده ­های جمع­آوری شده، آمار تحلیلی به دو صورت آمار توصیفی و استنباطی مطرح می­ شود. در این بخش ابتدا با بهره گرفتن از آمار توصیفی، شناختی از وضعیت و ویژگی­های جمعیت شناختی پاسخ ­دهندگان حاصل می­ شود. در ادامه در آمار استنباطی این پژوهش به بررسی روابط علی بین متغیرهای موجود در مدل پژوهش پرداخته می­ شود.
در این فصل با بهره گرفتن از روش­ها و نرم­افزارهای (Spss20 ,Smart-PLS) به تجزیه و تحلیل مجموعه ­ای از داده ­های نامنظم در قالب اعداد، نمودارها و جداول آماری پرداخته می­ شود.
4-2) آمار توصیفی
در بیشتر پژوهش­ها، با استثناء مواردی خاص، علاقه­مند به آگاهی از میزان تکرار رخ دادن پدیده ­ها (فراوانی)، میانگین یا متوسط مجموعه ­ای از ارقام و همین طور میزان تغییر­پذیری درون مجموعه (برای مثال میزان تمایل به مرکز و پراکندگی متغیرهای وابسته و مستقل) هستیم. این موضوعات به عنوان آمار توصیفی مشهورند. روش های آمار توصیفی به محقق کمک می­ کند به راحتی به تعیین و تبیین داده ­ها یا اطلاعاتی بپردازد که در مورد یک موضوع مشخص گردآوری شده است (دانایی­فرد، الوانی و آذر، 1388: 355). در این بخش به تشریح آمار توصیفی پاسخ دهندگان به پرسشنامه در جامعه آماری پرداخته می­ شود.
4-2-1) ویژگی­های جمعیت شناختی
جدول 4-1، آمار توصیفی مربوط به مشخصات فردی و جمعیت­شناختی پاسخ دهندگان به تفکیک سن، جنسیت و… مورد بررسی قرار گرفته است.
جدول 4-1) ویژگی­های جمعیت شناختی نمونه آماری

ابعاد

فراوانی

درصد فراوانی

رده سنی

22-18

38

179/0

27-23

79

372/0

شاطریان محمدی (۱۳۸۴) به منظور تعیین میزان مهارت دبیران شهرستان قم در طراحی سوالات
امتحانی، به بررسی میزان روایی، اعتبار و شاخص­ های دشواری و تمیز سوالات آزمون­های معلم ساخته پرداخته است. کلیه اوراق امتحانی ترم اول و دوم دروس ریاضی، فیزیک، شیمی، عربی و زبان سال اول دوره متوسطه شهرستان قم در سال تحصیلی ۸۴ – ۱۳۸۳ و همچنین کلیه اوراق امتحانی ترم دوم سال تحصیلی ۸۳ – ۸۲ جامعه آماری این تحقیق را تشکیل می­ دهند. از این میان، ۹۶ ورقه سوال امتحان و تعداد ۱۷۱۲ ورقه پاسخنامه با روش نمونه گیری خوشه­ای چند مرحله­ ای مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج این پژوهش نشان داد که:
دروس مورد بررسی از روایی محتوایی و صوری خوبی برخوردارند که درس ریاضی بالاترین
میزان روایی را به خود اختصاص داده است. برای تعیین روایی محتوایی و صوری، دو متخصص در هر درس به ارزیابی سوالات پرداختند. همچنین، اکثریت سوالات دروس مورد بررسی در سطح دانش و ادراک می باشد و از سطوح تحلیل، ترکیب و ارزشیابی سوالی نیامده است.

تمامی دروس مورد بررسی از اعتبار مصححان بسیار بالایی برخوردار است. به منظور محاسبه این
نوع اعتبار، دو دبیر در هر درس، ۲۰۰ ورقه پاسخنامه را مجدداً تصحیح و جداگانه نمره­گذاری نمودند. در نهایت، از ضریب توافق کندال برای بررسی میزان توافق دبیران مصحح استفاده شد.
سوالات دروس مورد بررسی از ضریب دشواری متوسطی برخوردار هستند که بیشترین و کمترین
ضریب متعلق به دروس ریاضی و زبان (۶۰/۰ ، ۵۱/۰) می باشد. همچنین به غیر از سوالات درس ریاضی که از ضریب تمیز بسیار خوبی (۵۱/۰) برخوردار است بقیه دروس از ضریب تمیز نسبتاً خوبی (۳۵/۰ تا ۳۹/۰) برخوردارند. از آنجا که بیشتر سوالات طراحی شده از نوع تشریحی بوده برای محاسبه این نوع ضرایب، از فرمول­های ضرایب تمیز و دشواری مخصوص سوالات تشریحی استفاده شده است.
سلیمانی (۱۳۸۴) به بررسی روایی محتوایی، شاخص­ های سوالات و رعایت اصول علمی طراحی
سوالات امتحانی دروس ریاضی پرداخت. اولین گروه ازجامعه آماری این تحقیق، سوالات امتحانی دروس ریاضی مقطع متوسطه نظری مراکز آموزشی استان کرمانشاه در امتحانات پایانی خرداد ماه ۸۳ بود که با روش نمونه گیری تصادفی، از میان آن ها ۲۴۰ نمونه سوال طراحی شده به تناسب جمعیت دانش­آموزی مناطق و نواحی استان در پایه­ های اول و دوم انتخاب و در پایه سوم به دلیل هماهنگ بودن سوالات در سطح استانی، تک نمونه ­ای از سوالات طراحی شده از هر درس انتخاب گردید. دومین گروه جامعه آماری عبارت بود از؛ اوراق امتحانی دروس ریاضی فیزیک و علوم تجربی که در حوزه ­های تصحیح امتحانات نهایی، تصحیح و ارزشیابی شده بودند که از میان آن ها، تعداد ۲۸۰ ورقه تصحیح شده از هر یک از دروس مورد مطالعه (جمعاً ۱۱۲۰ ورقه) انتخاب گردید. به منظور بررسی روایی محتوایی، از یک پرسشنامه ۱۰۰ امتیازی که در مقیاس ۵ درجه­ای تنظیم و توسط حداقل ۳ ارزیاب امتیازدهی شده بود، استفاده گردید. از نتایج به دست آمده از این تحقیق می­توان به موارد زیر اشاره کرد؛
در مجموع سوالات از روایی محتوایی نسبتاً قابل قبولی برخوردارند.
در همه دروس، بیشتر سوالات طراحی شده، متعلق به سطوح پایین حیطه شناختی است و اصل
ترتیب سوالات از ساده به مشکل رعایت نشده است. همچنین طراحان سوال توجه کمتری به رعایت زمان تخصیص داده شده متناسب با سطح دشواری سوالات داشته اند.
هر چند سوالات، ضریب دشواری متوسطی دارند ولی از ضریب تشخیص پایینی برخوردار
می­باشند.
میانگین نمره در دروس امتحانات­نهایی پایین بوده است.
حشمتی، رافع و جمشیدی نژاد (۱۳۸۳) با هدف تعیین میزان اعتبار آزمون­ها، ضریب تشخیص و
سطح دشواری سوالات به تجزیه و تحلیل نتایج امتحانات­نهایی سال سوم متوسطه خرداد ۸۱ پرداختند. اوراق امتحانی کلیه دانش آموزان روزانه سال سوم متوسطه نظری تمام استان ها که در امتحانات نهایی ۸۱ شرکت کرده بودند جامعه آماری این مطالعه را تشکیل می­دهد که با روش نمونه گیری تصادفی طبقه­ای، ۷۵۰۰۰ ورقه امتحانی دانش ­آموزان انتخاب شد و سوالات آن مورد بررسی قرار گرفت. در هر استان ۵ منطقه (۱منطقه برخوردار، ۲منطقه غیر برخوردار و ۲ منطقه نیمه برخوردار) و سپس در هر رشته به تفکیک جنسیت، ۱۸۰ورقه امتحانی از منطقه برخوردار و ۳۲۰ ورقه از مناطق غیر برخوردار و نیمه برخوردار به تصادف انتخاب گردید. دروس مورد مطالعه عبارت بودند از؛ شیمی، حسابان، جبر و احتمال، ریاضی۳، فیزیک۳ تجربی و ریاضی، دینی و زیست شناسی. از نتایج این تحقیق:
در مجموع اعتبار (با بهره گرفتن از آلفای کرونباخ) آزمون­های مورد مطالعه قابل توجه بوده است.
کمترین و بیشترین میزان اعتبار به ترتیب مربوط به آزمون­های فیزیک گروه تجربی(۲۹/۰) و زیست­شناسی (۹۴/۰) در استان تهران می­باشد. میانگین اعتبار زیست­شناسی در سراسر کشور برابر ۹۰/۰ به دست آمده است.
افزایش عملکرد مناطق برخوردار نسبت به نیمه برخوردار و غیر برخوردار کمی بیش از متوسط
(با میانگین ۶۹ درصد) است که برای درس زیست شناسی به ۶۰% می رسد. گفتنی است تقسیم بندی مناطق بر اساس ملاک­های غیر آموزشی بوده است.
منحنی خصیصه سوال در اغلب استان­ها و دروس مختلف در حد قابل قبولی نیست. به طور
متوسط، ۴۹% امتحاناتی که در سطح استان­ها برگزار شده است، توانایی تفکیک دانش ­آموزان قوی و ضعیف را از هم دارند. به بیانی دیگر، امتحانات خرداد ۸۱ در تفکیک دانش ­آموزان از توانایی قابل توجهی برخوردار نیستند.
به غیر از تعداد اندکی از سوالات، ضریب دشواری سایر سوالات در دامنه بهینه قرار دارد و اکثریت
سوالات همبستگی مناسبی با نمره کل آزمون دارند که نشان دهنده همسانی مناسب سوالات آزمون است.
تجزیه و تحلیل آزمون زیست­شناسی در استان لرستان به شرح زیر است؛
اعتبار این آزمون ۸۶/۰ به دست آمده است. همچنین، میانگین آزمون زیست شناسی۱۳/۱۲ و دامنه نمره (۲۵/۱۹- ۲۵/۰) است. میانگین ضریب دشواری آزمون زیست شناسی ۶۱/۰ است و دشواری ۲۳ سوال از ۳۰ سوال آن در دامنه بهینه قرار دارد. نتایج ضریب همبستگی نشان می­دهد که سوالات از ضریب تشخیص مناسبی برخوردارند. منحنی خصیصه سوال درس زیست شناسی در استان لرستان نشان می­دهد که ۹ سوال از کیفیت مطلوبی برخوردار نیستند. استان لرستان در گروه استان­هایی قرار می­گیرد که عملکرد منحنی خصیصه سوال در آزمون زیست­شناسی تا حدی قابل قبول است.
رستگاری مقدم (۱۳۷۸) در مطالعه ای به بررسی میزان اتکاپذیری و تعمیم پذیری نتایج امتحان
کنکور کارشناسی ارشد رشته­ های معارف اسلامی، فلسفه و نمایش­نامه­نویسی با بهره گرفتن از نظریه تعمیم­پذیری پرداخت. داوطلبان آزمون سراسری وروری کارشناسی ارشد سال ۱۳۷۷ که امتحان آن­ها به صورت تشریحی برگزار شده بود، جامعه ی آماری این مطالعه را تشکیل دادند و جامعه مرجع مشاهدات قابل قبول، شامل دو رویه­ی سوالات و درجه بندی­کنندگان بود که فرض شد این دو، نامحدود هستند. نتایج این مطالعه که با بهره گرفتن از نرم افزار spss و بخشی به صورت دستی به دست آمد (به دلیل در دسترس نبودن نرم افزار تخصصی)، به شرح زیر می­باشد:
تعداد درجه­بندی کنندگان مورد استفاده توسط سازمان سنجش کافی ولی تعداد سوالات مورد استفاده کم می­باشد و برای به دست آوردن نتایج مطلوب و مورد اعتماد، افزایش تعداد سوالات بسیار ضروری می­باشد. تقریباً برای تمام دروس، به دست آوردن نتایج دقیق و قابل اتکا مستلزم استفاده از حداقل دو درجه­بندی کننده و ۱۰ سوال از این نوع سوالات می­باشد.
سادئی (۱۳۷۶) به مقایسه­ تحلیلی امتحانات هماهنگ و داخلی دوره­ متوسطه و انطباق آن با
ملاک­های علمی طراحی سوال و آزمون­سازی پرداخت. سوالات امتحانات داخلی و هماهنگ دروس ریاضی۱و۲، فیزیک ۱و۲، شیمی۱و۲ ، زبان خارجی۱ و دانش اجتماعی که در سال تحصیلی ۱۳۷۶-۱۳۷۵ در شهر مشهد به اجرا درآمده بود، جامعه آماری این تحقیق را تشکیل می­دادند. از میان آن­ها با روش نمونه گیری خوشه­ای تصادفی، ۱۰ آزمون داخلی با ۱۳۲ سوال، ۲۳ آزمون هماهنگ کشوری- استانی- ناحیه ای با ۴۱۶ سوال انتخاب و نیز نمرات (نمره سوال و نمره کل آزمون) ۲۰۰۹ دانش ­آموز در ۶۴ کلاس درس متعلق به نواحی ۳ و ۵ جمع­آوری گردید. به منظور مقایسه ی محتوای آزمون­های داخلی و هماهنگ از نظر رعایت ملاک­های علمی آزمون سازی، هر یک از امتحانات اجرا شده در سه نسخه تکثیر و توسط ۳ دبیر متخصص بر اساس ۱۴ ملاک علمی ارزشیابی شد. نتایج مرتبط با این تحقیق عبارتند از:
هر قدر طراحی سوالات با اهداف آموزشی و درسی و ملاک­های علمی آزمون­سازی انطباق بیشتری
داشته باشد، دانش ­آموزان نیز موفقیت بیشتری کسب می کنند و بالعکس.
هر چند عملکرد دانش ­آموزان از مواد درسی مورد بررسی، خیلی مطلوب نیست اما آزمون­های
داخلی و هماهنگ معمولاً با ملاک های علمی طراحی سوال و آزمون سازی انطباق دارد.
الزیبی^[۱۴۹] (۲۰۱۴) به تحلیل سوالات زبان انگلیسی برگرفته از امتحانات دیپلم دبیرستان از طریق سطوح
شناختی بلوم پرداخت. سوالات انگلیسی (دو سطح ۳ و۴) استفاده شده در امتحانات عمومی دبیرستان در اردن برای سال­های تحصیلی(۲۰۱۳ – ۲۰۱۰) که توسط وزارت آموزش و پرورش تهیه شده بود، به تعداد ۳۷۵ سوال نمونه این مطالعه را تشکیل می­دهد. ۶/۶۹ درصد از کل سوالات، سطوح پایین شناختی(دانش، ادراک و کاربرد) را می­سنجند و سطح ادراک با ۱/۳۳% بیشترین تعداد سوال را به خود اختصاص داده است. در مجموع نتیجه گرفته می­ شود که امتحانات عمومی دبیرستان بر سطوح پایین تفکر تمرکز دارند.
ویکمن^[۱۵۰] (۲۰۱۳)، آزمون ^[۱۵۱]ACCESS (ارزیابی درک مطلب و برقراری ارتباط در ایالت انگلیسی زبان- ایالت زبان
آموزان انگلیسی) را به عنوان اندازه پیش ­بینی­کننده­ موفقیت در آزمون EOCT (امتحان نهایی) زیست­شناسی، بر
روی یادگیرندگان انگلیسی در جورجیا به کار گرفت. این مطالعه دو ارزیابی استاندارد را مقایسه می­ کند که دانش ­آموزان زبان­آموز در کلاس نهم باید بگذرانند. اول آزمون ACCESS برای سنجش سالیانه پیشرفت یادگیری زبان یادگیرندگان انگلیسی و دوم آزمون ^[۱۵۲]EOCTزیست شناسی است که برای تعیین تسلط محتوای درس به کار می رود. در سال تحصیلی ۲۰۱۳-۲۰۱۲، EOCTs به عنوان ابزاری که تعیین می­ کند، آیا یک دانش ­آموز از دبیرستان می ­تواند دیپلم بگیرد یا خیر، جایگزین آزمون فارغ­التحصیلی جورجیا شد. ۱۰ تا EOCT وجود دارد که دانش ­آموزان باید در دوران دبیرستان جهت فارغ­التحصیل شدن بگذرانند. EOCT مورد نیاز برای دانش ­آموزان کلاس نهم، ادبیات و نگارش، زیست­شناسی، ریاضی و … را شامل می­ شود. دانش آموزان کلاس نهم دبیرستان که در سال های ۲۰۰۷ تا ۲۰۱۲ مشغول به تحصیل بودند، نمونه این تحقیق را تشکیل می­ دهند. با نمونه گیری هدفمند، ناحیه آموزشی انتخاب و از جامعه­ در دسترس به طور تصادفی ۱۶۴ نفر انتخاب شد. از یافته­های این تحقیق:
۱۲۴ نفر (۷۶%) در آزمون EOCT زیست شناسی رد شدند و تعداد کمی از دانش آموزان (۴۰ نفر) از
هر دو جنس توانستند نمره­ی قبولی را کسب کنند. نمره­ی قبولی این آزمون ۴۰۰ است که نمره­ی میانگین قبول شدگان در آزمون زیست­شناسی ۴۱۶ می­باشد.
نمره­ی پسران در هر دو آزمون نسبت به دختران خیلی بیشتر است به طوریکه ۷۵ درصد
قبول­شدگان، پسر هستند. در پسران به ازای هر واحد افزایش در نمره­ی ACCESS، ۶۸/۸ امتیاز به نمره­ی EOCT زیست اضافه می­ شود در حالیکه هیچ نمره­ای به دختران افزوده نشد. این نتایج نشان دهنده شکاف جنسیتی در نمونه مورد مطالعه است. جنسیت، نقش مهمی در پیش بینی موفقیت یادگیرندگان زبان در EOCT زیست شناسی داشت.
مهری^[۱۵۳] (۲۰۱۳) به مقایسه پیشرفت­تحصیلی دانش ­آموزان کلاس نهم در درس زیست­شناسی در
مدارس دولتی و خصوصی کابل پرداخت. یافته ها نشان از بالا بودن ۶ درجه ای نمره ی میانگین دختران در هر دو مدارس نسبت به پسران است.
گزیلر^[۱۵۴]، ازدیمیر^[۱۵۵] و دیکیجه^[۱۵۶] (۲۰۱۲) به بررسی تطبیقی سوالات امتحانی معلم ساخته ریاضیات
ابتدایی و سوالات تعیین سطح ریاضیات برای دانش ­آموزان کلاس­های ششم، هفتم و هشتم به منظور تعیین سطح علمی سوالات بر اساس طبقه ­بندی بلوم پرداختند. ۷۱۵ سوال امتحانی معلمان ریاضی شاغل در ۱۲ مدرسه ابتدایی مختلف در سال­های تحصیلی ۲۰۱۰ – ۲۰۰۹ در ازورم به طور تصادفی انتخاب شدند و در کنار ۵۴ سوال از امتحانات تعیین سطح ریاضی، نمونه این مطالعه را تشکیل دادند. کمیته­ای شامل سه مدرس ریاضی به طبقه ­بندی سوالات پرداختند. نتیجه­ مطالعه این بود که هر دو نوع سوالات عموماً با سطوح پایین شناختی در ارتباطند.
گولار و گلبال^[۱۵۷] (۲۰۱۰)، در مطالعه­ ای با عنوان « مطالعه اعتبار سوالات باز پاسخ ریاضی بر اساس
نظریه کلاسیک و تعمیم­پذیری» ۲۴ سوال باز پاسخ ریاضی را از تیمز ۱۹۹۹ بر روی ۲۰۳ دانش ­آموز در سال ۲۰۰۷ اجرا کرد. برای برآورد ضریب تعمیم­پذیری از طرح کاملاً متقاطع استفاده شد. درصد واریانس تبیین شده توسط مولفه واریانس دانش ­آموزان ۶/۳۲ % از کل واریانس در نمره­ها بود واریانس سوالات ۵/۴ % از کل وریانس را تشکیل می­داد که نشان می­دهد کمتر از ۵ % تغییر­پذیری در مدل، مربوط به رویه سوالات است. واریانس ارزیابان که کمترین مقدار مولفه واریانس بود حدود ۱/۲% از کل واریانس را تشکیل می داد، که این نشان دهنده آن است که بین ارزیابان همسانی وجود دارد. ضریب همسانی درونی سوالات ۹۲/۰ ، ضریب توافق کندال بین داوران ۵۲/۰، ضریب تعمیم­پذیری برای نمرات ریاضی ۹۲/۰ و ضریب فای ۹۰/۰ به دست آمد. مولفه واریانس داوران، ۱/۲% از کل واریانس را تشکیل می­داد. براساس نتایج این پژوهش به نظر می­رسید که ابزار اندازه گیری پیشرفت ریاضیات برای تعیین موفقیت دانش ­آموزان ابزاری معتبر است.