مدیریت ریسک فرایند نظام یافته ی شناسایی، تحلیل و واکنش به ریسک پروژه می باشد . این متضمن بیشینه نمودن احتمال و پیامدهای رویدادهای مثبت و کمینه نمودن احتمال و پیامدهای رویدادهای نامطلوب در راستای اهداف پروژه است. شکل ۲۱-۲ دید کلی فرایندهای اصلی زیر ارائه می دهد:

• • برنامه ریزی مدیریت ریسک - تصمیم گیری در مورد نحوه ی نگرش و برنامه ریزی فعالیت های مدیریت ریسک یک پروژه.

• • شناسایی ریسک - تعیین ریسک هایی که ممکن است بر پروژه اثر بگذارند و مستندسازی ویژگی های آنها.

• • تحلیل کیفی ریسک - انجام یک تحلیل کیفی از ریسک ها و وضعیت ها ب ه منظور اولویت بندی اثرهای آنها بر اهداف پروژه.

• • تحلیل کمی ریسک - ا ندازه گیری احت مال و پیامدهای ریسک ها و برآورد آثار آنها بر اهداف پروژه.

• • برنامه ریزی واکنش به ریسک - تهیه ی رویه ها و تکنیک هایی جهت افزایش فرصت ها و کاهش تهدیدها بر اهداف پروژه.

• • کنترل و نظارت ریسک - نظارت بر ریسک های باقیمانده، شناسایی ریسک های جدید، اجرای برنامه های کاهش ریسک و ارزیابی اثربخشی آنها در سراسر چرخه ی حیات پروژه.

این فرایندها با یکدیگر و با فرایندهای سایر حوزه های دانش تعامل دارند . معمولاً، هر فرایند حداقل یک بار در هر پ روژه رخ می دهد . اگر چه در اینجا فرایندها به صورت عناصری مجزا با وجوه اشتراک معین نمایش داده ش ده اند، ممکن است در عمل به شیوه هایی که در اینجا تشریح نشده ، همپوشانی و تعامل داشته باشند . تعاملات فرایندی به تفصیل در فصل ۳مورد بحث قرار گرفته اند.
ریسک پروژه رویداد یا وضعیتی غیرقطعی است که در صورت وقوع، اثری مثبت یا منفی بر یک هدف پروژه می گذارد . یک ریسک یک علت و در صورت وقوع ، یک پیامد دارد . به عنوان مثال، نیاز به یک مجوز یا کارکنان محدود تخصیص داده شده به پروژه می تواند یک علت باشد .
رویداد دارای ریسک این است که ممکن است اخذ مجوز بیشتر از برنامه ریزی شده به طول انجامد یا ممکن است کارکنان برای آن وظیفه کافی نباشند . در صورتی که هر یک از این رویدادهای غیرقطعی رخ دهند، پیامدی را بر هزینه، زمان بندی یا کیفیت پروژه خواهند داشت .

وضعیت های دارای ریسک می توان ند شامل جوانب محیطی پروژه همچون شیوه های ضعیف مدیریت پروژه یا وابستگی به دست اندرکاران خارجی که قابل کنترل نیستند ، باشند که ممکن است ) این جوانب ( در ریسک پروژه دخیل باشند.
ریسک پروژه دربرگیرنده ی تهدیدهایی بر اهداف پروژه و نیز فرصت هایی برای بهبود در راستای این اهداف می باشد . منشأ ریسک پروژه در عدم قطعیتی است که در تمام پروژه ها موجود است . ریسک های معلوم ریسک هایی هستند که شناسایی و تحلیل شده اند و ممکن است بتوان برای آنها برنامه ریزی نمود . ریسک های نامعلوم قابل مدیریت نیستند، اگرچه ممکن است مدیران پروژه با به کارگیری یک اقتضاء عام براساس تجربه ی پیشین در پروژه های مشابه به آنها بپردازند.
سازما نها ریسک را مرتبط با تهدیدهایی برای موفقیت پروژه تلق می نمایند . ریسک هایی که برای پروژه تهدید محسوب می شوند در صورتی می توانند پذیرفته شوند که با پاداشی که ممکن است با پذیرش ریسک حاصل شود، در تعادل باشند . به عنوان مثال، اختیار نمودن یک زمان بندی پیش گزینی که احتمال تعدّی از آن وجود دارد، ریسکی است که جهت تحقق یک تاریخ تکمیل زودتر ، پذیرفته می شود . ریسک هایی که فرصت محسوب می شوند، می توانند جهت منفع ترسانی به اهداف پروژه پیگیری شوند.
برای موفقیت، سازمان باید جهت پرداختن به مدیریت ریسک در سراسر پروژه مت عهد شود . اهتمام سازمان به جمع آوری داده های با کیفیت بالا در مورد ریسک های پروژه و ویژگی های آنها، معیاری از تعهد سازمانی محسوب می شود.
۱-۳-۹ مدیریت تدارکات پروژه
مدیریت تدارکات پروژه دربرگیرنده ی فرایندهای مورد نیاز برای به دست آوردن کالاها و خدمات از خارج از سازمان اجرایی به منظور دست یابی به محدوده ی پروژه می باشد . به منظور سهولت، معمولاً از کالاها و خدمات
۱ دیدی - چه یک عدد یا بیشتر به عنوان محصول یاد می شود . شکل ۲۱-۲ کلی از فرایندهای اصلی زیر ارائه می دهد:

• • برنامه ریزی تدارکات تعیین اینکه چه چیزی و در چه زمانی باید تدارک شود.

• • برنامه ریزی درخواست مستندسازی الزامات محصول و شناسایی منابع بالقوه.

• • درخواست اخذ اعلام بها، پیشنهاد بها، پیشنه ادها یا طرح های پیشنهادی در موارد مقتضی.

• • انتخاب منبع انتخاب از میان فروشندگان بالقوه.

• • اداره ی پیمان مدیریت ارتباط با فروشنده.

• • خاتمه ی پیمان تکمیل و حل و فصل پیمان، شامل حل کلیه ی اقلام تعیین تکلیف نشده.

این فرایندها با یکدیگر و همچ نین با فرایندهای سایر حوزه های دانش تعامل دارند . ممکن است هر فرایند بر مبنای نیازهای پروژه، تلاش یک یا تعداد بیشتری از افراد یا گروه هایی از آنان را دربرداشته باشد . اگرچه در اینجا فرایندها به صورت عناصری مجزا با وجوه اشتراک معین نمایش داده شده اند، ممکن اس ت در عمل به شیوه هایی که در اینجا تشریح نشده، همپوشانی و تعامل داشته باشند . تعاملات فرایندی به تفصیل در فصل ۳ مورد بحث قرار گرفته اند.
مدیریت تدارکات در رابطه خریدار فروشنده، از دید خریدار مورد بحث قرار گرفته اس ت. در یک پروژه رابطه خریدار فروشنده می تواند در هر سطحی موجود باشد . بسته به حوزه ی کاربردی، فروشنده ممکن است؛ پیمانکار فرع ی، وندور یا تأمین کننده خوانده شود.
شکل ۲-۲۱- دیدی کلی از مدیریت تدارکات پروژه
فروشنده معمولاً کار خود را در قالب یک پروژه مدیریت می نماید . در چنین مواردی:

• • خریدار مشتری خواهد بود و بنابراین یک ذینفع کلیدی برای فروشنده می باشد.

• • تیم مدیریت پروژه ی فروشنده باید به کلیه ی فرایندهای مدیریت پروژه و نه تنها آنهایی که در این حوزه دانشی وجود دارند، بپردازد.

• • مفاد و شرایط پیمان ، یک ورودی کلیدی برای بسیاری از فرایندهای فروشنده هستند . ممکن است پیمان عملاً شامل این ورودی ( برای مثال دستاوردهای اصلی، وقایع اصلی کلیدی، اهداف هزینه ( باشد یا انتخاب های تیم پروژه را محدود نماید ( برای مثال؛ اغلب، تأییدیه های خریدار در مورد تصمیمات مربوط به تأمین نیروی انسانی در پروژه های طراحی مورد نیاز می باشند)

فصل سوم : مدیریت پروژه­ های فناوری اطلاعات
۱ – چرخه حیات پروژه های سیستم های اطلاعاتی
در تصویر زیر میتوانید چرخه پروژه سیستم های اطلاعاتی را مشاهده نمایید :
طرح ریزی
تحلیل
طراحی
پیاده سازی
نگهداری و پشتیبانی
نمودار ۲ – روابط میان چرخه حیات پروژه های سیستم های اطلاعاتی
۲ - مدل مدیریت پروژه های فناوری اطلاعات بر اساس استاندارد PMBOK
در مدل تهیه شده جهت مدیریت پروژه های IT بر اساس استاندارد PMBOK ؛ با توجه به مشخصات پروژه ها و فرآیندهای وابسته به این نوع پروژه ها، چهار فرایند تعیین نیازها و انتظارات مشتری، طرح ریزی جریان های کاری، کار گروهی و در نهایت ارزیابی و اختتام کار در نظر گرفته شده است که در این قسمت به تشریح هر کدام از این فرآیندها و مشخصات ورودی ها، تکنیک ها و خروجی های درگیر در هر کدام می پردازیم. کلیه این فرآیندها با یکدیگر مرتبط می باشند. در تصویر زیر مدلی برای هسته مدیریت پروژه رسم شده است :
شکل ۳-۱ – مدیریت هسته دانش پروژه
این ارتباطات، نه تنها منحصر به حیطه هر یک از محدوده های مدیریت پروژه ها IT می باشد. به یاد داشته باشید که تحقق (حداقل) یک فرایند در اجرای هر یک از مراحل اجرای پروژه ضروری است. فرآیندهایی که در این قسمت به تشریح آن می پردازیم، در عمل تا این حد از یکدیگر مجزا و تفکیک شده نیستند. در اینجا برای بیان بهتر موضوع و تشریح دقیقتر مشخصه ها، هر یک از این فرآیندها به تفکیک ارائه شده اند.