بررسی تعاریف مربوط به تفکر انتقادی نشان می‌دهد که صاحبنظران در تعریف، به جنبه‌های متفاوت توجه کرده‌اند. برخی به بروندادهای تفکر انتقادی توجه نموده و آن را در قالب توانایی‌های مختلف مطرح کرده‌اند. مانند گلاسمن، کوف و اسپیرس (۱۹۸۴)، پاول (۱۹۸۸) و بیر (۱۹۹۵) برخی دیگر در تعاریف خود به طور ایجابی و سلبی، به عبارتی اقداماتی را که متفکر انتقادی باید و نباید انجام دهد، مورد توجه قرار داده‌اند. برای مثال، دیویی^[۷۴] (۱۹۸۲) در کتاب «چگونه فکر می‌کنیم» تفکر انتقادی را شک سالم و پرهیز از تعجیل در قضاوت تعریف می‌کند . مایرز ( ۱۹۸۶ : ۸۴ ) در کتاب آموزش تفکر انتقادی، تفکر انتقادی را شناسایی استدلالهای غلط، پرهیز از تناقضات و مفروضات اظهار شده و نشده در بحثهای دیگران، عدم هیجان عاطفی در هنگام روبرو شدن با مسئله تعریف می‌کند (مایرز، ترجمه ابیلی، ۱۳۷۴) با این حال علیرغم تفاوتهای موجود در تعریف تفکر انتقادی، در تمامی آنها، برای تفکر انتقادی مهارتهایی مانند: مقایسه، تحلیل، استنباط، تشخیص، پیش‌بینی، حل مسئله، قضاوت، شکل سالم، عدم هیجان عاطفی، ارزشیابی و نتیجه‌گیری به نحوی مطرح شده‌اند.

بطور کلی براساس دیدگاه صاحب نظران و همچنین براساس آزمونهای رایج و معتبر تفکر انتقادی، مشخص می‌شود که مهارتها و خرده مهارتهای مطرح شده برای تفکر انتقادی، بسیار گسترده و متنوع‌اند و بطور کامل شامل: تشخیص دیدگاه‌های اصلی یا مسئله، تمایز میان حقیقت، عقیده و قضاوت مستدل، بررسی توافق مفاهیم، تشخیص مفروضات بیان نشده، تشخیص چهار چوبهای کلیشه‌ای و تشخیص عوامل احساسی، تبلیغی و مطالب سوگیری شده، تشخیص کفایت اطلاعات جمع‌ آوری شده و پیش‌بینی نتایج احتمالی، مشاهده، مقایسه، مقابله، گروه‌بندی، رسته بندی کردن/ طبقه‌بندی کردن، ترتیب بندی، الگودهی، تجزیه تحلیل، همچنین مهارتهای لازم برای استنتاج، فهم معانی، علت/ معلول، پیش‌بینی، استدلال منطقی، در نظر گرفتن سایر احتمالات (شامل سایر تفسیرها)، اجتناب از (ابهام، بی ارتباطی، تسلسل و تعمیم بیش از حد) هستند ( مایرز، ۱۹۸۶ : ۹۰).
ویژگی‌های تفکر انتقادی
وید^[۷۵] (۱۹۹۵) هشت ویژگی را برای تفکر انتقادی بیان می‌دارد. تفکر انتقادی درگیر سؤال پرسیدن و تعریف مشکل،‌ آزمون مدارک، تجزیه و تحلیل پیش فرضها و سوگیری‌ها، اجتناب از استدلال هیجانی، اجتناب از زیاد ساده کردن، توجه به سایر تفاسیر و تحمل ابهامات است. استروم و باکوس^[۷۶] (۱۹۹۵) سر و کار داشتن با ابهام را به عنوان یک بخش اساسی و ضروری براتی تفکر انتقادی مطرح نمودند. بیر (۱۹۹۵) در کتاب تفکر انتقادی در توضیح ویژگیهای اساسی برای تفکر انتقادی به موارد زیر اشاره می‌کند: معیار: برای تفکر کردن بطور انتقادی معیار مورد نیاز است یعنی داشتن شروطی که باید در برخی چیزها وجود داشته باشد، تا به عنوان مسائل قابل قبول مورد قضاوت قرار گیرند. اگرچه در هر حوزه درسی، معیارهای متفاوتی برای این امر وجود دارد،‌ اما برخی استانداردها برای همه موضوعات کاربرد دارد. نظیر اینکه یک اظهارنظر باید متکی بر حقایق صحیح و مناسب و منابع معتبر، دقیق و از اشتباهات منطقی بدور و با استدلال کردن است.
دلیل و برهان: تفکر انتقادی متکی بر دلیل و برهان است، به عبارتی توانایی استنباط یک نتیجه از چند فرض قبلی برای انجام آن و همچنین آزمایش ارتباطات منطقی میان اظهارات یا ایده‌ها.
رویه‌ها برای بکارگیری معیار: تفکر انتقادی مبتنی بر رویه‌هایی مانند سؤال پرسیدن، قضاوت کردن، و شناسایی پیش‌فرض‌هاست.
دیدگاه: دیدگاه، روشی است که فرد به دنیا توجه می‌کند و معانی را شکل می‌دهد. در تفکر انتقادی پدیده‌ها از دیدگاه‌های مختلف مورد توجه قرار می‌گیرند(همان منبع:۹۵).
ویژگیها یا گرایشهای کلی تفکر انتقادی از دیدگاه انیس، (۱۹۸۷) به این گونه‌اند. جستجوی یک بیان روشن ازموضوع یا سؤال، جستجوی دلایل، کوشش برای کسب اطلاعات جامع، استفاده و ذکر منابع معتبر، در نظر گرفتن موقعیت کلی، در نظر گرفتن نکته اصلی، از یاد نبردن مسئله اصلی مورد علاقه، جستجوی شقوق مختلف، انعطاف پذیر و بدون تصب بودن، اتخاذ موضع کردن، تا حد امکان دقیق بودن، با هر یک از اجزای موقعیت کلی به طور منظم برخورد کردن، استفاده کردن از توانایی های تفکر انتقادی، نسبت به احساس و سطح دانش دیگران حساس بودن.
تندام و ولمن^[۷۷] (۲۰۰۴) برای تفکر انتقادی چهار ویژگی زیر را بر می‌شمرند: کنجکاوی فکری: ترغیب جستجوگری، نفوذ کردن در امور، پرسش و انتقاد، آزاد اندیشی: توجه به شاگردان برای اجتناب از تفکر محدود و پرداختن به کشف مسائل، دقت فکری: ترغیب شاگردان جهت کنترل امور غلط و نادرست و دقت در کار خود و سازماندهی آن، برنامه ریزی: ترغیب راهبرد برنامه‌ریزی، تعیین هدف، جهت یابی و جهت گیری برای دستیابی به نتیجه.
به یر (۱۹۸۵) در کتاب تفکر انتقادی در توضیح ویژگی‌های اساسی برای تفکر انتقادی به موارد زیر اشاره می‌کند: استدلال : تفکر انتقادی درگیر شناسایی، ارزشیابی و استدلال کردن است.
ملاک : برای تفکر انتقادی ملاک مورد نیاز است. یعنی داشتن شروطی که باید در برخی چیزها وجود داشته باشد، تا به عنوان مسایل قابل قبول مورد قضاوت قرار گیرند. مثلاً یک اظهارنظر باید متکی بر حقایق درست و مناسب، منبع معتبر، دقیق، غیر سودار بوده و از اشتباه‌های منطقی به دور و با استدلال قوی همراه باشد.
مهارتهای تفکر انتقادی از نظر فاسیون: تعبیر و تفسیر، تجزیه و تحلیل ، مهارت ارزیابی.
تعبیر و تفسیر به معنی فهم و بیان مفهوم تجربیات، موقعیت‌ها، داده‌ها، رویدادها، قضاوتها، اعتقادات و قوانین، رویه‌ها یا معیارها می‌باشد این مهارت خود شامل یک سری از مهارتهای دیگر مانند گروهبندی، اهمیت‌یابی، و روشن سازی مفهوم می باشد.
تجزیه و تحلیل به عقیده کارشناسان شناسایی روابط قضاوتی واقعی و مورد نظر در میان جمله‌های بیانی، پرسشها، شرحها یا دیگر شکلهای بازنمایی به منظور بیان عقیده، قضاوت، تجربیات، دلایل و اطلاعات، فرایندهای مربوط به تجزیه و تحلیل می‌باشد مهارت تجزیه و تحلیل نیز، دو مهارت فرعی دیگر یعنی بررسی نظرها و شناسایی استدلالها را در بر می‌گیرند.
مهارت ارزیابی نیز جزء مهارتهای شناختی است. ارزیابی اینگونه تعریف شده است که برآورد اعتبار بیانیه‌ها یا دیگر نمودهایی که در قالب برداشت شخصی تجزیه و تحلیل موقعیت، قدرت قضاوت یا توضیحاتی از قضاوت یک تجربه، موقعیت، باور، عقیده و همچنین برآورد قدرت منطقی میان روابط عمده یا قضاوتی در نظر گرفته شده بین گفته‌ها، توضیحات، سؤالات و دیگر نمونه‌ها را دارند.
متفکران نقاد، مهارت مهم دیگر را که شامل مهارت، «توجیه» و توانایی: ایجاد قانون برای افکار خود را دارا هستند. توجیه توانایی بیان نتایج بدست آمده از منطق یک شخص، توجیه آن منطق بر اساس بررسی عقلانی، روش شناختی، معیار و محتوایی که براساس آن نتایج حاصل می‌شود و نیز ارائه منطق شخصی به صورت بحثهای مستدل و قانع کننده است.
قانومندی را می‌توان برجسته ترین و قابل ملاحظه ترین مهارت شناختی به حساب آورد. زیرا متفکران نقاد از طریق به کارگیری این مهارت قدرت تفکر خود را توسعه و بهبود می‌بخشند. تفکر انتقادی از طریق این مهارت کاربرد شخصی پیدا می‌کند به همین دلیل بعضی آن را فراشناخت می‌نامند فرد از طریق خود قانونمندی برگشتی به تمام ابعاد تفکر انتقادی خویش کرده و مجدداً آنها را کنترل می‌کند نتیجه‌ای را که به دست آورده آزمایش و تصحیح می‌کند و توضیحات خود را مرور و بازسازی می‌کند. خودآزمایی و خود تصمیمی مهارتهای فرعی مربوط به خود قانونمندی هستند.
علاوه بر مهارتها در تفکر انتقادی داشتن روحیه انتقادی نیز جزء شروط لازم به نظر می‌رسد.
صفات متفکران انتقادی
بیر (۱۹۹۵) در بیان ویژگیهای تفکر انتقادی مطرح می‌کند که متفکران انتقادی شک‌گرا، داری ذهن باز، اندیشمند، ارزشگر، متوجه وضوح و دقت مطلب و نقطه نظرات هستند. دن کرلند^[۷۸] (۲۰۰۰) معتقد است، متفکران انتقادی انسانهایی شک‌گرا و فعالند یعنی سؤال می‌کنند و تجزیه تحلیل می‌نمایند، دیدگاه خود محورانه نسبت به دنیا ندارند و برای شنیدن دیدگاه‌ها و چشم‌اندازهای جدید آمادگی دارند، و در مقابل دستکاری و جاذبه‌های غیر عقلانی مقاومت، و از قضاوتهای ناگهانی اجتناب می‌کنند. برخلاف آنها، متفکران غیرانتقادی، یک نگاه ساده نسبت به دنیا دارند. آنها به واقعیت به صورت سیاه یا سفید، و به صورت یا این یا آن می‌نگرند، بیشتر از اینکه تنوع ادراک‌های احتمالی را مورد توجه قرار دهند. آنها سؤالها را بدون هیچ موشکافی و ظرافت و با بله یا خیر پاسخ می‌دهند. در دیدن پیوندها و پیچیدگیها ناتوان هستند. متفکران غیر انتقادی یک نگاه خود محورانه نسبت به دنیا دارند. آنها واقعیتها و حقایق مربوط به خودشان را به عنوان تنها واقعیت مناسب و دیدگاه خود را به عنوان تنها دیدگاه معنی‌دار و اهداف خود را به عنوان تنها نمونه معتبر در نظر می‌گیرند. اسمیت^[۷۹](۱۹۹۲) معتقد است در نقطه مقابل فرد متفکر انتقادی، فرد منفعل، فروتن و تسلیم شونده قرار دارد.
ویژگی‌های یاددهی و یادگیری در آموزش تفکر انتقادی
مهمترین ویژگیهای مربوط به یادگیری و یاددهی تفکر انتقادی که مورد توجه محققین و صاحبنظران این حیطه قرار گرفته به شرح زیر است.
محیط آموزش: محیط آموزش تفکر انتقادی به طور مسلم دارای ویژگیهای متفاوت با محیط‌های آموزش رسمی است. تکر به نقل از گوچ^[۸۰] (۱۹۹۱) معتقد است «دانش‌آموزان برای شرکت در فعالیتهای تفکر انتقادی کلاس و کشف و بیان نقطه نظرات، نیاز دارند تا احساس آزادی نمایند و شرایط مختلف را مورد آزمایش قرار دهند». تکر پیشنهادهایی را برای ایجاد یک محیط مناسب برای آموزش تفکر انتقادی به شرح زیر مطرح می‌کند.فعالیتهای خوب طرح ریزی شده‌ای را برای کلاس آماده کنید، به دانش‌آموز احترام بگذارید، منعطف باشید.
بیر در مورد تفکر انتقادی معتقد است که: تفکر انتقادی یک مهارت مهم تفکر است. (هر چند در مورد ماهیت آن توافق وجود ندارد). بیر در مقاله‌اش از مجموعه مهارتها نام می‌برد. او در تحلیل خود از چهل واژه برای عملیات تفکر انتقادی نام می‌برد مثل تحلیل کردن، کشف کردن، پیش بینی کردن، سئوال کردن و جستجو کردن و … . در کتاب تفکر نقاد مطرح می‌کند که تفکر انتقادی به معنای قضاوتهای مدلل نمودن است و امور ذیل را برای آن ضروری می‌داند.
آمادگیها: فرد نقاد باید شکاک، دارای ذهن باز، منصف، دقیق، متوجه مدرک و دلیل و متوجه دیدگاه های مختلف و متمایل به تغییر موقعیتها در صورت وجود دلیل باشد.
معیارها: برای تفکر انتقادی باید معیارهایی برای قضاوت وجود داشته باشد.
استدلال: تفکر نقاد شامل تشخیص، ارزشیابی و استدلال نمودن است. به عبارت دیگر اظهارات و ادعاها باید مبتنی بر مدرک و دلیل باشد.
دیدگاه: نگرش فرد نقاد نسبت به پیرامون و جهان دارای اهمیت است.
رابرت انیس، تفکر انتقادی را تفکر منطقی می‌داند که بر تصمیم‌گیری در مورد آنچه معتقد باشیم یا انجام دهیم، تمرکز یافته است و شامل مجموعه‌ای از تواناییها و گرایشها می‌باشد.
انیس در فهرست خود دوازده عنصر از تفکر انتقادی را نام می‌برد که عبارتند از: درک معنای یک عبارت، قضاوت در مورد وجود یا عدم وجود ابهام در استدلال، قضاوت بر تناقضهای موجود در عبارت، قضاوت در مورد صراحت عبارتها، قضاوت در مورد کاربرد اصل خاصی در عبارتها، قضاوت بر اعتبار مشاهده‌ها، قضاوت در مورد تائید نتایج استقرایی، قضاوت بر صریح و روشن نمودن مساله، قضاوت در مورد مفروضات، قضاوت در مورد کفایت تعریف، قضاوت در مورد پذیرش عبارتها.
انیس همچنین معتقد است تفکر انتقادی قضاوت هدفمند و خود تنظیمی است که مستلزم مهارتهای تفسیر، تحلیل، ارزشیابی و استنتاج می‌باشد.
فاسیون^[۸۱] نیز معتقد است که مهارتهای تفکر انتقادی شامل تحلیل، تبیین، تفسیر،‌ ارزشیابی و خودتنظیمی می‌باشد.
ادوارد، دویونو^[۸۲]، تفکر انتقادی را جزء مهارتهای تفکر می‌داند. او معتقد است، تفکر انتقادی باید به عنوان جنبه‌ای از تفکر در کنار سایر موارد درسی در مدارس، تدریس شود.
بنزلی^[۸۳] یکی از صاحبنظران در زمینه تفکر انتقادی، سه عامل را در تفکر انتقادی موثر می‌داند: تشخیص و درک سؤال یا ادعا، جمع‌ آوری، مقایسه و بررسی دلیل معتبر برای ادعا، نتیجه گیری با توجه به کمیت و کیفیت دلیل.
گلاسر^[۸۴] نیز سه عنصر تفکر انتقادی را که در آموزش تفکر انتقادی باید مورد توجه قرار گیرد را شامل: تمایل به ملاحظه منطقی در مورد مسائل و موضوعات ،آگاهی و شناخت به تحقیق منطقی و استدلال.
کاربرد بعضی مهارتها در تفکر انتقادی.
مک پک^[۸۵] معتقد است که سه عامل در تفکر انتقادی موثر می‌باشد که یک عامل به دانش خاص بر می‌گردد و دو عامل دیگر آمادگی و مرجعیت می‌باشد.
دانش : به نظر مک پک تفکر مجموعه‌ای از قوانین انتزاعی نیست که در موقعیتی به کار برود. تفکر همیشه در مورد موضوع و امری است و دارای هدفی می‌باشد. تفکر وابسته به دانش است. گاه، عدم توانایی در نقادی به علت فقدان مهارتهای ضروری تفکر انتقادی نیست بلکه فقدان تجربه و دانش در مورد آن موضوع می‌باشد.
آمادگی: مک پک معتقد است که افراد کم و بیش آمادگی برای تفکر انتقادی در موقعیتهای خاص را دارند و این آمادگی را به عنوان تردید منطقی یا قضاوت معلق منطقی می‌نامد که به معنای آمادگی برای بررسی و نه تائید آن می‌باشد.
مرجعیت : مرجعیت یکی از پیش نیازهای اساسی و ضروری برای تفکر انتقادی است. اشتغال به تفکر انتقادی در جوامع دمکراتیک و معتقد به طور یکسان گسترش نیافته است.
گرایش انتقادی یک ویژگی مورد قبول نیست و به علت مقابله با آن ممکن است زمینه تفکر انتقادی فراهم نگردد.
لیپمن^[۸۶] و همکارانش بر طرح مباحث فلسفی تاکید می‌کنند که کلاس بحث و گفتگو با راهنمایی معلم، ویژگیهای گروه تحقیق را بیاید و باعث رشد مهارتهای اجتماعی و شناختی گردد. لیپمن اعتقاد دارد در گروه تحقیق، افراد با یکدیگر بحث می‌کنند و معلم بحث شاگردان را هدایت می‌کند و تلاش می‌کند دانش‌آموزان با درک سؤال فلسفی، آن را بررسی نمایند و فرضیه‌هایی را بر مبنای آن مطرح کنند. بنابراین مشاهده می‌گردد که لیپمن آموزش تفکر انتقادی را از طریق انجام تحقیق ممکن می‌داند و فقدان توجه به تفکر و تحقیق را عامل شکست دانش‌آموزان در حل مسائل زندگی در آینده در نظر می‌گیرد.
انیس معتقد است که دانش زمینه برای تفکر انتقادی ضروری است. اهمیت دانش زمینه نشان می‌دهد که نمی‌توان از فردی که در یک زمینه آگاه نیست انتظار قضاوت خوب را داشت.
بیر نیز شش مفهوم را ذکر می‌کند که توجه به آنها با بهبود تفکر همراه است.
استدلال، که شامل استنتاج اطلاعات مطابق با قوانین منطق که شامل تعیین سؤال، تحلیل عناصر و تعریف واژه‌های مهم است. روش های شناختی که برای انجام فعالیتها لازم است شامل تحلیل (تشخیص عناصر و واژه‌های مساله یا استدلال) و مقایسه است و مهارتهای معین شده توسط فیلسوفان مانند قضاوت بر اعتبار مدرک، منابع مدرک و مشاهدات می‌باشند.

هزینه سرمایه ­گذاری کنونی

۴-۱ - مقدمه
تجدیدساختار صورت گرفته در صنعت برق، سیاست­گذاران این صنعت را با چالش­های جدیدی بخصوص در بحث برنامه­ ریزی بهره ­برداری منابع مواجه کرده است. از طرف دیگر، به خاطر افزایش اهمیت مسئله امنیت انرژی، جهش­های قیمت سوخت و مسائل زیست­محیطی، متنوع ساختن منابع تولید انرژی و استفاده از منابع تجدید پذیر اهمیت بیشتری پیدا کرده است.
مسئله برنامه­ ریزی بهره ­برداری در بازار رقابتی از طریق تعیین ظرفیت و نوع ظرفیت­های جدید در مقابل رشد بار صورت می­گیرد. در این فصل مدل­سازی مربوط به مسئله برنامه­ ریزی بهره ­برداری با در نظر گرفتن منابع بادی، خودروهای برق ده قابل اتصال به شبکه و راه­کارهای مدیریت مصرف صورت گرفته است. همان­طور که در فصل­های قبل نیز بیان شد، قیمت برق یکی از عوامل مؤثر در بحث برنامه­ ریزی بهره ­برداری در بازارهای رقابتی برق می­باشد. قیمت برق سیگنالی مهم جهت تعیین ترکیب بهینه منابع در شبکه قدرت در محیط رقابتی محسوب می­ شود.
بنابراین در این فصل سعی شده است که مدلی برای تسویه قیمت برق در محیط رقابتی ارائه گردد تا بر اساس این قیمت ترکیب بهینه منابع تعیین گردد. چنانچه در فصل­های قبل نیز ذکر شد، در این پایان نامه تأثیر منابع بادی نیز در نظر گرفته شده است. لذا استفاده از منابعی چون خودروهای برق ده قابل اتصال به شبکه و همچنین راه­کارهای مدیریت مصرف می ­تواند باعث افزایش انعطاف­پذیری منابع بادی گردد که در این پایان نامه این تأثیر نیز در نظر گرفته شده است.

علاوه بر این برای منابع بادی نیز سیاست تشویق در نظر گرفته شده است؛ چراکه بدون در نظر گرفتن سیاست تشویق برای این منابع، نرخ نفوذ آن­ها توسعه پیدا نمی­کند و این مسئله با اهداف سیاست­گذاران بازار مغایرت دارد. از طرف دیگر عدم قطعیت استراتژیک بازیگران نیز از طریق تئوری بازی مدل­سازی شده است. عدم قطعیت‌های منطقی یا رفتار استراتژیک شرکت­های تولید که به دنبال کسب سود حداکثر هستند، با بهره گرفتن از مدل بازی کارنو^[۶۳] و محاسبه تعادل نش^[۶۴] در نظر گرفته می‌شود.
مطالعات صورت گرفته نیز از دیدگاه قانون­گذار سیستم قدرت می­باشد. در محیط رقابتی قانون­گذار وظیفه نظارت و تدوین قوانین مناسب جهت افزایش رفاه اجتماعی مشترکین را بر عهده دارد.
۴-۲-فرضیات اصلی
قبل از معرفی چارچوب پیشنهادی، لازم است به فرضیات اصلی که مبنای مدل‌سازی و مطالعات در این فصل قرار گرفته‌اند اشاره شود. فرضیات اصلی مطالعه در این فصل به شرح زیر است
- بازار برق موردمطالعه از تعدادی از بازیگران سازنده قیمت^[۶۵] تشکیل یافته است که محدودیتی در ارائه پیشنهاد تولید به بازار ندارند. رقابت به‌صورت انحصاری چندجانبه است.
- برای مدل­سازی راه­کارهای مدیریت مصرف، تقاضای مشترکین به‌صورت الاستیک در نظر گرفته شده است. در فصل قبل راجع به توابع مختلفی که نشان­دهنده حساسیت مشترکین به قیمت برق هستند بحث شد. در این پایان نامه حساسیت مشترکین به‌صورت در نظر گرفتن رابطه­ای خطی بین مصرف مشترکین و قیمت برق مدل­سازی شده است.
- از قیمت‌گذاری مکانی^[۶۶] وتأثیرمحدودیت‌های شبکه انتقال صرف‌نظر می‌شود.
- همانند بسیاری از مطالعات برنامه­ ریزی بهره ­برداری، افق زمانی مطالعات ۱ سال فرض می‌شود (مسئله برنامه­ ریزی میان­مدت). این کار به این دلیل صورت گرفته است تا بتوان هزینه سرمایه ­گذاری را نیز در مسئله مدل­سازی کرد.
- چنانچه بیان شد در این پایان نامه از خودروهای برق­ده قابل اتصال به شبکه به‌عنوان ذخیره­ساز انرژی استفاده شده است. دو نقش برای خودروهای برق­ده در نظر گرفته شده است. در نقش اول این خودروها به‌صورت یکپارچه با منابع بادی بهره ­برداری می­شوند تا انعطاف­پذیری منابع بادی افزایش یابد. در حالت دوم نیز خودروهای برق ده جهت کاهش پیک‌بار استفاده شده ­اند.
علاوه بر این فرض شده است که به رانندگان این خودروها تشویقی لازم پرداخت می­ شود یا به‌گونه‌ای از آن­ها حمایت می­گردد که بتوان به حضور آن­ها در برنامه ­های بازار برق تکیه کرد؛ چراکه رفتار این خودروها و میزان مشارکت آن­ها کاملاً وابسته به رفتار رانندگان است که تعداد آن­ها نیز زیاد می­باشد.
۴-۳ -شرح چارچوب پیشنهادی
۴-۳-۱- نحوه مدل­سازی منابع بادی
یکی از منابع در نظر گرفته شده در مطالعه، منابع بادی می­باشند. منابع بادی بسته به موقعیتهای جغرافیایی دارای خروجی­های بسیار متغیر می­باشند. توان الکتریکی تولیدی توسط منابع بادی بستگی به سرعت و جهت وزش باد دارد که به‌صورت تصادفی نسبت به زمان و موقعیت جغرافیایی در حال تغییر است. همان­طور که قبلاً نیز بیان شد، باد دارای یک ماهیت تصادفی است و هر پدیده تصادفی را می­توان با بهره گرفتن از تابع توزیع احتمالاتی مدل­سازی کرد. توزیع سرعت باد را معمولاً با بهره گرفتن از توزیع ویبال می­توان توصیف کرد. تابع چگالی احتمالاتی^[۶۷] سرعت باد را می­توان با بهره گرفتن از رابطه (۴-۱) بیان کرد. در این رابطه پارامترهای c و k که به ترتیب نشان­دهنده ضریب اندازه^[۶۸] و ضریب شکل^[۶۹] هستند، دارای مقداری بزرگ­تر از صفر می­باشند.
(۴-۱)
در این پایان‌نامه برای مطالعات عددی از اطلاعات سرعت باد در کانادا استفاده شده است. برای مدل­سازی منابع بادی در مسئله برنامه­ ریزی بهره ­برداری، اطلاعات سالانه بسته به رژیم فصلی به چهار دسته تقسیم ­بندی شده است. سپس تابع توزیع احتمالاتی مربوط به‌سرعت باد برای هر فصل به‌صورت جداگانه ارزیابی شده است.می­توان برای تابع توزیع احتمالاتی به دست آمده مقدار میانگین و مقدار انحراف از معیار را حساب کرد و شکل مربوط به تابع توزیع احتمالاتی را رسم کرد. برای مثال تابع توزیع احتمالاتی برای یکی از فصول به‌طور نمونه در شکل (۴-۱) رسم شده است. برای شکل رسم شده، مقدار میانگین و میزان انحراف استاندارد به ترتیب برابر با ۱۶/۶ و ۲/۳ می­باشد. توصیف تولید احتمالاتی منابع بادی با بهره گرفتن از شش سناریو دارای دقت قابل قبولی است؛ بعد از انجام شبیه­سازی دقت این مسئله نیز مورد تائید قرار گرفت و لذا در مطالعات صورت گرفته، هر تابع توزیع احتمالاتی با بهره گرفتن از شش سناریو توصیف شده است. احتمال رخداد هر سناریو را می­توان با بهره گرفتن از رابطه (۴-۲) محاسبه کرد. در شکل (۴-۱) توزیع احتمالاتی سرعت­های باد در یک فصل به عنوان نمونه نشان داده شده است.
(۴-۲)
شکل (۴-۱): تابع توزیع احتمالاتی داده ­های مربوط به باد
ارزیابی و تعیین توان الکتریکی تولید شده توسط منابع بادی در بحث برنامه­ ریزی بهره ­برداری از اهمیت زیادی برخوردار می­باشد. همان­طور که قبلاً نیز بیان شد، توان تولیدی توسط منابع بادی نسبت به‌سرعت باد متغیر می­باشد. توان تولیدی منابع و مزارع بادی را می­توان از طریق منحنی توان تعیین کرد. در شکل (۴-۲)یک منحنی توان متعادل از تولید منابع بادی نشان داده شده است.
توربین­های بادی تولید توان الکتریکی خود را از سرعتV_cشروع می­ کنند و به دلیل امنیت بیشتر و آسیب نرسیدن به توربین در سرعت­های بالاتر از حد مجاز تولید خود را قطع می­ کنند و در اصطلاح قفل می­شوند(V_co). همچنین توربین بادی در سرعت­های بین سرعت نامی V_rو V_coتولیدکننده توان نامی P_rمی­باشند.
همان­طور که از منحنی رسم شده نیز مشخص است، بین سرعت V_cو V_r، توان تولیدی منابع بادی دارای یک رابطه غیرخطی از مرتبه ۲ نسبت به‌سرعت باد می­باشد. رابطه (۴-۳) بسط ریاضی نمودار رسم شده تولید منابع بادی نسبت به سرعت می­باشد. توان الکتریکی تولید شده توسط منابع بادی در سرعت­های مختلف از طریق همین رابطه محاسبه می­گردد. در این رابطه ضرایب A، Bو Cثابت­هایی هستند که بر اساس مرجع [۳۱]به دست آمده­اند.
از آنجایی که در سرعت­هایی پایین­تر از V_cو بالاتر از V_coتولید منابع بادی صفر بوده و همچنین این منابع در سرعت­هایی بین سرعت نامی و سرعت توان نامی را تولید می­ کنند، لذا می­توان گفت که سناریوهای مربوط به تولید توان منابع بادی از تعداد سناریوهای مربوط به‌سرعت باد کمتر می­باشد. در رابطه (۴-۴) این مسئله نشان داده شده است. در شکل (۴-۳) نیز دیاگرام مربوط به روابط (۴-۳) و (۴-۴) برای یک سناریو به‌صورت نمونه رسم شده است.

شکل (۴-۲): منحنی توان منابع بادی

شکل (۴-۳): مدل­سازی توان خروجی بادی منابع با بهره گرفتن از روش احتمالاتی برحسب پریونیت
ازآنجایی‌که مدل­سازی تولید منابع بادی با بهره گرفتن از روش احتمالاتی و بر اساس تعدادی سناریو صورت گرفته است، لذا برای هریک از سناریوها نقطه تعادل بازار باید به­ صورت جداگانه تعیین و سپس متوسط متغیرهای موردنظر از قبیل قیمت برق و سود بازیگران محاسبه گردد. برای دستیابی به نتایج دقیق‌تر لازم است احتمال هر سناریو نیز در بازه‌های مختلف زمانی در نظر گرفته شود.
۴-۳-۲- عدم قطعیت­های منطقی (استراتژیک)
عدم قطعیت­های منطقی عمدتاً به رفتار استراتژیک بازیگران مربوط می‌شوند. علت استفاده از واژه منطقی برای توصیف این نوع عدم قطعیت، آن است که تصمیماتی که توسط بازیگران رقیب اتخاذ می‌گردد بر اساس رویکردها و مدل­های منطقی بوده و با توجه به اینکه یک بازیگر مفروض اطلاع دقیقی از آن ندارد، به عدم قطعیت­های منطقی موسوند.
بنابراین لازم است هر بازیگر ابزارهای مناسبی را برای مدل‌سازی و تحلیل رفتار بازیگران رقیب استفاده نماید. در این پایان‌نامه برای مدل­سازی این نوع عدم قطعیت از مدل کارنو استفاده شده است. در مدل کارنو رقابت تنها در کمیت (مقدار تولید) انجام می‌شود و محصول همگن و غیرقابل ذخیره فرض می‌شود. بعلاوه، هیچ بازیگر جدیدی در طول مدت بازی وارد بازی نمی‌شود، تصمیم‌گیری توسط بازیگران به‌طور همزمان انجام می‌شود]۱[.
بنابراین برای مدل‌سازی این نوع از تعادل بازار لازم است مسائل بهینه‌سازی سود بازیگران به‌طور همزمان حل شود. الگوریتم به این صورت است که با شروع بازی، هر بازیگر کمیت موردنظر را با بهینه‌سازی سود خود و با فرض ثابت و معلوم بودن تولید بازیگران رقیب تعیین می‌کند. با توجه به اینکه بازی از نوع تکراری است و جهت اجرای راه­کارهای مدیریت مصرف از مدل الاستیک خطی برای بار استفاده شده است، قیمت برق در هر تکرار با بهره گرفتن از معادله کشش‌پذیری تقاضا محاسبه می‌شود. هنگامی‌که هیچ بازیگری نتواند با تغییر کمیت خود به‌طور جانبه سود خود را افزایش دهد تعادل مسئله موسوم به تعادل نش حاصل می‌شود. بنابراین در تئوری بازی بازیگران از بین گزینه­ های موجود،گزینه­ای را انتخاب می­کنندکه سود آن­ها را ماکزیمم کند؛ ماکزیمم شدن سود یک بازیگر به تصمیم ­گیری دیگر بازیگرها نیز بستگی دارد. مفهوم تعادل نش نیز برای نشان دادن استراتژی که بیشتر بازیگران از طریق رفتار منطقی در پی ماکزیمم سازی سود خود هستند، استفاده ‌شده است. بنابراین برای بازی در نظر گرفته ‌شده در این پایان نامه، تعادل نش شامل مجموعه ­ای از گزینه­ های توسعه موجود است که در آن:
جاییکهنشان­دهنده انتخاب گزینه­ های تعادل غیرنش به‌وسیله بازیگرiو نیزنشان­دهنده انتخاب تعادل نش دیگر بازیگران می­باشد. نیز نشان­دهنده انتخاب تعادل نش توسط بازیگر iبوده و نیز نشان­دهنده سود به دست آمده برای بازیگر iدر تعادل نش می­باشد. روابط مربوط به محاسبه سود بازیگران در ادامه فصل آمده است.
۴-۴- فرمول‌بندی ریاضی مسئله برنامه­ ریزی بهره ­برداری
همانطوریکه قبلاً اشاره شد، با توجه به ماهیت تصادفی مسئله برنامه­ ریزی بهره ­برداری با در نظر گرفتن منابع بادی از روش برنامه‌ریزی تصادفی برای حل مسئله بهینه‌سازی استفاده شده است. در این قسمت فرمول‌بندی ریاضی مسئله برنامه‌ریزی بهره ­برداری با در نظر گرفتن منابع بادی ارائه و هریک از مؤلفه‌های آن جداگانه تشریح می‌گردد. علاوه بر این راه­کارهای مدیریت مصرف و ذخیره­سازهای انرژی نیز در مسئله مدل­سازی و تأثیر آن بر مسئله برنامه­ ریزی بهره ­برداری مورد بررسی قرار گرفته است.
۴-۴-۱- مسئله بهینه‌سازی برنامه­ ریزی
همان­گونه که در بخش‌های قبلی اشاره شد، هدف و انتظار سرمایه­گذار منابع تولید در محیط رقابتی، کسب سود حداکثر در بلندمدت است. بنابراین اتخاذ تصمیم مناسب و میزان بهینه منابع در برنامه­ ریزی نیازمند حل مسئله بهینه‌سازی است. فرمول­بندی مربوط به این مسئله بهینه­سازی در روابط (۴-۵) تا (۴-۱۰) بیان شده‌اند. رابطه (۴-۵) تابع هدف را نشان می‌دهد که از آنجایی که از دیدگاه قانون­گذار به مسئله برنامه­ ریزی نگاه شده است، همان حداکثر سود انتظاری در افق برنامه­ ریزی یک‌ساله می­باشد. قیود حاکم بر مسئله در روابط (۴-۶) تا (۴-۱۰) نشان داده شده‌اند. رابطه (۴-۶)، (۴-۷) و (۴-۸) بردار ظرفیت تولید شرکت سرمایه‌گذار را برای منابع سنتی، بادی و خودروهای برق ده قابل اتصال به شبکه نشان می‌دهد. روابط (۴-۹) و (۴-۱۰) به ترتیب بار پیش‌بینی شده و بهای سوخت را در هر مرحله به‌صورت تابعی از مقدار مرحله قبل و تغییرات احتمالی آن نشان می‌دهد.

(۴-۵)

در استقرار ولایت پدر و جد پدری بر صغیر اختلافی نیست حال این سؤال مطرح است که مثلاً آیا دختر خردسال ، پس از بلوغ ، حق فسخ دارد یا نه ؟که در این مورد اقوالی مطرح است.
فقهای امامیه، بر اساس روایات فتوا داده‌اند که پس از بلوغ ، دختر اختیار فسخ نکاح را ندارد لکن در برابر اینها روایات معتبره ای است که دلالت داردبراینکه دختر، پس از بلوغ اختیار فسخ دارد.

محمد بن مسلم می‌گوید: «از امام محمد باقر (ع)» درباره پسر نابالغی که با دختر نابالغی ازدواج می‌کند پرسیدم، فرمود: اگر پدرانشان آنها را به ازدواج یکدیگر در آورده‌اند اشکالی نیست و لیکن آن دو پس از بلوغ اختیار فسخ دارند.
با دقت و تامل در حدیث فوق متوجه می‌شویم اسلام، و خصوصاً امامان عالم و معصوم شیعیان چه در احادیث و چه در پاسخ به سوالات مردم برترین و کاربردی ترین پاسخ‌ها را بیان داشته‌اند که این خود نشان از علم الهی و حقانیت آنان دارد.
دکتر امامی در کتاب حقوق مدنی خود می‌گوید: «ولیّ ، که عبارت از پدر و جد پدری می‌باشد می توانند برای فرزند صغیر خود(پسر یا دختر)در هر سنی که باشند، ازدواج بنماید.صغیرین پس از رشد و بلوغ وعقل از تحت ولایت خارج شده ومی تواند مستقلاً ازدواج کند ».
در نکاح دختر باکره پس از رشد و بلوغ بین حقوقین امامیه اختلاف است.عده ای بر آنند که او بدون اجازه ی ولی نمی تواند شوهر، اختیار کند.بنابراین نکاح او با اجازه ی ولی خواهد بود(منظور از رشید باکره، دختری است که هنوز شوهر نکرده یا شوهر کرده وبدون نزدیکی زوجیتش منحل شده است اگر چه بکارت ، به نحوی از انحاء مانند پریدن و یا عملیات جراحی زایل شده باشد) و در صورتیکه دختر رشیده، ثیبه باشد( یعنی در اثر نزدیکی ازاله بکارت او شده است)اگر چه به زنا یا شبهه باشد اجازه ی ولی را در نکاح لازم ندارد و خود به هر کس که بخواهد می‌تواند شوهر کند.
بعضی دیگر بر آنند که رشیده ی باکره در نکاح مانند پسر رشید احتیاج به جازه ی ولی ندارد، عده ی دیگر بر آنند که چنانچه زن مایل به ازدواج با مردی باشد که شرعاً وعرفاً کفو اوست و ولی اجازه نمی دهد و یا آنکه ولی او غایب است به نحوی که اجازه از اوممکن نیست و دختر احتیاج به ازدواج دارد، اذن ولی لازم نمی باشد»^[۱۴۰].
بند اول: ازدواج صغار با رعایت نقش مصلحت طفل در آن
ولایت پدر بر فرزند در همه سنت‌های اخلاقی و مذهبی و قوانین موضوعه پذیرفته شده است. همین که کودکی به دنیا بیاید، خود به خود تحت ولایت پدر خود قرار می‌گیرد و این حق (ولایت) را به بهانه‌های جعلی و بدون دلیل نمی‌توان از او گرفت مگر در صورت ثبوت معاذیر شرعی و قانونی.
در اینکه پدر و جد پدری ولایت دارند هیچ اختلافی نیست و ولایت آنها از قطعیات و مسلمات فقه و مورد اجماع تمامی فقها است.^[۱۴۱]
شیخ طوسی در النهایه می‌فرماید: «برای مرد جایز است که دختر صغیر خویش را به عقدازدواج دیگری درآورد».^[۱۴۲]
علامه حلی در تذکره بیان می‌دارد: ولایت به امر تزویج صغار بالاجماع ثابت است و ولایت پدر از قوی ترین اسباب است زیرا پدر نسبت به فرزند نهایت شفقت را دارد و ولایت ولی اجباری است و عقد وی لازم است.^[۱۴۳]
تزویج صغار جز توسط پدران جایز نسیت و نظر امامیه این است که پدران و اجداد پدری می‌توانند صغار را تزویج کنند.^[۱۴۴] ولایت ولی در تزویج صغیره از قطعیات است و فقهای عامه و خاصه بر این مسئله اتفاق نظر دارند و بر آن ادعای اجماع شده^[۱۴۵].
شیخ طوسی در نظریه ای می‌فرماید: «برای مرد جایز است که دختر صغیره اش را به عقد و ازدواج دیگری درآورد و اذن گرفتن او جایز نیست».^[۱۴۶]
و نیز سید مرتضی در ناصریات می‌فرمایند: «تزویج بچه‌های صغیر جایز نیست مگر توسط پدرانشان و نظر ما (فقهای امامیه) این است: که پدران و اجداد پدری می‌توانند بچه‌های صغیر را تزویج کنند و دیگران اگر آنها را تزویج کنند صحت عقد معلق به رضایت آنان بعد از بلوغ است».
همان طور که در موارد بالا مشاهده می‌شود بدون استثناء همه ولایت پدر را در ازدواج صغار پذیرفته‌اند و معتقدند که پدران می‌توانند فرزند صغیر خود را به عقد و نکاح درآورند باید برای انجام این امر مهم نهایت دقت و مصلحت اندیشی در حق طفل صورت بگیرد.
روایات:
یکی از مهمترین دلایلی که بر عدم حق خیار صغیره پس از بلوغ وجود دارد روایات است، که غالباً اینها جزء روایات صحیحه می‌باشند.
صحیحه محمد بن اسماعیل بن بزیع:
از امام موسی کاظم (ع) در مورد دختر صغیره ای سؤال کردم که پدرش او را تزویج نموده است و قبل از اینکه دختر بالغ شود پدر وی از دنیا می‌رود و سپس دختر قبل از اینکه همسرش با او خلوت نماید به سن بلوغ برسد آیا این تزویج در مورد او قطعیت دارد یا اختیار با دختر است؟
امام (ع) فرموند: تزویج پدرش برای او قطعی است.^[۱۴۷]صحیحه عبدالله بن صلت:
راوی می‌گوید از امام صادق (ع) در مورد دختر صغیره ای که پدرش او را تزویج نموده است سؤال کردم که وقتی دختر به سن بلوغ رسید آیا حق انتخاب و اظهار نظر دارد؟
امام فرمودند: در مقابل پدرش اختیاری ندارد.^[۱۴۸]
بند دوم: ازدواج دختر از دید مذاهب
در مورد ازدواج دختران مذاهب نیز نظراتی دارند که برخی از آنان را که در کتاب نکاح مکارم شیرازی آمده ذکر می‌کنیم:
«شافعیه: قایل شده‌اند که اجازه ی ولی شرط است.
قال الشافعی: اذا بلغت الحره الرشیده ملکت کل عقد الا النکاح فانها متی ارادت ان تتزوج افتقر نکاحها الی الولی.
ابوحنیفه: قایل به استقلال کامل دختر شده است.
قال ابوحنیفه: اذا بلغت المراه الرشیده فقد زالت ولایه ولی عنها کما زالت عن مالها.سپس در ذیل کلامش یک استثناء دارد، که اگر دختر دون شان خانوادگی و کفو خود ازدواج کند، ولی حق فسخ دارد، به این معنا که ازدواج درست است اما می‌تواند فسخ کند.
مالک: قائل به تفصیل بین نسیبه و دنیه شده است.
ان کانت عربیه و نسیبه (دارای اصل و نصب)فنکاحها یفتقر الی الولی، ولا ینعقد الا به.وان کانت معتقر دنیه(دون نسب) لم یفتقر الیه»^[۱۴۹].
اجماع:
در این مورد صاحب ریاض ادعای اجماع نموده است.^[۱۵۰] شیخ یوسف بحرانی در الحدائق نیز همین نظر را پذیرفته‌اند.^[۱۵۱] اما در مورد پسر صغیر مشهور علما فتوا به عدم خیار داده‌اند.
« ولاخیار للصبیه مع البلوغ و فی الصبی قولان، اظهرها: انه کذلک».^[۱۵۲]
ولی عده ای از فقها معتقدند^[۱۵۳] که پسر صغیر پس از بلوغ حق خیار دارد. برای مستند این نظریه دو مطلب ذکر شده است:

1. 1. ورود ضرر بر زوج زیرا اثبات مهر و نفقه با فرا رسیدن بلوغ بر پسر ضرر مالی وارد می‌کند در

حالی که بر زوجه چنین ضرری وارد نمی گردد.

1. 1. روایت کناسی، وی از امام باقر(ع) نقل کرده‌اند که امام فرموده‌اند:

هر گاه پدر برای پسر زن بگیرد در حالی که رشد نداشته باشد، پس از رسیدن به سن بلوغ یا رشد حق خیار دارد.^[۱۵۴]
در این مورد در هنگام انعقاد نکاح، این امر در نظر ولی به مصلحت مولی علیه بوده، و تشخیص مصلحت با اوست.در واقع معیار، زمان اقدام است نه پس از بلوغ، و دیگر این که این جهت نمی- تواند موجب تفاوت بین پسر صغیر و دختر صغیره شود.زیرا هر چند در مورد دختر صغیره، از جهت مهر و نفقه ضررو زیانی وجود ندارد ولی به هر حال ادامه ی همسری بدون میل و رغبت بی‌تردید خود ضرر است، و چنانچه ادله ثانویه مانند قاعده لاضرر در این مورد بتواند کارگر باشد باید در هر دو مورد موثر واقع شودو جهتی برای تفاوت بین دختر و پسر به نظر نمی رسد.خصوصاً این که روایت دیگری که توسط محمد ابن مسلم نقل شده، مشتمل بر وجود حق خیار برای دخترصغیره و پسر صغیر است.
محمد بن مسلم می‌گوید: «از آن حضرت درباره ی دختر و پسر نا بالغی که با یکدیگر ازدواج می‌کنندسوال کردم، فرمود: اگر والدین آنها را به ازدواج در آورده باشند مانعی ندارد، ولی بعد از رسیدن به حدّ رشددارای حقّ خیار می‌باشند.
نظر نگارنده:
چنانچه صغیری تحت ولایت پدر و جد پدری به تزویج درآمده است حتماً مصلحت طفل مدّ نظر ولی اش قرار گرفته است و این مصلحت به حد و درجه ای بوده است که آنها به این ازدواج تن داده‌اند، پس از این جهت مطلبی که گفته شده است: ورود ضرر بر زوج( نفقه و مهریه) باعث می‌شود که پسر حق فسخ نکاح را بعد از بلوغ داشته باشد ، رد می‌شود چون در ازدواج پرداخت نفقه و مهریه بر عهده ی زوج می‌باشد. اگر این تزویج باعث ضرر به پسر شده باشد طبق قاعده ی لاضرر و لاضرار فی الاسلام، موجب عدم صحت عقد خواهد شد، نه اینکه باعث شود که برای پسر بعد از بلوغ خیاری برای فسخ قائل شویم.پس به نظر می‌رسد از جهت وجود حق فسخ برای صغیر و صغیره و از جهت عدم حق فسخ میان صغیر و صغیره پس از رسیدن به سن بلوغ تفاوتی نیست.
دیگر اینکه اگر در این ازدواج ضرری متصور شده باز هم این ضرر و زیان متوجه هر دو طرف است. چرا که حتی اگر فقط صیغه ی عقد جاری شده باشد و هیچ گونه رابطه زناشویی میان دختر و پسر واقع نشده باشد طبق عرف جامعه، دیگر به این دختر به دید سابق نگریسته نمی‌شود و ارزش سابق خود را از دست می‌دهد یا لااقل از آن ارزش کم می‌شود که باز هم این مسئله خودش موجب زیان رساندن به دختر می‌شود و با وجود این ضررهاست که، زن مستوجب دریافت نصف مهریه قرار گیرد.نه از باب این که ضررمتوجه پسر می‌شود و اگر رابطه زناشویی واقع شده باشد، طبق شرع و قانون واجب النفقه و مهریه می‌شود و حال اگر در این میان علاقه ای در زوج نسبت به زوجه ایجاد نشده باشد آیا این مسئله ضرر و زیانی را نسبت به روح و روان و شأنیت زن ایجاد نخواهد کرد؟ وفقط ضرر متوجه پسر است؟
مسلماً این گونه خواهد بود پس با توجه به این مسئله، ضرر، هم متوجه زوج و هم متوجه زوجه می‌شود. پس اگر نسبت به صغیر و صغیره، ازدواجی صورت می‌گیرد، ولیّ طفل باید از هر حیث مصلحت اندیشی کند و کاملاً نسبت به این موضوع آینده نگری داشته باشدو بعد اقدام به تزویج نماید.چرا که در غیر این صورت بعضی از فقها عقیده دارند که عقد به صورت فضولی واقع شده،
و موقوف بر آن است که صغیر و یا صغیره پس از بلوغ اجازه دهد یا ردّ نماید، که در صورت اول عقد صحیح و در صورت دوم یعنی عدم اجازه غقد نکاح باطل خواهد شد.
«گروهی دیگر از فقها معتقدند که در صورت وقوع عقد بر خلاف مصلحت صغار، عقد به کلی باطل است و اجازه ی بعدی صغیر یا صغیره موجب صحت آن نمی شود.مثلاً چنانچه دختری دو خواستگار داشته باشد، و ولی طفل از نکاح دختر صغیره اش با فرد صالح تر خودداری کند، و او را به عقد دیگری در آورد این عقد اصولاً باطل خواهد بود». ^[۱۵۵]
حال با توجه به مطالب گفته شده در بالا دیدیم که در امر ازدواج صغار اگر ضرر و زیانی متوجه این ازدواج بشود هم زوج و هم زوجه را در بر می‌گیرد و فرقی میان آنها نیست. طبق عرف جامعه‌ی ما چه بسا ضرری که متوجه زوجه می‌شود به مراتب بیشتر از زیانی است که گریبان گیر زوج می‌شود.
دیدگاه حقوق ایران:
با توجه به مواد قانونی مربوطه به نظرمی رسد قانون گذار نسبت به برهم زدن نکاح بدست صغیر و صغیره پس از رسیدن به سن بلوغ ساکت است وماده‌ی قانونی صریحی که به این امر بپردازد وجود ندارد، ولی باتوجه به ماده۳ قانون آیین دادرسی مدنی و اصول ۴ و ۱۶۷ قانون اساسی، هرکجا که قانون ساکت است به منابع فقهی مراجعه می‌کنیم.که در این مورد به نظر می‌رسد اغلب
فقهای امامیه عدم امکان فسخ نکاح بعد ازبلوغ صغیرین را تایید نموده‌اند.
مبحث دوم: مصلحت طفل و معیار آن در ازدواج

وزارت علوم تحقیقات و فناوری
مؤسسه‌ی آموزش عالی شهید اشرفی اصفهانی
گروه اقتصاد
پایان‌نامه برای دریافت درجه‌ی کارشناسی ارشد(M.A.)

گرایش علوم اقتصادی
موضوع:
بحران مالی و تجارت خدمات: مطالعه موردی گردشگری در کشورهای منتخب
استاد راهنما
دکتر سیّد کمیل طیّبی
استادان مشاور
محمد زاهدی
زهرا زمانی
نگارش
زهرا پورخاقان
مهر ۱۳۹۲
چکیده:
بحران­های مالی و اقتصادی هر از چندگاهی به واسطه اتخاذ نادرست سیاست­های پولی و مالی، شاخص­ های مختلف اقتصادی را تحت تاثیر قرار می­ دهند. یکی از مهم­ترین شاخص­ های اقتصادی، تجارت بین الملل است که در دو بخش تجارت کالا و تجارت خدمات صورت می­گیرد. با توجه به آمارهای ارائه شده از سازمان­های مختلف، بحران مالی تاثیر کمتری بر تجارت خدمات نسب به تجارت کالا داشته است؛ از این رو سیاست­گذاری صحیح بر این بخش می ­تواند در زمان بحران اقتصادی کاهش کمتری را در حجم کل تجارت بین الملل ایجاد کند.
لذا در این مطالعه به بررسی اختصاصی اثر بحران مالی بر تجارت خدمات با بهره گرفتن از الگوی جاذبه و در قالب داده ­های تابلویی برای دوره ۲۰۰۳-۲۰۱۰ پرداخته شده است و با توجه به اینکه گردشگردی یکی از مهم­ترین زیر بخش­های خدمات است یک بررسی موردی در این زمینه نیز صورت گرفته است؛ از این رو جامعه مورد بررسی ایران و عمده شرکای تجاری ایران در تجارت خدمات گردشگری است که شامل کانادا، ایتالیا، فرانسه، آلمان، بریتانیا، روسیه و ژاپن است.
نتایج این پژوهش نشان می­دهد که وضعیت مالی که با شاخص بحران در نظر گرفته شده است اثر مستقیم بر حجم تجارت خدمات گردشگری دارد. همچنین سایر عوامل اثرگذار بر تجارت دوجانبه خدمات شامل درآمد سرانه، نرخ ارز و مسافت است. در صنعت گردشگری به علت اینکه افزایش هزینه­ های حمل و نقل با تغییر مقصد گردشگری قابل حذف است تجارت خدمات گردشگری کمتر تحت تاثیر مسافت قرار می گیرد.
کلید واژه ها: تجارت خدمات، گردشگری، بحران مالی، تجارت دوجانبه
JEL: F14,G01,L83,
تشکر و قدردانی
منت خدای را عزوجل که طاعتش موجب قربت است و به شکر اندرش مزیت نعمت.
در نگارش این پایان نامه از راهنمایی، مشاوره و مساعدت های بی شائبه اساتید گرانقدری بهره بردم که سپاسگذاری از ایشان را برخود واجب می دانم.
جناب آقای دکتر سید کمیل طیبی که با بزرگواری راهنمایی اینجانب برا برعهده گرفتند و در فرایند نگارش آن، باسعه صدر بنده برا از هدایت های علمی-پژوهشی خویش بهرمند ساخنتد.
جناب آقای محمد زاهدی که با در اختیار گذاشتن بعضی منابع و پاسخ به برخی ابهامات در حین تحقیق، مساعدت نمودند.
سرکار خانم زهرا زمانی که در طی نگارش پایان نامه، سخاوتمندانه من را هدایت و مساعدت نمودند. امید است که خداوند توان جبران تمام زحمات ایشان را به من بدهد.
و در پایان با تشکر فراوان از پدر و مادر عزیزم که بی تردید محبت های دلسوزانه آنان، همیشه در خاطرم باقی خواهد ماند.
فهرست مطالب:
فصل اول: کلیات پژوهش
مقدمه:…………………………………………………………………………………………………………………………………………۱
۱-۱-شرح و بیان مسئله:……………………………………………………………………………………………………………….۱
۱-۲- اهمیت و ارزش پژوهش:…………………………………………………………………………………………………….۳
۱-۳-کاربرد پژوهش:…………………………………………………………………………………………………………………….۴
۱-۴- اهداف پژوهش:…………………………………………………………………………………………………………………..۴
۱-۵- فرضیه ­ها یا سوال پژوهش:……………………………………………………………………………………………………۴
۱-۶- روش پژوهش:…………………………………………………………………………………………………………………….۵
۱-۷-کلید واژه ­ها:………………………………………………………………………………………………………………………..۵
فصل دوم: مروری بر ادبیات موضوع
مقدمه:……………………………………………………………………………………………………………………………………….۷
۲-۱- مباحث نظری:……………………………………………………………………………………………………………………..۸
۲-۱-۱- تعریف خدمات:……………………………………………………………………………………………………………..۸
۲-۱-۲- تجارت خدمات:…………………………………………………………………………………………………………..۱۰
۲-۲- تعریف گردشگری و حقایق آشکار شده در این زمینه…………………………………………………………….۱۳

هنر و علم ارتباطات سازمانی؛
تکنولوژی موثر کار؛
احساس کارکنان در مورد خود و کارشان؛
امنیت؛
سیستم های پاداش مناسب؛
سیستم های حقوق و دستمزد؛
برداشت نیروی کار از انگیزه های مدیریت و ظن مدیریت از انگیزه های نیروی کار؛
افت بهره وری اقتصادی و تأثیر آن بر روی تورم و رکود؛
بی کاری گسترده نیروی بی کار و تأثیر آن بر روی رویه های بی کاری (غلامی،۱۳۸۸، ۸۶)
۲-۱-۵ چالش های علمی در مورد کیفیت زندگی کاری:
شاخه های علمی گوناگونی برای ارتقاء کیفیت زندگی کاری فعالیت می کنند که هر کدام از این دیدگاه ها، موضوعی را بررسی کرده و به جنبه های خاصی از آن توجه بیشتری دارند، مهم ترین آن ها عبارتند از:

۲-۱-۵-۱ کیفیت زندگی کاری و اقتصاد: تأثیر علم اقتصاد بر کیفیت زندگی کاری این است که انجام هر گونه بررسی در مورد اندازه گیری کیفیت زندگی کاری بدون کمک گرفتن از علم اقتصاد و شاخه های کاربردی آن و یا استفاده از شاخص های اقتصادی میسر نمی باشد.
۲-۱-۵-۲ کیفیت زندگی کاری و روان شناسی: روان شناسی در ابعاد گوناگونی به کیفیت زندگی کاری کمک کرده است. برخی از روان شناسان در روند سیستم های اجتماعی و فنی، مطالعات فرضیات اساسی، انتخاب تکنولوژی را مورد چالش قرار داده اند و محدودیت هایی که قبلاً پذیرفته شده بودند را از بین برده اند. این امر ماهیت تکاملی ساختار و انگیزش سازمانی و تأثیر پذیری هر دو را از فشارهای محیطی تحت تأثیر قرار می دهد و حتی در انتخاب اهداف سازمانی مسأله ساز می شود. در حوزه اندازه گیری کمک روان شناسان چندان رضایت بخش نبوده است. چون انتخاب متغیرهایی که در ارتباط با کیفیت زندگی کاری اندازه گیری شود روز به روز با وسواس بیشتری همراه می شوند. برای مثال می توان به رضایت مندی شغلی به عنوان یکی از این متغیرها اشاره نمود، که مفهوم آن با گذشت زمان تغییر کرده است.
۲-۱-۵-۳ کیفیت زندگی کاری و جامعه شناسی: جامعه شناسان زندگی سازمانی را در ارتباط با خارج از سازمان مورد توجه قرار می دهند، بنابراین سازمان را به محیط اجتماعی مربوط می سازند .از دیدگاه جامعه شناسی وضع بازار کار به چرخه مسئولیت های خانوادگی، نگرش ها و ارزش های طبقاتی و تضاد علایق، همگی بر تمایل کارگر نسبت به کار و نگرش او نسبت به شغلش اثر می گذارد. جامعه شناسان با بهره گرفتن از روش های جامعه شناسی فرد، کمک های برجسته ای به کیفیت زندگی کاری کرده اند. این روش ها از طریق روان شناسان اجتماعی به مرحله اجرا در می آید و بدین وسیله تلاش می شود تا ماهیت عقلانیت در سازمان روشن شود.
۲-۱-۵-۴ کیفیت زندگی کاری و روابط صنعتی: اصولاً از روش های کیفیت زندگی کاری برای بهبود روابط بین کارگر و کارفرما استفاده می گردد ولی مهم ترین کمک روابط صنعتی به حل مسائل کیفیت زندگی کاری این است که روابط صنعتی این مسائل را در قالب واقعیت های بازار و سیستم مذاکرات دسته جمعی قرار می دهد.
۲-۱-۵-۵ کیفیت زندگی کاری و تئوری سیستم ها: تئوری سیستم ها الگوهایی کاربردی و پیشرفته را ارائه می کنند. این تئوری در ارتباط با کیفیت زندگی کاری از طریق کمک به الگو سیستم های اجتماعی- فنی در جهت تجزیه و تحلیل سازمانی، ابزاری کارآمد را در اختیار قرار می دهد که بدون آن به سختی می توان انحراف موجود در سازمان ها را تشخیص داد.
۲-۱-۵-۶ کیفیت زندگی کاری و مهندسی صنایع: مهندسی صنایع در اجرای برنامه های تدوین شده برای کیفیت زندگی کاری می تواند کمک موثری بنماید. هم چنین در زمینه هایی که به بررسی عملکرد انسان می پردازد، فعالیت های مهندسی صنایع می تواند با بهره گرفتن از ارگونومی و پژوهش عملیاتی صورت گیرد.
۲-۱-۵-۷ کیفیت زندگی کاری و کار شایسته: با توجه به مقایسه مفاهیم کیفیت زندگی کاری و کار شایسته مشاهده می شود که این دو بسیار به هم نزدیک بوده و از سوی دیگر با توجه به این که در زمینه کار شایسته تحقیقات زیادی انجام شده است بررسی ابعاد مختلف کار شایسته می تواند کمک مؤثری به بررسی دقیق تر در مورد کیفیت زندگی کاری بیانجامد .
نظر به ضرورت پاسخگویی به تغییرات و پیش بینی شرایط محیطی و تغییرات به وجود آمده و هم چنین اتخاذ تصمیمات اثرگذار درخصوص آینده، ایجاد تغییر در کیفیت زندگی کاری اجتناب ناپذیر است. آینده غیرقابل پیش بینی است و مشکل است تعیین کنیم که چه پیش خواهد آمد .از این رو، انعطاف پذیری و کسب دانش کافی برای پاسخگویی به این عدم قطعیت ها، مهم است. نیازهای کارکنان ایستا نیستند و به طور مستمر در حال تغییر و تکامل اند. تعداد زیادی از سازمان ها در برنامه های جبران خدمات و مزایای خود متوجه این حقیقت شده اند و مزایایی را هم فراهم کرده اند که به طور خاص بهترین تناسب را با کارکنان دارد (غلامی،۱۳۸۸، ۹۱-۸۸).
۲-۱-۶ عوامل موثر در کیفیت زندگی کاری
طرفداران مدیریت علمی بر این اعتقاد بودند که کیفیت زندگی کاری صرفاً به عوامل بیرونی شغل نظیر حقوق و دستمزد و دیگر مزایای ملموس، ایمنی و بهداشت محیط کار بستگی دارد. در مقابل این نگرش، طرفداران رویکرد روابط انسانی معتقدند که گرچه پاداشهای بیرونی درخور توجه و مهم اند، اما پاداشهای درونی بیشترین تأثیر را بر بهره وری، کارایی، غیبت از کار و خروج از خدمت دارند. در این میان رویکرد سومی نیز با عنوان رویکرد ((جهتگیری نسبت به کار)) را سراغ داریم که با نگرش اقتضایی معتقد است اولویت پاداشهای درونی و بیرونی بستگی به افراد دارد. با این وجود، هر سه دیدگاه در این فرض که کیفیت زندگی کاری با عملکرد فرد ارتباط دارد، اتفاق نظر دارند. آنچه زمینه اختلاف بین رویکردهای مختلف است، دیدگاه افراد مختلف نسبت به عواملی است که بر کیفیت زندگی کاری تأثیر دارند. لویس و همکارانش در یک جمع بندی از عوامل موثر در کیفیت زندگی کاری، به موارد زیر به منزله عوامل اصلی اشاره دارند: کاهش فشار کاری، تعهد و تعلق سازمانی، ارتباط مثبت، استقلال عمل، مورد شناسایی قرار گرفتن فرد، قابلیت پیش بینی فعالیتهای کاری، عدالت، مشخص بودن نظام نظارت، تصمیمهای سازمانی، حرفه گرایی، تحصیلات، تضاد و نقش کم، بازخور عملکرد شغلی، فرصتهای پیشرفت و پرداخت عادلانه. (کسایی، ۱۲۳-۱۲۲)
۲-۱-۷ اهداف کیفیت زندگی کاری
کیفیت زندگی کاری به عنوان فرهنگی است که سطح بالایی از تعهد متقابل را بین افراد و سازمان بوجود می آورد، به عنوان یک هدف بهبود عملکرد سازمانی را از طریق ایجاد مشاغل و محیط های کاری راضی کننده تر در کلیه سطوح سازمان فراهم می کند، موجبات تحقق اهداف را از طریق دخالت کردن و مشارکت فعال کلیه افراد سازمان فراهم می نماید. این امر از مرز سازمان و شرکت فراتر می رود و اثرات آن در زندگی فرد و خارج از سازمان نیز مشاهده شده است (شکری و همکاران،۱۳۸۹، ۶).
اهداف اساسی یک برنامه کیفیت زندگی کاری اثربخش، شرایط کاری بهبود یافته (بطور عمده از دیدگاه کارمندان) و اثربخشی سازمانی بیشتر (به طور عمده از دیدگاه کارفرمایان) می باشد. نتایج مثبت برنامه مذکور به وسیله شماری از مطالعات پیشین حمایت شده است که شامل کاهش غیبت گرایی در سازمان، جابجایی پرسنلی کمتر، ارتقاء و رضایت شغلی بیشتر می باشد (Lau,2000,8). چند نفر دیگر از نویسندگان در مقاله ای با عنوان (موج جدید کیفیت زندگی کاری) موج جدید تیم های کیفیت زندگی کاری را شامل تیم هایی از کارکنان می دانند که اهداف مربوط به کارخود را تعیین می کنند و معیارهای تعیین چنین اهدافی را به شرح زیر می دانند:
بهبود روش های انجام کار به گونه ای که مورد رضایت ارباب رجوع (مشتری)،‌ نیروی کار و مدیر باشد.
باعث ایجاد درآمد یا کاهش هزینه شود.
باعث بهبود در ارائه خدمات به ارباب رجوع شود.
روحیه کار گروهی را ارتقاء بخشد. (شریف زاده، ۱۳۸۸، ۵۷)
۲-۱-۸ کیفیت زندگی کاری و ایجاد انگیزه کار در کارکنان
توجه به این واقعیت که رفتار واحد از دو نفر ممکن است ناشی از نیازهای مختلف باشد و به همین ترتیب نیاز واحد در دو نفر ممکن است به رفتار و عملکرد متفاوت منجر شود لذا سؤال همیشگی اکثر مدیران این بوده و هست که به چه ترتیب و با چه فنونی می توان انگیزه کار را در کارکنان تقویت کرد.
بیشتر محققان توافق دارند یکی از نیازهایی که ما به خاطر آن تلاش می کنیم عبارت از این است که خودمان باشیم یعنی فردی باشیم که شایستگی بودن آن را داریم. انگیزه داشتن در کار باعث می شود که پر کاری و علاقه مندی در کار به شکل عادت روزانه درآید. این ویژگی در مدیریت سازمانی ژاپن به وضوح قابل مشاهده است. مدیریت مذکور موفق شده است با القای این احساس که کار اجتماعی جنبه شخصی و خانوادگی دارد، دلبستگی نزدیکی در آنان نسبت به کار بوجود آورد. این هنرمندی در کار مدیریت باعث شده که توسعه به سبک و سیاق ژاپن در جهان مورد توجه و اقبال قرار گیرد (غلامی،۱۳۸۸، ۹۸).
سه تکنیک عمده انگیزشی در سازمان شرح ذیل مطرح شده است:
پول ۲- مشارکت ۳- کیفیت زندگی کاری
آنها برنامه های کیفیت زندگی کاری را یکی از جالبترین رویکردها در انگیزش و رویکرد سیستمی در طراحی شغل می دانند. کیفیت زندگی کاری پیشرفت امیدوار کننده ای در غنی سازی شغل داشته است و اساس و مبنای آن رویکرد سیستم اجتماعی فنی در مدیریت است.
نیواسترام و دیویس کیفیت زندگی کاری را متأثر از رهبری، ارتباطات سازنده و پویایی گروه مطرح می کند. مطلوبیت کیفیت زندگی کاری، سبب انگیزش کارکنان برای کار سازنده و اثربخش گردیده و در نتیجه، عملکرد مطلوب فردی و سازمانی، رضایت شغلی، رشد و بالندگی افراد را به دنبال خواهد داشت (پرداختچی،۱۳۸۴،۵۳).
۲-۱-۹ تاثیر متقابل بهره وری و کیفیت زندگی کاری
پیتر دراکر بهره وری را بهتر انجام دادن کارهای درست بیان می کند. بهره وری در یک تعریف ساده عبارت است از نسبت برون داده به درون داده. آن دسته از سازمانهایی که به اهمیت نقش منابع انسانی در بهبود بهره وری پی برده اند، ارزش قدرت نیروی کار متعهد و در صحنه را می دانند، لذا منابع مهم و انرژی های فراوانی از مدیریت را صرف ایجاد محیطی می نمایند که کارکنان بتوانند با حداکثر توان خود، در بهبود عملکرد سهیم باشند. این گونه تلاشها نوعاً به ((کیفیت زندگی کاری)) معروف است (باقرزاده و اعتباری،۱۳۸۷،۶۷). تأکید بر عوامل ملموس و عینی زندگی در محیط کار این نظریه را تقویت می کند که افزایش این عوامل، بهره وری منابع انسانی را افزایش می دهد. احساس مفید، کارا و موثر بودن در یک محیط کاری، بخش مهمی از کیفیت زندگی کاری است.
احساس مفید بودن
کیفیت زندگی کاری
بهره وری
تأمین نیازها
نمودار ۲-۲: رابطه متقابل بهره وری و کیفیت زندگی کاری
منبع: میرسپاسی، ص۶۸
در نمودار بالا ملاحظه می شود که بالا بودن بهره وری و احساس مفید بودن که خود یکی از نیازهای انسانی است عامل مهمی در افزایش کیفیت زندگی کاری است. رابطه دو سویه بهره وری و کیفیت زندگی کاری، رابطه ای تعاملی و تصاعدی است. بین بهره وری و کیفیت زندگی کاری رابطه دو سویه موجود است نه یک سویه. یعنی نباید فقط حقوق و مزایا داد و کارخواست، بلکه باید کار را جزئی از کیفیت زندگی کاری دانست. (میرسپاسی،۱۳۷۶، ۶۸).
۲-۱-۱۰ ارتباط بین نظام مشارکت و بهبود کیفیت زندگی کاری
هر انسانی نیاز به تفکر و اندیشیدن دارد و از تفکر و حل مسأله لذت می برد. هر انسانی دوست دارد تا دیگران توانایی های او را ببینند و از سوی مدیران بالاتر تشویق شود. این ها نیازهای عمیق هر انسانی با هر فرهنگی است و پاسخ گویی به این نیازها، موجبات سلامت روحی و روانی کارکنان را فراهم می آورد. همه انسانها در هر سن، با هر معلومات، و با هر فرهنگ، در هر رده سازمانی، و در هر رده شغلی لازم است به اندیشیدن و تفکر تشویق شوند. لازم است به افکار آنان احترام گذاشته شود و مورد تقدیر و تشویق و حمایت قرار گیرند. اگر با توجه به این نیازهای بشری و مقتضیات فرهنگی، نظام مشارکت فکری و روحی کارکنان را در محیط کار شکل دهیم، نظامی که بتواند این نیازهای روحی و روانی را پاسخ دهد و تلاشهای افراد را برای بهبود محیط کار سازمان دهد، باعث می شود کارکنان با انگیزه و علاقه بیشتری کار و فعالیت کنند و حرکت بهبود بهره وری در سازمان را ایجاد نمایند و در نتیجه همه این ها، باعث افزایش کیفیت زندگی کاری می گردد. به این دلیل که نیروی انسانی به عنوان رکن اساسی تولید و مهم ترین عامل در بهبود و ارتقای مستمر بهره وری مطرح است، مشارکت نیروی انسانی و ایجاد نظام مشارکت کارکنان در سازمان، از راه های اساسی برای بهبود کیفیت زندگی کاری به شمار می آید (سلمانی،۱۳۸۲، ۸۷).
۲-۱-۱۱ بهبود کیفیت زندگی کاری