1. 1. چقدر احتمال دارد که حادثه ای خطرناک اتفاق بیافتد ؟

1. 1. آن رویداد چه وقت اتفاق خواهد افتاد ؟

1. 1. چه مقدار آسیب ایجاد خواهد کرد ؟

1. 1. چه کارهایی را برای اجتناب از آسیب می توان انجام داد ؟

تصور کنید چقدر راحت ممکن است خطایی در این ۴ مرحله اتفاق بیافتد . افراد مضطرب این کار را می‌کنند : احتمال خطر را بزرگ می بینند ، شدت صدمات را بیشتر برآورد می‌کنند ، توانایی خود را برای اجتناب از آسیب دست کم می گیرند. بیان این نکته که در دانش آموزان مضطرب شایع ترین خطای منطقی این است که اتفاقی همچون تجدید شدن ، نمره پایین ، رد شدن در کنکور بسیار مهیب و وحشتناک خواهد بود .

۳- تمرین شناسایی افکار خودآیند :

با یک تمثیل شروع می‌کنیم : شناسایی افکار خودآیند شبیه صید یک حیوان گریزپا و بازگرداندن آن به باغ وحش برای اهلی کردن است . ابتدا باید بدانید که حیوان چه شکلی دارد . ‌در مورد افکار خودآیند تمرین های زیر را انجام دهید:

1. 1. ویژگی های افکار خودآیند را بشناسید .

1. 1. اثرات هیجانی آن ها را بررسی کنید .

1. 1. عادت های مرتبط با آن ها را بشناسید و مراقب بروز آن ها باشید .

1. 1. تله هایی ترتیب دهید .

1. در تخیل خود به آن ها حقه بزنید .

۴ ) تکلیف برای جلسه ی سوم : هر قدر می توانید افکار خودآیند خود را شناسایی کنید ( گیر بیاندازید ) و آن ها را در برگه ی A- B- C ثبت کنید . به نوشتن بدترین A- B- C ‌در مورد اضطراب امتحان خویش در جلسات اخیر ادامه دهید .

جلسه ی چهار م :

۱ ) بررسی و مرور تکالیف جلسه ی سوم ، تقویت و تشویق افراد موفق در انجام تکلیف و سبب شناسی علل عدم موفقیت افراد در انجام تکلیف .

۲ ) سخنرانی آموزشی :

الف ) تزریق فکر : به افراد در چهارچوب چرخه ی تفکر الیس گفته می شود فرض کنید باور این است که «من در امتحان رد می شوم » ، « هیچ وقت به اندازه ی دیگران خوب عمل نمی کنم » ، « اگر پذیرفته نشوم وحشتناک خواهد بود » حال این فرد چه احساسی می‌کند ؟ و چه رفتاری خواهد داشت ؟

تمرین تزریق فکر : بیان می شود اگر یک فرد به شدت به یک باور معتقد باشد چه احساسی خواهد داشت ؟ چطور رفتار خواهد کرد ؟ افراد به ‌گروه‌های ۲ یا ۳ نفره تقسیم می‌شوند و از آن ها خواسته می شود ‌در مورد چگونگی تأثیر هر یک از باورها بر احساسات و رفتار خویش به گفتگو بپردازند و در این زمینه از فهرست های باورها و افکار خودآیند خویش استفاده کنند .

ب ) تمرین استفاده از تکنیک توجه بر گردانی

ج) چالش کلامی با افکار خودآیند

جلسه ی پنجم :

۱) مرور تکالیف قبلی و بحث ‌در مورد یادداشت روزانه افکار ناکارآمد

۲) سخنرانی آموزشی :

الف) چه شواهدی در تأیید این فکر وجود دارد ؟ آیا به شیوه ای دیگر می توان به آن نگاه کرد ؟

ب) دیگران موقعیت را چگونه می بینند ؟

ج) قضاوت بر مبنای احساس نه آنچه انجام داده‌اند .

د) معیارهای دست نیافتنی

ه) فراموش کرده شواهد « مربوط » و توجه به شواهد « نامربوط »

و) همه یا هیچ

۳) هر کدام از افراد گروه بر اساس معیارهای فوق با افکار خودآیند به چالش می پردازند .

۴) تکمیل و ادامه برگ ثبت افکار روزانه

موقعیت

توضیح دهید : یک تجربه امتحانی که منجر به هیجانهای ناخوشایند می شود.

هیجان (ها)

۱- مشخص کنید : دلتنگی ،اضطراب ، نگرانی

۲- میزان هیجان را درجه بندی کنید . ۱۰۰- ۱

افکار خود آیند

۱- افکار مقدم بر هیجان ها را بنویسید.

۲- اعتقاد خود ‌به این افکار را درجه بندی کنید. ۱۰۰-۱ درصد

پاسخ منطقی

۱- پاسخ منطقی به افکار را بنویسید.

۲- اعتقاد به پاسخ منطقی را درجه بندی کنید.۱۰۰- ۱ درصد

نتیجه

۱- اعتقاد خود به افکار خودآیند را مجددا درجه بندی کنید. ۱۰۰-۱ درصد

۲- هیجانهای بعدی را مشخص و درجه بندی کنید. ۱۰۰- ۱

کارهای دیگر

جلسه ی ششم :

۱) مرور تکالیف و بحث ‌در مورد افکار خودآیند

۲) سخنرانی آموزشی :

الف) ادامه ی به چالش کشیدن :

– احتمال وقوع رویداد چقدر واقعی است

– در صورت اتفاق افتادن رویداد چه می شود؟

– در آینده وضع چه طور خواهد بود؟

در مقابله با موقعیت چه کار باید بکنید؟

ب) جایگزینی فرض های نا کارآمد با فرض های نوید بخش و مؤثر

من معتقدم « تا نتوانم در آزمون نمره بالایی بگیریم ، فرد بی کفایتی هستم . موفقیت هایم در گذشته هیچ ارزشی ندارند . این آزمون بسیار مشکل و طاقت فرسا خواهد بود ، اگر موفق نشوم کسی مرا دوست نخواهد داشت».

1. پاسخ های منطقی و طرحی برای تغییر

قابل درک است که چرا این اعتقاد ر ا دارم چون در گذشته آزمون هایی مشکل داشته ام . ولی موفقیت های خودم را در آزمون های زیاد به خاطر ندارم و فراموش کرده ام که چه طور در گذشته به خوبی شایستگی خودم را ثابت کرده ام.

اما این اعتقاد درست نیست چون امتحاناتی در گذشته داشته ام که خوبند و به خوبی در آن ها نمره گرفته ام .از طرف دیگر حتی اگر در آزمونی هم ناموفق عمل کنم ، من همان شخص سابقم و افراد خانواده هنوز مرا دوست دارند.به علاوه این اعتقاد ناکارآمد است چون پیوسته مرا مضطرب می‌سازد و چون مدت‌ها ‌است این اعتقاد را دارم پس برای تغییر آن باید سخت کار کنم ……….

آ

جدول (۳) نمونه ای از فرض ناکارآمد و پاسخ منطقی در برابر آن

آرام سازی عضلانی

برای جلسات آرام سازی سه جلسه آرام سازی پیشرونده و سه جلسه آرام سازی بدون تنش استفاده شده است، که شرح آن ها در فصل دوم آمده است.

۱۷- شیوه های تحلیل اطلاعات

آماره ها ی توصیفی از جمله میانگین ، انحراف استاندارد و آماره های استنباطی شامل تحلیل واریانس دو عاملی برای مقایسه میانگین ‌گروه‌های آزمایش(۳ سطح) ،جنسیت(۲سطح) آزمون Tگروه های مستقل که با بهره گرفتن از نرم افزار (spss) انجام پذیرفت .

فصل چهارم

یافته های پژوهش

الف ) داده های آمار توصیفی

آمار توصیفی مربوط به گروه نمونه غربالگری

همان طوری که در فصل ۳ اشاره شد در مرحله غربالگری ۵۰۰ نفر از کل جامعه آماری به طور تصادفی انتخاب و مورد سنجش قرار گرفتند. این نمونه که حجم بالایی دارد و می‌تواند معرف واقعی کل جامعه باشد شامل ۲۰۰ پسر و ۳۰۰دختر می‌باشد. به منظور آشنایی با میزان شیوع اضطراب امتحان در بین دانش آموزان داده های حاصل از این گروه ها به صورت جداگانه و نیز به طور کلی مورد بررسی قرار می گیرند. جدول ۱-۴ اطلاعات توصیفی لازم برای این داده ها را فراهم ‌کرده‌است.

جنسیت
N
میانگین
انحراف استاندارد
نمرات اضطراب امتحان
دختر
۳۰۰
۷۲/۳۴
۱۲/۱۵
پسر
۲۰۰
۰۳/۳۰
۹۶/۱۳
کل
۵۰۰
۳۴/۳۲
۷۴/۱۵