۲-۵-۸-دیدگاه مشارکتی و آماده سازی اراضی :
آشکار است که در عرصه سکونتگاه های روستایی و در زمینه آماده سازی اراضی نیز مقوله ی مشارکت نه تنها مهم تلقی می شود بلکه در عمل می تواند در این گونه روندها اثرات متنوعی بر جای گذارد . بدیهی است مردم به هر میزان اجازه مداخله ی بیشتری در امور مربوط به خود داشته باشند ، در صورت مدیریت مناسب ، امکان تناسب و کارآمدی برنامه بیشتر خواهد بود . بر این اساس طراحی و اجرای برنامه ها پیامدهای منفی کمتری خواهد داشت . مشارکت زمانی که بتواند در فرایند تامین خواسته های مردم شرایط مطلوبی را فراهم سازد ، مقوله ی مثبت می شود (مشیری و سعیدی ، ۱۳۸۹ : ۱۱۹) . پیگیری فرایند مشارکت جویی نتایج چندگانه ای دارد که در زمینه آماده سازی و تفکیک قطعات مهمترین این آثار را می توان به شرح زیر برشمرد:
انطباق طراحی با خواست مردم ، درک واقعیتها بر اساس نگرشهای مردم و لحاظ کردن آن در طراحی ، کسب تجربه ی محلی و استفاده از آنها در مراحل مختلف طراحی و اجرا ، تسهیل اجرای طرح و … (مشیری و سعیدی ، ۱۳۸۹ :۱۳۴). آنچه به درستی شایان توجه است ، این واقعیت است که امروزه محیط های روستایی بیش از هر زمان دیگر به عنوان عرصه هایی ناپایدار جلوه گر شده اند . در دهه اخیر یک از برجسته ترین نارسایی های برنامه های روستایی بی توجهی به زمینه های فکری و اداراکی لازم بوده است که خود قاعدتاً زمینه ساز و هموار کننده مسیر دست یابی به هدف های متصور توسعه اجتماعی – اقتصادی در روستاها بشمار می رود (مشیری و سعیدی ، ۱۳۸۹ : ۱۳۷).
سکونتگاه های روستایی ، همانند هرپدیده دیگر ، خواه و ناخواه در برابر تحول و دگرگونی قرار دارند . این مسئله در عرصه های روستایی در کنار تغییرات درونی ، غالباً منشایی برون زا دارد و بواسطله رخدادهای بیرونی در سطوح محلی ، منطقه ای ، ملی و جهانی پدیدار می شوند . بدینسان در پی این فرایند ، سکونتگاه های روستایی در معرض نوآوریهایی قرار میگیرند که اغلب در بیرون عرصه های روستایی شکل گرفته اند . جلوه های گوناگون این گونه نوآوریها در عرصه های روستایی به صور مختلف و در زمینه های متنوع تجلی می یابند.تحول در شیوه های کشت و تولید محصول ، تغییر در شکل و الگوی مسکن ، تنوع پذیری در نوع فعلیت اقتصادی ، تحول در روابط بین سکونتگاهی و مناسبات روستا با شهر و مانند آن از اینگونه تحولات و دگرگونیهاست. با توجه به برنامه های زیر بنایی در چارچوب اصول توسعه ی پایدار ، از ضروریات با الویت در بهینه سازی شرایط زندگی و فعالیت در محیط های روستایی است. یکی از مهم ترین و ضروری ترین اینگونه برنامه ها ، برنامه های مرتبط با اصلاح ساختار کالبدی و برنامه های هدایت کاربری های اراضی در چارچوب آماده سازی زمین برای تامین مسکن مناسب روستایی است ، تا از این راه ، راه خروجی مناسبی از کاربری ها و ساخت و سازهای بی تناسب و خود به خودی در محیط های روستایی ، در خور خود را دریابد. در این راستا تاکید بر اصول توسعه پایدار پیوسته باید مدنظر باشد(مشیری و سعیدی ، ۱۳۸۹ : ۱۴۳).

بنابراین برنامه های آماده سازی اراضی می تواند ، با طراحی مناسب به پاسخگویی بسیاری از نیازهای مطرح کنونی و آینده جوامع روستایی بپردازد. از جمله این نیازها ، نیاز به مسکن مناسب در کنار تاسیسات و خدمات مختلف و در خور زندگی و فعالیت پایداردر محیط های روستایی است و این مسئله مهم هنگامی تحقق خواهد یافت که برنامه های آماده سازی اراضی در چارچوبی علمی و قابل اجرا طراحی شود تا بتواند به درستی به نیازهای مرتبط با زمین در روستا پاسخ گوید(مشیری و سعیدی ، ۱۳۸۹ : ۱۴۵).
۲-۵-۹ دیدگاه های منطقه بندی اراضی :
در این زمینه دو دیدگاه وجود دارد: یکی دیدگاه ذهنی است ، در دیدگاه ذهنی تعیین ناحیه یا منطقه ، وسیله ای است برای رسیدن به هدفی خاص. در این مفهوم ، منطقه از طریق یک مدل یا روش محاسبه و از طریق تقسیم بندی یک محدوده ی جغرافیایی گسترده تر تعیین می شود. دیدگاه دیگر دیدگاه عینی می باشد، در دیدگاه عینی که به چندین دهه قبل بر می گردد، عکس این تفکر وجود دارد. بر پایه ی این دیدگاه منطقه یا ناحیه، یک محدوده ، واقعی و وجود حقیقی پویاست که می توان آنرا به معنای محدوده ی جغرافیایی همگن شناسایی کرد. تفکر اخیر به عصر حاکمیت اقتصاد کشاورزی بر می گردد. در حال حاضر با توجه به گسترش ارتباطات، دیدگاه ذهنی مسلط است و مفهوم منطقه به عنوان یک محمدوده واقعی و یگانه کاربرد عملی ندارد.در دیدگاه ذهنی، منطقه یک وسیله بیان و تشریح است و می توان آنرا با معیارهای مختلف تعیین کرد.بدین ترتیب ، حدود و ثغور منطفه به ماهیت ، هدفها و معیارهای برنامه ریزی بستگی دارد، چنانکه همواره می توان با تغییر اهداف حدود منطقه را دگرگون ساخت(سرور،۱۳۸۵: ۱۵۰).در دهه ۱۹۶۰ این طرح ، نمایشگر نواحی توسعه نیافته بویژه مکان ها و محیط های در معرض خطر است . در این نوع طرح ها ، حفاظت از محیط زیست به شکل تعیین اولویت های توسعه از ویژگیهای اساسی محسوب می شود این نوع طرح ها در مورد شهرها کمتر مورد استفاده قرار می گیرند . ناحیه هایی را مشخص می کنند که باد در آنها توسعه تشویق شود ، مانند ناحیه های در حال انتقال از حالت روستایی به شهری و نظایر آن (رضویان ، ۱۳۸۱ : ۵۹) .
فصل سوم
ویژگیهای جغرافیایی منطقه
۳-۱- موقعیت جغرافیایی :
۳-۱-۱-موقعیت جغرافیایی دهستان :
دهستان پیر بازار یکی از دهستان های بخش مرکزی شهر ستان رشت می باشد که از ۲۶ روستا تشکیل شده و مر کز آن روستای پیر بازار با فاصله ۵ کیلومتری از شهر رشت می باشد . این دهستان در ۳۷ درجه و بین ۱۹ تا۲۲ دقیقه عرض جغرافیایی و ۴۹ درجه و۳۰ تا ۳۵ دقیقه طول جغرافیایی قرار دارد. ارتفاع آن ۲۱ متر پایین تر از از سطح آب های آزاد است. این دهستان ۳/۶۲ کیلومتر مربع وسعت دارد و از شمال به شهرستان بندر انزلی ، از غرب به دهستان هند خاله شهرستان صومعه سرا ، از سمت جنوب به محدوده رشت ، از جنوب غربی به دهستان پسیخان از بخش مرکزی شهرستان رشت و از جهت شرق به دهستان چوکام از بخش خمام محد ود می گردد بر اساس آخرین تقسیمات اداری سیاسی دارای ۲۶ روستا می باشد . از میان آبادیهای دهستان روستای سیاه اسطلخ با ۴۴۱۵ نفر جمعیت و ۱۱۹۴ خانوار پر جمعیت ترین آن و روستای سوخته لوله با ۴۴ نفر جمعیت و ۱۱ خانوار کم جمعیت ترین آن می باشد .
نقشه ۳-۱- استان گیلان به تفکیک شهرستان
نقشه ۳-۲- شهرستان رشت به تفکیک بخش و دهستان پیر بازار
۳-۱-۲- توپوگرافی
دهستان پیر بازار در موقعیت کاملا جلگه ای قرار گرفته است و اندک پستی و بلندی های آن نبز در نتیجه احداث شالیزارها از بین رفته است. دهستان پیر بازار از نظر ارتفاعی در سطحی پایین تر از آبهای آزاد قرار گرفته است شیب در دهستان پیربازار کمتر از ۱% است.
۳-۱-۳-آب و هوا
بی تردید یکی از موثرترین عوامل در ساختار طبیعی کره زمین ، شرایط آب و هوایی یا اقلیم می باشد و محیط زندگی تمامی جانداران اعم از انسان و جانوران و گیاهان تحت تاثیر متغیرهای آب و هوایی قرار دارد ( جعفرپور، ۱۳۸۱).درهر مسئله مهم از طبیعت بررسی آنکه بتوان از هر رژیم اقلیمی بیشترین بهره اقتصادی را بدست آورد، لازم است تا قبل از هر برنامه ریزی توازن آب و هوایی را به دقت مورد مطالعه قرار داد تا در نهایت با اعمال یک مدیریت صحیح به بهره گیری بهینه از طبیعت دست یافت . بلندی های البرز غربی و تالش یکی از مرزهای گسستگی اقلیمی می باشد که دو اقلیم کاملاً متمایز در شمال و جنوب ایجاد نموده است. قسمت شمالی ارتفاعات بعنوان اقلیم خزری و بخش جنوبی اقلیم بری نامیده می شود. رژیم بارندگی این دو بخش متفاوت می باشد. در اولی رژیم بارندگی شبه مدیترانه ای است . مقدار بارندگی ماهانه از ۸/۳ درصد کل سالانه در تیرماه تا ۶/۱۴درصد آن در مهر ماه متغیر است و ماه بدون بارش وجود ندارد در صورتیکه در بخش بری این رژیم دگرگون می باشد. بارندگی ماهانه در این منطقه بین حداقلی برابر ۸/۰ درصد در شهریور ماه و حداکثری برابر ۴/۱۶ درصد در فروردین ماه نوسان می نماید.
آب و هوای دهستان پیر بازار تحت تاثیر عواملی مانند رطوبت دریای خزر ، میزان بارندگی ، دما ، توپوگرافی و جهت دامنه قرار گرفته است برای بدست آوردن اطلاعات شرایط اقلیمی دهستان پیر بازار از نزدیک ترین ایستگاه سینوپتیک که ایستگاه رشت می باشد استفاده شده است .جدول زیر نیز مشخصات ایستگاه هواشناسی از نظر ارتفاعی و موقعیت جغرافیایی را نشان می دهد.
جدول ۳-۱: مشخصات ایستگاه مورد استفاده در تحقیق

سازما ن هواشناسی استان گیلان ،۱۳۸۷
۳-۱-۴- بارندگی سالانه :
بررسی بارندگی سالانه دهستان می تواند دیدگاهی کلی از میزان بارش در طول سال و نیز نوسانات آن را ارائه دهد و بدین منظور آمار ایستگاه رشت دردوره(۳۰ ساله)مورد بررسی قرار گرفت . در جدول شماره ( ۳-۲) خلاصه ویژگیهای آماری بارندگیهای سالانه ایستگاه هواشناسی رشت در دوره ۳۰ ساله را نشان می دهد.در این جدول ضریب تغیرات ۶/۱۸ درصد می باشد ، که نشان می دهد بارندگی سالانه از نظم خوبی برخوردار است.
جدول ۳-۲ ویژگیهای آماری بارندگیهای سالانه ایستگاه هواشناسی رشت