با بهره گرفتن از این کرنل ها، سطح تصمیم گیری در فضای ورودی  به شکل منحنی چند جمله ای از درجه d در می ­آید.
2-8-9-2 کرنل های شبکه عصبی^[70]
استفاده از طبقه بندی کننده­ های شبکه عصبی نیاز به تعریف خاص معماری، تعداد لایه ها و واحدهای تشکیل­دهنده هر لایه دارد.وقتی از کرنل­های هلالی شکل(S مانند) به فرم  برای یک  خاص استفاده می­کنیم، SVM می ­تواند به عنوان یک لایه مخفی طبقه بندی کننده شبکه عصبی با تعداد واحدهای برابر با تعداد sv ها در نظر گرفته شود. در این حالت وزن های اتصالات از ورودی به لایه مخفی برابر با مقدار sv ها می­باشند و به همین ترتیب وزن های اتصالات از لایه مخفی به خروجی برابر با پارامترهای آموزش هستند.

2-8-9-3 کرنل های گوسی^[71]
فرم این کرنل ها مطابق زیر می باشد :

این کرنل ها یک ضرب نقطه ای در فضایی با ابعاد نامحدود بوده و جداپذیری دو مجموعه با برچسب های متفاوت را تضمین می­ کنند.اگرچه بعد VC یک مجموعه از SVM اموزش دیده شده با بهره گرفتن از کرنل گوسی نامحدود است ولی عملکرد این کرنل در عمل وقتی که  درست انتخاب شود بسیار خوب است. اگر  خیلی بزرک انتخاب شود فرم نمایی کرنل تقریبا به صورت خطی عمل می­ کند و می ­تواند بیانگر یک نگاشت خطی به فضای ویژگی ها با ابعاد بالاتر باشد که بی فایده به نظر می­رسد.(شکل د- با=1000  )
از طرف دیگر اگر  خیلی کوچک انتخاب شود تابع کرنل انعطاف پذیر نمی ­باشد و در نتیجه مرز تصمیم گیری ناهموار و نسبت به داده های نویزی دارای حساسیت بالا می­باشد]11[. (شکل ج- با  10=)
بنابراین با انتخاب مناسب  میتوان مشکلات بالا را حل کرد. (شکل ب- با=50  )

شکل (2-15)-مثالی از تقسیم بندی غیر خطی با کرنل گوسی بر روی داده های قسمت الف به این ترتیب که ناحیه سفید منطبق بر کلاس مثبت(•) و ناحیه سیاه منطبق با کلاس منفی (*)می باشد.الف : داده های آموزشی، ب : کرنل گوسی با  50=، ج: کرنل گوسی با  10=، د: کرنل گوسی با  1000= ]11[
معمولا انتخاب  اینگونه انجام می­ شود که ابتدا طبقه بندی کننده SVM را با  های مختلف آموزش داده، سپس  ای را برای طبقه بندی کننده انتخاب می­کنیم که کمترین نرخ خطا را روی یک مجموعه معتبر داشته باشد(شکل 2-16).
شکل (2-16)- منحنی تغییرات خطا نسبت به مقادیرمختلف  ]11[

2-9 تکنیک های پیش پردازش نامتوازن

مشکل عدم توازن در بسیاری از حوزه های نرم افزار وجود دارد که از آنها می­توان به این موارد اشاره کرد: تشخیص نشت نفت در تصاویر ماهواره ای، طبقه بندی متن، مدیریت ریسک، بازیابی اطلاعات و وظایف فیلترینگ، تشخیص پزشکی(مانند بیماری نادر و تشخیص جهش ژنتیکی نادر)، تشخیص نفوذ، تشخیص تقلب و .. از دیدگاه برنامه های کاربردی، ماهیت عدم تعادل در دو مورد اتفاق می­افتد: داده ها به طور طبیعی نامتعادل هستند (مانند تقلب در کارت های اعتباری و بیماری های نادر) و یا اینکه داده ها به طور طبیعی نامتعادل نیستند اما به دست آوردن اطلاعات مربوط به کلاس اقلیت هزینه زیادی را در بردارد]34[.
ماشین بردارپشتیبان یک تکنیک یادگیری ماشین است.این تکنیک به دلیل تمام مزیت های نظری و عملی آن، مانند قابلیت تعمیم بالا و توانایی پیداکردن راه حل های غیرخطی و عمومی طبقه بندی در میان محققان داده کاوی و یادگیری ماشین بسیار محبوب شده است. اگرچه SVM در برخورد با مجموعه داده های متوازن به خوبی عمل می­ کند اما در مواجهه با مجموعه داده های نامتوازن، نتایج کمتر از حد مطلوب تولید می­ کند.به همین دلیل کلاسه بند SVM مدل هایی با بهینگی کمتر از حد مطلوب تولید می­نماید که به سمت کلاس اکثریت گرایش داشته و مانند بسیاری از پارادایم­های طبقه ­بندی در ارتباط با کلاس اقلیت کارایی پایینی دارد.برای کاهش این مشکل SVM، تکنیک های الگوریتمی و روش های متفاوت پیش پردازش داده ارائه شده است.در این بخش به بررسی و تشریح این تکنیک ها می­پردازیم.

2-9-1 ماشین بردار پشتیبان و مشکل عدم توازن کلاس

اگرچه SVMها برای مجموعه داده های متوازن، نتایج موثری را تولید می­ کنند اما آنها به عدم توازن در مجموعه داده ها حساس هستند و مدلهایی با بهینگی کمتر^[72] را تولید می­ کنند. مطالعاتی در این زمینه صورت گرفت و دلایلی در ارتباط با اینکه چرا ماشین بردار پشتیبان می ­تواند به عدم توازن کلاس حساس باشد، ارائه شد.این دلایل در زیر مورد بحث قرار میگیرد.

2-9-1-1 عیب مشکل بهینه سازی با ناحیه مرزی نرم

استفاده از مدل SVM برای مجموعه داده نامتوازن، باعث می­ شود که ابرصفحه جدا کننده به سمت کلاس اقلیت منحرف شود و این عدم تقارن می ­تواند کارایی مدل را در ارتباط با کلاس اقلیت کاهش دهد]16[.این پدیده را می­توان به صورت زیر تشریح کرد :
فرمول تابع هدف برای بهینه سازی ناحیه مرزی نرم SVM را در نظر بگیرید :

(2-34)
بخش اول تابع هدف بر به حداکثر رساندن حاشیه تمرکز می­ کند، در حالی که بخش دوم تلاش می­ کند تا جریمه طبقه بندی اشتباه را کاهش دهد.پارامتر تنظیمC ^[73] نیز می ­تواند به عنوان هزینه طبقه ­بندی اشتباه تخصیص داده شده، در نظر گرفته شود. از این رو، ما برای تمام نمونه های اموزشی، یک هزینه طبقه بندی اشتباه یکسان را درنظر می­گیریم(یک مقدار یکسان برای همه نمونه های مثبت و منفی).به منظور کاهش جریمه، تعداد کل طبقه بندی­های اشتباه را باید کاهش داد.
وقتی که مجموعه داده نامتوازن است، تراکم نمونه های کلاس اکثریت، حتی در اطراف ناحیه مرزی کلاس^[74](جایی که ابرصفحه مطلوب عبور می­ کند)، بیشتر از نمونه های کلاس اقلیت است. در اینجا کلاس اکثریت را به عنوان کلاس منفی، و کلاس اقلیت را به عنوان کلاس مثبت در نظر می­گیریم.برای اینکه تعداد طبقه بندی اشتباه در یادگیری SVM کاهش یابد، ابرصفحه جداکننده می ­تواند به سمت کلاس اقلیت شیفت یابد(منحرف شود^[75]). این تغییر مکان/مورب بودن، باعث تولید پیشگویی­های منفی غلط^[76] بیشتری می­ شود و کارایی مدل را برای کلاس مثبت اقلیت^[77] کاهش می­دهد.زمانی که عدم توازن کلاس زیاد باشد، SVM می ­تواند مدل هایی را تولید کند که ابرصفحه ی آنها به شدت مورب است و حتی ممکن است تمام نمونه ها را به عنوان نمونه های منفی تشخیص دهد]18[.
2-9-1-2 نسبت بردار پشتیبان نامتوازن^[78]
افزایش عدم توازن داده های اموزشی باعث می­ شود که نسبت بردارهای پشتیبان مثبت و منفی نیز نا­­متقارن­تر شود]18[. فرض بر این بود که در نتیجه این عدم توازن، همسایگی یک نمونه تست که نزدیک به مرز قرار دارد، به احتمال زیاد تحت تسلط بردارهای پشتیبان منفی قرار می­گیرد و از این رو، بیشتر احتمال دارد که تابع تصمیم گیری، نقطه مرزی را به عنوان منفی طبقه بندی کند.اما این تصور بدین صورت مورد بحث قرار گرفت که با توجه به محدودیت ، مربوط به هر بردار پشتیبان مثبت باید از نظر مقدار از بردارهای پشتیبان منفی بیشتر باشد.در واقع این مقادیر به عنوان وزن در تابع تصمیم نهایی عمل می­ کنند (فرمول 2-33). و از این رو، بزرگتر در بردارهای پشتیبان مثبت، وزن بیشتری را از بردارهای پشتیبان منفی دریافت می­ کنند، که باعث کاهش تاثیر عدم توازن در بردارهای پشتیبان می­ شود.این می ­تواند دلیل بر این موضوع باشد که چرا SVM در مقایسه با سایر الگوریتم های یادگیری ماشین برای مجموعه داده نسبتا مورب، خیلی بد عمل نمی­کند]18[.
در ادامه این فصل به بررسی روش های موجود می­پردازیم.این روش ها مسئولیت رسیدگی به مشکل عدم توازن کلاس برای SVM را دارند.این روش ها به دو بخش روش­های پیش پردازش داده (روش­های خارجی) و روش­های اصلاح الگوریتمی SVM (روش­های داخلی) تقسیم می­شوند.

2-9-2 روش­های یادگیری عدم توازن خارجی^[79] برای SVM (روش­های پیش پردازش داده)

2-9-2-1 روش­های نمونه برداری دوباره^[80]

روش­های نمونه برداری در یادگیری نامتوازن باعث اصلاحات مجموعه داده نامتوازن می­شوند.این اصلاحات به منظور ارائه یک توزیع متعادل صورت می­گیرد.مطالعات نشان می­دهد که کلاسه­بندهای پایه برای مجموعه داده متوازن، عملکرد طبقه بندی بهتری را نسبت به مجموعه داده نامتوازن فراهم می­ کنند.این موضوع استفاده از روش­های نمونه برداری برای مجموعه داده های نامتوازن را توجیه می­ کند.اما کلاسه بندها نمی ­توانند از مجموعه داده های نامتوازن یاد بگیرند.
برخی روش­های پیش پردازش داده برای متعادل کردن مجموعه داده که می­توانند قبل از آموزش مدل SVM بکار رود عبارتند از : زیر نمونه برداری تصادفی و متمرکز^[81] ، بیش نمونه برداری تصادفی و متمرکز^[82] و همچنین روش­های تولید داده های مصنوعی مانند SMOTE. از این روش­ها در حوزه های مختلفی برای آموزش SVM با مجموعه داده های نامتوازن استفاده شده است.
توزیع متوازن را می­توان از طریق زیرنمونه برداری کلاس اکثریت، بیش نمونه برداری کلاس اقلیت، ترکیب این روش ها و روش های نمونه برداری پیشرفته بدست آورد که در ادامه به توضیح برخی از آنها می­پردازیم.
2-9-2-1-1زیر نمونه برداری^[83]
در این روش زیرمجموعه ای از مجموعه داده اصلی از طریق حذف برخی از نمونه ها انتخاب می­ شود.معمولا کلاس اکثریت تحت زیرنمونه برداری قرار می­گیرد. یکی از روش های زیرنمونه برداری غیر اکتشافی، زیرنمونه برداری تصادفی است. در این روش سعی می­ شود تا از طریق حذف تصادفی نمونه های کلاس اکثریت به تعادل در کلاس دست یابیم.این روش منجر به دور انداختن اطلاعات بالقوه مفیدی می­ شود که ممکن است برای کلاسه بندها مهم باشند.چندین روش اکتشافی نیز وجود دارد که در آن روش­ها از فرضیه های مختلفی برای انتخاب نمونه های نویز استفاده می­ شود. در برخی از این روش ها، نمونه هایی که نزدیک به مرز طبقه بندی دو کلاس قرار دارند به عنوان نویز در نظر گرفته می­شوند و در برخی از روش های دیگر نمونه هایی که بیشتر همسایگان آنها داده هایی با برچسب های گوناگون هستند به عنوان نویز در نظر گرفته می­شوند]38[.

2-9-2-1-2بیش نمونه برداری

در بیش نمونه برداری، نمونه هایی به مجموعه داده اصلی اضافه می­ شود.این کار از طریق کپی کردن نمونه های موجود و یا ایجاد نمونه های جدید صورت می­گیرد. بیش نمونه برداری تکراری روشی غیراکتشافی است که از طریق کپی کردن و تکثیر نمونه های کلاس اقلیت، منجر به ایجاد تعادل در توزیع کلاس می­ شود.این روش دارای کمبودهایی است. نخست آنکه احتمال وقوع بیش برازش را افزایش می­دهد. زیرا در این روش نمونه های کلاس اقلیت دقیقا کپی می­شوند. دوم آنکه این روش باعث افزایش زمان فرایند یادگیری می­ شود.
چندین روش اکتشافی بیش نمونه برداری بر مبنای روش بیش نمونه برداری اقلیت مصنوعی(SMOTE)^[84] وجود دارد.در این روش برای بیش نمونه برداری کلاس اقلیت، نمونه های مصنوعی ساخته می­ شود و از کپی کردن نمونه ها استفاده نمی­ شود.در واقع از طریق درون یابی نقاط داده ای که در یک خط قرار دارند، می­توانیم نمونه های جدیدی بسازیم. در واقع زمانی که ما برای ایجاد نمونه های جدید، از روش درون یابی نمونه ها استفاده کنیم(به جای کپی کردن نمونه ها)، این کار از بیش-برازش جلوگیری می­ کند و باعث می­ شود که مرز تصمیم به سمت فضای کلاس اکثریت برود.
تشخیص نمونه هایی که نزدیک به مرز کلاس ها قرار دارند بسیار مهم است و این نمونه ها ممکن است به آسانی به شکل نادرستی طبقه ­بندی شوند.بنابراین روشی تحت عنوان Borderline_SMOTE ارائه شد. در این روش بیش نمونه برداری تنها بر نمونه های مرزی در کلاس اقلیت اعمال می­ شود]38[.
به خصوص روشی تحت عنوان بیش نمونه برداری متمرکز در سال 2010 با عملکرد کارا برای SVM ارائه شده است]19[.در این روش، ابتدا ابر صفحه جدا کننده ( که توسط آموزش مدل SVM بر روی مجموعه داده اصلی نامتوازن ایجاد شده)، برای انتخاب نمونه هایی استفاده می­ شود که این نمونه ها حاوی اطلاعات مفیدی هستند.این نقاط داده در اطراف ناحیه مرزی کلاس^[85] قرار دارند.پس از آن برخلاف روش بیش نمونه­برداری کورکورانه(که برای تمام نمونه های مجموعه داده انجام می­ شود)، در این روش فقط این نمونه های انتخاب شده توسط روش Oversampling متعادل می­شوند.این متد، زمان مورد نیاز برای آموزش SVM را کاهش می­دهد و نتایج حاصل با روش بیش نمونه گیری اصلی قابل مقایسه است]19[.

2-9-2-1-3 SCM^[86]

یکی دیگر از روش­های نمونه برداری مجدد متمرکز^[87]، روشSCM است.این روش در ابتدا نمونه ها را با بهره گرفتن از متد خوشه­بندیkernel-k-means به خوشه های مجزا پارتیشن­بندی می­ کند.سپس با بهره گرفتن از نمونه های مثبت و نمایندگانی از خوشه های منفی، مدل SVM اولیه را اموزش می­دهد.یعنی نمونه های داده بیانگر مراکز خوشه هستند.با بهره گرفتن از این SVM اولیه، بردارهای پشتیبان و بردارهای غیرپشتیبان تقریبا شناسایی می­شوند. سپس برای حذف نمونه هایی که به احتمال زیاد بردارهای غیر پشتیبان هستند، از یک تکنیک کاهش^[88] استفاده می­ شود. رویه خوشه­بندی و تکنیک کاهش چندین بار اعمال می­ شود تا به همگرایی^[89] دست یابیم]20[.

2-9-2-1-4 نمونه برداری پیشرفته

روش­های نمونه­برداری پیشرفته نیز وجود دارد . یکی از آنها الگوریتم Boosting است.Boosting یک الگوریتم تکرارشونده است که در هر تکرار وزن های متفاوتی را به توزیع ها اختصاص می­دهد. Boosting بعد از هر تکرار، وزن نمونه هایی را که به نادرستی طبقه بندی شده اند افزایش داده و وزن نمونه­هایی را که به درستی طبقه بندی شده ­اند کاهش می­دهد. این امر باعث میشود که در تکرار بعدی، توجه یادگیرنده بیشتر بر روی نمونه­هایی که به نادرستی طبقه بندی شده ­اند متمرکز شود.توجه داشته باشید که این الگوریتم به طور موثری باعث تغییر در توزیع داده های آموزشی می­ شود.بنابراین میتوان آن را به عنوان یکی از روش های نمونه برداری پیشرفته در نظر گرفت.
2-9-2-1-5 تکنیک بیش نمونه برداری اقلیت مصنوعی^[90]

پنج مرحله­ ای که در این مدل ارائه شده است به عنوان سلسله مراحلی است که یک مشتری در پذیرش یک ابداع(مثل یک محصول جدید) پشت سر می­ گذارد. مرحله آزمودن در این مدل عامل تفاوت آن از مدل­های دیگر است. آزمودن، امکان تجربه کردن عملی محصول را فراهم می­سازد. مراحل این مدل در شکل2-10 نشان داده شده است (رنجبریان، 1378).
آگاهی یافتن
علاقه ughriمندی
پذیرش
آزمودن
ارزیابی
شکل2-10 مراحل مدل پذیرش ابداع (رنجبریان،1378)
8- مدل آگاهی- آزمون- تقویت- ترغیب^[58]
پروفسور اندرو ارنبرگ مدل­های پیشین را که مبتنی بر متقاعد کردن مشتری بودند را رد کرده و در سال 1997 مدلی را ارائه داد که بر چهار بعد استوار است، این چهار بعد در شکل 2-11 نشان داده شده ­اند(Yeshin,2006).
ترغیب
تقویت
آزمون
آگاهی
شکل 2-11 مراحل مدل ATRN(Yeshin,2006)
در واقع مدل ارنبرگ بیانگر این موضوع است که نگرش مصرف ­کننده پس از خرید و استفاده از یک محصول(برند) تغییر می­ کند(Tragthieng,2009).
9- مدل درک- تجربه- حافظه^[59]
در این مدل، واکنش مصرف ­کننده به تبلیغات، از فرآیندی عبور می­ کند که 3 فاکتور کلیدی دارد:
درک^[60]، تجربه^[61] و حافظه^[62]. شکل 2-12 مدل درک- تجربه- حافظه را نشان می­دهد.
قرار گرفتن در معرض تبلیغ، بعد از تجربه محصول
قرار گرفتن در معرض تبلیغ، قبل از تجربه محصول
فاز فاز
نشانه­گذاری
برند­سازی
تفسیر
تسهیل احساسی
تسهیل اجتماعی
انتظارات
پیش ­بینی
تفسیر
تسهیل تجربه
سازماندهی حافظه
کارکرد
شکل دادن به ادراک مشتری
تأثیر
شکل 2-12 مدل درک، تجربه، حافظه (Hall,2001)
مهمترین ویژگی­های این مدل عبارتند از:
- کاهش چشمگیر نقش شناخت: هیجانات، احساسات، انفعال و تجربه در تمامی مراحل این فرایند بر روی شناخت تأثیر می­گذارند.
- در این مدل، درک، یک متغیر وابسته است که هم از تبلیغات و تجربه تأثیر می­پذیرد و هم تحت تأثیر اولویت­های مصرف ­کننده قرار می­گیرد.
- حلقه­های بازخورد متعدد در تمامی مراحل این فرایند، تبلیغات و ادراک را به هم متصل می­سازند.
فاز قبل از تجربه:
در فاز قبل از تجربه، مهمترین نقش تبلیغات، شکل دادن به درک مخاطب است. این شکل دادن به درک مخاطب، سه اثر بر روی مخاطب می­ گذارد:
1- انتظاری را نسبت به آن برند در ذهن مخاطب ایجاد می­ کند.
2- پیش ­بینی­هایی از آن محصول در ذهن مخاطب شکل می­گیرد.
3- برای آنچه مخاطب در ذهن خود پیش ­بینی کرده بود، منطق سازی می­ کند.

فاز کلیدی بعدی در این فرایند، تسهیل تجربه مخاطب است. یکی از نقشهای تبلیغات این­است که تجربه احساسی و تجربه اجتماعی مخاطب را تسهیل بخشد.
فاز بعد از تجربه:
این فاز نقشی کلیدی در شکل­دهی به حافظه مخاطب دارد.در این فاز نشانه­ های کلامی، بصری و شنیداری ارائه می­گردند تا مخاطبانی که در معرض پیام تبلیغاتی قرار گرفته­اند بتوانند آن پیام تبلیغاتی، برند سازمان موردنظر و محصول تبلیغ شده را به یادآورند.
همچنین در فاز بعد از تجربه، تفسیر پیام تبلیغاتی نیز اتفاق می­افتد. در واقع تبلیغ نه تنها موجب می­ شود مخاطب احساس کند که تجربیات احساسی و اجتماعی که از آن محصول بدست آمده، تجربه­ای خوب است بلکه دلایلی را نیز برای اثبات این مطلب فراهم می­سازد(Hall,2004).
فنون تبلیغات
2-3-14- تکنيک های اجرايی تبليغ ^[63]
پيام تبليغاتی به اشکال مختلفی می تواند ارايه شود. برخی از مهمترين اين تکنيک ها، که برای تدوين تبليغ می توان از آن ها بهره گرفت، در ادامه آورده شده است(محکی،1386).
1- تکنيک موزيکال^[64]
در اين سبک، يک يا چند نفر يا چند شخصيت کارتونی نشان داده می شوند که مشغول خواندن آوازی در باره يک کالا هستند. دليل اصلی استفاده از اين شيوه اين است که به خاطر سپردن و يادآوری اشعار و ترانه ها ساده است و به راحتی در ذهن حک می شود. تصاويری که در اين نوع تبليغ پخش می شود بايد با شعر همخوانی داشته باشد.

بریتانیا پس از اطمینان از توان باندهاى صهیونیستى در فلسطین و حمایت و پشتیبانى آمریکا و جهان غرب و شوروى از برپایى کشورى براى یهودیان، اعلام داشت که از فلسطین بیرون خواهد رفت و چنین نیز شد. ارتش انگلیس در ۱۹۴۸ م. پس از واگذارى مراکز و تسلیحات نظامى خود به باندهاى صهیونیستى و ابقاى برخى از فرماندهان در خدمت اهداف یهودیان، خاک فلسطین را ترک کرد. بن گوریون رهبر باندهاى صهیونیستى، از این وضعیت سوء استفاده کرد و تأسیس کشور «اسرائیل» در سرزمین‏هاى اشغالى ۱۹۴۸ م. را اعلام نمود. مدتى بعد آمریکا، دولت صهیونیستى را به رسمیت شناخت و به دنبال آن اتحاد جماهیر شوروى هم چنین کرد. کشورهاى اروپایى یکى پس از دیگرى و بعد سازمان ملل متحد، این دولت را به رسمیت شناختند.
فلسطینیان این ستم و ناروایى را نپذیرفته، به نبرد با صهیونیست‏ها پرداختند. در این نبردها، نیروهایى از ارتش کشورهاى جوامع اسلامی همانند  مصر، اردن، سوریه، لبنان، عراق ونیروهاى داوطلب اخوان المسلمین شرکت جستند لیکن به دلیل ضعف تدارکاتى و تسلیحاتى و حضور استعمارى بریتانیا و فرانسه در اغلب کشورهاى منطقه و خیانت برخى از رهبران،ونیز به قول استادم ضعف ایمان مسلمانان و عواملی دیگر منجر به شکست این نیروها و آوارگى صدها هزار فلسطینى گشت. به دنبال این جنگ، کرانه باخترى، قدس و نوار غزه همچنان در دست فلسطینیان و به دور از اشغالگرى صهیونیست‏ها باقى ماند لیکن کرانه باخترى‏و قدس تابع اردن و نوار غزه تابع مصر گشت.و جامعه ای که به نام جامعه مسلمین قدم به این میدان گذاشته بود چیزهای با ارزشی را از دست داد ودیدی تازه را به نسبت خود در دنیا خلق کرد که شاید زمینه وقایع بعد از خود شد.
پس از جنگ ۱۹۴۸ م. کشورهاى آمریکا، فرانسه و انگلیس دولت صهیونیستى را به سلاح‏هاى پیشرفته (هسته‏اى، میکروبى و شیمیایى) مجهز ساختند. به رغم ناکامى، فلسطینیان، آنان دست از مقاومت و پایدارى برنداشته و گروه‏هاى چریکى تشکیل دادند. این نیروها حمله به شهرها و شهرک‏هاى صهیونیستى را در دستور کار خود قرار دادند.
پس از صدور حکم قیمومیت اولین کاری که یهودیان کردند تأسیس صندوق ملی یهود بود. وظیفه اصلی این صندوق خریداری زمین هایی بود که مالکان آنها مقیم فلسطین نبودند.خرید زمین تا جنگ جهانی دوم ادامه داشت. در جنگ جهانی دوم که نازی ها عرصه را برای زندگی یهودیان در اروپا تنگ کرده بودند، یهودیان مجبور شدند به فلسطین مهاجرت کنند. پس از مهاجرت به فلسطین و سکونت در زمینهای خریداری شده، اقدام به غصب باقی زمینها کردند.

این ماجرا تا سال ۱۹۴۷ ادامه داشت تا جایی که شبهه نظامیان اسرائیلی با نیروهای رسمی انگلیسی درگیر شدند. در این سال دولت انگلیس اعلام می کند که دیگر حکم قیمومیت را نمیتواند اجرا کند لذا موضوع را به سازمان ملل ارجاع می دهد.
در سازمان ملل دو نظر وجود داشت: یک نظر این بود که باید در فلسطین یک دولت فدرال ایجاد شود و یهودیان با اعراب تحت حکومت این دولت قرار بگیرند.(نظر اقلیت
نظر دیگر این بود که سرزمین فلسطین و اسرائیل از یکدیگر جدا شوند.(نظر اکثریت)
در سال ۱۹۴۸ قطعنامه ۱۸۱ به تصویب مجمع عمومی می رسد و سرزمین فلسطین به دو بخش تقسیم می شود.در این سال ۷۰% کل جمعیت ساکن در منطقه اعرابند(فلسطینی) و ۳۰% صهیونیست ها هستند در حالی که به لحاظ تصرف سرزمینی صهیونیست ها تنها ۱۰% کل مساحت را در اختیار داشتند. ولی در قطعنامه سازمان ملل ۴۵% در اختیار اعراب قرار گرفت و ۵۵% به یهودیان تعلق گرفت و قرار شد هر کدام در سرزمین متعلق به خود حکومت تشکیل دهند. فلسطینان در اعتراض به قطعنامه ی سازمان در سرزمینی که در اختیارشان بود (۴۵%) دولتی تشکیل نمی دهند.
این صلح تا سال ۱۹۶۷ ادامه داشت تا این که در این سال جنگ ۶ روزه ی اعراب و اسرائیل اتفاق افتاد.در این جنگ نیز نه تنها چیز به دست نیامد بلکه حکومتهای در جنگ وبه طور کلی دنای اسلام  دست آورد های ویادگارهای مادی ومعنویی زیادی را از دست داد .حتی در این جنگ اسرائیل بلندی های جولان، صحرای سینا و نیز ۲۰% باقیمانده از خاک فلسطین را به اشغال خود در می آورد.
در سال ۱۹۶۷ قطع نامه ی ۲۴۲ صادر می شود. در این قطع نامه اسرائیل محکوم می شود اما فقط اسرائیل را به خروج از سرزمین های اشغال شده در جنگ اخیر ملزم می کند. و به این صورت باقی اشغال گری های اسرائیل مورد تایید قرار می گیرد.به عبارت دیگر تنها همین ۲۰% اخیر متعلق به فلسطین است (این آخرین مرز بین فلسطین و اسرائیل است که مورد قبول سازمان ملل قرار دارد). تمام مذاکرات کنونی نیز حول همین ۲۰% است. البته حدود ۷% این قسمت توسط شهرک های صهیونیست نشین اشغال شده است.
در حال حاضر به لحاظ حقوقی (البته حقوق بین الملل) فلسطین سرزمین اشغال شده محسوب می شود
موقعیت فعلی فلسطین نتیجه یک سلسله بی عدالتی، قانون شکنی، تجاوز و تخلف از اصول و مقررات حقوق بین الملل، نادیده گرفتن قطعنامه های سازمان ملل متحد، تجاوز به حقوق طبیعی و انسانی و آزادیهای واقعی است.
به گواهی تاریخ، یهودیان اولین ساکنان فلسطین نبوده اند. بلکه اولین ساکنین شناخته شده فلسطین کنعانیها بودند که دارای تمدنی درخشان بوده که حدود هزار و هشتصد سال قبل از تهاجم و استیلای اسرائیلیها در این سرزمین سکنی گزیدند. در سال ۱۲۰۰ قبل از میلاد اسرائیلیها از شرق به سرزمین کنعان حمله، شهر اریحا را تخریب و مردمان آنرا قتل عام کردند و در سراسر سرزمین کنعان بطور پراکنده و بصورت قبیله ای مستقر شدند تا اینکه در سال ۱۰۰۰ قبل از میلاد حضرت داوود(ع) اولین حکومت یهودی را در فلسطین بنا نهاد.
حکومت اسرائیل و حاکمیت یهودیان سپس توسط بابلیها و آشوریها به ترتیب در سالهای ۵۸۷ و ۷۲۱ قبل از میلاد منقرض گردید و قبایل بنی اسرائیل به مناطق مختلف مثل قفقاز، ارمنستان و بابل تبعید و مردم یهود با تمامیت وجود برای همیشه ناپدید گردیدند.
از هنگام خاتمه حکومت یهودی در فلسطین در سال ۵۸۷ قبل از میلاد تا قرن ۲۰ فلسطین ابتدا توسط مشرکین سپس مسیحیان و نهایتا ” توسط مسلمانان اداره می شده است. حکومت مسلمانان بر این منطقه در سالهای ۱۹۱۸- ۱۹۱۷ در نتیجه اشغال نظامی فلسطین بوسیله قوای انگلیسی و نیروهای متفقین در جنگ جهانی اول خاتمه یافت. در سالهای ۴۸- ۱۹۲۲ دولت بریتانیا فلسطین را به عنوان قیم از طرف جامعه ملل اداره می کرد. یکی از پیامدهای این قیمومیت تحقق اعلامیه بالفور و تسهیل مهاجرت یهودیان به فلسطین بود
ادعای اسرائیل مبنی بر حق تاریخی بر فلسطین که در سال۱۹۱۹ مطرح شد موجه نمیباشذد زیرا تصرف سرزمین با توسل به زور به این بهانه که در یک مقطع زمانی خاص در اشغال مدعیان بوده است هیچ گونه ارتباطی با مالکیت تاریخی ندارد. طبیعی است که ارتباط تاریخی ملتی با سرزمین هیچگونه حق و ادعایی را برای ملتی تثبیت نمی کند چه رسد به اینکه نام اصلی سرزمین را تغییر داده و مردمان بومی آنرا از حقوق طبیعی خود محروم نمایند.
صهیونیست ها به اعلامیه بالفور به عنوان سندی بر حاکمیت خود بر فلسطین استناد می کنند این اعلامیه به دلایل ذیل از نظر حقوق بین الملل کان لم یکن می باشد:
” دولت بریتانیا بعنوان تهیه کننده و صادر کننده این اعلامیه هیچگونه تسلط و حاکمیتی بر فلسطین نداشت. اعلامیه بالفور بخاطر تجاوز به حقوق طبیعی و قانونی ملت فلسطین بی اعتبار است..
۳- اعطا قیمومیت فلسطین به کشور بریتانیا خلاف میثاق جامعه ملل بود. زیرا مطابق مقرّرات ماده ۲۲ رضایت و خواست مردم سرزمین قیمومی در انتخاب قیم امر قابل ملاحظه ای بود که در این قضیه نادیده گرفته شد.
کشور «از نگاه حقوق بین الملل» اجتماع دائمی و منظم گروهی از افراد انسانی است که در سرزمین معین و مشخص به طور ثابت سکنی گزیده و مطیع یک قدرت سیاسی مستقل باشند. با این توصیف عناصر تشکیل دهنده دولت شامل جمعیت، سرزمین مشخص و حکومت یا حاکمیت است. تعریف ارائه شده از دولت در مورد اسرائیل صدق نمی کند در مورد عنصر اول یعنی جمعیت باید گفت که یهودیان موجود در فلسطین متعلق به آن کشور نبودند، بلکه آنها بیگانگانی بودند که از نقاط مختلف جهان بر خلاف میل مردم بومی فلسطین به آن منطقه آورده شده بودند. در مورد عنصر دوم (سرزمین) نیز باید گفت که اسرائیل مرزهای مشخصی ندارد. بر سر تمامیت ارضی سرزمینهای اشغالی نیز با مردم اصلی فلسطین و سایر کشورهای عربی همجوار در حال منازعه می باشد. در خصوص عنصر سوم (حکومت) روشن است که حکومت باید نماینده مردم کشور باشد. در حالیکه کاملا ” محرز و مبرهن است که نه تنها حکومت اسرائیل نماینده مردم فلسطین نیست بلکه به آوارگی و بی خانمانی آنها نیز منجر گردیده است. با توجه به توضیحات فوق ثابت می شود که در فلسطین هم غصب قدرت سیاسی و هم غصب سرزمین صورت گرفته است و همچنین هیچ مأخذ حقوقی در حقوق بین الملل برای تأسیس آن بعنوان یک کشور وجود ندارد.
در حقوق بین الملل راجع به شناسایی کشورها دو نظریه تأسیسی و اعلامی مطرح است. طبق نظریه اعلامی چون کشور یک پدیده اجتماعی و تاریخی است که از قواعد عادی حقوقی به دور است، بنابراین به محض اجتماع سه عامل تشکیل دهنده آن (جمعیت، قلمرو سرزمین و قدرت سیاسی) ایجاد خواهد شد و در این حالت شناسایی عامل تشکیل دهنده محسوب نمی شود. از آنجائیکه اسرائیل فاقد عناصر فوق الذکر بوده پس موجودیت آن کشور مطابق این نظریه بی اعتبار است.
نظریه تأسیسی یا ایجادی به پیروان مکتب های ارادی بر می گردد. مطابق این نظریه اراده موافق و خاص کشورهاست که به صورت شناسایی تجلی می کند و به جامعه سیاسی جدید موجودیت و شخصیت بین المللی می بخشد. لذا بعضی ها شناسایی این کشور را توسط تعدادی از کشورها دلیل بر مشروعیت آن می دانند و بعضی دیگر پذیرش عضویت آن را در سازمان ملل متحد، به حساب اعتبار قانونی آن کشور می گذارند در حالیکه شناسایی نه دلیل بر مشروعیت و نه وسیله ای برای توجیه قانونی یک کشور است. لذا شناسایی اسرائیل از سوی دولتها نمی تواند به مسئله حق کشور اسرائیل بر سرزمینهای اشغالی دلیلی باشد. شناسایی یک کشور توسط کشور دیگر نمی تواند اثر گناهی را که از طریق تجاوز بوجود آمده است، از بین ببرد. چنانکه “کتان ” در این باره می نویسد:
“شناسایی بوسیله دولتها از نقطه نظر حقوقی نمی تواند به اشغال اعتبار بخشد … شناسایی عمل انجام شده بوسیله کشورهای متمدن نمی تواند گناه عمل اشغال را بشوید.برای مثال در سال ۱۹۳۶ کشورهای زیادی الحاق حبشه را به ایتالیا بطور موقت و یا مقطعی به رسمیت شناختند ولی این شناسایی نه عمل ایتالیا را قانونی کرد و نه به ایتالیا حقی نسبت به آن کشور تفویض کرد.
در سال ۱۹۳۲ در پی حمله ژاپن به چین و اشغال منچوری، “هانری اِل استمسون ” وزیر امور خارجه آمریکا اعلام کرد: این کشور هیچ قرار داد یا وضعیت مغایر با تعهدات میثاق پاریس (بریان-کلوک مورخه ۲۷ اوت ۱۹۲۸) را که به استناد آن توسل به هر گونه جنگ تجاوزکارانه منع شده است، به رسمیت نمی شناسد. این نظریه مورد قبول جامعه ملل واقع شد. لذا امروزه تردیدی در مورد عدم شناسایی کشور جدید و یا هر وضعیت دیگر ناشی از اعمال غیر قانونی و زور، نمی باشد. برای اثبات این مطلب می توان از ماده ۲۰ منشور بوگوتا مورخ ۱۹۴۸، ماده ۲۰ منشور بوئنوس آیرس مورخ ۱۹۶۷، اعلامیه مربوط به اصول حقوق بین الملل در زمینه روابط دوستانه و همکاری میان کشورها مصوب مجمع عمومی سازمان ملل متحد به تاریخ ۲۴ اکتبر ۱۹۷۰ نیز نام برد.
قاعده ممنوعیت توسل به زور یک قاعده امری و مطلق حقوق بین الملل است. در نوامبر ۱۹۶۵ شورای امنیت طی قطعنامه ۲۱۷ از کلیه کشورها خواست تا از به رسمیت شناختن رودزیای جنوبی که تأسیس آن مغایر با “اصل حق بین ملل در تعیین سرنوشت خود ” بود خودداری کنند. در مورد تأسیس دولت اسرائیل با توجه به مطالب فوق باید گفت که تشکیل آن دولت با اصول اولیه و قواعد امری حقوق بین الملل مغایرت داشته و شناسایی آن از سوی چند کشور نمی تواند حیثیت قانونی و مشروعیت لازم را در پی داشته باشد.
۳-۴-۳ جنگ تحمیلی ایران و عراق
در این قسمت به تحولات نظامی ایران هنگام اوج‌گیری انقلاب در این کشور و بحران جنگ ایران و عراق در سال‌های ۱۹۸۸-۱۹۸۰ می‌پردازد. سپس تغییر استراتژی دریایی ایران از استراتژی اتخاذ شده توسط شاه مبنی بر کنترل خلیج فارس به استراتژی اتخاذ شده توسط جمهوری اسلامی مبنی بر بازدارندگی و ممانعت از دسترسی دیگران به خلیج فارس را مورد بررسی قرار می‌دهد. بحث اصلی مطرح شده در فصل حاضر، این است که  چون جمهوری اسلامی، استراتژی کنترل خلیج فارس را دست‌ نیافتنی می‌دید، استراتژی بازدارندگی و ممانعت را در پیش گرفت؛ زیرا معتقد بود این استراتژی جدید در حمایت از موقعیت استراتژیک ایران موثرتر خواهد بود.
این فصل برای نشان دادن گرایش ایران به استراتژی جدید خود، به بررسی تحولات استراتژی ممانعت از دسترسی دیگران به خلیج فارس در طی جنگ ایران و عراق می‌پردازد و بر تجربه موفقیت‌آمیز ایران در این خصوص در “جنگ نفتکش‌ها” در سال‌های ۱۹۸۸-۱۹۸۴ و عملکرد ضعیف نیروی دریایی آن در “نبرد ناوچه‌ها” در ۱۸ آوریل ۱۹۸۸ تمرکز می‌کند. با توجه به اهمیت بالای این دو موضوع اخیر، بعد از یک مقدمه کوتاه در مورد استراتژی ممانعت از دسترسی دیگران به خلیج فارس در طی جنگ ایران وعراق، به آنها پرداخته خواهد شد.
بازسازی سریع نظامی ایران در اواسط دهه ۱۹۷۰ باعث فساد و ریخت‌وپاش زیادی شد و همچنین دهها هزار شهروند آمریکایی را به ایران کشاند تا به عنوان تکنیسین و مشاور نیروهای مسلح ایران به فعالیت بپردازند. این عوامل به همراه نابرابری‌های روز‌افزون، مشکلات اقتصادی و فقدان فرصت‌های واقعی برای مشارکت‌های سیاسی باعث بروز ناآرامی‌های سیاسی فزاینده در اواخر دهه ۱۹۷۰ شد که با سرکوب خشونت‌آمیز نیروهای امنیتی شاه مواجه شد. از میان نیروهای مسلح شاه، فقط ارتش در سرکوب مردم نقش داشت که همین امر باعث پاکسازی ارتش و جذب نیروهای جدید در  آن پس از انقلاب ۱۹۷۹ شد.
در پی نا‌آرامی‌های ایران، جیمی کارتر، کاندیدای ریاست جمهوری، پیشنهاد کرد آمریکا به سیاست دولت آیزنهاور در قبال دولت ایران که همان فروش سلاح در برابر انجام اصلاحات سیاسی بود، برگردد. این پیشنهاد در عمل باعث نگرانی شاه و جرات یافتن مخالفان شد. در نتیجه، شاه برنامه محدود آزادی‌های سیاسی را در اوایل سال ۱۹۷۷ اجرا کرد. اما بعد از انتخابات آمریکا، دولت جدید کارتر به شعارهای خود پشت کرد و سیاست‌های آمریکا در قبال ایران طبق روال گذشته ادامه یافت. اصلاحات محدود شاه و عدم پایبندی آمریکا به وعده‌هایش در خصوص پیشبرد حقوق بشر در ایران از مهم‌ترین عناصر تشدید‌کننده مخالفت در این کشور بود.
صبح روز ۸ سپتامبر ۱۹۷۸ بیش از ۲۰۰۰۰ نفر در یک تجمع مذهبی در میدان ژاله تهران جمع شدند. سربازان به جمعیت دستور دادند متفرق شوند و زمانی‌که با امتناع آنها مواجه شدند، مستقیماً به روی آنها آتش گشودند که صدها نفر کشته شدند. این رویداد که در ایران پس از انقلاب با نام “کشتار میدان ژاله” یا “جمعه سیاه” از آن یاد می شود، به عنوان انگیزه اصلی انقلاب عمل کرد و گروه های مختلف مخالفان را گرد هم آورد و انقلاب ایران از همین جا شروع شد.
در روزهای آغازین شکل‌گیری انقلاب اسلامی، ارتش ایران با نهایت سرعت در حال پیشرفت بود. نیروهای نظامی ایران بزرگ‌ترین نیرو در منطقه خلیج فارس و به جز اسرائیل، مدرن‌ترین نیرو در خاورمیانه محسوب می‌شدند. شاه، ۵۱۱۰۰۰ نفر پرسنل نظامی را به عنوان تضمینی برای تأمین امنیت مرکز ثقل استراتژیک ایران تدارک دیده بود.
قبل از تلاش شاه برای افزایش قدرت و سیطره دریایی ایران، نیروی دریایی و هوایی این کشور ازمجموعه‌ای از قایق‌های فرسوده گشت ساحلی و جنگنده‌های قدیمی تشکیل شده بود که پس از اجرای استراتژی مورد نظر شاه به یک نیروی پیشرفته تبدیل شد تا کنترل ایران بر خلیج فارس و مناطق اطراف آن‌را تضمین نماید و همچنین بتواند عامل بازدارنده‌ای در برابر مهم‌ترین تهدید علیه ایران از طریق خشکی، یعنی عراق باشد.
در ایران، نظام جمهوری اسلامی که ائتلافی از گروه های سیاسی مخالف شاه بود، در حال تثبیت قدرت خود بود. در واقع، انقلاب ایران بخش عمده‌ای از موفقیت خود را مدیون بهره‌گیری موثر از نیروی نظامی شاه و تلفیق آن در بستر قدرت خود بود. کنترل ماهرانه نیروهای نظامی که تجربه قدرت را داشتند، جمهوری اسلامی را از کسب و حفظ قدرت مطمئن می کرد. آنها از ارتش برای سرکوب تهدیدات پیش رو ( مخالفان سیاسی، اقلیت‌های قومی و مذهبی و بیگانگان) بهترین بهره را بردند. علاوه بر این، آنها با بهره گرفتن از نیروی ارتش و سپاه پاسداران به سرعت ساختار قدرت خود را در ایران شکل دادند.
[امام] خمینی(ره) به‌خوبی آگاه بود که بدون بهره‌گیری از نیروهای مسلح، چپ‌گراها و اقلیت‌های قومی جدایی‌طلب انقلاب را تهدید خواهند کرد. ایشان به اهمیت نیروهای نظامی، به ویژه ارتش، به عنوان “کلید موفقیت انقلاب” واقف بود.
بعد از پیروزی انقلاب، افراد تندرو افراطی، خواهان امتیازاتی فراتر از پیش‌بینی‌های ایشان شدند. “پاکسازی نیروهای مسلح… به صورت محدود با تمرکز بر عناصر فاسد” از جمله اولین طرح‌های [امام] خمینی (ره) بود. اما افراد تندروی که خود ایشان در کمیته انقلاب منسوب کرده بودند و مسولیت پاکسازی نیروها را بر عهده داشتند، دنبال تسویه حساب‌های قبلی بودند.
از آنجا که نیروی زمینی ارتش شاه در سرکوبی مردم فعال‌تر بود، به هنگام پاکسازی نیز تعداد زیادی از نیروهای آن کنار گذاشته شدند. در یک نشست مطبوعاتی در ۳ آوریل ۱۹۷۹، امیر انتظام، معاون نخست‌وزیر جمهوری اسلامی ایران، اعلام کرد:
شش ماه پس از آغاز انقلاب، نیروهای مسلح ایران که درحدود نیم میلیون نفر بود، به کمتر از ۳۰۰۰۰۰ نفر کاهش یافت. ارتش، ۹۰ درصد از نیروهای سابق خود را همچنان در اختیار داشت اما اکثر فرماندهان ارشد، ارتش را ترک کرده بودند. با عدم حضور تکنیسین‌های آمریکایی برای نگهداری تجهیزات خریداری شده از آمریکا، نیروهای نظامی ایران با آشفتگی، آمادگی رزمی پایین و ضعف روحیه مواجه شدند. نیروی هوایی تقریباً زمین‌گیر شد و در نیروی دریایی نیز سربازان که “ادعای برابری” داشتند و می‌خواستند فرماندهان مافوق نیز همانند آنها در کارهای دشوار فیزیکی همراه آنها باشند.
در اواخر سال ۱۹۷۹، نیروهای مسلح ایران در آستانه فروپاشی بود. گزارش وزارت دفاع آمریکا در نوامبر ۱۹۷۹ حاکی از این است که:این گزارش با اشاره به فهرست اخراج‌ها و بازنشستگی‌های اجباری از “عدم وجود نظم وترتیب لازم” خبر می‌دهد. در غیاب تکنیسین‌های آمریکایی، سیستم‌های لجستیک ایران (که غالباً متکی برتکنولوژی بودند)، نیروی هوایی جمهوری اسلامی ایران(IIAF)  و نیروی دریایی جمهوری اسلامی ایران(IIN)  به تدریج تحلیل رفتند.
در جولای ۱۹۸۰، وضعیت نیروی هوایی ایران بعد از یک کودتای نافرجام از سوی برخی خلبانان نیروی هوایی و فرماندهان ارتش برای ربودن جنگنده‌های ۵ F -  و ۴F -  در پایگاه هوایی شاهرخی در غرب استان همدان بدتر نیز شد. قرار بود هواپیما‌ها در صورت موفقیت کودتا، یک سری اهداف از پیش تعیین شده ازجمله محل سکونت [امام] خمینی(ره) در تهران را بمباران کنند. شکست کودتا به پاکسازی‌های گسترده در نیروی هوایی منجر شد. شورای انقلاب بیش از ۳۰۰ تن از فرماندهان نیروی هوایی و ارتش را در رابطه با این کودتا دستگیر و سرانجام اعدام کرد. نیروی هوایی ایران تا اواسط دهه ۱۹۹۰، از فقدان نیروهای زبده‌ای که پاکسازی شده بودند، رنج می‌برد.
امام خمینی(ره) برای تقویت روحیه نیروهای مسلح، دستور توقف دستگیری‌ و اعدام‌ کادر نیروهای مسلح رابه دادگاههای انقلاب داد. وی در این دستور که در ۸ سپتامبر ۱۹۸۰ صادر شد، اعلام کردند که اتهامات وارد شده به کادر نیروهای نظامی باید پوشیده نگه داشته شوند تا صحت آنها اثبات شود.
در ۲۲ سپتامبر ۱۹۸۰، دو هفته پس از توقف روند پاکسازی نیروهای مسلح، عراق به ایران حمله کرد. مقاومت‌های اولیه ایرانیان در برابر نیروهای صدام بسیار ضعیف و از هم گسیخته بود. استراتژی شاه در جنگ با عراق بر برتری هوایی علیه نیروی هوایی این کشور و پشتیبانی زمین به هوای نیروی زمینی و نیروی دریایی ایران استوار بود. ناوگان هوایی ناکارآمد ایران و سلاح‌های فرسوده‌ای که شاه میلیاردها دلار صرف آنها کرده بود، نتوانستند از پیشروی سربازان عراقی جلوگیری کنند. تعداد خلبانان نیروی هوایی ایران اندک و مهارت آنها در پرواز بسیار پایین‌تر از خلبانان قبل از انقلاب بود. تکنیسین‌های آمریکایی که روزهای قبل از سقوط شاه ایران را ترک کردند، اسناد مربوط به سیاهه اموال را از بین برده بودند، تجهیزات الکترونیکی جنگنده‌های جدید ۱۴F- را خارج کرده بودند و مخازن قطعات یدکی را در بسیاری از پایگاه های هوایی منهدم کرده بودند. نتیجه این اقدامات این بود که نیروی هوایی ایران در حفظ و نگهداری هواپیماها و کارآیی رزمی خود با مشکلات زیادی مواجه بود. در طول جنگ، ایران از جنگنده  بمب‌افکن‌های خود به ندرت و فقط در مأموریت‌های استراتژیک بازدارنده استفاده می‌کرد.
وضعیت نیروی دریایی، بازوی دیگر شاه در اجرای استراتژی کنترل خلیج فارس، نیز چندان بهتر از نیروی هوایی نبود. بعد از پیروزی انقلاب، رهبران جمهوری اسلامی فوراً سفارشات مربوط به ناوشکن‌های بزرگ از کلاس کوروش،یک زیردریایی‌های نوع ۲۰۹ و دو فروند از چهار فروند کشتیLST  کلاس هنگام۲ را لغو کردند. همچنین حکومت ایران انتقال زیردریایی‌های کلاس تانگ۳ را معلق و سپس ممنوع ساخت. ایران برقراری ارتباط نزدیک با ایالات متحده را رد کرد؛ وخامت روزافزون در روابط بین دو کشور با بحران گروگان‌گیری در سفارت آمریکا به اوج خود رسید. در واکنش به این واقعه، سازمان ملل متحد ارسال تجهیزات نظامی به ایران راتحریم کرد. این تحریم شامل کشتی سوخت‌رسان “خارک"، ساختمانLSTs  در یارو انگلستان و سه فروند قایق رزمی موشک‌انداز در شربورگ فرانسه نیز می‌شد.
علاوه بر لغو سفارشات قبلی، واکنش های غرب باعث شد منابع تأمین‌کننده مهمات و قطعات یدکی فورا همکاری‌های خود را با ایران قطع کنند. شاه برای اینکه بتواند با صرفه‌ترین خرید را داشته باشد، با چندین فروشنده تسلیحات وارد معامله می‌شد. این امر باعث می‌شد که سلاح‌ها یک‌دست و استاندارد‌ نباشند. برای مثال، کشتی‌های نیروی دریایی ایران به تفنگ‌های ۵ اینچی آمریکایی، ۵/۴ اینچی انگلیسی و ۷۵ میلیمتری ایتالیایی مجهز بودند و رادارهای مورد استفاده نیز ساخت آمریکا، انگلستان، هلند و ایتالیا بودند. نیروگاهها، کشتی‌های جنگی و کشتی‌های پشتیبانی نیز به محصولات تولیدکنندگان متعدد از جمله توربین‌های بخار آمریکایی، توربین‌های گازی انگلیسی و دیزل‌های ساخت MTU-MAN (آلمان)،  Paxman(انگلستان) و  Morse-Fairbanks(آمریکا) مجهز بودند.
اگر چه پاکسازی پرسنل نیروی دریایی نسبت به نیروی هوایی و ارتش از گستردگی کمتری برخوردار بود، اما تأثیر‌گذار بود. فقط در یک روز ۷ فوریه سال ۱۹۸۰، تعداد زیادی از دریاداران و فرماندهان ارشد نیروی دریایی ایران به طور اجباری بازنشسته شدند. این تغییرات گسترده در نهادهای نیروی دریایی ایران و فروپاشی زیرساخت‌های پشتیبانی باعث تشدید وخامت وضعیت این نیرو شد. در نتیجه، در زمان حمله عراق به ایران، نیروی دریایی ایران که بیش از یک سال را بدون تأمین قطعات یدکی، یا تعمیرات حیاتی به سر برده بود، یک سرمایه هدر رفته به شمار می‌رفت. بیشترکشتی‌ها به دلیل مشکلات مکانیکی و کمبود مهارت‌های فنی لازم از رده خارج شده بودند. علاوه بر این، ایران می‌دانست که به علت عدم رابطه ایران با تأمین‌کنندگان غربی سلاح، مشکلات عملیاتی کشتی‌ها یا سیستم‌های آنها رفع شدنی نیست. رفع نواقص و خرابی تجهیزات غیرممکن بود و جایگزینی موشک‌های کروز و مهمات اصلی، میسر نبود.
در سال ۱۹۸۰، جمهوری اسلامی نوپا به خوبی از موقعیت استراتژیک ایران آگاه بود و به درستی به این نکته پی برده بود که با توجه به عدم برخورداری از سلاح‌های غربی و وخامت فزاینده وضعیت نیروی دریایی ایران، استراتژی شاه مبنی بر کنترل خلیج فارس، دست کم در آینده نزدیک، دست‌یافتنی نیست. جمهوری اسلامی می‌دانست که صرف هزینه‌های گزاف توسط شاه برای سلاح‌های مختلف جهت کنترل خلیج فارس نقش مهمی در سقوط او داشت. علاوه بر این، از آنجا که نیروی دریایی شاه فقط قادر به محفاظت از منافع و موقعیت استراتژیک ایران در برابر بازیگران منطقه‌ای بود و تهدیدات بالقوه جدید پیش روی این کشور (ایالات متحده، بریتانیا و فرانسه) از لحاظ توانایی کنترل دریا از برتری بسیار بالایی برخورداربودند، لذا هر گونه رویارویی مستقیم با این نیروها به یک شکست غیرضروری منجر می‌شد.
سه سال بعد از حمله عراق، اکثر کشتی‌های جنگی ایران یا در بندر عباس دور ازخطرنگه داشته شده بودند یا به لحاظ فنی غیر قابل استفاده بودند. نیروی هوایی به چالش کشیده نشده عراق، یک فروند قایق موشک‌انداز ایران را در نوامبر ۱۹۸۰ و دو فروند رزم‌ناو ساخت آمریکا را در سال ۱۹۸۲ غرق کرد. با آغاز ماه می ۱۹۸۳، سه ماه بود که ایران در نیروی دریایی خود متحمل خسارات فراوان می‌شد (عراق جنگ نفتکش‌ها را به صورت جدی در ماه مارس ۱۹۸۴آغاز کرده بود). بنابراین، شورای عالی امنیت ملی ایران به دنبال یافتن استراتژی جدیدی برای افزایش قدرت دریایی ایران و همچنین ساختار نیرویی بود که با صرف هزینه قابل تقبل، از موقعیت استراتژیک این کشور در حوزه دریایی حمایت کند. بنابراین، جمهوری اسلامی به استراتژی محدود ممانعت از دسترسی دیگران به خلیج فارس روی آورد و کشتی‌ها و منافع نفتی کشورهایی را که از عراق پشتیبانی می‌کردند، مورد تهدید قرار داد. این کشورها که از این استراتژی ایران لطمه دیده بودند، عراق را برای توقف حملات خود علیه منابع نفتی ایران تحت فشار گذاشتند. اگر چه این استراتژی در نهایت به مداخله قدرت‌های خارجی و در راس آنها آمریکا، برای متوقف ساختن حملات ایران علیه کشتی‌ها انجامید، اما هنوز هم این استراتژی، استراتژی مهم جمهوری اسلامی ایران در خلیج فارس محسوب می‌شود.
در اواخر سال ۱۹۸۴، ایران در حال بازسازی ساختار و توان دریایی خود بود و در نظر داشت استراتژی بازدارنده دست‌یافتنی‌تری را در پیش بگیرد. این ساختار جدید که ایران از عهده آن بر می‌آمد، بر تشکیل نیروهای ویژه جنگی، از قبیل نیروی دریایی سپاه، زیردریایی‌های کوچک، موشک‌های کروز ضد کشتی ساحل‌پایه(ASCM) ، امکانات گسترده مین‌گذاری، قایق‌های گشت مسلح به موشک‌های کروز و شبکه جدید دفاع هوایی در جنوب خلیج فارس تمرکز داشت. نقطه ضعف عمده نیروی دریایی متعارف شاه عدم مهارت در دفاع هوایی بود. این کمبود می‌بایست با غافلگیری زیردریایی‌ها، بالا بودن سرعت عملکرد، کوچکی اندازه و نحوه عملکرد قایق‌های گشت مجهز به موشک‌های کروز، امکانات روزافزون مین‌گذاری و استقرار سکوهای ساحلی پرتاب موشک‌های کروز جبران می‌شد.

(۱-۵)
شاخص  را برای توصیف اینکه چگونه کوارکها در فضای رنگ  تبدیل می­شوند احتیاج داریم. درحالیکه نمایش اساسی  یک دوتایی با دو مولفه است، نمایش حالت اساسی  یک سه تایی با سه مولفه است، بنابراین ما به شاخصهای  ،  و  که می­توانند ۱، ۲ یا ۳ باشند برای برچسب زنی حالتهای رنگ احتیاج داریم. گاهی اوقات برای آسانی بحث به جای شاخصهای رنگ  ،  و  از  ،  یا  استفاده می­کنیم. اگر یک رنگ خاص در یک جهت  است، ترکیب مشابه با  (ویژگی متقارن سازی) بدون رنگ است (تنها یک اسپین تکتایی می ­تواند ساخته شود). لپتونها تک تقارن رنگ یگانه هستند و بنابراین ما برای آنها شاخص رنگ نمی­نویسیم.

گلوئونها رنگ را از یک کوارک به کوارک دیگر انتقال می­ دهند. ویژگیهای فضا – زمان یک گلوئون شبیه ویژگیهای فضا – زمان یک فوتون است، اما گلوئونها بار رنگ حمل می­ کنند و بنابراین می­توانند آن را تغییر دهند. ذرات باردار می­توانند تکانه خود را با گسیل یا جذب یک فوتون تغییر دهند اما آنها نمی ­توانند به این روش بار الکتریکی خود را تغییر دهند. ذرات حامل رنگ (کوارکها یا گلوئونها) می­توانند هم تکانه و هم بار رنگشان را با گسیل یا جذب یک گلوئون تغییر دهند.
از آنجایی که گلوئونها بارهای رنگ  ،  یا  را به دیگری ارتباط می­ دهند، ما به نه گلوئون احتیاج داریم. اما به هر حال ترکیب  تحت چرخش در فضای رنگ ناوردا است (بنابراین بدون رنگ است) و در حقیقت هشت حالت بار رنگ مستقل برای گلوئونها وجود دارد; که معمولا گفته می­ شود هشت نوع گلوئون وجود دارد.
نکته­ای که در اینجا وجود دارد این است که ما هنگامی که راجع به لپتونها بحث می­کردیم هیچ صحبتی در مورد نوترینوی راستگرد نکردیم، اما بحث ما شامل کوارکهای راستگرد  و  بود که این مسئله ممکن است به این بستگی داشته باشد که بدون جرم هستند، در حالی که فرمیونهای دیگر به نظر جرم­دار می­رسند. اگر نوترینوهای راستگرد وجود داشته باشد یا بسیار سنگین است ویا به اندازه کافی برهم کنش ندارد تا تولید و آشکارسازی شود.
از آنجایی که حالتهای چپگرد و راستگرد فرمیونی در نمایش جداگانه  قرار می­گیرند، نقض پاریته را به صورت صریح خواهیم داشت زیرا نظریه تحت بازگشت­پذیری اجزای اسپین نسبت به جهت حرکت ناوردا نیست. پس مدل استاندارد نقض پاریته مشاهده شده در طبیعت را به طور جزئی و به شکل زیبایی توصیف می­ کند.
در اینجا ما تنها یک نسل از فرمیونها را در نظر گرفتیم. دو نسل دیگر،  و  ذرات سنگین­تری هستند که در شتابدهنده­ها یا برخوردهای اشعه کیهانی ایجاد شده ­اند و چون نیمه عمر کوتاهی دارند  به سرعت به ذرات نسل اول واپاشی می­ کنند [۲].
۱-۴ لاگرانژی کوارک و لپتون
ابتدا یک لاگرانژی برای کوارکها و لپتونهای آزاد در نظر می­گیریم. این لاگرانژی شامل یک جمله­ جنبشی و یک جمله­ جرمی برای میدان  است:
(۱-۶)
که در آن  جرم ذره است.
برای توصیف برهم­کنش­ها ما به یک نظریه احتیاج داریم که تقارنهای پیمانه­ای را در نظر بگیرد. این به این معنی است که لاگرانژی باید تحت تبدیلات تقارن ناوردا بماند. یک تبدیل تقارن  بوسیله­ی یک عملگر یکانی  توصیف می­ شود که روی میدان  به صورت  عمل می­ کند. این عملگر می ­تواند به صورت ترکیب خطی از  مولد گروه،  با ضرایب حقیقی  بیان شو:.
(۱-۷)
از آنجایی که نظریه پیمانه­ای موضعی است، ضرایب  در فضا- زمان به مکان بستگی خواهند داشت. جبر مولدها بوسیله­ رابطه­ زیر تعریف می­ شود:
(۱-۸)
که در آن  ضرایب ساختار گروه هستند. چون تبدیل یکانی است جمله­ جرمی تحت تبدیل ناوردا خواهد ماند. اما اگر ما بخواهیم یک جمله­ جنبشی برای لاگرانژی بسازیم که تحت تبدیل تقارن ناوردا بماند باید مشتق جزئی  به مشتق هموردای زیر تبدیل شود:
(۱-۹)
که ما در اینجا  میدان پیمانه­ای  داریم. تحت یک تبدیل پیمانه­ای، مشتق هموردا به این شکل تبدیل می­ شود:
(۱-۱۰)
که این بدان معنی است که مشتق هموردا روی یک میدان مانند میدان خودش به شکل  عمل می­ کند. بنابراین جمله­ جنبشی فرمیون در لاگرانژی هم ناوردای پیمانه­ای خواهد بود. برای ساختن جمله­ جنبشی برای میدانهای پیمانه­ای ما یک تانسور قدرت میدان معرفی می­کنیم:
(۱-۱۱)
که به شکل  تبدیل می­ شود. بنابراین ما قادریم که جمله­ جنبشی میدانهای پیمانه­ای را به این شکل بنویسیم:
(۱-۱۲)
که در آن تریس، جمع روی شاخص گروه است. این جمله به نوبه خود یک جمله­ محتمل است که در لاگرانژی شرکت می­ کند. ما بالاخره می­توانیم لاگرانژی را برای یک نظریه پیمانه­ای را به این شکل بنویسیم:
(۱-۱۳)
در مدل استاندارد ما برای هر کوارک و لپتون یک میدان داریم.گروه تقارنی کلی  می­باشد. گروه  فقط روی کوارکها عمل می­ کنند و توصیف کننده­ نیروی قوی هستند و میدانهای پیمانه­ای متناظر گلوئونها هستند و گروه  برهم­کنش های الکتروضعیف را توصیف می­ کنند [۳].
۱-۵ QCD
نظریه­ای که برهم­کنش­های قوی را توصیف می­ کند  یا به اختصار  نامیده می­ شود. نظریه  بوسیله­ی گروه پیمانه­ای  توصیف می­ شود. بوزونهای پیمانه­ای متناظر گلوئونها هستند. این گروه تقارن فقط روی کوارکها که می­توانند سه بار رنگ حمل کنند عمل می­ کند، که نمایش زیر میدان کوارک در نظرگرفته می­ شود:
(۱-۱۴)
اگر مولد گروه  را به صورت  و میدان گلوئونها را به صورت  در نظر بگیریم، مشتق هموردا را می­توانیم اینگونه بنویسیم:
(۱-۱۵)
ثابت جفت­شدگی برهم­کنش­های قوی ^[۶] است. با وارد کردن این به قسمت انرژی جنبشی لاگرانژی کوارک داریم:
(۱-۱۶)
از اینجا می­توانیم ورتکس برهم­کنش کوارک گلوئون را استخراج کنیم:
شکل (۱-۱)- ورتکس پایه کوارک گلوئون.
از آنجایی که  یک نظریه پیمانه­ای غیرآبلی است، جمله­های بیشتری در لاگرانژی  ظاهر خواهند شد:
(۱-۱۷)
جمله جنبشی برای میدانهای پیمانه­ای  شامل قسمت جنبشی گلوئون بعلاوه­ی جملات خود – برهم­کنش گلوئونها خواهد بود. از آنجایی که این جمله به تنهایی نمی­تواند انتشارگر گلوئون را به دست دهد، وجود جملات دیگر ضروری می­ شود.
در شکلهای (۱-۲)، (۱-۳) و (۱-۴) نمودارهای فاینمن^[۷] مربوط به انتشارگرها، توابع موج و راسهای درگیر در برهم­کنش­ها قرار داده شده است. در این شکلها بوزونها با خطوط نقطه چین و فرمیونها با خطوط پرنشان داده شده ­اند [۳].
شکل (۱-۲)- قوانین فاینمن مربوط به انتشارگرهای بوزونها و فرمیونهای مدل استاندارد.
شکل (۱-۳)- قواعد فاینمن مربوط به توابع موج فرمیونها روی ویژه حالتها (۴ شکل بالا) و توابع موج گلوئونها روی ویژه حالتها (۲شکل پایین).
شکل (۱-۴)- قواعد فاینمن از نظریه پیمانه­ای قوی برای راس سه گلوئونی.
۱-۶ کوارک تاپ
در مدل استاندراد کوارک تاپ شریک کوارک  است. بعد از کشف کوارک  در سال  ، که اولین شاهد بر نسل سوم کوارکها بود، فیزیکدانها منتظر مشاهده­ کوارک تاپ بودند. در حدود  سال بعد شتابدهنده تواترون^[۸] در آزمایشگاه فرمی در آمریکا توانست انرژی لازم برای تولید کوارک تاپ را فراهم و آن را تولید کند. سرانجام آزمایشهای  و  آزمایشگاه فرمی وجود کوارک تاپ را در سال  گزارش کردند. در  ، کوارکهای تاپ می­توانند هم به صورت جفت  از طریق برهم­کنش قوی و هم به صورت منفرد از طریق برهم­کنش ضعیف تولید شوند. کانال تولید جفت  با سطح مقطع  ، کانال غالب در تولید کوارک تاپ می­باشد. جفت  از طریق فرآیندهای نابودی کوارک- پاد­کوارک  و اتصال گلوئون- گلوئون  تولید می­ شود. سه مکانیزم متفاوت برای تولید کوارک تاپ منفرد در  وجود دارد، کانال  (که بزرگترین چشمه­ی تولید کوارک تاپ منفرد است)، کانال  و کانال  [۱].
۱-۶-۱ ویژگیهای کوارک تاپ جرم و نیمه­عمر: جرم کوارک تاپ توسط آزمایشهای  و  با دقت خوبی اندازه ­گیری شده است. این جرم که خیلی نزدیک به مقیاس شکست خود به خودی تقارن الکترو ضعیف است، باعث اهمیت کوارک تاپ در جستجو برای هر گونه انحراف از مدل استاندارد می­ شود. در مدل استاندارد پهنای کوارک تاپ توسط رابطه­ زیر داده می­ شود:
(۱-۱۸)
که ^[۹] ثابت جفت­شدگی فرمی،  عنصر ماتریس  ،  جرم کوارک تاپ،  جرم بوزون  و  ثابت جفت­شدگی برهمکنش قوی است. جرم زیاد کوارک تاپ باعث کوتاه شدن نیمه­عمر آن می­ شود  . این خیلی کوتاهتر از مقیاس زمانی تشکیل یک حالت هادرونی در است. بنابراین کوارک تاپ قبل از فرایند هادرونیزاسیون از طریق برهم­کنش ضعیف واپاشی می­ کند و در نتیجه کوارک تاپ به صورت یک کوارک آزاد وجود دارد.

رفتار مصرف کننده
تجزیه و تحلیل رفتار خرید مصرف کننده یکی از گامهای اساسی تجزیه و تحلیل فرصت های بازار می باشد. زیرا علیرغم شباهت هایی که در فرآیندهای تصمیم گیری خریداران وجود دارد، اما مصرف کنندگان و مشتریان مختلف، اغلب فرآیندهای خریدشان را به گونه های متفاوتی پایان می دهند. این تفاوتها انعکاس دهنده گوناگونی مصرف کنندگان در ویژگی های شخصی و عوامل اثرگذار اجتماعی می باشد (Mullins et al 2008). اهمیت این مسئله تا جایی است که امروزه حوزه ی بازاریابی بر اساس اصل تقدم مصرف کننده^[۱۷] پایه ریزی شده است (موون و مینور^[۱۸] ۲۰۰۱). از اینرو گروه های زیادی مشتاق به مطالعه ی رفتار مصرف کننده می باشند که پیتر و السون^[۱۹] (۲۰۱۰) در یک نگاه کلی آنها را به سه دسته تقسیم می کنند :
سازمانهای بازاریابی : این گروه هم شامل سازمانهایی هستند که برای فروش محصولات تلاش می کنند و هم سازمانهایی که در تبادل با مصرف کنندگان هستند؛ مانند بیمارستانها، موزه ها، پارکها، شرکتهای حقوقی، دانشگاهها و … . تأکید اصلی این گروه بر تبادل بین کسب و کار و مصرف کننده است و ایده های آنها برای تمام سازمانهای نام برده قابل استفاده می باشد.

سازمانهای دولتی و سیاسی : دغدغه اصلی این گروه نظارت و قانونمند کردن مبادلات بین سازمانهای بازاریابی و مصرف کنندگان می باشد. این فعالیت ها در قالب سیاست های عمومی منتشر می شود.
مصرف کنندگان : هم شامل مصرف کنندگان نهایی می شود و هم خریداران سازمانی که منابع را به منظور تولید کالاها و خدمات خریداری می کنند.
مصرف کنندگان
سازمانهای بازاریابی
فعالیت های مصرف کننده
استراتژی های بازاریابی
سیاستهای عمومی
دولت و سازمانهای سیاسی
گروه های مشتاق به رفتار مصرف کننده(Peter and Olson 2010)
همانطور که می بینیم نتایج مطالعات درباره ی رفتار مصرف کننده، دامنه ی وسیعی از افراد، گروه ها و سازمانها را بهره مند می سازد که این خود بیانگر نیاز جدی به تحقیق در این زمینه می باشد.
شیفمن و کانوک^[۲۰] (۲۰۰۸) در کتاب رفتار مصرف کننده ی خود واژه ی رفتار مصرف کننده را اینچنین تعریف می کنند: رفتاری که مصرف کنندگان در جستجو، خرید، استفاده، ارزیابی و کنارگذاری کالاها و خدماتی که انتظار دارند نیازهای آنان را برآورده سازد، از خود نشان می دهند. به نظر آنها، این واژه دو دسته از مصرف کنندگان را در برمی گیرد:
مصرف کنندگان شخصی : این دسته از مصرف کنندگان، کالاها و خدمات را یا برای خودشان می خرند یا جهت استفاده در منزل و یا به منظور هدیه به دیگران. در همه ی این موارد کالا برای مصرف نهایی خریداری می شود؛ یعنی استفاده کنندگان نهایی.
مصرف کنندگان سازمانی : شامل کسب و کارهای انتفاعی و غیرانتفاعی، دولت، ادارات و مؤسسه ها (مانند مدارس، بیمارستانها و زندانها) می شود که همه ی آنها باید به منظور اداره کردن سازمانهایشان اقدام به خرید کالا، تجهیزات و خدمات نمایند.
موون و مینور^[۲۱] (۲۰۰۱) به جای واژه ی مصرف کننده از واژه ی واحدهای خرید استفاده کرده اند که دلالت بر انجام خرید هم بصورت فردی و هم بصورت گروهی دارد. ویژگی دیگری که برخی ها نیز بر آن تأکید دارند فرآیندی بودن رفتار مصرف کننده می باشد. به عبارت دیگر آنها معتقدند که رابطه مصرف کننده با تولید کننده تنها در یک لحظه که مبادله نام دارد خلاصه نمی شود، بلکه رابطه گسترده تری است که از قبل از خرید شروع و تا بعد از آن نیز ادامه خواهد داشت (Solomon 2006).
آری، رفتار مصرف کننده پویاست، زیرا افکار، احساسات و اعمال تک تک مصرف کنندگان و گروه های مصرف کننده و در نهایت جامعه بطور مداوم تغییر می کند. این ماهیت پویای رفتار مصرف کننده، توسعه ی استراتژی های بازاریابی را به وظیفه ای دشوار تبدیل کرده است. یعنی اینکه استراتژی هایی که در یک زمان، یا یک بازار به خوبی کار می کردند، ممکن است در زمان یا بازارهای دیگری شکست بخورند. این بدان دلیل است که طول عمر محصولات کوتاه تر از قبل شده است و بسیاری از شرکتها به منظور ایجاد ارزش بالاتر برای مصرف کنندگان و حفظ سودمندی خویش، بطور مستمری نوآوری می کنند (Peter and Olson 2010).
رویکردهای مطالعه ی رفتار مصرف کننده
در کتاب رفتار مصرف کننده ی پیتر و السون^[۲۲] (۲۰۱۰)، سه رویکرد برای مطالعه ی رفتار مصرف کننده معرفی شده است:
رویکردهای مطالعه رفتار مصرف کننده