بسیاری چون پارسونز[۱۵]، هالند[۱۶]، لوری[۱۷]، مایرز و بریگز[۱۸]، تریسی و راندز[۱۹]معتقدند انتخاب شغل تحت تاثیر شخصیت و ویژگیهای افراد است و هر یک مدلی برای شخصیت ارائه دادهاند که هر فرد طبق آن دارای شخصیت خاصی است(سمیعی، باغبان، عابدی، حسینیان، ۱۳۹۰).
یکی از نظریه های شخصیت، نظریه اینوگرام[۲۰] است. طبق مدل یا نظریه اینوگرام افراد در سه گروه اصلی ادراک گرا[۲۱]، احساس گرا[۲۲]و عمل گرا[۲۳] قرار می گیرند که هر یک از این سه گروه دارای سه زیر مجموعه است بنابرین طبق این نظریه افراد در ۹ گروه مختلف قرار می گیرند و طیف یکپارچه ای از شخصیت افراد در قالب نه بعد شخصیتی فراهم می آید. این نه بعد یا تیپ شخصیتی عبارتند از: اصلاح گرا[۲۴]، یاری دهنده[۲۵]، عمل گرا[۲۶]، فردگرا[۲۷]، محقق[۲۸]، وفادار[۲۹]، کلیت گرا[۳۰]، چالش طلب[۳۱] و مسالمت جو[۳۲]. هر یک از افرادی که در یکی از این گروههای نه گانه قرار می گیرند دارای ویژگیهای خاصی هستند(حق شناس،عابدی، حسینیان، باغبان، سمیعی، صالحی، ۱۳۸۹).با توجه به مسائل بیان شده این سوال مطرح می شود که هر یک از تیپهای شخصیتی نه گانه طبق مدل اینوگرام از چه راهبردهایی برای کاریابی استفاده میکنند؟
تحقیقات انجام شده حاکی از این است که روش مورد استفاده برای کاریابی بر یافتن شغل، شدت و مدت کاریابی مؤثر است. مطالعه ی پیشینه حاکی از تاثیر ویژگیهای فردی و شخصیت افراد بر شدت کاریابی و رفتار کاریابی است(ساکس،۲۰۰۵). بنابرین با توجه به اهمیت و مشکلات کار و کاریابی، باید روشهایی که موثرتر از سایر روشها هستند، مشخص شوند و همچنین تعیین شود که چرا برخی افراد یک روش خاص را برای کاریابی انتخاب میکنند؟ آیا بین ویژگیهای شخصیتی افراد و استفاده از یک روش کاریابی رابطه وجود دارد؟ آیا شخصیتهای مشابه، روشهای کاریابی مشابهی دارند؟
در این پژوهش رابطه عامل شخصیت و راهبردهای کاریابی بررسی شده است. راهبردهای کاریابی یکی از متغیرهای کاریابی است. راهبردهای کاریابی، شیوه هایی هستند که افراد برای یافتن کار از آن ها استفاده می نمایند و شخصیت مجموعه ویژگی های جسمانی، روانی و رفتاری است که هر فرد را از سایر افراد متمایز می کند. با توجه به این که شخصیت موجب تمایز افراد از یکدیگر میگردد؛ در این پژوهش رابطه شخصیت و تمایز افراد به دلیل تفاوت شخصیت آن ها و شیوه ای که افراد برای یافتن کار از آن استفاده می نمایند بررسی شده است. بنابرین، مسئله تحقیق حاضر بررسی رابطه بین تیپ های شخصیت اینوگرام و راهبردهای کاریابی دانشجویان دانشگاه اصفهان میباشد.
۱-۳ ضرورت انجام تحقیق
کار و اشتغال از جمله مهمترین عواملی است که بر آیندهی فرد، سبک زندگی، میزان سلامت روانی، هویت، استحکام شخصیت، مفید یا غیرمفید بودن فرد، جامعه پذیری، تفریح، ساعات فراغت، رابطه فرد با دیگران و بسیاری از عوامل دیگر مؤثر است. کار برای فرد نشآن های از بلوغ است و موجب استقلال، آزادی و احترام برای وی میگردد (شفیع آبادی، ۱۳۸۱، اردبیلی، ۱۳۷۸).
بیکاری میتواند باعث طرد اجتماعی، تاثیر جسمی و روحی منفی بر فرد، خانواده و اجتماع گردد. بسیاری از انحرافات اجتماعی و اخلاقی، بزهکاریها، اعتیاد، جرم وجنایت و عدم توانایی ازدواج و تشکیل خانواده برای جوانان یا عدم توانایی ادامه تحصیل و پیشرفت، وابستگی به خانواده، عدم توانایی تامین معاش و شکل گیری مفاسد اجتماعی و تباهی افراد در جامعه ناشی از بیکاری است)ایمانیان و ایمانیان، ۱۳۸۴).
انتخاب شغل یکی از سرنوشتسازترین تصمیمات فرد است که به نظر میرسد از مهمترین مسائل جوانان کشور ما باشد. افراد زیادی با سطوح تحصیلی مختلف و با وضعیت اجتماعی و اقتصادی متفاوت درگیر این موضوع هستند. به طوری که این موضوع یکی از دغدغههای اصلی برای افراد جامعه و مسئولان است.
جامعه برای رسیدن به خودکفایی نیازمند انتخاب کارگران و نیروی ماهر است و بیکاری به معنی هدر دادن منابع جامعه است که هیچ کس نمیتواند در برابر آن بی اعتنا باشد(ناصرآرا، ۱۳۷۷، کیاوند، ۱۳۶۶). در این میان به نظر میرسد با وجود این که جویندگان کار در کشور ما بسیار زیاد هستند اما مهارتهای کاریابی و راهبردهای جستجوی شغلی کمتر مورد توجه قرار گرفته این در حالی است که استفاده از راهبردهای مناسب برای کاریابی در یافتن شغل و کار به فرد کمک زیادی مینمایند.
با توجه به این که جویندگان کار از راهبردهای مناسبی استفاده نمی کنند و گاهی حتی با آن ها آشنا هم نیستند، گمان میکنند فرصتهای شغلی در جامعه کم است و بنابرین به دنبال فراگیری مهارتهای کاریابی نمیروند و روشهای منفعلی درپیش میگیرند (صالحی، ۱۳۸۵).
اهمیت کار برای حیات انسان و جامعه کاملا مشخص است. از آن جا که به نظر میرسد کار یکی از اساسیترین نیازهای افراد جامعه به ویژه جوانان است، جایگاه و اهمیت پژوهش در زمینه کاریابی و کلیه عوامل وابسته به آن همچون راهبردهای کاریابی، نیاز به توضیح ندارد. با توجه به اهمیت موضوع بیکاری و اشتغال در جهان و کشور ما به نظر میرسد لزوم توجه به رفتارهای کاریابی و راهبردهای کاریابی و شناسایی عوامل وابسته به آن انکارناپذیر باشد.
ارزش هر پژوهش و فعالیتی در زمینه کار و کاریابی، برای افراد جامعه از بدیهیات است به حدی که هر فرد از افراد جامعه می تواند ضرورت آن را بیان نماید. شاید اگر از کلیه ی افراد جامعه ما و هر جامعه دیگری در مورد اهمیت، اولویت و ارزش کار و کاریابی برای افراد جامعه به ویژه جوانان پرسیده شود، میتوان فهمید که کاریابی از ضروریترین نیازهای جهان و افراد به شمار می آید. چنین به نظر میرسد که با تغییرات اساسی در دنیای کار، این ضرورت به بحث اساسیتری تبدیل شده است که هیچ کس نمیتواند آن را انکار نماید. با نگاهی به افراد میتوان به این نتیجه رسید که پژوهش در زمینه کاریابی و شیوهای که افراد برای جستجوی کار از آن استفاده میکنند، مورد نیاز همه افراد جامعه از هر قشر، سن، گروه و طبقهای است.
راهبردهای کاریابی و عوامل وابسته به آن برای پژوهشگرانی که علاقهمند به پیش بینی کنندهها و پیامدهای کاریابی هستند، موضوع با اهمیتی است و همچنین برای شاغلینی که کاریابان برای یافتن کار سراغ آن ها میروند اهمیت دارد. افراد معمولی، مؤسسههای آموزشی، مشاورین شغلی، سازمآن ها و به طور کلی همه جامعه از جمله گرو ه هایی هستند که به فرایند و متغیرهای کاریابی علاقه مند میباشند. بنابرین کاریابی به حیطه ی وسیعی از افراد مربوط می شود از جمله افرادی که از بیکاری رنج میبرند، افرادی که میخواهند شغلشان را تغییر دهند، کسانی که برای اولین بار وارد بازار کار شدهاند، سازمآن ها و حتی مشاغل.