گفتار سوم: بررسی آثار مثل و قیمت در صورتی که محکومیت به انجام عمل معین
در رابطه با محکومیت به انجام عمل معین ماده ۴۷ قانون اجرای احکام مدنی بیان داشته: « هرگاه محکوم‌به انجام عمل معین باشد و محکوم‌علیه از انجام آن امتناع ورزد و انجام عمل به توسط شخص دیگری ممکن باشد محکوم‌له می تواند تحت نظر دادورز ( مامور اجرا ) آن عمل را به وسیله دیگری انجام دهند و هزینه آن را مطالبه کند و یا بدون انجام عمل هزینه لازم را به وسیله قسمت اجرا از محکوم علیه مطالبه نماید … » و در تبصره ماده می‌گوید: « در صورتی که انجام عمل توسط شخص دیگری ممکن نباشد مطابق ماده ۷۲۹ آئین دادرسی مدنی عمل خواهد شد.»
ممکن است محکومیت محکوم علیه به انجام عمل ، تعهدی باشد که بر مبنای آن محکوم علیه ملزم به تحویل اموال مثلی و یا قیمی باشد در چنین صورتی اگر وی از انجام تعهد امتناع نماید تکلیف چیست؟
با توجه به متن ماده ۴۷ قانون اجرای احکام مدنی چند حالت متصور است؟
۱- باید میان انجام عملی که توسط متخصص دیگری ممکن است و انجام عملی که قائم به شخص می‌باشد و توسط دیگری انجام آن ممکن نیست قائل به تفکیک شد.
۲- میان انجام عملی را که موضوع آن مال مثلی است یا قیمی نیز بایستی قائل به تفکیک بود.
۳- در رابطه با تبصره ماده ۴۷ قانون اجرای احکام مدنی نیز ماده ۷۲۹ آئین دادرسی مدنی مصوب ۱۳۱۸ منسوخ شده و ماده ۵۱۵ جانشین آن شده است که در رابطه با امتناع از انجام عمل که قائم به شخص خاصی است و توسط دیگری ممکن نیست بیان شده و نحوه تعیین و پرداخت خسارت اشاره دارد . ( وجه التزام^[۱۲۴] )
در خصوص بند دوم از مواردی که ذکر شد ، در صورتی که محکومیت محکوم‌علیه به تحویل مال مثلی باشد به فرض تعهد به تحویل ۱۰۰ کیلو گندم باشد و محکوم علیه از تهیه و تسلیم آن امتناع نماید در این صورت مستفاد از ماده ۴۷ اجرای احکام مدنی محکوم له می تواند به هزینه محکوم‌علیه اقدام به تهیه آن مال نماید و یا اینکه بدون انجام آن عمل صرفاً هزینه این کار را که شامل بهای مال است به انضمام هزینه نقل و انتقال آن را از محکوم علیه دریافت نماید و برای این منظور نیاز به تقدیم دادخواست مجدد نمی‌باشد . به عنوان مثال در موردی که حکم به الزام خوانده به رفع رطوبت از ملک خواهان صادر شده و محکوم‌علیه

با وجود ابلاغ اجرائیه حاضر به اجرای مفاد حکم نیست چگونه عمل می شود ؟ در این خصوص قضات دادگاه های حقوقی ۲ تهران اظهار داشتند : « در حالت مذکور محکوم له می تواند تحت نظارت دایره اجرای دادگاه صادر کننده رای شخصا نسبت به رفع رطوبت اقدام و حکم صادره را اجرا نماید و هزینه‌های پرداختی را توسط دایره اجرای همان دادگاه از محکوم علیه وصول و عند اللزوم اموال او را تامین و توقیف کند و برای این منظور تقویم دادخواست مجدد لزومی ندارد ^[۱۲۵]. »
گفتار چهارم : بررسی آثار مثل و قیمت در اجرای احکام کیفری
بحث مثلی و قیمی در اجرای احکام کیفری جایگاه چندانی ندارد مگر در مورد جنبه خصوصی جرم در خصوص دیه و رد مال .
در ماده ۶۹۶ قانون مجازات اسلامی چنین آمده است:« در کلیه مواردی که محکوم علیه بر محکومیت کیفری به رد عین یا مثل مال یا ادای قیمت یا پرداخت دیه و ضرر زیان ناشی از جرم محکوم شده باشد و لذا از اجرای حکم امتناع نماید در صورت تقاضای محکوم له ( شاکی ) دادگاه با فروش اموال محکوم علیه به جز مستثنیات دین حکم را اجرا یا جهت استیفای حقوق محکوم له ، محکوم علیه را بازداشت خواهد نمود.» علاوه بر این ماده ۳۰۲ قانون مجازات اسلامی نیز مهلت پرداخت دیه را ، در خصوص محکومین دیه بیان نموده است و چنانچه محکوم علیه در مهلت قانونی دیه مورد محکومیت خود را پرداخت نکند محکوم له می تواند به واحد اجرای احکام کیفری مراجعه و درخواست بازداشت وی را از دادگاه بنماید .
بنابراین در خصوص رد اموال ، اگر عین مال موجود باشد باید عین آن را ، مسترد نماید و در صورتی که تلف شده باشد باید مثل آن را در صورت مثلی بودن ، و قیمت یوم الادای آن را در صورت قیمی بودن پرداخت نماید^[۱۲۶].
- فصل دوم : بررسی آثار مثل و قیمت در اجرای اسناد
گفته شد که یکی از انواع عملیات اجرایی ، اجرای مفاد اسناد می‌باشد و همان طور که قبلاً نیز ذکر گردید مدلول کلیه اسناد رسمی یعنی اسناد ثبت شده در دفاتر اسناد رسمی راجع به دیون و سایر اموال منقول و معاملات املاک ثبت شده مستقلاً و بدون احتیاج به حکم دادگاه لازم الاجراست و عموم ضابطین دادگستری و سایر قوای دولتی مکلف هستند که در مواقعی که از طرف مامورین اجرا به آن ها مراجعه می‌شود ، در اجرای مفاد ورقه‌ی اجرائیه اقدام کنند مگر در مورد تسلیم عین منقولی که شخص ثالث متصرف و مدعی مالکیت آن باشد .
در مبحث گذشته در خصوص احکام مثل و قیمت در اجرای احکام توضیح داده شد . در این مبحث نیز احکام و آثار مثل و قیمت در اجرای اسناد را مورد بررسی قرار می‌دهیم. در ماده ۲۹ آئین نامه مفاد اسناد رسمی لازم الاجرا مصوب ۱۳۸۷ ، احکام مثل و قیمت بیان شده است که به تفصیل به آن ها می‌پردازیم .
مبحث اول : بررسی آثار مثل و قیمت در ماده ۲۹ آئین نامه اجرای مفاد اسناد رسمی لازم الاجرا
در ماده ۲۹ آئین نامه فوق الذکر آمده است : « هرگاه موضوع اجرائیه عین منقول بوده و به آن دسترسی نباشد یا مال کلی در ذمه بوده و متعهد از انجام تعهد امتناع ورزد یا مثل آن در خارج یافت نشود متعهد‌له می تواند بهای روز اجرای تعهد را بخواهد در این مورد رئیس ثبت محل بهای مزبور را به وسیله کارشناس رسمی تعیین و از متعهد خواهد گرفت ، مگر اینکه در سند ترتیب دیگری بین طرفین مقرر شده باشد که طبق آن عمل می‌شود .»
همان‌طور که از این ماده بر می آید در صورت دسترسی و وجود عین مال ، متعهد ملزم به تحویل عین آن به متعهد له خواهد بود و در صورت تلف و یا عدم دسترسی به مال باید مثل آن در صورت مثلی بودن تأدیه گردد ، به دلیل اینکه اشباه و نظایر آن فراوان است . و در صورتی که مال قیمی بوده و امثال آن در بازار یافت نشود ، قیمت آن باید پرداخت گردد .^[۱۲۷]
ماده ۲۹ حکم اموال مثلی و قیمی را در صورتی که موضوع اجرائیه عین معین و عین کلی باشد بیان نموده است که در ذیل شرح هر یک ذکر می‌گردد .
گفتار اول : موضوع اجرائیه عین معین منقول باشد
اگر موضوع اجرائیه عین معین منقول باشد و به علت تلف شدن و یا عدم دسترسی به آن تسلیم به متعهد ‌له ممکن نباشد ، متعهد له می تواند قیمت روز اجرا تعهد را بخواهد .
سوالی که در این زمینه پیش می آید این است که آیا منظور از عین معین که در این ماده آمده مال قیمی است یا اعم از مثلی و قیمی می‌باشد ؟
بند اول : عین معین، مال مثلی باشد
به نظر می رسد که حکم ماده ۲۹ آئین نامه اجرای مفاد اسناد رسمی لازم الاجرا همانند حکم ماده ۴۶ اجرای احکام مدنی در صورت تلف محکوم به می‌باشد که در مبحث گذشته بیان شد . بنابراین در صورتی که مال موضوع اجرائیه مثلی باشد و تلف شده یا امکان دسترسی به آن وجود نداشته باشد ، به دلیل اینکه اشباه و نظایر آن در بازار فراوان است، حکم اولیه این است که مثل آن مال به متعهد له داده شود .همچنین این مطلب را می توان از مفهوم مخالف قسمتی از ماده ۲۹ آئین نامه که بیان می دارد : « … متعهد از انجام تعهد امتناع ورزد یا امثال آن در خارج یافت نشود … » دریافت نمود. بر اساس این مطلب تعهد اولیه متعهد بر این است که در صورت مثلی بودن مال ، مثل آن پرداخت گردد و در صورتی که مثل آن مال در بازار پیدا نشود (موارد تعذر رد مثل) متعهد ملزم به پرداخت قیمت یوم الاداء آن مال خواهد شد .
موارد تعذر رد مثل در بخش دوم پایان نامه به تفصیل ذکر شد و یکی از موارد تعذر یافت نشدن امثال و نظایر مال مثلی در بازار به هنگام تادیه آن می‌باشد که باعث تبدیل تعهد و الزام تالف یا محکوم علیه یا متعهد از دادن مثل به قیمت می‌گردد . و همانطور که ملاحظه می شود در این خصوص نیز حکم آیین نامه اجرای مفاد اسناد رسمی همانند احکام قانون مدنی می‌باشد.
البته ذکر این نکته نیز لازم است که طرفین می‌توانند در خصوص اموال مثلی نیز به دادن قیمت آن تراضی نمایند که در قسمت اخیر ماده ۲۹ آئین نامه به این مطلب اشاره شده است . اما در صورتی که توافق و تراضی حاصل نشود ، در خصوص اموال مثلی ابتدائاً باید مثل آن پرداخت گردد و در صورت تعذر رد مثل ، قیمت حین الادای آن باید پرداخت شود.
بند دوم : عین معین ،مال قیمی باشد
در صورتی که عین معین موضوع اجرائیه قیمی باشد و تلف شود یا امکان دسترسی به آن وجود نداشته
باشد، بعنوان مثال به سرقت رفته و یا متعهد آن را مخفی نموده باشد ، در اینصورت متعهد می‌بایست به تصریح ماده۲۹ آئین نامه قیمت آن را به نرخ روز و بر حسب نظر کارشناس پرداخت نماید .
گفتار دوم : موضوع اجرائیه مال کلی در ذمه باشد
اگر مورد اجرا مال کلی در ذمه بوده و متعهد از انجام تعهد امتناع کند یا مثل آن در خارج یافت نشود ، متعهد له می‌تواند بهای روز اجرای تعهد را بخواهد. بعنوان مثال ، موضوع اجرائیه یک تن برنج صدری است و متعهد از انجام تعهد سر باز

شکل ۹-۲ مدل مفهومی ۳۶
شکل ۱۰-۲ مدل مفهومی ۳۸
شکل ۱۱-۲ مدل مفهومی چابکی زنجیره تأمین ۳۹
شکل ۱۲-۲ مدل مفهومی ریسک زنجیره تأمین ۴۰
شکل ۱۳-۴- مدل ساختاری استاندارد فرضیه اصلی ۶۷
شکل ۱۵-۴- مدل ساختاری استاندارد فرضیه فرعی اول ۷۰
شکل ۱۶-۴- مدل ساختاری با آماره t فرضیه اول ۷۱
شکل ۱۷-۴- مدل ساختاری استاندارد فرضیه فرعی دوم ۷۳
شکل ۱۸-۴- مدل ساختاری با آماره t فرضیه فرعی دوم ۷۳
شکل ۱۹-۴- مدل ساختاری استاندارد فرضیه فرعی سوم ۷۵
شکل ۲۰-۴- مدل ساختاری با آماره t فرضیه فرعی سوم ۷۵
۱-۱ مقدمه
امروزه شیوه ­های مدیریت تولید گذشته که یکپارچگی کمتری را در فرایندهایشان دنبال می­کردند کارایی خود را از دست داده­اند و زنجیره تأمین به عنوان یک رویکرد یکپارچه برای مدیریت مناسب جریان مواد، کالا، اطلاعات و مالی، توانایی پاسخگویی به شرایط را دارا است. در راستای پیاده­سازی این فلسفه، ابزارها و تکنیک­های قدیمی و جدید مانند برنامه­ ریزی ریاضی، شبیه­سازی و … یاری­کننده هستند. ارتباط نزدیکی بین طراحی و مدیریت جریان­های زنجیره تأمین (مواد، اطلاعات، مالی) و موفقیت زنجیره وجود دارد. به طوری­که غالب شکست­های تجارت الکترونیک را می­توان به مشکلات ناشی از طراحی و مدیریت جریان­های زنجیره تأمین نسبت داد. مدیریت زنجیره تأمین یک مجموعه از روش­هایی است که برای یکپارچه نمودن مؤثر عرضه­کنندگان، تولید­کنندگان، انبارها و فروشگاه­ها به کار می­رود، تا محصولات مورد نیاز به مقدار مشخص و در زمان معین و در مکان معین تولید شده و به مشتریان عرضه شود تا هزینه­ های کل زنجیره حداقل شود و در ضمن نیاز مشتریان با سطح سرویس بالا برآورده شود (سیم­چی و کامینسکی^[۱]، ۲۰۰۰). نقش موجودی­ها، نقش اصلی در موفقیت یا شکست زنجیره تأمین است، از این رو هماهنگی سطوح موجودی در سراسر زنجیره تأمین حائز اهمیت است. در غالب واحدهای تولیدی کشور ما هنوز دیدگاه سنتی در برنامه­ ریزی عملیات واحدهای مرتبط با تهیه و تدارک یک محصول حاکم بوده و واحدهای تشکیل­دهنده زنجیره عرضه یک محصول هر کدام به تنهایی در راستای بهینه­سازی منافع خود تصمیماتی را اتخاذ می­ کنند که این امر در اکثریت مواقع باعث افزایش هزینه­ های زنجیره، افزایش قیمت تمام شده محصول و در نتیجه کاهش قابل ملاحظه توان رقابتی شرکتها خواهد شد (صادقی­مقدم و همکاران، ۱۳۸۸).

۱-۲ بیان مسئله و اهمیت موضوع
سازمان­ها در خلاء نیستند. هر سازمانی، اعم از شرکتهای بزرگ، شرکتهای دولتی، یا کسب و کارهای کوچک می­خواهند خواسته­ های مشتریان و سهام­داران گوناگون را برآورده سازند؛ بنابراین نیازمند مواد، تجهیزات، تسهیلات و تأمین­کنندگانی از سازمان­های دیگر هستند و عملکرد یک سازمان به وسیله فعالیت­های سایر سازمان­هایی که تشکیل زنجیره تأمین می­ دهند، تحت تأثیر قرار می­گیرد. رمز بقای سازمان­های امروزی در درک و شناخت نیاز مشتریان و پاسخگویی سریع به این نیازها نهفته است (رحمان سرشت و افسر، ۱۳۸۷). از این جهت است که زنجیره تأمین و مدیریت زنجیره تأمین در سال­های اخیر نظر بسیاری از محققین و صنعتگران را به خود جلب کرده است.
زنجیره تأمین شامل تمامی فعالیت­های مرتبط با جریان و مبادله کالاها و خدمات، از مرحله­ مواد خام اولیه تا مرحله­ محصول نهایی قابل مصرف توسط مشتری است. این نقل و انتقال علاوه بر جریان مواد، شامل جریان اطلاعات و مالی نیز می­ شود (هندفیل و نیکول^[۲]، ۱۹۹۹).
در حقیقت یکپارچه­سازی زنجیره تأمین^[۳] (SCI) به درجه­ای اشاره می­ کند که شرکت فرآیندهای درون و بین سازمانی را به­ صورت مشترک با کانال شرکاء، مدیریت می­ کند (فلاین و همکاران ^[۴] ، ۲۰۱۰). SCI ­به شرکت کمک می­ کند تا جریانات و فرآیندهای شریک محور را از طریق همکاری­های سراسری و بلادرنگ بهبود ببخشد و در نهایت به تغییرات تکنولوژیکی و بازار واکنش نشان دهد (روسن زوئک^[۵]، ۲۰۰۹).
اثرات مربوط به یکپارچه­سازی زنجیره تأمین (SCI) بر عملکرد شرکتها مورد توجه بسیاری از محققان قرار گرفته است. براساس پیشینه موجود درمورد SCI، دریافته شده است که سطح بزرگتری از یکپارچه­سازی منجر به عملکرد بهتر شرکتها می­گردد (روسن زوئک، ۲۰۰۹، کانون^[۶]، ۲۰۱۰). یکپارچه­سازی زنجیره تأمین می ­تواند به شرکتها در واکنش به چالش­های کسب وکار در سطوح استراتژیک، عملیاتی و تکنولوژیکی کمک نماید. منافع بالقوه­ SCI بطور گسترده توجه بسیاری را به خود جلب کرده است و حمایت از اثرات مثبت آن درحال افزایش است. با این حال برخی محققان عقیده دارند که تحقیق بر روی SCI بایستی از حالت توجیه ارزش آن، به درک و شناخت مجموعه شرایطی که آن قابل اجرا است، تغییر پیدا کند (وونگ و همکاران ^[۷] ، ۲۰۱۱). در واقع با تشدید پدیده جهانی شدن و رقابت در اقتصاد جهانی، بطور فزاینده شرکتها نیازمند این هستند که نزدیک به شرکای زنجیره­ تأمین­شان به فعالیت بپردازند. که این مسئله را می­توان در رویکردهای جدید برخی شرکتهای تولیدی و خدماتی نظیر صنعت لبنیات در ایران مشاهده نمود.
جهت­گیری بازار، اشاره به جهت­دهی بازار به سمتی است که موجبات ایجاد ارزش افزوده را برای مشتریانش فراهم می­سازد (وِی و لاؤ^[۸]، ۲۰۰۸) و نقش بنیادی در استراتژی و مدیریت سازمانی بازی می­ کند (لی و همکاران ^[۹] ، ۲۰۱۰). از این روی، بررسی چگونگی اثرات محتمل عملکرد شرکت بر جهت­گیری اصلی بازار شرکتها، منجر به باز شدن افق روشن جدیدی در درک و شناخت مکانیسم­های پنهان و زیرین تأثیرگذار SCI خواهد شد.
این تحقیق بر آن خواهد بود تا چارچوبی را برای تعریف درست حیطه­ SCI که شامل به اشتراک­گذاری اطلاعات و هماهنگی عملیاتی است، ارائه نماید. به اشتراک­گذاری اطلاعات، اشاره به وسعتی دارد که اطلاعات در میان اعضاء زنجیره تأمین به اشتراک گذاشته شده و باهم دیگر مبادله می­ کنند. در واقع اشتراک­گذاری اطلاعات، شالوده و اساس SCI می­باشد. بدون به اشتراک­گذاری اطلاعات، منافع کمی را می­­توان در کل یکپارچه­سازی زنجیره تأمین ایجاد نمود. درحالی که هماهنگی عملیاتی، منعکس کننده­ تبادل و معاوضه­ تصمیمات صحیح، دانش و منابع در سراسر زنجیره تأمین به منظور بالا بردن کارائی و هماهنگی فعالیت­های در جریان است (کؤلپ و همکاران ^[۱۰] ، ۲۰۰۴؛ لی، ۲۰۰۰؛ لی و همکاران، ۲۰۰۴). بعلاوه، هماهنگی عملیاتی منتج به عملکرد با صرفه­تر، سریع، مطمئن و کم خطر زنجیره تأمین می­ شود که به شرکت در نشان دادن واکنش به نااطمینانی­های بازار با بهره گیری از یک روش سریع و دقیق، کمک می­ کند (سَندِرز^[۱۱]، ۲۰۰۸). این دو بعد از SCI می­توانند عملکرد شرکت را به ترتیب بر حسب عملکرد عملیاتی و عملکرد کسب و کار، تحت تأثیر قرار دهند.
بعلاوه، جهت­گیری اصلی بازار شرکت، رابطه بین SCI و عملکرد شرکت را تعدیل می­ کند. جهت­گیری شرکت منعکس کننده­ فلسفه راهبردی ارزش­مدار شرکت است که می ­تواند به شرکت در نزدیک ماندن به بازار، کمک کند و نیز شرکت را با منابع بالقوه­ عظیمی که باعث ایجاد مزیت رقابتی برای آن خواهد شد، مجهز سازد (هسیه و همکاران ^[۱۲] ، ۲۰۰۸). در مقابل، SCI دربرگیرنده­ مجموعه ­ای از قابلیت­ها است (رای و همکاران^[۱۳]، ۲۰۰۶)، که با آن به واسطه­ جهت­گیری بازار، عملکرد شرکت افزایش می­یابد. جهت­گیری بازار دارای سه بعد است: مشتری­مداری، جهت­گیری رقبا و هماهنگی درون کارکردی. بطور خاص، هماهنگی درون کارکردی به هماهنگی منابع شرکت و فعالیت­های مشتری­مدار، در سراسر شرکت اشاره دارد (زهو^[۱۴]، ۲۰۰۹). در مقابل، مشتری­مداری نمایانگر تأکید بر درک و شناخت کافی از اهداف شخص خریدار است و جهت­گیری رقیب، تمرکز کردن به منظور شناخت نقاط قوت و ضعف کوتاه مدت و قابلیت­ها و استراتژی­ های بلندمدت رقبای اصلی شناخته شده و بالقوه می­باشد (ناوِر و اسلاتِر^[۱۵]، ۱۹۹۰).
به منظور ارائه­ تعریفی در خصوص عملکرد شرکت، نیاز به شفاف­سازی رابطه­ چند بُعدی میان SCI و عملکرد شرکت داریم. مفهوم عملکرد سازمانی دارای جنبه­ های بسیاری است و هریک از آن­ها به طرق مختلفی در مطالعات پیشین پیرامون مدیریت زنجیره تأمین، مورد بهره ­برداری قرار گرفته­اند. در این مطالعه دو جنبه­ مهم آن یعنی عملکرد عملیاتی و عملکرد کسب و کار مورد بررسی قرار خواهد گرفت؛ که بطور خاص، عملکرد عملیاتی به اصلاح و بهبود واکنش شرکت به تغییرات محیطی نسبت به رقبا اشاره دارد، درحالی که عملکرد کسب و کار به عملکرد مالیِ شرکت در ارتباط با بازده سرمایه ­گذاری، سودآوری و درآمد خالص اشاره می­ کند.
بنابراین در این پایان نامه تلاش شده است با توجه به اهمیت موضوع، ضمن شفاف ساختن معانی مفاهیم ذکر شده، اثر یکپارچه­سازی زنجیره تأمین بر عملکرد شرکت و نیز تأثیرات واسطه­ای محتملی که جهت­گیری بازار در این ارتباط دارد را با مطالعه بر روی شرکتهای تولیدی مستقر در شهرک صنعتی شهید سلیمی تبریز مورد سنجش و بررسی قرار گیرد.
۱-۳- اهداف تحقیق
۱-۳-۱- اهداف اصلی
تعیین چگونگی تأثیر یکپارچه­سازی زنجیره تأمین و جهت­گیری بازار بر عملکرد شرکت
۱-۳-۲- اهداف فرعی
تعیین چگونگی تأثیر به اشتراک­گذاری اطلاعات بر عملکرد شرکت
تعیین چگونگی تأثیر هماهنگی سازمانی بر عملکرد شرکت
تعیین چگونگی تأثیر مشتری­مداری بر رابطه­ میان SCI و عملکرد شرکت
تعیین چگونگی تأثیر جهت­گیری رقبا بر رابطه­ میان SCI و عملکرد شرکت
۱-۴- سوالات تحقیق
۱-۴-۱- سوال اصلی
تأثیر یکپارچه­سازی زنجیره تأمین و جهت­گیری بازار بر عملکرد شرکت چگونه است؟
۱-۴-۲- سوالات فرعی
۱- تأثیر به اشتراک­گذاری اطلاعات بر عملکرد شرکت چگونه است؟
۲- تأثیر هماهنگی سازمانی بر عملکرد شرکت چگونه است؟
۳- تأثیر مشتری­مداری بالا بر رابطه­ میان SCI و عملکرد شرکت چگونه است؟
۴- تأثیر جهت­گیری رقبا بر رابطه­ میان SCI و عملکرد شرکت چگونه است؟
۱-۵- فرضیه ­های تحقیق
۱-۵-۱- فرضیه اصلی
یکپارچه­سازی زنجیره تأمین و جهت­گیری بازار بر عملکرد شرکت تأثیر مثبت دارند.
۱-۵-۲- فرضیه ­های فرعی
۱-۱ به اشتراک­گذاری اطلاعات تأثیر مثبتی بر عملکرد عملیاتی دارد.
۲-۱ به اشتراک­گذاری اطلاعات تأثیر مثبتی بر عملکرد کسب و کار دارد.
۱-۲ هماهنگی عملیاتی تأثیر مثبتی بر عملکرد عملیاتی دارد.
۲-۲ هماهنگی عملیاتی تأثیر مثبتی بر عملکرد کسب و کار دارد.
۳- مشتری­مداری بالا تأثیر مثبتی بر رابطه­ میان SCI و عملکرد شرکت دارد.
۴- جهت­گیری رقبا تأثیر مثبتی بر رابطه­ میان SCI و عملکرد شرکت دارد.
۱-۶- روش­شناسی تحقیق

۳۱- سعید محمدی (۱۳۸۶) در یک بررسی تحت عنوان آزمون کارایی و وجود حباب قیمت در بورس اوراق بهادار تهران ضمن اشاره به نقش بازار بورس در هدایت نقدینگی و تخصیص بهینه آن به سه نوع اطلاعات اشاره می کند. اطلاعات مربوط به گذشته، اطلاعات عمومی انتشار یافته و اطلاعات خصوصی و محرمانه. با توجه به این سه نوع اطلاعات کارایی بازار بورس را در سطح ضعیف متوسط و قوی اندازه گیری می کند. نتیجه حاصله نشان می دهد بورس اوراق بهادار تهران در فاصله زمانی (۱۳۸۶-۱۳۸۳ ) فاقد کارایی در سطح ضعیف بوده.

۳۲- ایمان زارع(۱۳۸۴) در تحقیق تحت عنوان فرضیه بازار کارا از نوع ضعیف در بورس اوراق بهادار اشاره می­ کند، تاکنون مطالعات کمی در رابطه با آزمایش فرضیه‌ کارایی بازار در بازارهای نوپا انجام شده و تعداد اینگونه مطالعات در مقایسه با میزان مطالعات‌ چاپ شده درباره بازارهای توسعه یافته،اندک است.بازارهای سهام نوپا در کشورهای در حال توسعه‌ در طول ده تا پانزده سال اخیر توجه سرمایه‌گذاران، محققان و سیاستگذاران را به میزان زیادی جلب‌ کرده‌اند.علت اصلی این امر می‌تواند مربوط به فعالیت‌ زیاد این بازارها در این دوره زمانی باشد،ولی این‌ فعالیت زیاد با ریسک زیاد برای سرمایه‌گذاران و توسعه اقتصاد ان کشورها توأم بوده است،از آن جمله‌ می‌توان به کشورهایی مانند چین،اندونزی،مصر، قطر،امارات متحده عربی و برخی از کشورهای‌ آفریقایی و آمریکای جنوبی اشاره کرد.

فرضیه بازار کارا از نوع ضعیفبدان معنا است‌ که اطلاعات تاریخی قیمت‌های گذشته سهام،همگی‌ در قیمت کنونی سهام انعکاس یافته‌اند و هیچکس‌ نمی‌تواند با بهره گرفتن از اطلاعات تاریخی قیمت سهام‌ در گذشته،بازده غیر متعارفی را کسب کند.به عبارت‌ دیگر،در بازار سهام همگی شانس مساوی برای‌ دسترسی به اطلاعات دارند و رانت اطلاعاتی وجود ندارد.
در ادبیات اخیر، تحقیق درباره فرضیه بازار کارا در بازارهای نوپا مورد توجه بیشتری قرار گرفته است. هاروی (۱۹۹۵) معتقد است که بازارهای‌ توسعه یافته دارای کارایی بیشتری نسبت به بازارهای‌ نوپا هستند و پورتفولیوهای سرمایه‌گذاران در بازارهای نوپا می‌توانند بازده بیشتری نسبت به‌ بازارهای توسعه یافته به دست آورند.برای یک‌ سرمایه‌گذار ضروری است که کارا یا ناکارا بودن بازار را شناسایی کند،به این علت که یک سرمایه‌گذار حرفه‌ای نمی‌تواند بازده بیش از حدی را در یک بازار کارا به دست آورد.همچنین فهمیدن عوامل اصلی‌ تاثیرگذار بر رفتارهای بازده امری مطلوب است.
در یک بازار کارا،همگی شانس مساوی برای‌ دسترسی به اطلاعات دارند و رانت‌ اطلاعاتی وجود ندارد.
این مساله در مورد بازار سرمایه ایران نیز یک‌ مساله جدی تلقی می‌شود.در واقع،به علت فقدان‌ شفافیت صورت‌های مالی،نوسان در بازار سرمایه و رانت اطلاعاتی موجود،بازار سرمایه در ایران آنقدر سطحی است که تحت تاثیر کوچکترین تغییرات و تصمیمات غیر مربوط در کشور قرار می‌گیرد و گاه‌ آنچنان سیر صعودی دارد که مدیران بورس را نگران‌ می‌کند و گاه با یک رکود دوره‌ای،علاقه سرمایه‌داران‌ را برای سرمایه‌گذاری در بورس کاهش می‌دهد. مجموعه این شرایط ایجاب می‌کند که در مورد آسیب‌شناسی بازار سرمایه ایران مطالعات بیشتری‌ صورت گیرد تا به تدریج شرایط مطلوبتری برای‌ فعال شدن بازار سرمایه فراهم آید.
در چند سال اخیر،سرمایه‌گذاری در بورس اوراق‌ بهادار ایران افزایش یافته است،اما نبود اطلاعات‌ کافی یکی از نگرانی‌های اصلی این سرمایه‌گذاران‌ بشمار می‌رود.با وجود این،مطالعات مقداری کمی‌ درباره کارایی بازار بورس اوراق بهادار ایران وجود دارد. از آنجایی که به طور معمول اعتقاد بر این است که‌ بازارهای نوپا در نوع نیمه قوی یا قوی کارا نیستند، هدف این مطالعه نیز این است که کارایی از نوع‌ ضعیف را در بازار بورس اوراق بهادار تهران آزمون کند و وجود رانت اطلاعاتی را اثبات یا رد کند.
۳۳- محمد نمازی (۱۳۷۴) در تحقیقی تحت عنوان بررسی کارایی بازار بورس اوراق بهادار تهران انجام داده است نتیجه گیری می کند روند قیمتهای سهام در بورس اوراق بهادار تهران از گام تصادفی پیروی نمی کند. و تغییرات قیمتها به صورت مستقل و تصادفی نیست. همچنین متوسط بازده اوراق بهادار تهران با بهره گرفتن از قاعده تجاری فیلتری بیش از متوسط بازده روش خرید و نگهداری است.
۳۴- حسن قالیباف و محبوبه ناطقی(۱۳۸۷) در مطالعه ای تحت عنوان بررسی کارایی در سطح ضعیف در بورس اوراق بهادار تهران ضمن اشاره به مدلهای اقتصاد سنجی در برآورده کارایی بورس اوراق بهادار با بهره گرفتن از این مدلها کارایی بورس اوراق بهادار را در سطح ضعیف اندازه گیری کرده و نتیجه گیری می کند بورس اوراق بهادار تهران کارایی در سطح ضعیف ندارد.
۳۵- میر فیض فلاح و محمود محمدی(۱۳۹۰) در تحقیقی تحت عنوان مدلی برای پیش بینی قیمت سهام در بورس اوراق بهادار تهران به بررسی روند قیمتها برای ۱۳۰ شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار طی سالهای ۱۳۸۵ – ۱۳۸۱ پرداخته با بهره گرفتن از آزمونهای تسلسل، خود همبستگی پرداخته و همچنین به پیش بینی قیمتهای سهام با بهره گرفتن از آزمونهای والد، درست نمایی و باکس کارایی مدل پیش بینی را مورد بررسی قرار می دهد. و یافته های بدست آمده نشان داده تابع درست نمایی و مدل باکس کارایی بیشتری برای پیش بینی قیمت سهام دارند.
۳۶- محمد نمازی و زکیه شوشتریان(۱۳۷۵) در
تحقیقی تحت عنوان موری بر آزمونهای کارایی بورس اوراق بهادار در سطح ضعیف ضمن اشاره به مدلهای مختلفی مانند بازی منصفانه، ساب مارتینگل، گردش تصادفی، همبستگی پیاپی، سطح مقاومت، قاعده فیلتر، آزمون گردشها، میانگین متحرک، تکنیکهای شبکه عصبی، همبستگی غیر خطی و مدل پیش بینی کوادراینک برای تعیین بورس اوراق بهادار بهکار برده می شوند. با توجه به مدلهای فوق کارایی بورس اوراق بهادار را در سطح ضعیف مورد بررسی قرار گرفته و نتیجه بدست آمده نشان می دهد تغییرات قیمتها مستقل از یکدیگر بوده و مطالعه قیمتها در گذشته نتوانسته معیاری برای پیش بینی قیمت سهام در آینده باشد.
۳۷- عبدالرضا تالانه و حدیث هجران کش(۱۳۹۰) در تحقیقی به نام بررسی کارایی بورس اوراق بهادار در سطح ضعیف ونیمه قوی به بررسی بازده سهام در ۱۳۰ شرکت پذیرفته در بورس از سالهای ۱۳۸۸-۱۳۸۴ در سطح ضعیف ونیمه قوی پرداخته و با بهره گرفتن از آزمون همبستگی به بررسی کارایی ضعف و روش حادثه سنجی برای بررسی کارایی نیمه قوی استفاده می کند. آزمون همبستگی بازده های روزانه دلالت بر ناکارایی بورس تهران در سطح ضعیف دارد و روش حادثه سنجی نیز نشان داده است بازار سهام نسبت به اعلام خبر واکنش نشان داده و این واکنش هم قابل انتظار بود.
۳۸- محمد رضا رستمی و حسن قالیباف(۱۳۹۱) در تحقیقی تحت عنوان آزمون کارایی در سطح ضعیف شاخص شرکتهای پذیرفته شده مشمول اصل ۴۴ در بورس تهران. به بررسی شاخص شرکتها در سطح ضعیف پرداخته و با بهره گرفتن از سری زمانی بازدهی شاخص شرکتهای مشمول اصل ۴۴ مورد بررسی قرار می دهند. در این تحقیق از روش های مختلف آزمون گام تصادفی، خود همبستگی، آزمون گردش، آزمون ریشه واحد، آزمون نسبت واریانس استفاده شده، نتایج آزمونها همگی کارایی در سطح ضعیف در بورس اوراق بهادار تهران را رد می کنند. آزمونهای همبستگی پیایی و گردش نشان می دهند تغییرات قیمت سهام به صورت تصادفی نیست و آزمونهای ریشه واحد نشان می دهند سری زمانی مورد نظر مانا بوده و نتایج آزمون نسبت واریانس نیز وجود گام تصادفی در سری زمانی شاخص ها را رد می کند.
۳۹- سعید صمدی و زهرا نصرالهی (۱۳۸۶) در تحقیقی به نام آزمون کارایی وجود حباب قیمت در بورس اوراق بهادار تهران با بهره گرفتن از قاعده فیلتر و الگوی Capm ضمن اشاره به اهمیت بورس اوراق بهادار در تخصیص بهینه منابع بر اساس سه دسته اطلاعات ۱)اطلاعات گذشته ۲) اطلاعات عمومی انتشار یافته ۳) اطلاعات عمومی، خصوصی و محرمانه به بررسی کارایی بورس در سه سطح ضعیف و نیمه قوی و قوی می پردازند و با بهره گرفتن از قاعده فیلتری میزان کارایی را اندازه گرفته و با بهره گرفتن از روش Capm وجود یا عدم وجود حباب قیمتی در بورس بررسی شده. و نتایج حاصله نشان می دهد بورس اوراق بهادار تهران در دوره زمانی ۱۳۸۶ – ۱۳۸۳ فاقده کارایی در سطح ضعیف بوده و حباب قیمتی هم در این دوره وجود ندارد.
۴۰- داریوش فرید و غلامرضا بردبار(۱۳۸۸) در تحقیقی تحت عنوان سنجش کارایی شکل ضعیف شرکت سرمایه گذاری صنعت بیمه در بورس اوراق بهادار به بررسی وجود یا عدم وجود کارایی در شکل ضعیف در شرکت سرمایه گذاری صنعت بیمه پرداخته و با بهره گرفتن از آزمون ناپارامتری گردش نتیجه گیری می کنند تغیرات قیمتی شرکت سرمایه گذاری صنعت بیمه از گشت تصادفی پیروی نمی کند و کارایی در شکل ضعیف در آن مشاهده نمی‌شود .
۴۱-تهرانی، انصاری، و سارنج(۱۳۸۷)، در تحقیقی تحت عنوان بررسی وجود پدیده بازگشت به میانگین در بورس اوراق بهادار تهران با بهره گرفتن از آزمون نسبت واریانس به این نتیجه رسیدند که وجود پدیده بازگشت به میانگین در شاخص های بورس اوراق بهادار تهران با بهره گرفتن از آزمون نسبت واریانس و در دوره های زمانی گوناگون و با بهره گرفتن از داده های هفتگی نتایج حاصل نشان داد که در بیشتر دوره های زمانی بازگشت به میانگین در دو شاخص قیمت و شاخص قیمت و بازده نقدی قابل تایید است. اما شاخص پنجاه شرکت فعال تر در دوره ۸۴-۸۷ از فرایند گشت تصادفی پیروی کرده است. به عبارت دیگر کارایی این شاخص در دوره مذکور را می توان پذیرفت. شاید بتوان گفت حجم بالای معاملات و نقد شوندگی زیاد شرکت های فعال تر بورس بر کارایی این شاخص در دوره مذکور موثر بوده است .
۴۲- اله یاری (۱۳۸۷) در تحقیقی تحت عنوان بررسی شکل ضعیف کارایی بازار سرمایه در بورس اوراق بهادار تهران به این نتیجه رسید که: بررسی کارائی بورس اوراق بهادار در شکل ضعیف کارائی جهت پاسخگوئی به سوال است که: آیا تغییرات متوالی قیمت سهام مستقل از یکدیگرند؟ بدین منظور، از روش‌های آماری تحلیل سریال همبستگی (که یک روش پارامتری محسوب می‌شود) استفاده شده است. داده های مورد استفاده در این تحقیق، قیمت روزانه سهام نود و پنج شرکت از شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار ایران برای سال های ۱۳۷۸ تا شهریور ۱۳۸۴ است. نتایج حاصل از این تحقیق نشان می‌دهد در سطح اطمینان ۹۵% بین تغییرات متوالی قیمت سهام، همبستگی وجود دارد و سرمایه گذاران خاصی می‌توانند با داشتن اطلاعات خاص و محرمانه به سود غیر عادی برسند. بطور کلی، عدم کارائی اطلاعاتی بورس اوراق بهادار تهران به اثبات رسیده است.
۴۳- دهدار و آقایی( ۱۳۸۸) در تحقیقی تحت عنوان کارایی در شکل ضعیف بورس اوراق بهادار در بازارهای نو ظهور پرداخته و اشاره می کنند . بخش عمده‌ای از تحقیقات سنجش درجه کارایی بازار سرمایه، تا این تاریخ به بورس اوراق بهادار کشور ایالات متحده آمریکا و کشورهای اروپایی اختصاص داشته است
و تحقیقات کمی در خصوص شناسایی درجه کارایی بازار سرمایه کشورهای توسعه‌نیافته (کمتر توسعه‌یافته) به‌طور اعم و بازار اوراق بهادار تهران به‌طور اخص انجام شده بود. این مطالعه به بررسی شواهدی پیرامون وجود حداقل شکل ضعیف کارایی در بورس اوراق بهادار تهران می‌پردازد. نمونه آماری مشتمل ۳۰ شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می‌باشد که به روش نمونه‌گیری تصادفی ساده گزینش می‌شوند. قلمرو زمانی پژوهش، دوره‌های ۱۳۸۴-۱۳۸۷را در بر می‌گیرد. فرضیه پژوهش نیز در صدد پاسخ به این مسأله است که آیا بورس اوراق بهادار تهران از شکل ضعیف کارایی بازار سرمایه برخوردار است یا خیر. نتایج آزمون غیر پارامتریک و پارامتریکبیانگر این موضوع است که سری‌های بازده سهم از الگوی گشت تصادفی تبعیت نمی‌کند و ضریب خود همبستگیدر فواصل و سطوح متفاوت فرضیه صفر، شکل ضعیف بازار کارا را برای بازار اوراق بهادار تهران رد می‌کند.نتایج تحقیقاتی از این دست برای تحلیل گران مالی بازار سرمایه، سرمایه‌گذاران بالقوه و بالفعل، بانک‌ها، اعتباردهندگان و دستگاه های قانونگذاری حیاتی بوده و آنها را در تصمیم‌گیری‌های خود برای بهبود شرایط تصمیم‌سازی بهینه یاری می‌دهد. استمرار و تداوم انجام مطالعاتی ادواری از این دست - در زمینه کارایی بازار سرمایه در کشورهای کمترتوسعه‌یافته می‌تواند کمک شایان توجهی به بهبود قوانین و مقررات ناظر بر بازار سرمایه نموده و موجبات غنا بخشی به ضوابط نظاراتی و همچنین بهینه‌سازی تصمیمات سرمایه‌گذاران را مهیا نماید
۴۴- نصراللهی(۱۳۷۱) کارایی بازاربورس اوراق بهادارتهران درسطح ضعیف را بررسی کرده است. دراین تحقیق از۱۲۹ شرکت پذیرفته شده دربازاربورس، رفتارقیمت سهام۱۷ شرکت بررسی شده است. اختلاف گردشهای واقعی وگردشهای مورد انتظار محاسبه شده است. نتایج بدست آمده نشان می دهد کارایی در شکل ضعیف در بورس اوراق بها دار تهران رد می‌شود .
۴۵- صادقی باطانی(۱۳۴۸) کارایی ضعیف بازار بورس اوراق بهادار تهران را در۱۳۷۸دوره‌ی رونق با بهره گرفتن از قاعده فیلتر بررسی کرده- دوره ی زمانی۸۳ است. نتایج پژوهش برکوچکتر بودن بازدهی قواعد فیلتر نسبت به روش خرید- نگهداری اشاره دارد
با توجه به نحوه نمونه گیری دراین پژوهش، بورس اوراق بهادار تهران رای آن دسته از شرکتهایی که حداقل در۷۰ درصد روزهای معاملاتی سال داد و ستد می شوند، درسطح ضعیف کارایی داشته است.
۴۵- جمالی(۱۳۸۴) با کمک الگوی قیمت گذاری داراییهای سرمایه ای ارزش ذاتی سهام شرکتهای صنایع کانی غیر فلزی، واسطه گری مالی و ((CAPM)1378 دوره رونق را بررسی کرده است. در صنعت خودرو طی سالهای۸۲ این تحقیق برای بررسی کارایی بازار سهام، ارتباط بازدهی فعلی سهام با بازدهی گذشته سهام مورد آزمون قرارگرفته است. همچنین، با کمک یک مدل رگرسیونی ارتباط ارزش ذاتی و قیمت اسمی سهام بررسی شده است . ضریب ارزش ذاتی در سطح۹۵ درصد معنی دارو بزرگتراز واحد بوده است. این نتایج نشان دهنده وجود حباب قیمت دردوره مورد بررسی است . برطبق نتایج تحقیق،کارایی درسطح ضعیف به صورت ایستا بر قرار بوده است؛ ولی به صورت پویا بازار بورس اوراق بهادار ناکارا بوده است.

۲-۲- ۳ نو آوری و تازگی تحقیق

این تحقیق را می توان در نوع خود تازه و نو آور دانست زیرا به بررسی نامانایی یا کارایی در بورس اوراق بهادار تهران می پردازد با بررسی هایی که بعمل آمده است تا کنون کمتر کسی به این موضوع پرداخته یا اگر هم کاری انجام گرفته است مقطعی بوده است.ثانیا این تحقیق در سطحی جامع و باداده هایی بسیار زیاد انجام می گیرد یعنی روند حرکت بورس را در یک دوره زمانی طولانی ۱۳۹۰- ۱۳۸۰بر رسی می کند.سوم آنکه فرضیه ها بر اساس آزمون های نسبت واریانس و دیکی – فولر تعمیم یافته نتیجه گیری شده است که نسبت به دیگر آزمون های آماری در در تحلیل سری های زمانی بر تری و قابلیت اعتماد بیشتری دارند.

فصل سوم

روش اجرای تحقیق

۳-۱ مقدمه

روش اجرای تحقیق فرآیندی است که معلوم می کند آمار و اطلاعات مورد نظر از کجا و چگونه بدست می آیند تا بر اساس آنها به سوالات پژ و هشی پاسخ یا نسبت به پذیرش یا رد فرضیه ها اقدام گردد .از آنجا که هر تحقیقی به هر شکلی که انجام گیرد یک جامعه آماری دارد از این نظر تعریف و شناسایی جامعه آماری و حدود و بعد زمانی آن بسیار مهم است در رابطه با جامعه آماری ، نمونه گیری و تعیین حجم نمونه ،روش و ابزار جمع آوری آمار و اطلاعات و تجزیه و تحلیل آن ها اهمیت خاص داشته و باید به آن ها توجه گردد تا بتوان بر اساس یافته های بدست آمده قضاوت درستی نسبت به وضعیت جامعه آماری بعمل آورده و به سؤالات مطرح شده در خصوص آن پاسخ گفت .

۳-۲ روش تحقیق

روش تحقیق در واقع مجموعه عملیاتی است که محقق یافته های میدانی و کتابخانه ای خود را گرد آوری ،طبقه تندی ،تلخیص و تجزیه و تحلیل آماری نموده و فرضیه های تدوین شده را مورد ارزیابی و در نهایت حکم در باره آن ها صادر می کند و پاسخ سوال تحقیق را می دهد .
روش تحقیق را می توان از چند منظر بیان نمود .
از نظر هدفی که دنبال می کند:از نوع کاربردی می باشد.زیرانتایج آن می تواندبه به انتظارات جامعه از عملکرد بازاربورس و بهبود وضعیت بورس اوراق بهادار و رفع نارسایی های آن کمک نماید.در تحقیقات کاربردی هدف پاسخ گویی به نیاز های جامعه و رفع مسایل و
مشکلات اقتصادی و اجتماعی می باشد. هدف تحقیقات کاربردی دست یابی به اصول و قواعدی است که در موقعیت های واقعی و عملی بکار بسته می شوند و به بهبود وضع و کارایی روشها ی اجرایی کمک می کند در این تقسیم بندی تحقیق این هدف را دنبال می کند .
از نظر غیر آزمایشی و از نوع توصیفی – تحلیلی است که ضمن توصیف بازار بورس اوراق بهادار تهران چگونگی روند حرکت شاخص های این بازار را بررسی و تجزیه و تحلیل می کند.
در تحقیق های توصیفی – تحلیلی ضمن توصیف و بررسی وضعیت موجود یا پدیده مورد نظر به مطالعه عوامل تأثیرگذار و روند حرکت متغیر ها پرداخته تا به فرایند تصمیم گیری در مورد آن کمک نماید این تحقیق هم این هدف را دنبال می کند.در واقغ علاوه بر تصویر ساری آنچه که هست به تشریح چگونه بودن و چرایی وضعیت موجود و اتعاد آن می پردازد .
از نظر نحوه اجرا :
این تحقیق به بررسی چگونگی وجود یا عدم نامانایی یا گام تصادفی یا کارایی در شکل ضعیف در بورس اوراق بهادار ایران به مرکزیت تهران پرداخته و داده های مربوط به دو متغیر شاخص کل و شاخص بازده – قیمت هم از سایت سازمان بورس اوراق بهادار بدست آمده ، سازمانی که متولی بورس اوراق بهادار است و هر روز آمار و اطلاعات را در این زمینه تهیه می کند.

۳-۳ جامعه آماری و نمونه گیری

در خصوص جامعه آماری و نمونه گیری بایدیک نکته اشاره کنیم . اصولادر کار تحقیق و پژوهش بایستی روی سه نکته کلیدی و اساسی که بنیان هر تحقیق بر آن ها استوار است تاکید گردد . ۱- تعریف و اندازه گیری متغیر ها ۲- جامعه آماری و نمونه گیری ۳- تجزیه و تحلیل های آماری ،در این تحقیق تاکید زیادی بر این سه مهم شده است . در خصوص تعریف و انداره گیری متغیر ها و انواع و ارتباط آن ها در قالب یک مدل در فصل اول توضیح داده شد .و اما در خصوص جامعه آماری ، هدف اساسی هر تحقیق کشف اصول و قوانین کلی حاکم بر یک جامعه آماری است . جامعه آماری هم به مجموعه اشیاء ، اشخاص، مکان ها ، رویدادها و اموری اطلاق می‌شود که در یک یا چند صفت مشترک باشند در هر تحقیقی جامعه آماری بایستی به روشنی تعریف و حدود و مشخصات آن معلوم گردد. جامعه آماری این تحقیق شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران هستند یعنی شرکت هایی که سهام آن ها طی سال های ۱۳۹۰- ۱۳۸۰ در بورس عرضه و از طریق بازار بورس معامله و خرید و فروش می شوند برخی از این شرکت ها از قدرت و توان مالی بالایی بر خوردار و برخی دیگر بر عکس و حتی در طول این دوره شرکت های زیادی وارد بورس شده و اکنون تعداد آن ها بسیار زیاد است . و به خاطر تحلیل بهتر و رسیدن به یک نتیجه قابل قبول نمونه گیری بعمل نیامده است و کل داده های مربوط به جامعه آماری( ۵۱۷۲ داده ) در طی ۱۱ سال اخیر در نظر گرفته و در قالب سریهای زمانی مورد بررسی قرار می گیرند. در واقع کل داده های مربوط به جامعه آماری سرشماری و مورد بر رسی قرار گرفته است دلیل آن این می باشد چون داده های مربوط به دو متغیر شاخص کل و شاخص قیمت بازده توسط سازمان بورس اوراق بهادار تهران تعیین و اعلام می شوند از این نظر اگر چند روز از آن ها را حذف یا بصورت نمونه انتخاب کنیم نه تنها بی معنا خواهد بود بلکه تحلیل داده ها در قالب سری های زمانی بامشکل مواجه خواهد شد و دیگر نمی توان با اطمینان در مورد کارایی یا نامانایی بورس اوراق بهادار نظر داد .در این بر رسی ابتدا داده های مربوط به هر سال و سپس برای تمام دوره تجزیه و تحلیل آماری می شوند. در تجزیه و تحلیل آماری هم از روش آماری توصیفی استفاده می‌شود که در آن شاخص های آماری مربوط به دو متغیر شاخص کل و شاخص بازده –قیمت محاسبه می گردد. این شاخص ها مانند میانگین ،واریانس نمودار ها و غیره هر یک به گونه ای توصیفی از متغیر ها بعمل می آورند ، و هم از شیوه آمار استنباطی که در آن فرضیه ها در بوته آزمایش گذاشته و نسبت به پذیرش یا رد آن ها اقدام می‌شود. برای آزمون فرضیه ها ، وجود یا عدم وجود نامانایی یا گام تصادفی یا کارایی در شکل ضعیف در بورس اوراق بهادار تهران که داده ها در قالب سری های زمانی مطرح شده اند از آزمون های مختلفی می توان استفاده نمود که در این جا برای دقت کار بیشتر از دو آزمون استفاده بعمل آمده است هم از آزمون ریشه واحد دیکی –فولرتعمیم یافته و هم از آزمون نسبت واریانس ها استفاده شده است ( نرم افزارeviews).اما برای محاسبه شاخص های آماری یعنی تحلیل های توصیفی از نرم افزار spssاستفاده بعمل آمده است .

۳-۴ روش و ابزار جمع آوری داده ها

روش جمع آوری آمار و اطلاعات روش اسنادی یا کتابخانه ای است که با مراجعه به کتابخانه ها و سایت بورس و دیگر مراکز اطلاع رسانیو استناد به آن ها آمار و اطلاعات مورد نظر تهیه شده است .
ابزار های اندازه گیری وسایلی هستند که محقق به کمک آن ها متغیر هارا اندازه گیری و می سنجد این ابزار ها دو دسته هستند
الف – ابزار های استاندارد یا از قبل طراحی شده مانند متر ،کیلوگرم ،دماسنج و غیره که این ها از روایی و اعتبار بر خوردار بوده و کارایی لازم را دارند و محقق با اطمینان آن ها را بکار می برد .
ب- ابزار های محقق ساخته ،ابزار هایی هستند که پژوهشگر برای سنجش و اندازه گیری متغیر ها از آن ها استفاده می کند مانند پرسشنامه ،مصاحبه و غیره این ابزار ها بایستی از روایی و پایایی لازم برخوردار باشند تابتوان از آن ها استفاده نمود .
روایی بدرستی و صحت اندازه گیری متغیر ها اشاره دارد یعنی ابزار اندازه گیری همان چیزی را بس
نجد که قصد اندازه گیری آن ره داریم . ولی پایایی به پایداری یافته ها و نتایجی که از آن ها بدست می آید و به دقت و اعتماد پذیری دلالت می کند .در این تحقیق چون داده ها توسط سازمان بورس اوراق بهادار تهران محاسبه و اندازه گیری شده و از طریق کامپیوتر و اینتر نت در اختیار محقق قرار گرفته لذا از روایی و پایایی لازم بر خوردار بوده و حتی در تهیه و جمع آوری آمار و اطلاعات تلاش شده دو اصل مهم و اساسی در کار تحقیق رعایت گردد .
الف) اصل صحت : یعنی اطمینان از درستی آمار و اطلاعات مورد نظر و منابعی که آنها را تهیه و منتشر می‌کنند که در اینجا آمار های مورد استفاده آمار رسمی سازمان بورس اوراق بهادار تهران است که از سایت این سازمان گرفته شده است .
ب) اصل دقت : یعنی دقت در بکار گیری آمار و اطلاعات در امر تحقیق بدون هیچ گونه دخل و تصرفی که این هم بدرستی انجام پذیرفته و داده ها را بدون هیچ تغییر و دستکاری توسط نرم افزار ها دانلود شده تا آزمون ها بدرستی انجام گیرد.

شکل ۲-۱۱) منحنی­های نظری برای مقادیر مشخص (افزایش دمای نمونه برای دمای ۲۵۳ نشان داده شده است)]۲۳[.

۲-۱۳-۲) نظریه ­ی گرمایی^[۱۰۶]
نتایج تجربی برای فرایند کلیدزنی در لایه­ های نازک و توده­ای نیمرساناهای آمورف، بستگی سریع و آرام ولتاژ آستانه را نسبت به ضخامت یا فواصل بین الکترودی به ترتیب برای ضخامت­های کم و زیاد نشان می­دهد (شکل (۲-۱۲) را ببینید).
شکل ۲-۱۲) نمایش نموداری وابستگی ولتاژ آستانه کلیدزنی به ضخامت لابه برای دو فرایند الکترونیکی وگرمایی ]۶۶،۶۵[.
فرایند گرمایی توسط خودگرمایی ژول ایجاد می‏شود و این نظریه به دلیل ارتباط با مکانیزم دقیق رسانش از جذابیت ویژه‏ای برخوردار می­باشد، هر چند که تحلیل دقیق آن ممکن نیست [۶۵].
با این فرض که تنها فرایند مهم اتلاف، رسانش ناقص گرمایی است، معادله­ توازن انرژی را به صورت زیر می‏نویسیم:
(۲-۴۴)
که در آن j_q=-KT، چگالی جریان گرمایی و j_e=σE، چگالی جریان الکتریکی، C_V، گرمای ویژه نمونه در حجم ثابت ، σ ، رسانش الکتریکی وK_t، رسانش گرمایی نمونه می­باشند.
رابطه­(۲-۴۴) معادله­ اساسی فرایند گرمایی است چرا که σ و K_t با وجود وابستگی σ به میدان الکتریکی، وابستگی دمایی دارند [۶۳].
وضعیت هندسی ماده­ای به ضخامت (۲l)، محدود به دو صفحه موازی نامحدود را در نظر می­گیریم و فرض می‏کنیم که صفحات مذکور در دمای ثابت T_o، نگه داشته شوند. فرض اخیر با درنظر گرفتن الکترودهای دارای رسانش گرمایی و ظرفیت گرمایی زیاد، معقول است. در حالت پایا  معادله (۲-۴۴) به صورت زیر نوشته می­ شود:
(۲-۴۵)
T، دمای محلی در مقیاس کلوین وE، قدرت میدان الکتریکی می­باشد.
T,E))  را با رابطه کلی زیر در نظر می­گیریم:
(۲-۴۶)
که در آن  ، A ، انرژی فعال سازی در واحد دما و T_o، دمای محیط است.
میدان الکتریکی E را ثابت فرض می­کنیم هر چند که فرضی واقعی نمی ­باشد. با فرض پارامترهای بدون بعد T و ζ ، به صورت زیر، معادله­(۲-۴۵) را بازنویسی می­کنیم:
(۲-۴۷) , ζ
(۲-۴۸)
که در آن:
(۲-۴۹)
با انجام یک بار انتگرال­گیری خواهیم داشت:
(۲-۵۰)
، ماکزیمم مقدار T در ζ=۰ است.
با انتگرال­گیری مجدد از رابطه (۲-۵۰) در گستره­ی)  (ζ=۰ , تا(=۰  (ζ=۱ ,به نتیجه­ زیر خواهیم رسید:
(۲-۵۱)
منحنی  ، برحسب λ، در شکل (۲-۱۳) رسم شده است و نشان می‏دهد که برای مقدار ۸۸/۰=  ، هیچ جوابی وجود ندارد به این مفهوم که اگر ولتاژ اعمال شده به نمونه به حد آستانه برسد، دما به طور نامعینی افزایش یافته و یک مسیر گرمایی در نمونه ایجاد می­ شود.
شکل ۲-۱۳) دمای ماکزیمم بر حسب پارامتر (متناسب با ) مطابق رابطه­ (۲-۵۱)]۶۶[.
نمودار (۲-۱۳) تشکیل فیلمان و CCNR را نشان می­دهد. بنابراین:
(۲-۵۲)
تفسیر معادلات (۲-۵۲) عبارتست از اینکه میدان بحرانی با  متناسب بوده که کلید زنی را برای مواد با رسانش گرمایی کم پیشنهاد می­ کند [۶۶].
دربحث بالا، شارش شعاعی گرما مدنظر بوده فرض شده است که گرما عمود بر مسیر جریان شارش ‏یابد.
ای.سی.وارِن^[۱۰۷]در سال ۱۹۶۹، بره‏ای^[۱۰۸] نامحدود از ماده را در جهات Z , y با نیم ضخامت  در جهت x در نظر گرفته و فرض می­ کند میدان الکتریکی در جهت z به آن اعمال شود، همچنین وجوه بره را در x=±l در دمای ثابت T_l در نظر می‏گیرد.
معادله­(۲-۴۴) را کامل در نظر گرفته و آنرا با مقادیر عددی  ،  ،  و  با  و دمای ثابت  T_l=300 حل عددی می­ کند و نمودار رسم شده در شکل (۲-۱۴) را بدست آورده است.
شکل ۲-۱۴) نمودار دما (T) و چگالی جریان (J) در داخل بره در زمان­های مختلف t بعد از اعمال میدان الکتریکی(]۵٫۹۱۹[.
محاسبات با فرض m5-10×۳=  متر و  انجام شده است.
شکل (۲-۱۴) نشان می­دهد که T و j (چگالی جریان الکتریکی) در عرض بره درحضور میدان الکتریکی  ۱۰۷× ۹/ ۵ تا زمان ۲ میلی ثانیه بعد از اعمال میدان، کلیدزنی انجام نشده و بعد از این زمان جریان در مرکز بره با زمان کلیدزنی (μs)25/0=t ، میکرو ثانیه افزایش می­یابد و این جریان و گرمای ایجاد شده در نمونه به مرکز نمونه محدود بوده و فلوی گرما در وجوه تغییر نمی­کند [۱۹].
۲-۱۴-۳) نظریه ­ی الکترونیکی^[۱۰۹]
در حضور میدان­های الکتریکی بزرگ، ضمن افزایش رسانش الکتریکی، ماده ممکن است فرآیندهای مختلفی چون حامل­های بهمنی، تزریق دوگانه یا تونل­زنی در اثر میدان الکتریکی قوی، بر فرآیندهای گرمایی و الکتروگرمایی غالب شوند.
حتی وقتی کلیدزنی با فرآیندی الکترونیک آغاز می­ شود، یک فیلمان جریان با دمای قابل ملاحظه تشکیل خواهد شد چرا که گرمای ژول در حجم نسبتاً کمی تلف می­ شود و بنابراین هر نظریه­ الکترونیکی شامل اثرات گرمایی خواهد بود [۶۴]. به دلیل تزریق الکترون­ها و حفره­ها به ترتیب در کاتد و آند از طریق تونل­زنی، بارهای فضایی تقریباً به طور متقارن ایجاد می­شوند( شکل (a (2-15)) را ببینید) [۶۲].
با فرض کوچک بودن طول نفوذ حامل­ها در مقایسه با فاصله­ی الکترودها، بارهای فضایی، انحرافی در میدان الکتریکی ایجاد می­ کنند (شکل(b (2-15)) را ببینید). به عبارت دیگر در حالت رسانشی (ON) از فرایند کلیدزنی، بیشتر افت ولتاژ در یک یا هر دو الکترود صورت گرفته و قسمت­ های دیگر نیمرسانا، رسانش الکتریکی خوبی خواهد داشت و افزایش قدرت میدان الکتریکی در مرکز نمونه نتیجه­ ایجاد بارهای فضایی می­باشد. در غیاب فرآیندهای دیگر، بار فضایی حالت شبه پایداری را به وجود می ­آورد [۶۲و۶۴].
با افزایش ولتاژ، عرض نواحی بار فضایی در مجاورت الکترودها افزایش می­یابد تا اینکه نواحی مذکور با هم همپوشانی می­ کنند. اگر تحرک الکترودها و حفره­ها مشابه باشد، همپوشانی در نزدیکی مرکز نمونه صورت می­گیرد
.
شکل۲-۱۵) رویدادهای متوالی کلیدزنی آستانه­ای.a). ولتاژ اعمال شده وضعیت لحظه­ای است b). بارهای فضایی در دو طرف مخالف برقرار شده است c). آغاز همپوشانی نواحی بار فضایی شرایط ناپایدار d). حداکثر همپوشانی بارهای فضایی]۶۲[.
در ناحیه­ی همپوشانی، تله­های الکترون و حفره به ترتیب از الکترون و حفره پر می­باشند و می­توان نتیجه گرفت که این ناحیه خالی از هر بار فضایی بوده و الکترون­ها و حفره­های ورودی اضافی، امکان جایگیری در این تله­ها را ندارند و بار در نوارهای رسانش و ظرفیت باقی بمانند؛ این حامل­ها برای شرکت در عمل رسانش آزاد هستند بدین ترتیب، ناحیه­ی همپوشانی دارای مقاومت الکتریکی بسیار کم نسبت به هر ناحیه دیگر می­باشد و میدان الکتریکی به واسطه­ همپوشانی تغییر می­ کند(شکل (c (2-15)) را ببینید).
بعد از همپوشانی کامل، ناحیه­ی ظریفی از بارهای فضایی در مجاورت الکترودها باقی می­ماند که عامل تأخیر در عمل کلیدزنی است(شکل (d (2-15)) را ببینید) ]۶۲[.
۲-۱۵) مکانیزم کلیدزنی در شیشه های چلکوجنی
مشخصه های پدیده کلیدزنی در این شیشه ها در عبارت گرمایش ژول بین مواد توصیف شده و این مدل به توضیح رفتار غیر اهمی مشاهده شده در حالت رسانش پایین می پردازد.
اوشینسکی و والش وچند دانشمند دیگر نشان دادند که نمونه های کوچک این شیشه ها به صورت برگشت پذیر وقتی از یک حالت رسانش ضعیف به یکی از حالات رسانش فوی با اعمال ولتاژ بالای یک مقدار بحرانی معین تغییر می کند، ساخته شده باشد . اما در حالت کلی یک زمان انتظار بین اعمال میدان و کلیدزنی وجود دارد که این زمان تابعی از ولتاژ اعمال شده می باشد . در حالت رسانش قوی جریان در طول رشته های داغ شارش می کند که ممکن است شیشه را ذوب کند و این نشان می دهد که این شیشه ها از گرمایش اهمی بین نمونه ناشی می شوند [۲۳].
۲-۱۶) مقایسه ­ی کلیدزنی در مواد بلوری و آمورف
در بخش (۲-۸) به کلیدزنی در بلور VO₂ اشاره شد. کلیدزنی در لایه­ی نازک ZnS، توسط آندرسون^[۱۱۰] در سال۱۹۶۸ گزارش شد و لی^[۱۱۱] در سال ۱۹۶۹ کلیدزنی شبه پایدار و CCNR را در SnS₂ و PbI₂ ارائه کرد. کوک^[۱۱۲] در سال ۱۹۷۰ نیز همین فرایند را در بلور CuO معرفی نمود [۴۵].

حتی در سطوح بالاتر، از جمله در دبیرستان، اکثر پروژه های سوادرسانه ای در ایالات متحده به طور مستقیم شامل جنبه های پیچیده رسانه ها مانند ملاحظات اجتماعی و سیاسی پیچیده ـ که توسط مینکینن (یونسکو، ۱۹۸۴)، مسترمن (۱۹۸۵؛ بریتانیا) یا فریر^[۲۸] (۱۹۷۲؛ برزیل) توصیه شده است ـ نمی شوند. این پروژه ها مشخصاً بر تجربه شخصی از رسانه تلویزیون و ارزشیایی ذهنی مبتنی بر ارزشهای مشترک میان خانواده های آمریکایی و کلاس های درس در ایالات متحده تأکید می کنند. این ها ملاحظات زیبایی شناختی و هنری اساسی، نقش آگهی های بازرگانی اقناع کننده در زندگی جوانان و شکل گیری ناقص ارزش ها را در برمی گیرند که بازتاب قرار گرفتن در معرض برنامه های سرگرم کننده، اخبار و اطلاعات و آگهی­ها در رسانه های جمعیِ آمریکا هستند. گرچه آن ها به طور مختصر به ساختارهای اقتصادی و حقوقی این صنعت ـ شبکه ها، ایستگاه ها، مؤسسات، دولت ـ توجه نشان می دهند، اما بیشتر بر تصاویری تأکید می کنند که در قالب شخصیت ها، طرح داستان ها، گفت وگوها و تکنیک های تولید تلویزیونی ارائه می شوند. این امر بازتاب تلاش آنها برای انطباق پروژه تلویزیون با سطح رشد شناختی جوانان است.

اکثر پروژه های مطالعات رسانه ای، رسانه را هنگامی که به صورت متعادل و همراه با آینده نگری و نیز ارزشیابی توأم با اندیشه و تأمل مورد استفاده قرار گیرد، عرضه کننده تجربیاتی مفید تصور می کنند. آنها تلویزیون را متحدی بالقوه در خانه برای مبادله تجربیات در خانواده می دانند، به ویژه هنگامی که هم فرزندان و هم والدین در کارگاه های آموزشی و جلسات شرکت کنند و تکالیف داده شده و تمرینات را با بهره گرفتن از کتاب کار انجام می دهند.
معضلی که در خصوص راهنمایی جوانان وجود دارد این است که چگونه می توان آنان را در درک نقش های چندگانه فرهنگی و اجتماعی رسانه های جمعی در جامعه و میزان تأثیرگذاری رسانه ها یاری رساند، بدون آن که مستقیماً آنان را در مسیری مشخص انداخت. گرچه زیبایی شناسی رسانه ها ممکن است به خوبی با برنامه های درسی سنتی منطبق باشد، اما همچنین جنبه های اجتماعی، اقتصادی و سیاسی وسیع تر رسانه ها نیز باید مورد کنکاش قرار گیرند. این که آیا این امر به فعال گرایی مصرف کنندگان منتهی می شود یا خیر به یک اندازه به مشارکت کنندگان و آموزگار بستگی دارد و این در صورتی است که ترکیبی مناسب از کشفیات آزاد و ارزشیابی بی طرفانه ایجاد شده باشد.
پس، مصرف کنندگان رسانه ها تنها نباید به ارتقای ارزیابی انتقادی خود از محصولات رسانه ای بسنده کنند، بلکه باید همچنین از «واسطه گری» در جامعه آگاهی بیشتری پیدا کنند؛ این واسطه گری کارکرد سنت­ها، آرمان­ها، اسطوره ها و نیروهای موجود ـ کسب وکار، دولت، ایدئولوژی اجتماعی و اقتصادی ـ است و موتور محرک جامعه و ارزش­های آن محسوب می شود. این امر بر نیاز به برنامه های سوادآموزی استقرایی جهت فراهم آمدن امکان تفکر انتقادی مستقل انگشت می نهد.
مطالعات رسانه ای به شکل مؤثر، محرکی برای ارزیابی های فردی است؛ این ارزیابی ها از ماهیتی متکثر برخوردار هستند. آن ها باعث پرورش تفکر انتقادی شخصی شده می شوند. مطالعات رسانه ای باید شامل اشکال گوناگون رسانه ها شوند: اطلاعات، اقناع، سرگرمی؛ مواد رسانه ای کیفی و نیز محتوای عامه پسند به ساختارهای فعلی رسانه ها و سیستم های جایگزین احتمالی. لازم است دانش آموزان درک خود را از دیدگاه های زیبایی شناختی فراتر ببرند و به دیدگاه های اجتماعی ـ سیاسی نیز توجه نشان دهند.
۲-۱-۱۲ - ۳واکنش به رسانه ها: نقش پاسخ فعال
برخی پروژه های رسانه ها در ایالات متحده برارزیابی منفی از رسانه های جمعیِ و تأثیرات آن­ها تمرکز می کنند. گاهی اوقات آن­ها زنگ خطر را به صدا در می آورند و درباره تأثیرات مخرب حضور فراگیر تلویزیون هشدار می دهند. آن ها بر مصون سازی یا مداخلات درمانی برای حفاظت از جوانانی که در معرض فیلم و تلویزیون قرار دارند، تأکید می ورزند. آن­ها بینندگان را آموزش می دهند که از خود در برابر نظام ارزش­هایی محافظت کنند که در برنامه های سرگرم کننده و آگهی های تلویزیونی ترسیم می شود و به آن­ها می آموزند برای تأثیر گذاری بر تصمیم گیرندگان و رسانه ها دست به اقدام بزنند. این را می توان به عنوان موضع ارزش ها و اخلاق انفعالی طبقه بندی کرد.
در عوض، پروژه هایی که در بریتانیا و آمریکای لاتین به اجرا در می آیند، اغلب یک موضع اخلاقی فعال گرا در پیش می گیرند. آن­ها بر جنبه های اجتماعی، اقتصادی و سیاسی رسانه ها، پیام­های آن­ها و تأثیرشان بر جامعه تأکید می کنند. آن­ها شهروندان را آموزش می دهند تا در رسانه های محلی مشارکت کنند و بر طراحان، برنامه ریزان و ساختارهای رسانه ای تأثیر بگذارند. برخی پروژه های غیرآمریکایی در تلاش هستند تا اشکال رسانه ای جانشین برای مقابله با نظام­های رسانه ای موجود به وجود آورند.
یک برنامه درسی سوادرسانه ای، آگاهانه مسئولیت جدی تأثیرات رسانه ها را بر عهده استفاده کنندگان از رسانه ها، والدین و آموزگاران بینندگان جوان می گذارد. چنین برنامه ای گیرندگان را نسبت به گزینه هایشان در مورد ایفای نقش فعال تر در فرایند ارتباطات حساس می سازد. این امر از طریق تأملات درونی شده استفاده کنندگان و داوری شان در خصوص استفاده از رسانه ها، تبادل نظر با سایر اشخاص و گروه ها و حتی تعامل مثبت و ملموس با خود رسانه ها میسر می شود. آموزش دهندگان رسانه ها از مصون سازی در برابر فرهنگ مبتذل و آموزش حساسیتهای زیبایی شناختی فراتر می روند و به آموزش ایفای نقشی آگاهانه و شایسته در فرآیندهای رسانه ای کشور می پردازند.
۲-۱-۱۲-۴مسئولیت مشترک رسانه ها و مصرف کنندگان
به دلیل این که فرایند رسانه های جمعی دو قطبی و مستلزم وجود فرستنده و گیرنده است، مسئولیت مشترک در مورد آنچه اتفاق می افتد، هنگام استفاده توده های مردم از رسانه ها وجود دارد. این نظر مورد تأکید آلتاید و اسنو^[۲۹] (۱۹۷۹) قرار گرفت که بر فرایند تعاملی در تجربه رسانه ای انگشت نهادند. رسانه ها را نباید براساس شرطی شدن برپایه محرک ـ پاسخ که جنبه جبرگرایانه دارد و یا اظهاراتی مبنی بر توطئه رسانه ها علیه توده های مردم مورد داوری قرار داد. به دلیل این که هر رسانه جمعی بازتاب رفتار در جامعه است و به ایجاد معانی مشترک کمک می کند. استفاده کنندگان از رسانه ها به نوعی آگاهی یا «منطق رسانه ای» دست می یابند که بر چگونگی پیوندشان با محیط و درک آن تأثیر می گذارد. تجربه رسانه ای به چارچوبی تبدیل می شود که براساس آن افراد جهان خود را درک می کنند و به تفسیرهایی دست می زنند که از طریق آن­ها به دیدگاهی برای داوری دست می یابند. از طریق این تعامل نمادین، یک فرد آزادانه به ایجاد معنا در هماهنگی با دیگران می پردازد. در همان زمان، افراد و خانواده ها میراثهای فرهنگی و مذهبی گوناگونی را اغلب با آرمان های مشترک اما همچنین با تأکیدات گوناگون و بیان ارزش ها به صورت های متفاوت بازتاب می دهند.
ارزش های اخلاقی در ذات هرگونه مطالعه جدی رسانه ها قرار دارند. ارزش­ها نباید به گونه ای محدود آموزشی و به شکلی انحصاری اخلاق گرایانه در چارچوب یک سنت واحد باشند. با این حال، آموزش رسانه ای نباید فارغ از ارزش باشد، زیرا که به میراث انسان گرایانه وسیع و به اخلاق دینی ارتباط پیدا می کند. آموزش دهندگان نباید به تبلیغ یک نظام ارزشی خاص بپردازند. ارزش­ها و ارزیابی­ها باید از طریق استخراج تأملات و داوری­های افراد و براساس ارزش­هایی که قبلاً پذیرفته شده اند، شناسایی شوند.
۲-۱-۱۲-۵ضرورت مشارکت فراگیر در ساختارهای آموزشی:
ورای این رهیافت های مفهومی نسبت به آموزش سواد رسانه ای، امور عملی در زمینه پشتیبانی و اجرا قرار دارند. کشورهایی که در آن ها نظام های آموزشی متمرکز حاکم است، قادرند برنامه های درسی را اجباری سازند و بر آن ها نظارت کنند. با این حال، در سایر مناطق که دارای نواحی پراکنده و تقسیمات منطقه ای هستند، تلاش برای سازمان دهی برنامه های سوادآموزی منسجم و فراگیر با موانع جدی روبه رو می شود (۵۰ ایالت در آمریکا شامل بیش از ۱۵۰۰۰ناحیه آموزشی با مدیریت­های جداگانه است). پژوهشگران، دست اندرکاران و ارزیاب­ها در سراسر جهان از جمله در ایالات متحده، بریتانیا و کشورهای آمریکای لاتین از توسعه دهندگان برنامه آموزشِ سوادِ رسانه ای مصرانه می خواهند که نواحی دیگر مانند غرب استرالیا و اونتادیو (کانادا) را سرمشق قرار دهند؛ یعنی مناطقی که در آن­ها برنامه های درسی رسانه ای بسیار سازمان یافته ای را در همه مراحل آموزش اجباری ساخته اند (بازالگت^[۳۰]، بوُرت و ساوینو^[۳۱]، ۱۹۹۲؛ دیکسون^[۳۲]، ۱۹۹۴). اگر قرار است مطالعات سوادرسانه ای به بقای خود ادامه دهند و رشد پیدا کنند، مدیران نظامهای آموزشی و یکایک مدارس باید آن­ها را تأیید و پشتیبانی کنند. آن­ها نباید به طور کامل به ابتکار و انرژی آموزگاران تک افتاده وابسته باشند. تجربه ای که تا به امروز در سراسر جهان به دست آمده نشان دهنده آن است که تنها به دشواری می توان به ارائه موضوعات رسانه ای به صورتی جداگانه پرداخت. بااین حال، بخش های جداگانه سواد رسانه ای را می توان به شکلی کارآمد در دوره ها و برنامه های درسی موجود گنجاند. این گزینه گرچه کاملاً مطلوب نیست، اما با مقاومت کمتری در برابر برنامه ریزی و به کارگیری کادرهای شایسته روبه رو می شود.
یک برنامه درسی آموزشِ سوادِ رسانه ای برای این که موفق شود، باید براساس مشارکت آموزگاران، مدیران، متخصصان و والدینی تدوین شود که لازم است همراه با یکدیگر آن را در یک فرایند آموزشی نظام مند بگنجانند. مطالعات رسانه ای نباید صرفاً یک ماده درسی فرعی یا یک درس اختیاری تصادفی باشد و همچنین تکنولوژی رسانه ای نباید صرفاً به عنوان یک ابزار یا یک وسیله کمک آموزشی برای تدریس سایر مواد درسی مورد استفاده قرار گیرد. این امر به معنای ایجاد مطالعاتی است که با سطوح متوالی رشد شناختی شرکت کنندگان متناسب باشد و برمبنای یافته های پژوهشی آموزشی و رفتاری قرار داشته باشد. این امر همچنین به معنای تداوم مطالعات و گنجاندن آن ها در سطوح تحصیلی متوالی طی سالهای تحصیل است.
پروژه ها در سراسر جهان بر نیاز به آموزش آموزگاران برای آموزش رسانه ای انگشت می گذارند. ما نمی توانیم توانش در زمینه ادغام مؤثر مطالعات رسانه ای و به کارگیری روش­ها و مواد رسانه ای خاص در کلاس های درس را مفروض بگیریم. آموزگاران باید از پشتیبانی اداری برای ثبت نام در کارگاه های آموزشی فراگیر جهت مطالعه پدیده رسانه ها و منابع مربوطه و نیز استفاده از مواد لازم برای پشتیبانی برخوردار باشند. آنان باید از فرصت های زمان بندی شده برخوردار باشند تا همراه با همکارانشان به یادگیری روش های مؤثر و پیچیده برای آموزش مهارت های رسانه ای انتقادی بپردازند. آنان نیاز دارند که از بار تدریس شان کاسته شود تا وقت کافی برای کسب مهارت در زمینه گنجاندن سواد رسانه ای در مواد درسی سنتی و آماده سازی مواد مرتبط با رسانه ها، پیدا کنند. یک بخش مهم از آموزش مؤثر و دیرپا وارد کردن والدین و خانواده ها در فرایند آموزش است. بسیاری از پروژه ها؛ به ویژه در کشورهای آمریکایی لاتین، عمدتاً بر محیط خانه و تعامل میان اعضای خانواده به عنوان بافت «زنده» چگونگی مصرف رسانه های جمعی تمرکز دارند. بسیاری از پروژه ها تلاش های خود را عمدتاً و یا حتی به طور کامل متوجه والدین می کنند و به برپایی کارگاه های آموزشی می پردازند، از طریق این کارگاهها والدین می توانند سوادرسانه ای را به فرزندان خود منتقل کنند. مواد چاپی اکثر پروژه ها می توانند به وسیله والدین نیز همانند آموزگاران مورد استفاده قرار گیرند؛ والدین به همراه فرزندانشان می توانند از این وسایل کمک آموزشی که برای تناسب با هر یک از مراحل رشد شناختی جوانان تطبیق پیدا می کنند، بهره ببرند.
۲-۱-۱۲-۶محتوای آموزشِ سوادِ رسانه ای:
هر یک از معلمان و مدیران باید تعیین کنند که چه محتوا و چه قالبی به بهترین نحو با شرایط محلی شان سازگار است. بسیاری از درسهای مطالعات رسانه ای دربرگیرنده گستره وسیعی از رسانه های جمعی و غیرجمعی است. ورای تعیین اهداف کلی مانند مصون سازی تماشای نقادانه و دستیابی به رسانه های اجتماع ـ محور آموزگاران و طراحان برنامه درسی باید توازن صحیحی بین مباحث نظری (ارزیابی و تحلیل انتقادی) و عملی (برنامه سازی خلاق) به وجود آورند. آنان باید از میان پروژه های جانشین بنا به قصدشان از مطالعه رسانه های جمعی، دست به گزینش بزنند. دراین راستا، می توان رسانه های جمعی را با یکی از روش های زیر مورد بررسی قرار داد: به صورت «متونی» که باید خوانده شوند، شالوده شکنی شوند، رمزگشایی شوند و یا اسطوره زدایی شوند؛ به صورت پدیده های نشانه شناختی ای که واجد دلالتهای ضمنی، بازنمایی و ایدئولوژی هستند؛ و به صورت صنعت که شامل موضوعاتی درباره مالکیت و کنترل می شود. علاوه براین، آنان باید مشخص سازند آیا می توانند درس مستقلی تحت عنوان مطالعات رسانه ای سازمان دهی کنند و یا باید این گونه مطالعات را در قالب حوزه های مطالعات اجتماعی یا علوم انسانی بگنجانند.
۲-۱-۱۲-۶نقش پژوهش و ارزشیابی:
پژوهش های متعبر درباره اثربخشی پروژه های گوناگون برای کل حوزه مطالعه و آموزش سوادرسانه ای حائز اهمیت است. به منظور سنجش نتایج و ارزشیابی اثربخشی پروژه های سوادرسانه ای، طراحان برنامه های درسی باید در ابتدا به شناسایی اهداف و مقاصدشان در ارتباط با مهارت های رفتاری، توانایی های شناختی و نگرش ها در قبال رسانه های گوناگون بپردازند. به دلیل دشواری سنجش نتایج موردنظر در آموزش که شامل اهداف بلندمدت در ارتباط با رشد فرد و استفاده او از رسانه می شود، فلگ^[۳۳] (۱۹۹۰) ضرورت به کارگیری روش های سنتی ارزیابی نتایج کنونی و اولیه را از طریق تحلیل وظایف، سلسله مراتب یادگیری، طبقه بندی مهارت های رفتاری / حرکتی و نتایج موقتی شناختی و عاطفی متذکر شده است. به صورت آرمانی، نظارت و آزمون همراه با ارزشیابی باید طی مراحلی در جریان یک پروژه صورت گیرد، به گونه ای که پروژه را بتوان در پرتو یافته ها در حالی که همچنان در جریان است، تصحیح کرد.
۲-۱-۱۲-۷ساختار، قالب ها و وسایل کمک آموزشی:
پروژه هایی که برای مدارس طراحی می شوند معمولاً در درسهای از پیش موجود گنجانده می شوند. به طور مشخص، پروژه ها با تهیه رئوس مطالب دروس و سلسله مواد برای استفاده در کلاس و در خانه، دستورالعمل هایی نظام مند ارائه می کنند (لوید ـ کالکین و تایز، ۱۹۹۱؛ لاستد، ۱۹۹۱). در اکثر موارد، مواد پشتیبانی کننده عبارت از منابعی هستند که باید توسط آموزگاران به صورت گزینشی در محل مورد استفاده قرار گیرند.بسیاری از پروژه ها در ایالات متحده اعم از این که مرتبط با یک نهاد یا سازمان باشند و یا این که خصوصی باشند به تهیه موادچاپی در سطحی وسیع و بسیار سازمان یافته پرداخته اند که در بسیاری از موارد با مواد سمعی ـ بصری پیچیده تکمیل می شده اند. موادی که غیرآمریکایی هستند بیشتر مفهومی و کمتر پیچیده هستند و اصول و رهنمودهایی برای استفاده آموزگاران ارائه می دهند بدون آن که طرحهایی بسیار سازمان یافته داشته باشند و لازم باشد نمونه مواد برای توزیع تکثیر شود. پروژه ها در کشورهای غیرآمریکایی برآموزش آموزگاران در کارگاه های آموزشی تأکید می ورزند و حاوی رهنمودهایی درباره سرفصل دروس هستند که شامل تحلیل مفهومی همراه با مطالب خواندنی نظری و تمرینات عملی برای دانش آموزان هستند.
۲-۱-۱۲-۸منابع برای افراد، والدین، آموزگاران و سازمان ها:
با انجام عملیات «فروشگاهی» و ایجاد گروه های بزرگ تر، منابع ارزشمند برای آنهایی فراهم می شود که دست اندرکار آموزشِ سوادِ رسانه ای اند ـ اعم از فرزندان و خانواده، گروه های اجتماعی یا کلاس های درس. براون (۱۹۹۱) فهرست هایی از منابع برای گستره وسیعی از موادچاپی و سمعی وبصری ارائه کرده است. یکی از رایج ترین و پرتیراژترین آنها مجموعه منابع مرکز سوادرسانه ای است که در لس آنجلس مستقر بوده و منابع آن به طور مستمر در حال گسترش است (تومان، ۱۹۹۷). این مرکز برگه های اطلاعات، وسایل کمک آموزشی و مقالات نوشته شده توسط تحلیل گران برجسته و مورد احترام و نیز دیگر مواد مناسب را در دسترس قرار می دهد. قصد آن است که این مواد با شرایط و نیازهای محلی سازگاری داده شوند. سایر مؤسسات و سازمانها همراه با چندین کنفرانس عمده که سالانه در بخشهای گوناگون جهان برگزار می شود، به افراد و سازمانها در تلاشهایشان برای سوادآموزی رسانه ای یاری می رسانند (برای مثال، دانکن[، ۱۹۸۹؛ کابی، ۱۹۹۷؛ مک ماهون و کوتین، ۱۹۹۲؛ اسمارت ۱۹۹۰).
آثار منتشر شده مانند آثار نیومن (۱۹۹۵)، بیانکالی (۱۹۹۲) و سیلور بلات (۱۹۹۵) به آسانی در دسترس والدین و آموزگاران قرار دارند. این آثار که برای افراد استفاده کننده از رسانه ها بسیار مفیدند، حاوی تحلیلهای اساسی درباره محتوا و شکل رسانه ها هستند «کتاب مبانی ارزیابی آموزش رسانه ای» تألیف کرایست (۱۹۹۷) برای ارزیابی تلاش ها و نتایج مطالعات سوادرسانه ای بسیار مفید است. journal of communication.winter.1998))
۲-۱-۱۳ دلایل فراگیری سواد رسانه ای:
به عبارت دیگر در سبز فایل و با ویژگی ظهور وسایل ارتباط نوین به مراتب بیش از گذشته ما و به ویژه فرزندانمان تحت بمباران رسانه ای هستیم که به نظر بهترین راه ممکن برای بقا در این شبکه اطلاعاتی که در سراسر محیط فرهنگی ما ریشه دوانده است، حفظ استقلال، اجتناب از انفعال، بهره مندی از تفکری منتقدانه و افزایش مهارت ها و توانایی ها در برخورد با این امواج فراگیر است که تنها ازطریق تکامل سواد رسانه ای میسر است و سواد رسانه ای نه تنها به بزرگسالان بلکه به کودکان مهارت های لازم برای برقراری ارتباطی آگاهانه و متفکرانه با رسانه را می آموزد و در عین حال نگاهی دقیق و تحلیلی به رسانه های مکتوب، دیداری و شنیداری را فراهم می آورد.(صدیقه ببران،۱۳۸۲ )
در هر حال چه ما آگاهی لازم در زمینه تحلیل پیام ها را کسب کنیم و چه این آگاهی را کسب نکنیم، فرایند تاثیر رسانه ها ادامه دارد؛ زیرا زمانی که ما بتوانیم کنترل بیشتری نسبت به رسانه ها و تعابیر آنها داشته باشیم، می توانیم به تاثیرات مثبت ناشی از آنها قوت بخشیده و از تاثیرات منفی آنها بکاهیم . سواد رسانه ای به افراد توانایی می بخشد تا خود به مولدین خلاق پیام ها بدل شوند و تاثیر پذیری کورکورانه نداشته باشند. سواد رسانه ای مبحث جذابی در حوزه ارتباطات است که می کوشد خواندن سطرهای نانوشته رسانه های نوشتاری، تماشای پلان ها به نمایش در نیامده یا شنیدن صداهای پخش نشده از رسانه های الکترونیک را به مخاطبین بیاموزد . سواد رسانه ای قدرت درک نحوه کار رسانه ها و معنی سازی در آن هاست، این که چگونه سازماندهی می شوند و چگونه از آن ها استفاده می شود. به عنوان مثال، مخاطبی که دارای سواد رسانه ای است، از اهداف و میثاق های رسانه های مختلف آگاه است و از آنها به صورت شایسته استفاده می کند. او می داند که چگونه از نقش صدا، موسیقی و سایر جلوه های ویژه برای القاء فضا و معنی خاصی استفاده می شود و می داند که چرا و چطور یک پیام واحد در تلویزیون، سینما، روزنامه ها، مجلات، رادیو، فیلم های ویدئویی یا بازی های رایانه ای و بیلبوردها می تواند تأثیرات و مفاهیم متفاوتی از خود به جای بگذارد. در حال سواد رسانه ای قصد هوشیار سازی و اختیار بخشی به مخاطب را دارد و در چنین عصری، این مهارت ها پایه و اساس آینده جامعه آگاه را تشکیل می دهد و باعث تقویت و قدرتمند کرد ن ساختارهای دموکراتیک جامعه می شود.
اگر مهارت های بسیار زیادی هم داشته باشیم اما نتوانیم اطلاعات و آگاهی مان را طبقه بندی کنیم تا در جای مناسب خود از آن ها استفاده کنیم، قادر نخواهیم بود خود را به سطح وسیع و گسترده ای از پیام های رسانه ای که ما را تحت بمب اران اطلاعات قرار داده اند و حتی محیط اطرافمان که دائماً با آن در ارتباط هستیم، عرضه کنیم . پس این بیانگر محدود و نامتعادل بودن ساختمان دانش ما است . بنابراین ضروری است در برخورد با رسانه ها موارد زیر را مد نظر داشته باشیم و به راحتی تسلیم امواج الکترونیکی رسانه ها نشویم:
۱-۱۳-۱-۲ داشتن آگاهی کامل در خصوص استفاده از رسانه ها:
خواه تماشاگر برنامه خبر تلویزیون باشیم یا یک تابلوی تبلیغاتی دربزرگراه ها، پیام رسانه ای دریافتی از آن چیزی است که توسط یک یا احتمالاً چند نفر طراحی و نوشته شده است . تصاویر مربوطه توسط یک نفر گرفته شده است و یک طراح خلاق نیز آنها را با هم تلفیق کرده است. ولی این امر فقط یک روند فیزیکی نیست . آنچه رخ می دهد آن است که هر چه توسط چند نفر ساخته و پرداخته می شود، برای بقیه به صورت یک امر مسلم در می آید. ولی ما به عنوان مخاطب، از واژه ها، تصاویر یا ارائه هایی که حذف شده اند، با خبر نمی شویم . ما فقط چیزهایی را می بینیم یا می شنویم که مورد پذیرش قرار گرفته اند . یاری رساندن به مردم در مورد درک این که برنامه های رسانه ها چگونه تنظیم می شود، چه چیزهایی حذف می شود و نیز اینکه رسانه ها چگونه دانش و درک ما از جهان اطرافمان را شکل می بخشند، از راه های عمده کمک به آنان در پیشبرد زندگی شان در یک جامعه جهانی و تکنولوژیکی است.
۲-۱۳-۱-۲برخورد منتقدانه با محتوای رسانه ها:
در این مرحله فرد باید بیاموزد که با پیام های رسانه ای برخوردی انتقادی داشته باشد و مهارت های لازم را برای تماشای منتقدانه کسب کند؛ زیرا جهانی که رسانه ها به ما نشان می دهند در واقع تصویری گزینشی است که ویژگی ها و شرایط لازم برای نمایاندن واقعیت کل جهان را ندارد، اما حقیقت به نظر می رسد. تمامی رسانه ها پیش از نشان دادن واقعیت، آن را به دقت گزینش، ویرایش، مونتاژ، طراحی و بازسازی می کنند. این تصویر که از عناصر مختلفی برای مقبول جلوه دادن آن درنزد مخاطبان استفاده شده است به قدری واقعی است که تشخیص آن را از واقعیت اصلی دشوار می سازد. بنابراین بین نحوه بازنمایی جهان توسط رسانه و نحوه ادراک ما از آن به عنوان مصرف کنندگان رسانه رابطه وجود دارد. زمانی که ما هیچ تجربه مستقیم و بی واسطه ای از افراد، سازمان ها، موضوع ها یا مکان های مختلفی که در رسانه ها نشان داده می شود نداریم، رسانه ها نقش واسطه را ایفا می کنند و ما از دریچه آنها به جهان می نگریم. پس رسانه ها یک نوع عادت رفتاری را به ما می آموزند که خود ما متوجه آن نیستیم. در حالی که باید واکنش و تحلیل انتقادی نسبت به پیام ها داشته باشیم و از طریق کشف لایه های درونی پیام های رسانه ای، مجموعه مهارت ها و توانایی های خود را برای مفهوم پردازی اطلاعات ارائه شده به چالش فرا خوانیم.
کسب توانایی زیر سئوال بردن صحت اطلاعاتی که از تلویزیون یا رسانه های مولتی مدیا دریافت می کنیم، ضمن آنکه موجب می شود تا ما وضعیت مصرف کننده منفعل به مصرف کننده نقاد و تحلیلگر تبدیل شویم باعث می شود تا از اغراض و اهداف پنهان، انگیزه ها، نگرش ها، ساز وکارهای تاثیرگذاری و نحوه استفاده رسانه ها از تمهیدات و سیاست های رسانه ای آگاهی یابیم و بدانیم در پس تصاویر و گفتارها، ارزش ها و ایدئولوژی خاصی به مخاطبان منتقل می شود.
۳-۱۳-۱-۲تحلیل زمینه های فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و تبلیغی محیط رسانه ها
این مرحله در برگیرنده کسب دانش کافی درباره زمینه های تاریخی، اقتصادی رسانه ها و منافع و علایق آنها در این حوزه هاست . بی تردید رسانه های مختلف، اهداف و برنامه های خود را بر حسب منافع واولویت های خاص خود تدوین و اجرا می کنند. باید ببینیم چه چیزی و چه کسی با چه کیفیت و میزانی به تصویر کشیده می شود. چه گروه ها وافرادی بیشتر در رسانه نمایش داده می شوند و علت مطرح شدن بیشتر آنها چیست . علاوه بر این ها لازم است بدانیم چه کسی یا چه چیزی بوسیله چه کسانی، چگونه، چرا و با چه اهدافی به تصویر کشیده می شود.
چیزی که بخش اعظم مردم نمی دانند این است که آنچه از طریق تلویزیون به فروش می رسد، نه تنها فروش کالاهای تبلیغ شده به مخاطبان بلکه فروش مخاطبان به پیام دهندگان است.
مقصود واقعی از پخش برنامه های بازرگانی کانال های تلویزیونی، اعم از خبری یا تفریحی، نه فقط سرگرم کردن ما بلکه یافتن مخاطبان و قراردادن آنان در یک حالت پذیرش است، به طوری که شبکه یا فرستنده تلویزیون بتواند زمانی در اختیار صاحبان کالاها قرار دهد تا کالاهای خود را بفروش رسانند . صاحبان کالاها بر اساس تعداد افرادی که احتمال دارد به تماشای تلویزیون بنشینند، پول می پردازند. صاحبان کالاها نیز اجناس خود را متناسب با نوع افرادی که تماشاگر آن خواهند بود، تبلیغ می کنند. مثلاً تبلیغ برای کودکان ۷-۲ که پدر و مادر خود را را وادار به خرید کالای مورد علاقه خود می کنند. بنابراین باید قادر به درک زبان رسانه ها باشیم و معانی و مفاهیم و نشانه های آن ها را بشناسیم.
۴-۱۳-۱-۲رسانه ها، ارزش ها و دیدگاه ها را جایگزین می کنند
رسانه ها بدان علت که ساخته و پرداخته هستند، از کسی یا چیزی که دست کم برای فرد یا افراد سازنده آن اهمیت دارد پیامی به همراه دارند .رسانه ها قصه گو نیز هستند. حتی برنامه های بازرگانی هم هر کدام داستان کوتاه و ساده ای دارند و داستان ها مستلزم شخصیت، زمان و مکان و طرحی هستند که هر کدام شروع و پایانی دارند . واکنش های موجود درطرح داستان، صرفا از راه هایی هستند که به وسیله آن ارزش ها در یک برنامه تلویزیونی، فیلم سینمایی یا پیام بازرگانی گنجانده می شوند .
انواع پیام ها و توانایی آنکه اطلاعات را در « رمز گشایی » فراگیری نحوه کلیه اشکال آن خلق، تولید و منتقل کند.
۵-۱۳-۱-۲برداشت افراد مختلف از یک پیام رسانه ای واحد، متفاوت است
به علت تفاوت های سنی، تربیتی و آموزشی، هیچ دو نفری را نمی توان یافت که یک فیلم واحد را همانند یکدیگر ببینند و یک قطعه موسیقی واحد را همانند یکدیگر بشنوند . حتی اعضای یک خانواده نیز یک نمایش تلویزیونی را مثل هم نمی بینند. این مفهوم نظریه ای را که می گوید تماشاگران تلویزیونی و دریافت کنندگان پیام ها صرفاً مخاطبانی انفعالی هستند که مورد هدف رسانه ها قرار دارند را رد می کند؛ زیرا اکثر مخاطبان حتی نوجوانان نیز همواره می کوشند مفهوم آنچه را که می بینند، می شنوند یا می خوانند، درک کنند . هر چه راجع به آنچه در اطراف ما می گذرد پرسش های بیشتری مطرح کنیم، پیرامون پذیرش یا رد پیام های رسانه ای و اطلاعات دریافتی، آگاهی بیشتری کسب می کنیم، خواه این اطلاعات از یک سریال کمدی تلویزیونی، یک بازی رایانه ای، یک نوار موسیقی، یک پیام بازرگانی مطبوعاتی یا تلویزیونی و یا یک فیلم سینمایی دریافت شده باشد . بنابراین ملاحظه می شود که یکی از پیامدهای تحلیل و درک پیام های رسانه ای، بالا رفتن آگاهی در جامعه است که می تواند منجر به تقویت ساختارهای دموکراتیک جامعه شود .
بر اساس این رویکرد شهروند مسئول، آگاه، پردازشگر، موثر و کارآمد بوجود می آید که پایه و اساس آینده جامعه دموکراتیک است . افراد باید پیوسته به میزان اطلاعات خود بیفزایند و سعی کنند این تکه های اطلاعاتی را به گونه ای سازماندهی نمایند که در جای خود و به نحو احسن از آنها بهره مند شوند . ترکیب اطلاعات، پردازش، ارزیابی و نقادی آن نیز اهمیت دارد و افراد باید همواره سعی کنند به اطلاعات خود عمق ، وسعت و جهت بیشتری دهند و از سطحی نگری اجتناب نمایند .
دسترسی به سطوح بالای اطلاعات می تواند نگرش های معقول و ثابتی به فرد بدهد، بطوری که او را توانمند می کند تا از سطح دانش و فهمیدن به سطوح بالاتر حرکت کرده و خود تولید علم نمایند و اطلاعات را به نقد کشیده یا به آن بیفزایند . دسترسی به اطلاعات امروزه به سادگی صورت می گیرد؛ زیرا در خصوص موضوعات معین، اطلاعات گوناگونی از رویکردها و مناظر مختلف وجود دارد و امکان روز آمد کردن اطلاعات به راحتی و با سرعت زیاد فراهم است، از طرف دیگر فراهم آمدن امکان تعامل در رسانه های جدید موجب شده است که فرد صرفاً شنونده و پذیرنده دیدگاه های دیگران نباشد بلکه خود بعنوان یکی از طرفین ماهر و فعال در مباحث شرکت جوید . این مسئله باعث می شود که افراد هم فرصت و جرات ابراز عقاید خود را داشته باشند و هم مسئولیت عقاید و رفتارهای خود را بپذیر ند و فعالانه دست به گزینش و پردازش اطلاعات بزنند و به آسانی یکسری اطلاعات بسته بندی شده را قبول نکنند.(نصیری، بهاره: ۱۳۸۴)