+: تقویت کننده ی اجتماعی مثبت:۱:۱
تقویت کننده ی نشانه ای مثبت، ۱:۲
_هر لحظه ازلکنت

پذیرفته شدن: ۷ محاوره ی بدون لکنت
ردشدن: ۳۰ آزمایش بدون گذراندن گام
-تعداد موارد لکنت را در پایان آزمایش به کودک اعلام کنید. کودک را در در لحظه لکنت متوقف نکنید

همان موارد بالا

در طی دوره ایجاد، پاسخ های او به سه حالت خواندن^[۷۱]،تک گویی^[۷۲]و محاوره ای^[۷۳]بود.
۳-۱۳ بازخورد
مهترین عامل درمان های رفتاری از جمله برنامه GILCU پاسخ مشروط به سیستم بازخورد می باشد. این درمان عمدتاً بر روی اصول تقویت مثبت و بازخورد منفی متکی است. همانگونه که در بالا ذکر شد، در درمان گفتاری کودکان دارای لکنت دو دوسته پاسخ بیشتر مورد توجه هستند: لحظات لکنت و دوره های بدون لکنت. در یک مفهوم ساده تر، لکنت و روانی گفتار جنبه هایی مقابل هم هستند بدین معنی که تغییر در در بسامد وقوع یکی همزمان باعث تغییر در دیگری می شود. بنابراین، تولیدهایی که لحظات لکنت را کاهش یا حذف می کنند گفتاری را به جا می گذراند که از نظر ادراکی بدون لکنت است؛ تولیدهایی که میزان گفتار بدون لکنت را افزایش می دهند الزاماً باعث کاهش وقوع لکنت می شوند. بنابراین، مناسب بودن استفاده از باز خورد پاسخ وابسته در درمان آشکار می شود. ارائه تقویت کننده های مثبت وابسته به گفتار بدون لکنت، میزان گفتار بدون لکنت بیان شده توسط کودک را افزایش می دهد؛ ارائه بازخورد منفی وابسته به زمان های لکنت، بسامد لکنت بیان شده توسط کودک را کاهش می دهد.

از دیدگاه نظری، درمان باید فقط از یکی از جهات قابل دسترسی باشد البته، رویکرد” دو سویه ” که ترکیبی از دو شیوه می باشد دارای مزیت های خاصی است. در این فرایند بلافاصله پس از گفتار بدون لکنت، تقویت کننده های مثبت عملکردی ارائه می شوند و بلافاصله بعد از وقوع لکنت بازخورد منفی داده می شوند و بلافاصله بعد از وقوع لکنت بازخورد منفی داده می شود. هر دوی این وقایع نقش مهمی را در تاثیرات نهایی درمان بازی می کنند. جالب است که به نظر می رسد موارد کاهش در لکنت اساساً به ارائه بازخورد منفی ارائه شده همراه لکنت مرتبط می باشند. به نظر می رسد که تقویت مثبت گفته های بدون لکنت موجب شرکت کودکان در فعالیت های درمانی شود و برای آنها فرصتی ایجاد کند تا در هنگام صحبت کردن به لذت دست پیدا کنند. بنابراین، وقتی که تقویت مثبت و بازخورد منفی با هم ترکیب می شوند اشکال خفیف تری از بازخورد منفی را می توان مورد استفاده قرار داد و از آنجایی که روند درمان به ارائه تقویت مثبت مرتبط است، ارتباط مثبت بین درمانگر و کودک را می توان حفظ کرد و حتی افزایش داد زیرا درمانگر به ارائه تقویت مثبت ادامه می دهد. استفاده از مفاهیم آموزش برنامه ریزی شده برای طراحی درمان موجب می شود که سنگینی وزنه های بین تقویت مثبت و بازخورد منفی همیشه به نفع تقویت باشد. بدین صورت پاسخ های همراه با لکنت کودک به صورت منفی تقویت می شد؛ برای مثال، هرگاه کودک ناروان صحبت نمود از گفته “وایستا، روان صحبت کن"استفاده می شد که در اینجا لازم بو تا کودک قبل از ادامه به صحبت نمودن خود، گفته ناروان خود را به شکل روان تکرار کند. گفتار روان نیز با گفته"خوبه” یا با ژتون هایی که در نهایت به پاداش عینی ختم می شد، تقویت می شد(۹). در بررسی نهایی و بعد از اتمام ۱۴جلسه درمانی، صدای ضبط شده کودکان در همان سطوح فوق و با همان ابزارها برای تعیین شدت لکنت توسط محقق مورد تجزیه و تحقیق قرار گرفت.
۳-۱۴ ملاحظات اخلاقی

• هدف پژوهش برای والدین تشریح شد.

• در خصوص شرکت اختیاری در مطالعه مورد نظر به والدین توضیح داده شد

• والدین در هر مرحله از تحقیق در صورت عدم تمایل به همکاری می‌توانستند از ادامه‌ی شرکت فرزندانشان انصراف دهند.

• در پایان مطالعه، والدین در صورت درخواست می توانستند از نتایج تحقیق اطلاع یابند.

فصل چهارم
توصیف و تحلیل داده ها
۴-۱ مقدمه
در این فصل نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل داده های آماری داده های پژوهش با بهره گرفتن از آزمون های آماری ارائه می گردد. در ابتدا به منظور بررسی وضعیت توزیع طبیعی داده ها جهت مشخص نمودن نوع آزمون- پارامتری یا ناپارامتری- برای بررسی معنی دار بودن تفاوت های بین گروهی از آزمون کولموگراف-اسمیرنوف استفاده شد. نتایج در جدول بیان شده است.
در ادامه به مقایسه میانگین پاسخ درون گروهی و میان گروهی می پردازیم. در پایان بوسیله آنالیز کوواریانس میانگین متغیرها را بین دو گروه، بعد از مداخله تجزیه و تحلیل می کنیم.
۴-۲ بررسی وضعیت توزیع طبیعی متغیرهای مورد مطالعه
در این بخش وضعیت توزیع طبیعی متغیرهای مورد مطالعه با بهره گرفتن از آزمون ناپارامتری کولموگروف- اسمیرونوف مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج در جدول ۴-۱ نشان داده شده است.
جدول(۴-۱) آزمون کولمگروف- اسمیرنوف

متغیرها

درصدهجا-تک گویی
(گروه آزمایش)

درصدهجا-تک گویی
(گروه کنترل)

دیرش-تک گویی
(گروه آزمایش)

دیرش-تک گویی
(گروه کنترل)

رفتار-تک گویی
(گروه آزمایش)

رفتار-تک گویی
(گروه کنترل)

اس اس آی تری
(گروه آزمایش)

اس اس آی تری
(گروه کنترل)

تعداد

۱۶

بسیاری اوقات گرفتار حکام ظلم و جور بوده اند،و در حال شدّت تقیّه و خوف به سر می برده اند. البته خوف از برای مذهب داشتند.نه برای خودشان،و این مطلب در بررسی روایات همیشه مورد نظر است.

حکام جور هم همیشه از ائمه ♣ وحشت داشتند. آن ها می دانستند که اگر به ائمه ♣ فرصت بدهند قیام خواهند کرد،و زندگی توأم با عشرت و هوس بازی را بر آن ها حرام خواهند کرد.^[۳۷]
ج) تمایز تقیّه با نفاق و دورغگویی
یکی از مهمترین اشکال تقیّه بر علیه شیعه این است که تقیّه با نفاق یا تقیّه با دروغ فرقی ندارد.
موضوع اشکال تراشی برای تقیّه‌ی شیعه و ایراد اتهام‌هایی از قبیل نفاق و دروغگویی، مساله‌ی تازه‌ای نیست و از دیر باز با آن آشنا هستیم برای نمونه ابن تیمیه(متوفای ۷۲۸ ھ) گفته است:
و امّا الرافضه فأصل بدعتهم عن زندقه و الحاد. و تعمّد الکذب کثیر فیهم و هم یُقرّون بذلک حیث یقولون دیننا التقیّه و هو ان یقول احدهم بلسانه خلاف ما فی قلبه و هذا هو الکذب و النفاق^[۳۸]
اما رافضه اساس و سرمنشأ آن‌ها از زندقه و الحاد است. دروغگویی عمدی در میان آن‌ها فراوان دیده می‌شود، خود آن‌ها به این مسأله اعتراف کرده و گفته‌اند که تقیّه دین ما است. تقیّه این است که شخصی با زبان چیزی را بگوید که در قلب خلاف آن را اعتقاد دارد و این همان دروغگویی و نفاق است.
وی در جایی دیگری می‌گوید:
علامه النّفاق و اسبابه لیست فی احد من اصناف الامه اظهر منها فی الرافضه حتّی یوجد فیهم من النّفاق الغلیظ الظاهر مالایوجد فی غیرهم و شعار دینهم التقیّه هی ان یقول بلسانه ما لیس فی قلبه و هذا علامه النّفاق^[۳۹]
نشانه‌ها و اسباب نفاق، روشن‌تر از آن‌چه در میان شیعیان وجود دارد، در میان دیگر گروه‌های مسلمانان نیست، نفاق شدیدی که در میان آن‌ها آشکار است. در دیگران دیده نمی‌شود. شعار آن‌ها تقیّه است، یعنی با زبان چیزی گفته شود که در قلب به آن اعتقاد ندارد. و این از نشانه‌های نفاق است.
برای این که تمایز این دو بحث کاملا روشن شود باید تعریف درستی از هر کدام ارائه دهیم:
تعریف نفاق
نفاق به کسر نون، از کلمه «نَفِقَ» گرفته شده و مصدر باب فعال (مفاعله) است. به کسی که این عمل (نفاق) را انجام دهد، منافق می‌گویند، و منافق کسی است که در باطن کافر و در ظاهر مسلمان است.^[۴۰]
و به عبارت دیگر منافق به کسی گفته می‌شود که کفرش را در باطن پنهان کند و به ظاهر ایمان داشته باشد.
منافق یک اصطلاح قرآنی است و تبیین آن به دلخواه ما نیست، منافق در قرآن دارای اصطلاح خاصی است. و خدا آن را چنین معرفی می‌کند.
إِذَا جَاءَکَ الْمُنَافِقُونَ قَالُواْ نَشهْدُ إِنَّکَ لَرَسُولُ اللَّهِ وَ اللَّهُ یَعْلَمُ إِنَّکَ لَرَسُولُهُ وَ اللَّهُ یَشهْدُ إِنَّ الْمُنَافِقِینَ لَکَاذِبُون‏^[۴۱]
هنگامى که منافقان نزد تو آیند مى‏گویند: «ما شهادت مى‏دهیم که یقیناً تو رسول خدایى!» خداوند مى‏داند که تو رسول او هستى، ولى خداوند شهادت مى‏دهد که منافقان دروغگو هستند (و به گفته خود ایمان ندارند).
نفاق به اصطلاح قرآن نیز شامل کسی می‌شود که کفرش را در باطن پنهان کند و به ظاهر ایمان داشته باشد.
نفاق درست نقطه مقابل تقیّه است زیرا منافق در باطن به مبانی اسلام اعتقاد ندارد یا در آن تردید دارد و متزلزل است. ولی در میان اهل اسلام اظهار اسلام می‌کند، و حال آن‌که تقیّه یک اصل واقعی عقلایی است و قرآن نیز آن را صحیح دانسته و در ماجرای عمار یاسر پیامبر ☺ رفتار او را در برابر کفار تأیید کرد. «إِلاَّ مَنْ أُکْرِهَ وَ قَلْبُهُ مُطْمَئِنٌّ بِالْإیمان»^[۴۲]‏
معنای تقیّه
همانطور که در بحث لغوی و اصطلاحی تقیّه گذشت واژه تقیّه به معنای صیانت و خود نگه‌داری است. و در اصطلاح باز نگه‌داشتن دیگری از ضرر رساندن، به وسیله‌ی موافقت با او در گفتار یا کرداری مخالف حق است.
در تقیّه شخص مؤمن هنگام احساس خطر و خوف از نفس و مال و آبروی خود اکراهاً نشانه‌های کفر و معصیت را از خود بروز می‌دهد در قلب و دل خود ایمان و اعتقاد به مذهب حق را حفظ می‌کند و این کار نه تنها نفاق و دروغگویی نیست بلکه درست مقابل آن است. برون‌داد این دو مفهوم اگر چه وجه مشترک و واحدی دارند و در هر دو، این چنین است که واقعیت سخن یا عمل شخص با حقیقت آن، دوتاست. اما پس از دقت و توجه در ساخت و ساز و ماهیت هر کدام در می‌یابیم که این دو مفهوم مغایر و متضاد با یکدیگرند. تقیّه از بار مثبت و نفاق و دروغ از بار منفی مایه گرفته است.
«فاضل مقداد» در کنز العرفان در بحث تقیّه می‌نویسد:
« مخالفین مذهب امامیه احتجاج کرده‌اند که تقیّه نوعی نفاق است، زیرا هر دو در مستور داشتن امری، و ابراز و اظهار خلاف آن امر، به خاطر دفع ضرر و زیان، مشترکند. و از سویی، چون نفاق حرام است، پس تقیّه حرام خواهد بود و اینکه اگر تقیّه جایز باشد، برای پیامبران هم باید جایز باشد که از روی تقیّه تظاهر به کلمه کفر کنند، چنین چیزی محال است، چون لازمه آن اظهار کلمه کفر از جانب انبیاست که با ملزوم آن یعنی جایز بودن تقیّه هم‌خوانی ندارد.
ایشان در جواب می‌فرماید:
نفاق، مخفی داشتن کفر است، یعنی در واقع، شخص ملحد است. و در ضمیرش اعتقادی به اسلام ندارد. چنین چیزی در اسلام حرام است. ولی تقیّه مخفی داشتن ایمان درونی است، در حالی که فرد واقعا معتقد و مؤمن به اسلام است. و چنین امری از نظر اسلام غیر قابل رد، بلکه جایز و واجب شمرده شده است. پس این دو معنا جدای از هم هستند.
دیگر این که عدم جواز اظهار به کلمه‌ی کفر، توسط پیامبران، به دلیل اجماع خارج شده است، زیرا در صورت جواز، فاتحه‌ی دین اسلام به کلی خوانده می‌شد. و هم‌چنین اگر چنین چیزی جایز باشد، بهترین فرصت برای پیامبران در اوایل دعوت، که دشمنان و مخالفان دین در اکثریت بودند، می‌توانستند انکار ایمان و دعوی کفر کنند و حال آن‌که هرگز چنین اتفاقی رخ نداده است.^[۴۳]
تفاوت تقیّه با دروغ
در باب تفاوت تقیّه با دروغ هم لازم به ذکر است که دروغ از اوصاف خبر است و تقیّه خبر نیست و حقیقت آن با حقیقت خبر متفاوت است. دروغ مطابق نبودن با واقع است اما تقیّه موافق با وظیفه مکلّف و حکم ثانوی است هرچند مخالف با حکم اولی باشد.
حکم اوّلی و ثانوی
حکم اولی: بر اساس تعریف مشهور فقها، حکمی است که در موضوع آن عروض حالتی خاص مانند اکراه، اضطرار، تقیّه، ضرر، عسر و حرج و… اخذ نشده باشد.
و حکم ثانوی آن است که در موضوع آن عروض این قبیل حالت‌ها دخیل باشد.
به عنوان مثال وقتی که گفته می‌شود «روزه بر هر مکلّفی واجب است» وجوب، حکم اوّلی است که به طبیعت روزه تعلّق گرفته و در موضوع تکلیف ( شخص مکلّف) هیچ یک از عناوین ثانوی اخذ نشده است. ولی اگر روزه موجب ضرر باشد. یعنی به عنوان ضرر بر متعلّق حکم شرعی عارض شود. حکم اولی وجوب به حکم ثانوی تحریم مبدّل می‌شود.^[۴۴]
در رابطه با تقیّه نیز هر گاه شرایط تقیّه تحقق یابد، مکلّف به سبب امر اضطراری، به آن مأمور می‌شود، و امر اضطراری امر واقعی ثانوی است.
اما این جواب به نظر کافی نمی‌رسد زیرا اولا: اشکال در مورد تقیّه‌ای است که انسان گاهی مجبور به دروغ‌گویی می‌شود، نه درباره امر به تقیّه که آن را امری اضطراری بدانیم و الا واضح است که امر به تقیّه مانند دیگر اوامر انشاء است و صدق و کذب در آن راه ندارد.
بنابراین بهتر است جواز شبهه را این‌چنین بیان کنیم:
این شبهه از یک صغرا و یک کبرا تشکیل شده بود.
صغرای این قضیه یعنی «تقیّه نوعی دروغ‌گویی است» در همه‌ی موارد مصداق ندارد، زیرا تقیّه‌ی اخفایی و کتمانی یعنی سکوت از بیان واقعیّت و عدم اظهار آن را نمی‌توانیم متّصف به کذب کنیم و مصداق این صغرا فقط در موارد تقیّه اظهاری می‌باشد، یعنی اظهار خلاف واقع آن هم در صورتی که توریه ننماید، پس در موارد کمی از تقیّه، کذب مصداق پیدا می‌کند.
در جواب کبرا: یعنی دروغ‌گویی قبیح است نیز گفتنی است این چنین نیست که دروغ‌گویی در همه‌ی موارد قبیح باشد، زیرا عنوان مختلف را هر گاه نسبت به حسن و قبح بسنجیم، ممکن است یکی از سه حالت زیر را پیدا کند:

1. 1. یا این که آن عنوان علّت تامه برای حسن یا قبح است مثل حسن عدل و قبح ظلم که عدل همیشه حَسَن و ظلم همیشه قبیح است. این نوع حسن و قبح را ذاتی می‌نامند.

1. 1. آن عنوان اقتضای حُسن و یا قبح را به خودی خود دارد، به شرطی که عنوانی دیگر که باعث تغییر این اقتضا شود، بر آن صدق نکند، مثلا زدن یتیم به خودی خود اقتضای قبیح بودن را دارد، اما اگر عنوان تأدیب بر آن صدق کرد، از قبح خارج می‌شود و یا احترام به دوست به خودی خود حَسَن است، اما اگر موجب ظلم به فردی دیگر شود، قبیح خواهد بود. این نوع حسن و قبح را عَرَضی می‌نامند.

1. 1. خود عنوان نسبت به حسن و قبح متساوی الطرفین است، و متّصف شدنش به حسن و قبح بستگی به شرایط مختلف دارد، مانند زدن که اگر برای تأدیب باشد، حَسَن و اگر ارضای میل سادیسمی باشد، قبیح و اگر زدن موجود بی‌روح باشد، نه حسن و نه قبیح خواهد بود.^[۴۵]

در این‌جا در صورتی می‌توانیم بگوییم دروغ‌گویی همیشه قبیح است که آن را از عناوین قسم اوّل بدانیم، در حالی که چنین نیست و همه‌ی عقلا آن را از عناوین قسم دوم می‌دانند که هرگاه با مصلحتی مهم‌تر در تزاحم باشد، آن را قبیح به شمار نمی‌آورند، مثلا اگر کسی با دروغ گفتن باعث جلوگیری از ریخته شدن خون عدّه‌ای شود، مسلّما این دروغ‌گویی از سوی عقلا تجویز می‌شود، لذا گفته‌اند: «دروغ مصلحت آمیز به زراست فتنه‌انگیز».^[۴۶] پس اگر انسان بتواند به وسیله‌ی دروغ گفتن جان یا مال یا عِرض خود را حفظ کند، مسلّما این بر راست گفتنی که بیهوده موجبات اتلاف جان و مال و ریختن آبرو را فراهم می‌آورد، ترجیح دارد.^[۴۷]
نکته دیگر در بحث تمایز تقیّه با نفاق و دروغ این است که تقیّه عملی است که عقل آن را توجیه می‌کند زیرا جنبه‌ی شخصی و منفعت‌پرستی یا زیاد خواهی در آن مطرح نیست لیکن عقل برای نفاق و دروغ چنین توجیهی نمی‌کند زیرا هر کدام عملی است در راستای منفعت‌پرستی، چه جنبه‌ی شخصی داشته باشد مثل دورنگی‌هایی که شخص برای منفعت خود انجام می‌دهد و یا آن که دارای جنبه‌ی گروهی و سازمانی باشد مثل اعمال نفوذ در دستگاه‌های دیگر اجتماعی، برای کشف اسرار درونی و اهداف آنان که معمولا از سوی دشمن واقع می‌شود.
بنابراین تقیّه از جمله بنیادهای عملی اسلام است که قرآن کریم طرح آن را پی‌افکنده و در آیه‌ی«إِلَّا أَن تَتَّقُواْ مِنْهُمْ تُقَاه»^[۴۸] و نیز آیه‌ی «إِلَّا مَنْ أُکْرِهَ وَ قَلْبُهُ مُطْمَئنِ‏ُّ بِالْایمَان»^[۴۹] ‏به جواز آن تصریح نموده است. علمای اسلام همگی دو آیه‌ی مزبور را به عنوان پایه و اساس مشروعیّت تقیّه آورده‌اند.
مراغی در تفسیرش مدارا با کفار، ستمکاران و فساق را از زمره‌ی موارد تقیّه دانسته است و اضافه می‌کند که مدارا نرمی با آنان و تبسم در مقابل‌شان و بخشش مال برای در امان ماندن از آزارشان و نگه‌داشتن عرض و آبرو از آنان، شامل همه‌ی این موارد می‌شود و از شمار موالات با کفار که «منهی عنه» است محسوب نمی‌شود، زیرا از مشروعیّت برخوردارند. وی سپس از طبرانی نقل می‌کند که او گفته‌ی پیامبر(ص) را مبنی بر این که «هر آن‌چه مؤمن خود را با آن نگه‌ دارد صدقه است» حمل بر این معنا کرده است. ^[۵۰]
نتیجه‌ای که از بحث فوق استنباط می‌شود این است که:

در این پژوهش به منظور اندازه‌گیری متغیرهای پژوهش از مقیاس فاصله ای طیف لیکرت استفاده می‌شود.
(سکاران، ۱۳۸۲)مقیاس فاصله ای به محقق اجازه می‌دهد میانگین و انحراف معیار پاسخ های مربوط به متغیرهای مختلف را محاسبه کنیم. یعنی مقیاس فاصله‌ای نه تنها قادر است افراد را با توجه به خصوصیات مشخص گروه بندی کند و رتبه ها را در درون گروه‌ها مشخص سازد بلکه قادر است مقدار این تفاوت را اندازه‌گیری و تفاوت بین افراد را مشخص نماید.
طیف لیکرت می‌تواند ۵ یا ۷ گزینه ای باشد که در تحقیق حاضر در پرسشهای متغیر های پژوهش ، مقیاس ۵ گزینه ای به کار می‌رود.شکل کلی و امتیاز بندی این طیف برای سوالات مثبت به صورت ذیل می باشد:

جدول شماره ۳-۳ : نحوه نمره دهی به سوالات مربوط به متغیر های پژوهش

۳-۵- روایی^[۳۲] و پایایی^[۳۳] ابزار سنجش
الف) روایی ابزار سنجش
(خاکی ،۱۳۷۹،۲۴۴)روایی این مفهوم را بیان می کند که آیا پرسش ها جنبه مهمی از هدف تحقیق را نمونه گیری می کند یا خیر؟ در واقع مقصود از روایی آن است که آیا ابزار اندازه گیری می تواند خصیصه و ویژگی که ابزار برای آن طراحی شده است را اندازه گیری کند یا خیر؟ موضوع روایی ازآن جهت اهمیت دارد که اندازه گیری های نامناسب وناکافی می تواند هر پژوهش علمی را بی ارزش و ناروا سازد.
پیش از کسب اطمینان نهایی به ابزارهای اندازه گیری و بکارگیری آنها در مرحله ی اصلی جمع آوری داده ها ،ضرورت دارد که پژوهشگر از طریق علمی ،اطمینان نسبی لازم را نسبت به روا بودن بکارگیری ابزار مورد نظر و معتبر بودن آن پیدا کند.
درباره روایی پرسش های مربوط به تصویر سازمانی باید گفت که این پرسشنامه که در پژوهش رحیمیان(۱۳۸۷) می باشد و پرسش های مربوط به وفاداری سازمانی در پژوهش معصومی(۱۳۸۸) استفاده شده است. اما برای اطمینان از روایی بیشتر ، سوالات توسط کارشناسان و متخصصان و خصوصا استاد راهنما مورد بررسی قرار می گیرد.
ب) پایایی ابزار سنجش
منظور از پایایی، ثبات ، هماهنگی ، قابلیت اعتماد ، اعتبار، پیش بینی دقت و صحت است. ابزارهای تحقیق نیز به عنوان وسیله ای برای جمع آوری اطلاعات باید معتبر باشند تا پژوهشگر بتواند به داده های بدست آمده اعتماد کند. یکی از روش های محاسبه ضریب پایایی، استفاده از آلفای کرونباخ^[۳۴] است که بسیار مورد استفاده قرار می گیرد و با بهره گرفتن از نرم افزارSPSS نیز قابل محاسبه است.
جدول۳-۴ : آلفای کرونباخ متغیر های تحقیق

اما از طرف دیگر باید گفت جهان حقوق، جهان نیازها و ضرورت‌ها است. قانونگذار می‌تواند هر زمان که ضرورتی باشد، اثر امری را به گذشته خود سرایت دهد و به اراده اشخاص نیز چنین توانی بدهد .
در پاسخ به قیاس فسخ با اجازه باید گفت صحیح نیست که اجازه با فسخ مقایسه گردد. چون فسخ، حل عقد از زمان فسخ و نه از زمان عقد است و این ملازمه ندارد که رضا و اجازه هم از همان زمان مؤثر باشند. فسخ و اجازه دو مفهوم مقابل هستند.^[۵۸۵]
پس منافاتی ندارد که اثر فسخ از زمان اعمال آن باشد (همان طور که ظاهر ادله این است) و اثر اجازه از زمان عقد باشد.
۳-۲- نظریه کشف :
اول- معنا و طرح نظریه :
کشف در لغت، رفع ابهام، خفا و ستر است، بر اساس این نظر عقد تمام سبب است .
در اصطلاحات مدنی عناصر کشف از قرار زیر است:^[۵۸۶]
۱- وقوع یک عمل حقوقی؛ مانند عقد مکره (در موضوع مورد بحث این رساله) و یا ایقاع.
۲- وقوع یک عمل حقوقی فرعی که متفرع بر عمل نخستین است که اجازه نام دارد.
۳- عمل حقوقی اخیر دلالت بر نقل منافع از تاریخ گذشته (تاریخ وقوع عقد مکره) کند ..
در عقد مکره (و فضولی) کسانی که معتقدند اجازه از طرف مکره به گذشته برمی‌گردد یعنی از تاریخ عقد، اثر به وجود می‌آید، اجازه کاشفه نام دارد. مانند این که اجازه با عقد همراه است.
مشهور، نظریه کشف را پذیرفته است. نظریه کشف شامل نظرهای متفاوتی است که در عین حال همه معتقدند کشف، اثر قهقرایی و اعلامی و نه تأسیسی دارد.
دوم ـ اقسام کشف :
۱-کشف حقیقی، با این قید که اجازه به نحو شرط متأخر است . اجازه ناقل عین و منفعت موضوع عقد از تاریخ وقوع عقد است .
۲-کشف حقیقی، با این قید که تعقب اجازه و نه خود اجازه شرط است.
با وجود اجازه معلوم می شود عقد همراه با رضای مالک بوده است . تفاوت این نوع کشف با نظریه قبل، این است که اگر اطمینان به صدور اجازه باشد، می توان قبل از صدور اجازه در موضوع عقد تصرف کرد . چون آنچه که شرط است الحاق اجازه و نه خود اجازه است .
۳- کشف حکمی: «کشف حکمی» اصطلاحی است که برای فرار از اشکال تأثیر عقد در گذشته تمهید شده است تا اجرای آثار پدیده‌ای مانند اجازه در عقد مکره (فضولی و قبول در وصیت) در گذشته خود امکان یابد.

تا قبل از اجازه اثر محقق نمی شود؛ اما در حکم اثر است. اجازه ناقل منافع از زمان وقوع عقد و ناقل عین از تاریخ وقوع اجازه است؛ یعنی آثار ممکن جاری می شود . برای مثال، در عقد بیع تا قبل از اجازه، مالکیت محقق نمیشود؛ اما در حکم ملک است و چون مانند عقد مؤثر است، منافع بین زمان انعقاد عقد و اجازه به مشتری تعلق دارد . این نظر، بین کشف و نقل قرار دارد. در مثال مذکور، ملکیت قبل از اجازه منتقل نمی شود؛ یعنی به خود فروشنده اختصاص دارد، از این جهت شبیه نقل است؛ از طرف دیگر منافع از ابتدا یعنی پس از عقد به مشتری منتقل می شود که این شبیه کشف است .
آنچه که مسلم است قانون مدنی (در ماده ۲۵۸) نظریه کشف را پذیرفته است. چون قانونگذار پیشبینی کرده است اجازه یا رد از روز عقد مؤثر است؛ اما چون فقط راجع به منافع این اثر را مطرح کرده است، معلوم می شود که نظر کشف حکمی را پذیرفته است^[۵۸۷] .
سوم- دلایل نظریه^[۵۸۸]:
۱- عقد سبب تام و کامل است؛ زیرا در قرآن کریم اشخاص ملزم به وفای عقد شده اند (اوفوا بالعقود). و عقد مکره (و فضولی) با آمدن اجازه کامل و لازم می شود؛ اما تمام بودن این علت در صورتی معلوم می شود که اجازه اعلام شود به همین علت اجازه کاشف علت تامه است؛ یعنی جزء نیست . در غیر این صورت صرف عقد لازم نیست .^[۵۸۹]
۲- عقد همه شرایط را جز اجازه دارد، با ورود اجازه مجموعه شرایط آن تکمیل
و مؤثر میگردد. اجازه رضایت به مضمون عقد است؛ به همین علت آثار عقد از هنگام اجرا بر آن مترتب می شود.
۳- اگر اجازه کاشف نباشد، باعث تأثیر معدوم در موجود میشود . یعنی عقد معدوم است اما سبب پیدایش موجود (مثل مالکیت در عقد بیع) می شود^[۵۹۰] .
۴- مبنای این نظریه عقل است، با این بیان که مقصود فرد انشاکننده این است که عقد از همان ابتدا اثر داشته باشد. شخص مکره هم از این قاعده مستثنی نیست. رضایتی هم که بعد از عقد اعلام می‌کند، مقصودش نقل از زمان عقد است؛^[۵۹۱] مجیز هم چیزی را امضا می‌کند که عاقد ایجاد کرده است.^[۵۹۲]
۵- مقتضای ادله نقلیه خاص این است که اجازه کاشف باشد، از جمله حدیثی است که درباره تزویج صغیرین است که یکی از دو صغیر قبل از اجازه فوت می‌کند. امام فرمودند شخصی که زنده مانده باید سوگند یاد کند که دلیل امضای عقد نکاح، ارث بردن نبوده است.^[۵۹۳]
چهارم- ایراد نظریه^[۵۹۴]:
در رد این نظریه گفته شده است:
۱ –( مر بوط به دلیل اول )اگر مقصود از این که عقد سبب تام است و با اجازه کشف می شود عقدی است که توأم با رضایت است قابل قبول است؛ اما مشکل این است که با اجازه ، این همزمانی بهدست نمی آید.^[۵۹۵] یعنی این که عقد قبل از اجازه به کمال خود نرسیده است
۲- (مربوط به دلیل دوم)
اول : ایجاب، انشا ء است و زمان حال نقشی در آن ندارد، هرچند که هر فعلی به ناگزیر در یک ظرف زمانی واقع می شود؛ مضمون عقد، صرف اثر است هرچند که زمان از لوازم آن است. برای مثال در عقد بیع وقتی گفته می شود «فروختم» به این معنا نیست که اکنون منتقل شود. بنابراین زمان، ظرف نقل و انتقال و نه قید آن است .
با توجه به این مقدمه، هر چیز که به عقد تعلق گیرد، مثل اجازه یا رد در همان زمان انجام می شود . یعنی در عقد بیع نقل از همان زمان اجازه واقع می شود .
مؤید این نظر چند دلیل است:
یک : ایجاب بایع اگر مقید به زمان باشد، باید اثر از همان زمان جاری شود؛ چون بایع از همان زمان مال خود را منتقل کرده و مشتری آن را پذیرفته است . در حالی که همه معتقدند اثر عقد بیع پس از قبول مشتری واقع می شود .
دو : فسخ، به مضمون عقد تعلق می گیرد، آثار عقد تنها از زمان عقد از بین می رود . اگر زمان در مضمون عقد دخالت کند، همان طور که انتقال از زمان ایجاب است، فسخ هم از همان زمان است .
سه: پس از عقد صاحب حق در صورت تمایل می گوید اجازه می دهم ، بدون این که اشاره به عقد و بلکه زمان آن کند.
خلاصه این که : عقد مؤثر، عقدی است که همراه با رضا باشد ، مقید بدون وجود قید ، مؤثر نمی شود.
دوم : در صورتی که اجازه شرط اصطلاحی نباشد و تقدم آن بر مشروط ضرورت نداشته باشد، همچنین پذیرفته شود اجازه جزء سبب نباشد و تنها نقشی که دارد این است که در گذشته اثر دارد، دلیلی بر تأیید آن وجود ندارد.
ممکن است گفته شود دلایلی چون «اوفوا بالعقود و احل الله البیع» چنین عقدی را شامل می شود. در پاسخ باید گفت این دلیل زمانی مطرح می شود که عقد کامل باشد یعنی اجازه وارد شده باشد.
سوم : علیرغم اشکالهای گذشته و پذیرفتن تأثیر اجازه مالک ، دو اشکال مطرح می شود و آن این است که :
۱- چرا عقد باید از روز عقد مؤثر باشد؛ در حالی که با قبول مشتری اثر از زمان ایجاب محقق نمیشود.
۲- عقد غیرمؤثری تشکیل شده است؛ چگونه میتوان مدعی بود که ماهیت شیء تغییر میکند. با توجه به این دو اشکال و در نظر گرفتن این که شارع اجازه مالک را مؤثر و نافذ در گذشته می داند، باید به استناد دلالت اقتضا، بیان شارع را توجیه کرد و گفت: پس از صدور اجازه مالک، با عقد انجام شده مانند عقد نافذ و مؤثر رفتار میگردد. . یعنی تا قبل از اجازه، اثر محقق نمیشود؛ اما پس از اجازه در حکم این است که از ابتدا آثار ممکن آن جاری میشود .این همان نظریه کشف حکمی است.
چهارم : شرط همواره قبل از مشروط محقق میشود.
۳- (مربوط به دلیل پنجم)
روایت در ارتباط با نکاح فضولی است و شاید بتوان به سایر معاملات فضولی تسری داد. زیرا تفاوتی میان نکاح فضولی و سایر معاملات از جهت فضولی بودن نیست؛ اما تعدی آن به بیع مکره (و معامله مکره به طور کلی) متعاقب به رضا ممکن نیست مگر اینکه دلیلی یافت شود.^[۵۹۶]
۴- ممکن است این ایراد مطرح شود که حکم به صحت عقد از اول، سببی نیست که ناشی از تراضی باشد، در حالی که سبب منحصر، تجارت ناشی از تراضی است.
۵-کشف مطابق قاعده نیست. برای مثال معنای ایجاب در بیع این نیست که نقل از زمان انشاءباشد. .
در تعریف بیع آمده است: «انشاء تملیک عین بمال» و نمی‌گویند از زمان بیع. بنابراین نتیجه عقد بیع، اصل نقل و انتقال و تملیک است. سخنی از این که عقد از زمان عقد باشد مطرح نمی‌شود؛ اما از آن جا که انشا ء به شکل لفظ از متکلم بیان می‌شود خودبهخود از زمان حال است.
انشا ء منشاء دارد، منشاء اصل نقل و انتقال است. اگر انشا ء کامل باشد منشاء هم به دنبال آن کامل است؛ یعنی در عقد بیع ملکیت حاصل می‌شود، اما اگر انشا ء کامل نباشد (مثل بیع فضولی که رضای مالک پس از عقد اعلام می‌شود) منشاء نیز بهطور کامل به وجود نمی‌آید و قانونگذار طرف مقابل را مالک نمی‌داند. بنابراین باید رضای متأخر الحاق شود تا مالکیت حاصل شود و این معنا با نظریه نقل سازگار است.^[۵۹۷]
پنجم : پاسخ ایرادات :

ثبات هیجانی
جایگاه مهار
شکل ۲-۱، الگوی پیشنهادی در پژوهش حاضر
۲-۷- اهداف پژوهش
الف) هدف کلی: پیش بینی اشتیاق شغلی بر اساس فضای روانشناختی حاکم بر سازمان و خودارزشیابی های محوری در کارکنان شرکت گاز میانکوه
ب) اهداف فرعی:
۱- تعیین رابطه ساده بین مؤلفه های فضای روانشناختی (استقلال، اعتماد، انسجام، فشار، حمایت، قدردانی، انصاف و نوآوری) با اشتیاق شغلی کارکنان
۲- تعییین رابطه ساده بین خودارزشیابی های محوری (عزت نفس، خودکارآمدی تعمیم یافته، ثبات هیجانی و جایگاه مهار) با اشتیاق شغلی کارکنان
۳- تعیین قدرت پیش بینی مؤلفه های فضای روانشناختی بر اشتیاق شغلی کارکنان
۴- تعیین قدرت پیش بینی خودارزشیابی های محوری بر اشتیاق شغلی کارکنان
۲-۸- فرضیه های پژوهش
فرضیه اصلی: بین فضای روانشناختی و خودارزشیابی های محوری با اشتیاق شغلی رابطه وجود دارد.
فرضیات فرعی:
۱- بین مؤلفه های فضای روانشناختی (استقلال، اعتماد، انسجام، فشار، حمایت، قدردانی، انصاف و نوآوری) با اشتیاق شغلی کارکنان رابطه معنی داری وجود دارد.
۲- بین مؤلفه های خودارزشیابی های محوری (عزت نفس، خودکارآمدی تعمیم یافته، ثبات هیجانی و جایگاه مهار) با اشتیاق شغلی کارکنان رابطه معنی داری وجود دارد.
۳- مؤلفه های فضای روانشناختی قادرند اشتیاق شغلی کارکنان را پیش بینی نمایند.
۴- مؤلفه های خودارزشیابی های محوری قادرند اشتیاق شغلی کارکنان را پیش بینی نمایند.
۲-۹- تعاریف مفهومی و عملیاتی متغیرها
۱-۶-۱- تعریف مفهومی فضای روانشناختی
فضای روانشناختی برداشت ذهنی فرد از تجربیات روزمره اش در محیط کار است که حاصل ادراک وی از متغیرهای موجود در محیط کار است (جیمز و همکاران، ۱۹۹۰).
فضای روانشناختی یک سازه چند بعدی است که می تواند در سطح فردی مفهوم پردازی و ارائه گردد (گلیک، ۱۹۸۵؛ کویز و دکوتیز، ۱۹۹۱). جیمز و سلز^[۱۰۹] (۱۹۸۱) فضای روانشناختی را به عنوان بازنمایی شناختی افراد از رویداد های موقعیتی و اصطلاحات توصیفی که معنی و اهمیت موقعیت را برای افراد منعکس می کند تعریف کرده اند. در پژوهش حاضر فضای روانشناختی بر اساس دیدگاه کویز و دکوتیز (۱۹۹۱) مورد توجه قرار گرفته است؛ در این دیدگاه فضای روانشناختی دارای هشت مولفه می باشد که عبارتند از:

۱- استقلال: به میزان ادراک کارکنان از داشتن اختیار لازم در تعیین رویه های انجام کار، تعیین اهداف و اولویت بندی کارها استقلال گفته می شود.
۲- انسجام: میزان ادراک کارکنان از با هم بودن و وجود مشارکت در محیط سازمان و نیز تمایل افراد به مساعدت به همدیگر انسجام نامیده می شود.
۳- اعتماد: به میزان ادراک کارکنان از وجود آزادی لازم برای تعامل و ارتباط باز با اعضای سطوح بالای سازمان درباره مسائل شخصی و یا مسائل حساس که انتظار می رود چنین ارتباطی واقعاً مجازاتی به دنبال نداشته باشد، اعتماد گویند.
۴- فشار: به میزان ادراک کارکنان از وجود الزامات و محدودیت های زمانی در خصوص انجام وظایف محوله فشار گویند.
۵- حمایت: به میزان ادراک کارکنان از وجود تحمل رفتار آن ها توسط سرپرستان (از جمله کمک و مساعدت به اعضاء برای این که بدون ترس از مجازات، از خطاها و اشتباهاتشان درس هایی را بیاموزد) حمایت گویند.
۶- قدردانی: به میزان ادراک کارکنان از این که مشارکت و کمک های آن ها به سازمان، شناسایی می شوند و مورد قدردانی قرار می گیرد، اشاره دارد.
۷- انصاف: به میزان ادراک کارکنان از این که رویه های سازمان منصفانه و غیر سوگیرانه هستند انصاف گفته می شود.
۸- نوآوری: ادراک کارکنان از این که تغییر و خلاقیت و مخاطره پذیری برای ورود به حیطه های جدید یا حیطه هایی که فرد در مورد آن تجربه قبلی اندکی دارد و یا هیچ تجربه قبلی ندارد در سازمان مورد تشویق قرار می گیرد (کویز و دکوتیز، ۱۹۹۱).
۱-۶-۲- تعریف عملیاتی فضای روانشناختی
منظور از فضای روانشناختی در این پژوهش، نمره ای است که کارکنان شرکت گاز میانکوه در پرسشنامه فضای روانشناختی و زیر مقیاس های آن، شامل: استقلال، انسجام، حمایت، فشار، قدردانی، انصاف، اعتماد و نوآوری، که توسط کویز و دکوتیز (۱۹۹۱؛ به نقل از مرادی و نعامی، ۱۳۸۶) ساخته شده؛ به دست می آورند.
۱-۶-۳- تعریف مفهومی خودارزشیابی های محوری
خود ارزشیابی های محوری به استنتاج و نتیجه گیری های بنیادی افراد در مورد این که فرد چه کسی است و خود را چگونه ادراک می کند، اشاره دارد ( ککمر، کولینس و هریس^[۱۱۰]، ۲۰۰۹). خود ارزشیابی های محوری همچنین به عنوان ارزیابی ها و سنجش های اساسی و بنیادی که افراد از ارزش ها، توانایی ها، استعداد ها و صلاحیت هایشان انجام می دهند، تعریف شده است.
این مفهوم از ۴ بعد تشکیل شده است که عبارتند از: الف)عزت نفس: ارزش کلی که فرد برای خود به عنوان یک انسان قایل است، ب) خودکارآمدی تعمیم یافته: ارزشیابی که فرد از نحوه عمل خود در موقعیت های مختلف به عملمی آورد، ج) ثبات هیجانی: تمایل فرد برای داشتن احساس امنیت و آرامش، بی پروا بودن و محکم بودن، و نشان دادن واکنش پذیری کمتر به حوادث و رویدادهای روزمره می باشد، و د)جایگاه مهار: اعتقاداتی که فرد راجع به علت رویدادهای زندگی خود دارد. اگر افراد رویدادها را ناشی از رفتار خود قلمداد کنند، جایگاه مهار درونی است. نقطه مشترک این چهار صفت، خود ارزشیابی مرکزی نام دارد که یک ارزیابی بنیادی است که فرد از ارزشمندی، اثر بخشی، و قابلیت خود به عنوان یک فرد به عمل می آورد (جاج، لاک و دورهام، ۱۹۹۷).
۱-۶-۴- تعریف عملیاتی خودارزشیابی های محوری
منظور از خودارزشیابی های محوری در این پژوهش نمره ای است که کارکنان شرکت گاز میانکوه در پرسشنامه خودارزشیابی های محوری و مؤلفه های آن، شامل: عزت نفس، خودکارآمدی تعمیم یافته، ثبات هیجانی و جایگاه مهار؛ که توسط جاج، لاک و دورهام (۱۹۹۷؛ به نقل از هاشمی شیخ شبانی و همکاران، ۱۳۹۰) ساخته شده، بدست می آورد.
۱-۶-۵- تعریف مفهومی اشتیاق شغلی
اشتیاق شغلی به عنوان یک حالت ذهنی مثبت نسبت به شغل تعریف می شود که با ویژگی های نیرومندی، وقف کار شدن و جذب توصیف می گردد. به جای یک حالت خاص و موقتی، اشتیاق شغلی به یک حالت روانشناختی ثابت و فراگیر اشاره دارد (شائوفیلی و همکاران^[۱۱۱]، ۲۰۰۱).
۱-۶-۶- تعریف عملیاتی اشتیاق شغلی
منظور از اشتیاق شغلی در این پژوهش، نمره ای است که کارکنان شرکت گاز میانکوه در مقیاس اشتیاق شغلی (سالانوا و شائوفیلی، ۲۰۰۱؛ به نقل از ساعی و نعامی، ۱۳۸۸) بدست می آورد.
۱-۷- ملاحظات اخلاقی
۱.‏‏ پرسشنامه ها بدون نیاز به نام و نام خانوادگی شرکت کنندگان بود. بر این اساس به شرکت کنندگان این اطمینان داده می شد که شرکت در این پژوهش به امنیت شغلی آنان آسیبی وارد نمی‏کند.

2. 2. قبل از اجرای پرسشنامه ها موافقت مسئولان سازمان و موافقت شرکت کنندگان کسب گردید.

2. 2. پرسشنامه‏ها توسط خود پژوهشگر توزیع و جمع آوری شد تا کارکنان نگران مطالعه آنان توسط سرپرستان و مسئولان سازمان نباشند.

فصل سوم
روش اجرای پژوهش
۳-۱- مقدمه
در این فصل طرح پژوهش، جامعه آماری، حجم نمونه و روش نمونه گیری، ابزارهای پژوهش و مقادیر روایی و پایایی آنها، روش های جمع آوری اطلاعات و روش تحلیل داده ها و نیز شاخص های آماری مورد استفاده شرح داده شده است.
۳-۲- طرح کلی پژوهش
از آن جا که در این پژوهش هدف، بررسی رابطه بین خودارزشیابی های محوری و فضای روانشناختی حاکم بر سازمان با اشتیاق شغلی در کارکنان شرکت گاز میانکوه می باشد، از روش پژوهش همبستگی استفاده شده است. در این پژوهش خودارزشیابی های محوری و فضای روانشناختی حاکم بر سازمان متغیرهای پیش بین و اشتیاق شغلی متغیر ملاک می باشد. به عبارتی، هدف مطالعه حدود تغییرات متغیر ملاک با حدود تغییرات متغیرهای پیش بین بوده است.
۳-۳- جامعه آماری
جامعه آماری این پژوهش کلیه کارکنان شرکت گاز میانکوه می باشد که در سال ۱۳۹۳ این شرکت مشغول به کار بوده اند. بر اساس گزارش واحد کارگزینی شرکت گاز میانکوه در سال جاری تعداد کل کارکنان ۱۴۰۰ نفر بوده است.
۳-۴- نمونه و روش نمونه گیری
نمونه آماری پژوهش حاضر بر اساس تناسب حجم نمونه با جمعیت مورد مطالعه و با بهره گرفتن از جدول کرجسی و مورگان^[۱۱۲] (۱۹۷۰؛ به نقل از نادری و نراقی، ۱۳۸۵) متشکل از ۳۱۰ نفر بوده، که از کارکنان شرکت گاز میانکوه به روش تصادفی ساده انتخاب شدند.