۱ – ۵- سؤال تحقیق

آیا جریان وجوه نقد عملیاتی و اجزاء اقلام تعهدی توان پیش‌بینی سود شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران را دارد؟

۱ – ۶- فرضیه ‏های تحقیق

فرضیه ۱ – بین اجزای اختیاری اقلام تعهدی دوره جاری و سود عملیاتی دوره آتی رابطه معنی داری وجود دارد

فرضیه ۲ – بین اجزای غیر اختیاری اقلام تعهدی دوره جاری و سود عملیاتی دوره آتی رابطه معنی داری وجود دارد.

فرضیه ۳ – بین جریان وجوه نقد عملیاتی دوره جاری و سود عملیاتی دوره آتی رابطه معنی داری وجود دارد

۱ – ۷- روش شناسی تحقیق

این تحقیق از لحاظ هدف کاربردی است، چون نتایج این تحقیق می‌تواند مورد استفاده تحلیل‌گران بازار سرمایه و سرمایه‌گذاران در جهت ارزیابی عملکرد شرکت ها قرار گیرد.

تحقیق حاضر درصدد بررسی و مطالعه علت و روابط بین متغیرهای مستقل و وابسته از طریق مدل های رگرسیونی می‌باشد، لذا این تحقیق از نظر ماهیت و روش همبستگی – علی محسوب می شود. در واقع در تحقیق همبستگی، رابطه میان متغیرها را بر اساس هدف تحقیق تحلیل می‌کنند. و در تحقیق پس- رویدادی ( علی- مقایسه ای) پژوهشگر با توجه به متغیر وابسته به بررسی علل احتمالی وقوع آن می پردازد. و سعی بر آن دارد که از معلول به علت احتمالی دست یابد. به منظور ارزیابی توانایی پیش‌بینی مدل ها ما ابتدا به بررسی R2 تطبیق یافته برای سال‌های ۱۳۸۶ تا ۱۳۹۱ می پردازیم.

۱ – ۸- متغیرهای تحقیق

۱ – ۸ – ۱- متغیر مستقل

الف – اقلام تعهدی : در این مطالعه از اقلام تعهدی اختیاری ( )طبق مدل تعدیل شده جونز به ‌عنوان معیاری برای تفکیک اقلام تعهدی استفاده شده است. برای محاسبه اقلام تعهدی اختیاری مراحل ذیل به ترتیب اجراشده است:

الف- ابتدا مجموع اقلام تعهدی (TA) شرکت در سال مورد نظر محاسبه شود . برای محاسبه اقلام تعهدی در این تحقیق از مدل تعدیل شده جونز ( دچو ودیگران (۱۹۵۵)) به شرح ذیل استفاده شده است

= سود عملیاتی شرکتi در سال t

= خالص جریان وجوه نقد عملیاتی شرکت i در سال t

: مجموع اقلام تعهدی

ب- در مرحله بعد با بهره گرفتن از نرم افزار Excel و SPSS با بهره گرفتن از روش حداقل مجموع مربعات اقدام به محاسبه پارامترهای و و به عنوان پارامترهای مختص شرکت به منظور تخمین اقلام تعهدی غیر اختیاری (NDA ) بر طبق معادله ذیل نمودیم:

: مجموع اقلام تعهدی

: جمع کل دارایی های شرکت i در سال t-1

:تغییر در خالص درآمد شرکت i بین سال t-1 و t

: :اموال ماشین الات تجهیزات شرکت i در سال t

ج- سپس با بهره گرفتن از پارامترهای محاسبه شده در بند ب اقدام به محاسبه اقلام تعهدی غیر اختیاری (NDA ) به شرح ذیل می­نماییم

: تغییر در خالص حساب‌ها و اسناد دریافتنی تجاری

: جمع کل دارایی های شرکت i در سال t-1

:تغییر در خالص درآمد شرکت i بین سال t-1 و t

: اقلام تعهدی غیر اختیاری

:اموال ماشین الات تجهیزات شرکت i در سال t

د- پس از به دست آوردن اقلام تعهدی غیر اختیاری اقدام به محاسبه اقلام تعهدی اختیاری طبق مدل تعدیل شده جونز به شرح ذیل مینماییم.

ب : وجه نقد ناشی از عملیات : صورت جریان وجه نقد به عنوان گزارش دهنده تغییرات در وجه نقد شرکت یکی از صورت های مالی اساسی است که می‌تواند عملکرد مدیریت را نمایش دهد. وجه نقد ناشی از عملیات به عنوان مهمترین آیتم صورت جریان وجه نقد نشان دهنده میزان وجوه وارد شده به شرکت از محل فعالیت های عملیاتی است این معیار حسابداری توسط تصمیم گیرندگان جهت تعیین عملکرد مدیریت مورد استفاده قرار می‌گیرد.

۱ – ۸ – ۲- متغیر وابسته

پیش‌بینی سود آتی : برای ارزیابی قابلیت پیش ­بینی اجزای سودها، این تحقیق، با توجه به تحقیق های پیشین که از پیش ­بینی خطی ساده معروف به اسلوان^[۱] استفاده کرده ­اند

مدل پیش ­بینی خطی ساده (اسلوان)

به منظور برآورد پارامترهای مدل برای شرکت­های عضو نمونه، مدل فوق بر حسب پارامترهای آن ها به دو مدل ۱-۲ و ۲-۲ تفکیک شد:

مدل ۲-.۱

که در آن:

Earning_i,t+1 = سود عملیاتی دوره آتی شرکت i

Earnings_i,t= سود عملیاتی شرکت i در دوره t

Cashflows_i,t = جریان­های نقدی عملیاتی (جزء نقدی سود عملیاتی) شرکت i در دوره t

V_i,t = جزء اخلال ( باقیمانده شرکت i در دوره t

مدل ۲-۲ .

که در آن:

Earnings_i,t+1 = سود عملیاتی شرکت i در دوره t

Accruals_i,t = مجموع اقلام تعهدی (جزء تعهدی سود عملیاتی) شرکت i در دوره t

V_i,t= جزء اخلال (باقیمانده) شرکت i در دوره t

در مدل­های فوق متغیر وابسته، سود عملیاتی شرکت­ها در دوره t+1 است که از روی مجموع سودهای عملیاتی شرکت­ها و در یک مرحله با احتساب جزء نقدی سود و در مرحله دیگر با لحاظ کردن جزء غیرنقدی (مجموع اقلام تعهدی) برآورد شد.

داده ­های متغیر مستقل Earnings مدل­های ۱- ۲ و ۲- ۲ فوق، داده ­های سری زمانی بوده و برای متغیر Cashflows و Accruals از داده ­های مقطعی استفاده شده است، که ‌به این نوع مدل­ها، مدل­های سری زمانی رگرسیون^[۲] اطلاق می­گردد.

۱ – مدل پیش ­بینی سود با بهره گرفتن از جریان نقدی

که در آن:

= سود عملیاتی دوره آتی شرکت

= جریان­های نقدی عملیاتی شرکت ام در دوره

= خطای مدل

۲ – مدل پیش ­بینی سود با بهره گرفتن از اقلام تعهدی

که در آن:

= سود عملیاتی دوره آتی شرکت i

= مجموع اقلام تعهدی شرکتiدر دوره t

= خطای مدل

۱ – ۹- قلمرو تحقیق

موضوعی: اینکه آیا اجزاء اختیاری و غیر اختیاری اقلام تعهدی و وجوه نقد عملیاتی توانایی پیش‌بینی سود را بهبود می بخشند بررسی می کند.

مکانی: قلمرو مکانی تحقیق شرکت­های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادارتهران است.

زمانی: دوره زمانی این تحقیق از سال ۱۳۸۶ لغایت ۱۳۹۱ ‌می‌باشد.

۱ – ۱۰- روش گردآوری داده ها