(پودر سنگ آهک و دولومیت و…)
رده II
پوزولانی
خاکستر بادی، میکروسیلیس
هیدرولیکی
سرباره کوره
۱-۴-۴ مصرف افزودنی ها در بتن خود تراکم
مهمترین افزودنی ها فوق روان کننده‌ها می باشند که استفاده از آنها میزان آب را تا مقدار ۲۰ درصد یا بیشتر کاهش می دهد استفاده از افزودنی هایی که خاصیت ویسکوزیته مخلوط را زیاد می‌کنند (VMA)[2]۱ ۱امکان بیشتری برای کنترل جدا شدگی را فراهم می کنند، خصوصا زمانی که مقدار پودر محدود شده باشد ]۱۹[.
۱-۴-۵ حجم کم سنگدانه‌های درشت
این امکان وجود دارد که در تولید بتن خود تراکم از سنگدانه گرد طبیعی یا شبه شکسته و یا شکسته استفاده شود. زمانی که حجم سنگدانه‌ها ی درشت در بتن از حد معینی فراتر می رود امکان بسته شدن مسیر جریان عبور بتن در فضای بین میلگرد ها وجود دارد، بنا بر این حجم آن باید محدود شود.حجم بهینه سنگدانه‌ها به پارامتر های زیر بستگی دارد :
ماکزیمم اندازه دانه بندی
گرد گوشه بودن یا شکسته بودن دانه‌ها
هرچه اندازه دانه‌ها کوچکتر باشد، نسبت درشت دانه‌ها بیشتر خواهد بود .
اگر دانه‌ها گرد گوشه باشند در مقایسه با دانه‌های شکسته میتوان از حجم بیشتری از سنگدانه‌های درشت استفاده نمود .
از طرف دیگر مصرف سنگدانه‌های درشت اجازه می‌دهد تا دانسیته مجموعه کل را به حد مطلوب برساند و حجم ملات مورد نیاز جهت کارایی بتن را کاهش داد. به طور کلی گفته میشود حداکثر اندازه سنگدانه‌ها Dmax مابین ۱۰ الی۲۰ میلی‌متر باشد، چرا که توانایی عبور با افزایش Dmax کاهش می‌یابد که منجر به کاهش مقدار سنگدانه‌های درشت میشود. تحقیقات بعمل آمده نشان داده است که با کاهش نسبت حجم درشت دانه به حجم مواد جامد، اندرکنش بین ذرات درشت دانه وقتی که بتن تغییر شکل می دهد کاهش می یابد ]۲۰[ . با ملاحظه تفاوت سنگدانه‌ها مشاهده می شود که سنگدانه‌های شکسته باعث بهبود مقاومت می شود زیرا باعث قفل و بست بیشتر شده در حالی که سنگ دانه‌های گرد گوشه باعث بهبودی جریان میشوند چونکه اصطکاک داخلی کمتری بوجود می آورند.
۱-۵ طرح اختلاط بتن خود تراکم
تحقیقات انجام شده نشان می دهد که دامنه طرح اختلاط و مواد ترکیبی در انواع بتن خود تراکم بسیار گسترده می باشد و محدوده فراوانی از مخلوط های مناسب بتن خود تراکم برای کاربردهای مختلف و با توجه به نیازمندی های متفاوت تعریف شده است]۲۱[. براساس طرح اولیه اصلی اکامورا و اگاوا [۲۲] در کل ۳ نوع بتن خود تراکم می تواند وجود داشته باشد.
نوع اول : روش پودری : در این روش تولید بتن خود تراکم با افزایش حجم مواد پودری در بتن امکان پذیر است.
نوع دوم : روش استفاده از فوق روان کننده و اصلاح ویسکوزیته : در این روش برای تولید بتن خود تراکم از یک عامل چسباننده و لزج ساز در بتن استفاده میشود که خاصیت ویسکوزیته مخلوط را افزایش می دهد.
نوع سوم : روش ترکیبی : در این روش برای تولید بتن خود تراکم با ترکیب ۲ روش گفته شده یعنی هم افزایشی مواد پودری و هم استفاده از فوق روان کننده و ماده لزج ساز در بتن می باشد. روند فعلی تولید بتن خودتراکم به طور عمومی، تجربی می‌باشد. این طرح اختلاط براساس تجربه ای در ژاپن، اروپا و امریکا بنا نهاده شده است.
از تحقیقات انجام شده بنظر می رسد که نسبتهای اختلاط در اکثر موارد براساس نوع دوم و یا نوع سوم می‌باشد که البته از اصلاح کننده ویسکوزیته نیز استفاده شده است. البته قابل ذکر است که هنوز مرز بین نوع ترکیبی و نوع دوم که استفاده از فوق روان‌کننده می‌باشد به خوبی روشن نشده است.
اکامورا و اگاوا در سال ۱۹۹۵ نیز یک روش ساده برای نسبتهای اختلاط، با فرض تولید کلی در کارگاه پیشنهاد کردند]۲۳[. دراین روش مقدار مصالح سنگدانه درشت و ریز ثابت نگه داشته میشود و بتن خودتراکم می‌تواند به آسانی با تنظیم نسبتهای آب، پودر و روان کننده تهیه شود.
براساس استاندارد اروپایی برای آنکه به یک ترکیب لازم از خصوصیات در مخلوط های بتن خود تراکم تازه برسیم می بایست مخلوطها براساس خصوصیات لازم به شرح زیر اصلاح شوند]۲۴[.
الف– اصلاح توانایی پرکنندگی
برای این منظور از آزمایش slump-flow استفاده میشود. در این حالت حجم سنگدانه‌ها ها ثابت بوده و برای کاهش توانایی پرکنندگی باید حجم فوق روان کننده کاهش و نسبت آب به پودر افزایش یابد.
ب – اصلاح توانایی عبور
برای این منظور از آزمایش L-Box استفاده می شود. برای افزایش توانایی عبور می‌بایست حجم سنگدانه‌های درشت را کاهش داد.
ج – اصلاح مقاومت در برابر جداشدگی
برای این منظور کاهش نسبت آب و فوق روان کننده در مخلوط لازم می باشد.
۱-۶ آزمایش‌هایی برای تعیین خصوصیات مختلف بتن تازه خود تراکم
چون کیفیت اصلی بتن خود تراکم، رفتار آن در حالت تازه می‌باشد، لذا باید طرح اختلاط خصوصا بر این قسمت متمرکز شده باشد. آزمایشهای توصیه شده توسط استانداردهای اروپایی با توجه به ویژگی های لازم و مورد نیاز بتن خود تراکم در جدول (۱-۲ ) ارائه شده است]۲۵[.
جدول(۱-۲) آزمایشهای توصیه شده توسط استانداردهای اروپایی]۱۹[
واحد اندازه گیری شده
عنوان آزمایش
ویژگی مورد ارزیابی
قطر نهایی
Slump - flow
جریان پذیری و توانایی پرکنندگی
