به لحاظ تقسیمبندی اراضی دو تیپ عمده شامل الف- تیپ دشتهای سیلابی شامل اراضی کشاورزی و محدوده جنگلهای دستکاشت ب- تیپ اراضی متفرقه شامل اوئدها، اراض رسی پف کرده، شنزار، نبکاها و کلوتکها در این محدوده مشاهده میگردد.
محدودیت شوری و سدیمی بودن خاک به عنوان اصلیترین مانع در اجرای فعالیتهای بیولوژیک در واحدهای مختلف با شدت و ضعف متفاوت دیده میشود. یکی دیگر از محدودیتهای خاکهای منطقه کمبود شدید مواد آلی در خاک است که این مسئله موجب کاهش ظرفیت نگهداری آب در خاک، ضعف ساختمان خاک و حساسیت آن به عوامل فرسایش و آبشویی میگردد.
۳-۱-۶ پوشش گیاه:
پوششگیاه در این منطقه به صورت پراکنده در اطراف تپههای ماسهای، روی نبکاها و ربدوها و حاشیه رودخانهها و مسیلها مشاهده میشود. این پوشش غالبا از نوع درختی و درختچهای بوده و گونههای مرتعی از فراوانی کمتری برخوردار میباشند. لیست فلورستیک منطقه در جدول شماره ۳-۳ ارائه گردیده است.
جدول ۳-۳ لیست فلورستیک منطقه
ردیف
نام فارسی
نام علمی
فرم رویش
۱
کهور
Prosopis koelsiana&P.cineraria
درختی- درختچه ای
۲
گز
Tamarix stricta&T.aphylla
درختی
۳
اسکنبیل
Calligonum comosum
درختچه ای
۴
لگجی
Capparis spinosa
بوته ای
۵
پشموک
Aerva persica
بوته ای
۶
خارشتر
Alhagi mannifera
بوته ای
۷
علف شور
Salsola.sp
بوته ای
۸
ترات
Hmmada salicornica
درختچه ای
۳-۱-۷ فرسایش:
با توجه به خصوصیات ژئومورفولوژیک، فیزیوگرافی و سازندهای خاص زمینشناسی دشت شهداد، این دشت تحت تاثیر شدید فرایندهای فرسایشآبی و بادی قرار داشته و اشکال مختلف فرسایش را در این منطقه می توان مشاهده نمود.
الف)فرسایش ورقهای: این نوع فرسایش تقریبا درکل حوزه دیده میشود ولی در گودال تکاب شدت آن به مراتب بیشتر است.
ب) فرسایش شیاری: در بخشهای غربی و شمالغربی دشت در محدوده مخروطافکنه رودخانههای منتهی به دشت بیشتر دیده میشود.
ج)فرسایش خندقی : این نوع فرسایش را در مسیر رودخانههای قسمت مرکزی و غربی منطقه میتوان مشاهده نمود.
اثر عوامل فرسایش شرایط زیست را در این منطقه به قدری مشکل نموده بود، که در دهه های ۵۰ و ۶۰ بسیاری از مردم ناگزیر به مهاجرت از منطقه شدند. مهمترین محل برداشت شن در این دشت مدخل ورودی مسیلهایی است که سیلابهای کوهستانهای غربی را در چاله تکاب تخلیه مینمایند. مسیل دهنه غار در شمال غرب حوزه از مهمترین آن ها میباشد.
با توجه به جهت باد غالب حرکت شنهای روان در این عرصه شمالی – جنوبی بوده، که در فاصله کمی از محل برداشت رسوب نموده و تپههای شنی را تشکیل میدهند.تپه های ایجاد شده گاهاَ تا ۷۰۰ متر در سال جابجا میشوند. از آنجا که تقریباَ تمامی روستاها و مزارع در حاشیه شرقی دشت به صورت نوار باریکی به طول حدود ۵۰ کیلومتر واقع گردیدهاند. تپههای شنی ایجاد شده اکثرآبادیهای موجود را تهدید میکند. به عنوان نمونه در روستاهای شیرینآباد، اکبرآباد، رشیدآباد، حجتآباد و دهنو، تپه های شنی تا داخل روستاها پیشروی کردهاند.
۳-۱-۸ حیات وحش:
با توجه به محدودیتهای شدید اکولوژیکی در کویر لوت تصور می شد که هیچ گونه حیات جانوری در این منطقه وجود نداشته باشد. اما بر اساس بررسیهای صورت گرفته خصوصاً در سنوات اخیر، بیش از ۴۰ گونه جانوری که برخی از آن ها منحصر به فرد میباشند در این منطقه شناسایی گردیدهاند. ازمهمترین آن ها میتوان به جبیر، گربه شنی، روباه شنی، افعی، مارمولک، یوزپلنگ، کرکس، رتیل،عقرب و بلبل خرما اشاره کرد.
۳-۱-۹ بررسی شاخص های اقتصادی و اجتماعی دشت شهداد:
۳-۱-۹-۱ شاخص های اجتماعی:
جمعیت:
در سمت شرقی دشت شهداد و در کرانه کویرلوت مجموعهای از۳۷ روستا ومزرعه قرار گرفته که با یکدیگردهستان تکاب را تشکیل میدهند که از دوقسمت تکابشمالی و تکابجنوبی تشکیل شده است.این روستاها معمولا کم جمعیت بوده و ازحد اقل۶ تا حداکثر ۷۹ خانوار در آن ها ساکن میباشند. کل جمعیت منطقه بر اساس آمارنامه سال ۱۳۸۵معادل ۴۸۶۸نفر در قالب ۱۱۲۷ خانوار بوده که تعداد ۲۴۲۰ نفر را مردان و۲۴۴۸نفررا زنان تشکیل میدهند.(جدول شماره۴) بیشترین جمعیت معادل ۳۳۸نفرمربوط به روستای استحکام و کمترین جمعیت معادل ۲۷ نفر مربوط به روستای شیرینآباد میباشد. نرخ رشد جمعیت روستاهای مورد بررسی در طی سالهای ۷۵ – ۸۵ برابر با ۴/۲ درصد بوده است. که روندی نزولی داشته. کاهش جمعیت روستایی طی ۱۰ سال گذشته و کوچ آن ها به سمت مناطق شهری به دلیل نامساعد بودن شرایط زیست، مسائل عدیدهای از جمله کمآبی، که در اثر بروز پدیده خشکسالی حادث شده، عدم اشتغال جوانان به کار و نهایتاً پایین بودن درآمد خانواربوده است]۸[.
ترکیب سنی جمعیت:
از کل جمعیت منطقه ۵۲% در گروه سنی کمتر از۱۵ سال،۴۲% در گروه سنی ۱۵ تا ۶۴ سال و۲%در گروه سنی بیش از ۶۴ سال قرار دارند. با توجه به آمار فوق جمعیت منطقه جوان ارزیابی میگردد]۸[.
وضعیت اشتغال :
شغل اصلی مردم کشاورزی و دامداری است. بر اساس بررسیهای صورت گرفته از جمعیت فعال منطقه (گروه سنی۱۰ سال به بالا)حدود۵۶ % شاغل، ۲۱% محصل، ۱۷%خانه دار و ۶% بیکار میباشند. از کل جمعیت شاغلین بیش از ۷۸%کشاورز و دامدار میباشند]۸[.
وضعیت سواد:
ازکل جمعیت منطقه ۳۲۰۳ نفر با سواد، ۱۰۳۸ نفر بی سواد و ۶۲۷ نفر زیر سن فراگیری سواد میباشند]۸[.
جدول شماره ۳-۴آمار جمعیت و وضعیت سواد بر اساس آمار نامه ۱۳۸۵
استان
شهرستان
بخش
دهستان
خانوار
جمعیت
مرد
زن
باسواد
مرد
زن
بی سواد
مرد
زن
کرمان
کرمان
شهداد
تکاب
۱۱۲۷
۴۸۶۸
۲۴۲۰
۲۴۴۸
۳۲۰۳
۱۶۶۳
۱۵۴۰
۱۰۳۸
۴۳۶
۶۰۲
امکانات و تاسیسات:
اکثر روستاهای منطقه در سنوات اخیر برقرسانی شده و ازآب سالم لولهکشی برخوردار گردیدهاند. تعداد جایگاههای سوخترسانی در منطقه ۳ جایگاه در روستاهای استحکام، همتآباد و امیرآباد بوده که تکافوی نیاز مردم را نمینماید و لذا از سوختهای غیر فسیلی استفاده مینمایند، که این امر منجر به تخریب پوششجنگلی منطقه و تشدید فرایند فرسایشبادی میگردد. در محدوده مورد نظر ۳نوع راه ارتباطی مشاهده میشود الف) جاده آسفالته ب) راه خاکی جیپرو ج)راه شوسه، اکثر روستاها از طریق جادههای آسفالته به هم مرتبط میباشند. از طرف دیگر هیچ گونه مراکز خدمات کشاورزی در منطقه موجود نمیباشد.
۳-۱-۹-۲ شاخص های اقتصادی
کشاورزی: