فعالیت بدنی و دیابت
کاهش فعالیت بدنی و عدم شرکت در فعالیت های ورزشی با مکانیسمهای مختلفی بر پدیدایی دیابت و آثار آن می افزاید. به نظر میرسد اصلیترین شیو هی تاثیر فعالیت بدنی بر دیابت، با تاثیر آن بر میزان مصرف انرژی و به تبع آن چاقی در ارتباط باشد که از طرف سازمان جهانی بهداشت به عنوان مهمترین عامل خطر دیابت در نظر گرفته شده است. از دیگر سازوکارهای تاثیر فعالیت بدنی بر دیابت، میتوان به نقش آن در تعدیل استرس به عنوان عامل موثر دیگر بر دیابت اشاره نمود(پورشریفی و همکاران،1386). بعلاوه در دیابت نوع2 انسولین نمی‌تواند وظیفهی خود در بدن را بهدرستی انجام دهد و در واقع یک حالت مقاومت به انسولین در بدن وجود دارد. بهترین عامل این افزایش مقاومت، چربیهای اضافی بدن هستند. بنابراین با رعایت رژیم غذیی و فعالیت ورزشی منظم که هر دو منجر به کاهش وزن و کمتر شدن چربیهای اضافی بدن میشوند میتوان مقاومت به انسولین را کاهش داد و بدین وسیله قند خون را بهتر کنترل کرد.
ورزش منظم، کنترل قندخون را در مبتلایان به دیابت نوع ۲ بهبود میبخشد و ممکن است منافع مشابهی در دیابت بارداری داشته باشد. نکتهی جالب اینکه ناهنجاریهایی که باعث بروز مقاومت به انسولین (دیابت نوع ۲ و دیابت بارداری) میشوند، با کاهش وزن، رژیم غذایی و فعالیت بدنی قابل بازگشت هستند. از این رو تغییر شیوه زندگی با تمرکز بر کاهش وزن و افزایش فعالیت بدنی از راهکارهای اصلی پیشگیری از بروز دیابت در افرادی است که تست تحمل گلوکز (اندازه گیری قندخون بیمار پس از نوشیدن محلول قندی) مختل دارند. تاکنون تمرین های منظم ورزشی در کنترل مطلوب قندخون بیماران مبتلا به دیابت نوع ۱ موثر نشان داده نشدهاند، ولی میتوانند به عنوان یک درمان فرعی ایمن و اثربخش برای این افراد تجویز شوند.
شرکت منظم در تمرینهای ورزشی، بهغیر از تاثیر بر کنترل قندخون، آثار سودمند بسیاری از جمله بهبود وضعیت قلبی عروقی، متابولیک و سلامتروانی برای بیمار مبتلا به دیابت به دنبال خواهدداشت. ورزش، در پیشگیری اولیه و ثانویه بیماری های قلبی عروقی و پیشگیری از عوارض خاص بیماری دیابت کمککننده است.
2-2-7-3-تغذیه و دیابت
برای کاهش وزن یا جلوگیری از افزایش وزن و کاهش ورود انرژی به بدن، تغییر در رژیم غذایی ضروری است. پژوهشهایی که طی آنها میزان ورود انرژی به بدن به طور دقیق کنترل می شود، نشان دادهاند که کاهشوزن، با هر نوع رژیم و پرهیز غذایی، زمانی می تواند اتفاق بیفتد که انرژی دریافتی کمتر از انرژی مصرفی باشد )به عنوان مثال، دانسینگروهمکاران،2005 به نقل از پورشریفی و همکاران،1386).
مطالعات متعدد نشان دادهاند که تغذیهی سالم تاثیر قابل توجهی در کنترل علائم و نیز جلوگیری از پیشرفت بیماری دیابت نوع دوم و نیز بیماریهای پیشزمینه ی آن بویژه چاقی خواهدداشت. تغذیه درمانی در کنترل دیابت مهمترین نقش را ایفا می کند. هدف از تغذیهدرمانی در دیابت، حفظ مقدار قند خون در محدوده طبیعی، بهبود سطح چربیهای خون، کاهش فشارخون، درمان و جلوگیری از عوارض دیابت همچون بیماریهای قلبی عروقی، رتینوپاتی، نفروپاتی و نیز برآوردن نیازهای تغذیه ای فرد است. در دیابت نوع 2، محدودیت کالری و کاهش وزن به حد متوسط (به میزان 9-5/4کیلوگرم) باعث کنترل قند خون، کاهش مقاومت به انسولین و کاهش فشارخون می شود، حتی اگر فرد به وزن نرمال نرسیده باشد. این کاهش وزن وقتی بیشترین اثر و فایده را دارد که بلافاصله بعد از تشخیص دیابت نوع 2 اعمال شود یعنی وقتی که ترشح انسولین هنوز به حد کافی صورت میگیرد.
محدودیت کالری، بیشتر و سریعتر از کاهش وزن، قند خون را در افراد دیابتی کنترل می کند. یعنی مسأله کالری در دیابت نوع 2، مهمتر از مسأله وزن است. این محدودیت باید طوری باشد که فرد 500-250 کالری کمتر از دریافت روزانه خود، دریافت کند.
کروم عنصری است که از آن بهعنوان ( فاکتور تحمل گلوکز ) یاد می شود و روی عملکرد انسولین تأثیر میگذارد. در حیوانات آزمایشگاهی کمبود کروم باعث افزایش قند، کلسترول و تری گلیسیرید خون می شود. هدف اصلی از رژیمدرمانی در بیماران دیابتی، استفاده از موادغذایی به صورت متعادل است. اصولاً رژیم غذاییای که توسط کارشناسان و متخصصان تغذیه برای افراد دیابتی تهیه می شود دارای اهداف زیر است:رساندن قند خون به سطح طبیعی، حفظ سطح چربیهای خون در حد طبیعی، کاهش مشکلات خاص بیماران دیابتی، بهدستآوردن و حفظ وزن ایدهآل، رساندن مواد مغذی به بدن به میزان لازم، تأمین انرژی موردنیاز بدن جهت انجام فعالیتهای لازم و جلوگیری از بروز عوارض و مشکلات ناشی از دیابت.
1.Dansinger
