قرار داشتن تنها چند سوپرمارکت که آن هم در راستای رفع نیاز ساکنین بافت حاشیه ای احداث شده، و همچنین جایگاه های عرضه خدمات مسافری در این محدوده با توجه به شهر توریستی و گردشگری در ایام تعطیلات و فصل تابستان، نامناسب می باشد. همه این عوامل گویای این نکته است که در کاربری های موجود هیچ جایگاه ویژه ای برای مسافرین ورودی به شهر در نظر گرفته نشده، در واقع غالب کاربری های موجود در این ورودی کارگاهی و زمین های بایر و فضاهای سبز رها شده است و هیچ همخوانی با شرایط محیطی و شهر نداشته و چهره زشتی از شهر در ابتدای ورودی به فرد القا می کند. و در همین راستا کاربریهای ناسازگار بیشتر به چشم می آیند.
۴-۵-۱-۱٫ بررسی امکانات مسافرین
سرویس بهداشتی:
در طول مسیر در انتهای ورودی (میدان شهیدکریم بخش) در داخل پارک سرویس بهداشتی برای مسافرین تنها در ایام تعطیلات و فصل تابستان دایر می باشد، و دلیلش این است که اگر چنین سرویسی در این محدوده مکان یابی شود مورد استفاده افرادی غیر از مسافرین واقع می گردد. (افراد شاغل در طول مسیر ورودی) و به علت نوع و میزان استفاده افراد، از کیفیت آن کاسته و توانایی حفظ کیفیت آن وجود ندارد.
تصویر ۴-۱۸٫ سرویس بهداشتی در انتهای مسیر ورودی
ماخذ: نگارنده
رستوران یا واحد پذیرایی
در طول مسیر ورودی چندین رستوران و واحد پذیرایی کوچک وجود دارد. ولی همگی محیطی مناسب برای خانواده را دارا نمی باشند و اکثراً در راستای بر طرف کردن نیاز کارگران و تعمیرکاران شاغل در مسیر می باشند. چندین کافه نیز وجود دارد که آنها هم برای مسافرین مناسب نمی باشند و بیشتر محلی برای عرضه مواد مخدر می باشد تا خدمات پذیرایی. برخی آنها که مانند خرابه ای بیش نیستند.
تصویر ۴-۱۹٫ نمونه هایی از واحدهای پذیرایی مناسب و نامناسب در مسیر ورودی مورد مطالعه
ماخذ: نگارنده
واحد خرید خرده فروشی و روزانه:
در طول مسیر واحدهای صنعتی، و کارگاه ها و تعمیرگاه های خدمات ماشین، لایه اول را به طور کامل پرکرده اند و در لایه دوم اندک واحد سکونتی شکل گرفته، ولی هیچ واحد خرید روزانه و خرده فروشی مناسبی وجود ندارد. پس از شکل گیری واحدهای سکونتی در لایه دوم بعد از طی مسافتی در ورودی مورد مطالعه واحدهای خرید روزانه کم کم شکل می گیرند، حتی دکه هایی که خدمات این واحدها را اداره میکنند نیز پیدا می شوند.
نقشه ۴-۹٫ واحدهای تجاری عرضه محصولات غذایی و جاگذاری آنها
ماخذ: گوگل ارث و نگارنده
تعداد این واحدها در نقشه کاربری اراضی به خوبی مشخص شده است. همین طور که به سمت انتهای مسیر ورودی پیش می رویم تعداد مراکز خرید مانند سوپرمارکت ها، نانوایی ها و دکه ها و… بیشتر شده و این نشانه ای از نزدیکتر شدن به فضای شهری می باشد.
مراکز بهداشتی:
در طول مسیر در چند نقطه تمرکز فعالیت های بهداشتی - آموزشی و درمانی را می بینیم که هم برای ساکنین منطقه و هم برای مسافرین طراحی شده است. . یکی از این واحدها متشکل از چندین مطب می باشد و دیگری بیمارستان جدید آموزشی و درمانی شهید بهشتی انزلی در ابتدای مسیر ورودی واقع شده است.
تصویر ۴-۲۰٫ مرکز بهداشتی آموزشی و درمانی موجود در مسیر ورودی
ماخذ: نگارنده
در مسیر ورودی جایگاهی که مسافرین بتوانند در آن توقف کنند و یا واحد اسکان، هتل ومسافرخانه و… در مسیر دیده نمی شود. وجود این کاربری ها در ورودی ضروری می باشد و بهتر است برای آنها تمهیداتی در نظر گرفته شود.
مسئله دیگر در کاربری های ورودی مورد مطالعه، استقرار کاربری های نامناسب، قرارگیری کاربری های خدمات رسان و مورد نیاز ساکنین بافت حاشیه ای است. درست است که در مسیر ورودی باید کاربریهای متناسب با نیازهای تازه واردان و مسافرین جای گذاری کرد ولی نباید ساکنین بافت حاشیه ای که ورودی شهر از بطن آن عبور می کند را از یاد برد و همچنین در مورد داشتن امکانات رفاهی که یکی از راهبردهای رسیدن به پذیرندگی است محدوده ورودی مورد مطالعه در کالبد و کاربری نقص و ایراد دارد.
۴-۵-۱-۲٫ دلبازی
یکی دیگر از راهبردهای رسیدن به پذیرندگی در ورودی دلبازی می باشد که این حس از طریق حضور عناصر طبیعی و حفظ تقویت دیدها و مناظر ایجاد می شود. در این ورودی باید گفت که وجود عناصری طبیعی که بتواند فضا را دلپذیر کرده و به صورت تدریجی ورودی را به محیط مصنوع تبدیل کند بیشتر فضاها رها شده و این خود باعث شده کمتر عاملی در خصوص دلبازی در این ورودی نمایان گردد تا باعث شود رانندگان سرعت خود را کاهش دهند.
تصویر۴-۲۱٫ محلی که در ورودی پوشش گیاهی در دو طرف مسیر موجود می باشد
ماخذ: نگارنده
در مورد حضور عناصر طبیعی در محدوده مورد مطالعه باید این چنین گفت که همانطور که درتصاویر پیداست کاشت پوشش گیاهی در ابتدای مسیر ورودی درطرفین جاده از ضعف بسیار شدیدی برخوردار است. با توجه به اینکه اقلیم شهر بندرانزلی متناسب با رشد گیاهان می باشد انتظار می رود که حداقل در این راستا (پوشش گیاهی) تدابیر خاصی اندیشیده شده باشد که متاسفانه به جز در چند نقطه، باقی جاهای مسیر ورودی فاقد پوشش گیاهی در طرفین جاده می باشد.
تصویر ۴-۲۲٫ سلیقه ای بودن کاشت گیاهان در بلوار ورودی
ماخذ: نگارنده
همانطور که کاشت پوشش گیاهی به دلبازی کمک می کند حفظ عناصر طبیعی اعم از دریاچه، کوه وجنگل نیز به القا این حس کمک می کند. در ورودی مورد مطالعه توپوگرافی از قاعده منظمی پیروی می کند و هیچ نوع پستی و بلندی مشاهده نمی شود درکل می توان از پوشش گیاهی به عنوان یک نوع
تصویر ۴-۲۳٫ رها شدن فضاهای سبز و بدون کاربری در پی عدم صرفه اقتصادی در استفاده آنها
ماخذ: نگارنده
تحدید برای راهبرد دلبازی و همچنین یک ضعف در وضع موجود نام برد که توجه به آن نشده و نمی توان فرقی بین این ورودی (شهر بندرانزلی) با ورودی یک شهر بیابانی دید.
مبحث دیگری که می توان به آن در راستای دلبازی ورودی مورد مطالعه توجه کرد حفظ و تقویت دیدها و مناظر است. برای این منظور یکی از روشها بسته شدن دید به عناصر کالبدی و احجام می باشد. در واقع در این روش به دنبال معطوف کردن دید فرد به سمت عناصر شاخص هستیم. در عرصه های فضای ورودی با توجه به همنشینی محیط طبیعی یا محیط مصنوع، دیدهای محلی، راهبردی ومحوری به مناظر شاخص طبیعی و مصنوع واقع در فضای اطراف محور. نه تنها بر غنای حسی حوزه ها و مفرح بودن آن می افزاید، بلکه با تاکید بر این نقاط شاخص، مخاطب می تواند موقعیت خود را با آنها ارزیابی کند. از مهمترین دیدها و چشم اندازهایی که در برخی از ورودی شهرها که معمولا در اثر نقاط مسلط ارتفاعی در محور ورودی – که بایستی حفظ شود. مشاهده می شود، دید گسترده به دور نمای شهر(سیلوئت شهر) می باشد که باعث می شود دریافتی سریع و کلی از شهر صورت گرفته و خط آسمان شهر که معرف و شاخص هویت شهر است به همراه تلفیقی از توپوگرافی و فرم ساختاری شهر در ذهن ناظر ایجاد و تصویر و معنایی مطلوب از ورود به شهر تشکیل گردد. در جدول فوق انواع دید که ممکن است در فضای ورودی شهر ایجاد گردد، مورد بررسی قرار گرفته است.
جدول ۴-۱ انواع دیدها در ورودی شهر
ماخذ: (دانشپور، و دیگران، ۱۳۹۱ص۱۰)
دید به نقاط نشانه ای اعم از بناها و عرصه های طبیعی، به لحاظ ایجاد خاطره انگیزی، نقش موثری در هویت بخشی و ایجاد انگیزه در افراد دارد. علاوه بر آن وجود عناصر نشانه ای مصنوع شهری مانند (علائم راهنمایی، پرچم ها و….) در طول مسیر ورود نیز می تواند در جهت یابی افراد و خوانایی بیشتر، مسیر موثر باشد. همچنین نورپردازی مناسب در شب این فرصت را می دهد تا عناصر نشانه ای برجسته، حس جهت یابی شهروندان و بازدیدکنندگانرا در شب ارتقاء بخشد.
لبه ها و جداره های پهنه های فضای ورودی شهر عواملی هستند که می توانند نقش مهمی در ایجاد کیفیات تبدیل پذیری و خوانایی محور ورودی داشته باشند. لبه های محور ورودی نه تنها می توانند نقش های متفاوتی را از نرم (طبیعی) تا سخت (مصنوع) بودن در پهنه های مختلف به خود بگیرند و در پیوستگی و تداوم محور ورودی تاثیرگذار باشند، بلکه بایستی محصوریت مطلوب در هر پهنه را نیز تامین کنند. همچنین جداره ها بایستی با تناسبات، ریتم ها مناسب با حرکت سواره، خود را با عامل حرکت و میزان سرعت در ورودی های امروزی تطبیق دهند. بنابراین استفاده مناسب از لبه ها و جداره های محور ورودی، عامل مهمی در ایجاد تصویر ذهنی قوی و در نتیجه خوانایی، تبدیل پذیری و خاطره انگیزی آن است. (دانشپور، و دیگران، ۱۳۹۱، ص۹و۱۰).
یک سوم مسیر ورودی مورد مطالعه را احجامی تشکیل می دهند که از کیفیت بصری مناسبی برخوردار نیستند. این احجام که در دو طرف ورودی قرار گرفته اند بناهایی هستند که بدون نظارت ساخته شده و به کاربری هایی اختصاص داده شده اند که مناسب برای بسته شدن دید توسط آنها نیست. همچنین بدنه های موجود از ارتفاع آنچنان زیادی برخوردار نیست که بتوانند زاویه دید را بسته و به نقاط با ارزش معطوف کنند اکثراً به شکل خطی در نقطه واصل آسمان با زمین هستند، خطی که پاکی این اتصال را دچار خدشه کرده است. همچنین با گشودن دیدها به عناصر طبیعی و نقاط شاخص شهر می توان راهبرد دلبازی را برای پذیرندگی محقق تر کرد. در طول مسیر ورودی به علت کم بودن عناصر طبیعی و همچنین بر هم زدن یکنواختی بدنه توسط همین عناصر طبیعی ناخودآگاه دید به این سمت متوجه می شود ولی از لحاظ معطوف شدن دید به سمت نقاط شاخص شهری باید گفت که تنها عنصر شاخص شهری قابل رؤیت در مسیر تعدادی از ساختمان های بلند در پهنه ی انتهای ورودی است.
تصویر ۴-۲۴٫ ساختمان های با ارتفاع بلند به عنوان یک عنصر شاخص شهری
ماخذ: نگارنده
در طول مسیر اکثر بناها یک طبقه و حداکثر شش طبقه می باشند که نسبت به عرض معبر کم بوده و قابلیت اینکه نقطه گریز را به سمت عناصر شاخص شهری هدایت کنند ندارند. در واقع در هر سکانس مسیر ورودی ما باید یک شاخص شهری را رویت کنیم که در این ورودی فقط به صورت نصف و نیمه در سکانس آخر ورودی به صورت نامفهوم دید به سمت ساختمان های بلند مسکونی و تجاری هدایت میشود که این امر نیز به علت محدود شدن دید و کاهش عرض معبر و همچنین افزایش ارتفاع بناها و نزدیکتر شدن به مرکز شهر می باشد.
نقشه ۴-۱۰ سکانس بندی مسیر ورودی و آزاد بودن انتهای دید
ماخذ: گوگل ارث و نگارنده
پس می توان در مجموع اینگونه استدلال کرد که در راستای راهبرد دلبازی نه تنها عناصر طبیعی در طول مسیر ورودی مورد مطالعه حفظ نشده بلکه دیدها نیز برای معطوف شدن به همان نقاط شاخص و طبیعی نیز تقویت نشده و کم کم فضاهایی سبز رها شده را شاهد می باشیم. در این ورودی هیچ گونه مانعی جهت عناصر و نشانه ها وجود ندارد چه به صورت کالبدی و چه به صورت عناصر و احجام مصنوع وجود ندارد.
۴-۵-۲٫ خوانایی
عامل دیگر خوانایی است که به دلیل حاکمیت سواره در ورودی شهرها از اهمیت زیادی برخوردار است که به افزایش ایمنی و راحتی مسافران کمک زیادی می کند. برای اینکه یک مسیر خوانا باشد در ابتدا باید دارای وضوح کافی باشد تا راننده بتواند به راحتی هدایت شود. دوم اینکه از موانعی که باعث جلوگیری از دید رانندگان می شود خودداری کرد. یک نکته دیگری که خوانایی را تقویت می کند امر راهبردی است تا مسافران بتوانند به راحتی مسیر خود را ادامه دهند و در جهت یابی خود با مشکل روبه رو نشوند. از این رو باید به نشانه های شاخص طبیعی و مصنوع را در شهر به خصوص در ورودی آن تقویت نمود. وجود یک سلسله مراتب مشخص چه در ریتم حرکت و چه در جزئیات بدنه ها باعث می شود که شخص احساس کند از یک فضای طبیعی وارد فضای مصنوع شده است. منبع و ماخذه: (گلمانی، و دیگران، ۱۳۹۲، ص۳).
۴-۵-۲-۱٫ وضوح مسیر
وضوح مسیر ابتدایی ترین راهبرد برای داشتن مسیر خوانا می باشد. در واقع برای اینکه مسیری با وضوح بالا داشته باشیم باید به ۲ نکته توجه کنیم که یکی قابل رویت بودن مسیر می باشد و دیگری فقدان موانع مزاحم دید.
در مسیر ورودی باید شیب ها به گونه ای که دید نسبت به نقاط مرتفع یا در عمق بسته نشوند باشند. همانطور که گفت شد در ورودی مورد مطالعه توپوگرافی زمین از ثبات خاصی پیروی می کند و به صورت یکنواخت و در یک ارتفاع تمامی طول مسیر ورودی پیموده می شود و هیچ پستی وبلندی که رویت مسیر را با اختلال همراه کند وجود ندارد.