ارزیابی عملکرد در بعد نحوه استفاده از منابع و امکانات در قالب شاخص‌های کارایی بیان می‌شود. اگر در ساده‌ترین تعریف، نسبت داده به ستاده را کارایی بدانیم، نظام ارزیابی عملکرد در واقع میزان کارایی تصمیمات مدیریّت در خصوص استفاده بهینه از منابع و امکانات را مورد سنجش قرار می‌‌دهد.
۲-۱۳- تاریخچه ارزیابی عملکرد
در سال ۱۳۵۴ براساس اصلاحیه مورخ۲۸/۱۲/۱۳۵۳ قانون استخدام کشوری و به موجب بند ۶ قسمت ب ماده ۶۰۴ قانون مذکور وظیفه ارزشیابی و کارایی در دستگاه‌های اجرایی کشور، به منظور راهنمایی آن ها در جهت برقراری روش‌های صحیح اداری و اصول مدیریّت و گزارش آن به نخست وزیر، به سازمان اموراداری و استخدامی کشور منتقل و در پی آن دفتر ارزشیابی سازمان های دولتی تشکیل شد. در سال ۱۳۵۹ دفتر ارزشیابی سازمان های دولتی در سازمان امور اداری و استخدامی کشور منحل و اقدامّات مربوط به ارزیابی کارایی و عملکرد دستگاه‌های اجرایی تا سال ۱۳۷۶متوقف شد. در سال ۱۳۷۹ نیز پس از ادغام دو سازمان برنامه و بودجه و امور اداری واستخدامی کشور و تشکیل سازمان مدیریّت و برنامه‌ریزی کشور، این وظیفه بر عهده دفتر ارزیابی عملکرد سازمان مدیریّت و برنامه‌ریزی کشور گذاشته شد. (البته اکنون با انحلال سازمان مدیریّت این وظیفه به عهده معاونت راهبردی ریاست جمهوری گذاشته شده است).
۲-۱۴- انواع ارزیابی
ارزیابی به دو نوع کلی طبقه‌بندی می‌شود ( ارزیابی آینده‌نگر،ارزیابی گذشته نگر). ارزیابی آینده‌نگر، همان طور که از نامش پیداست نوعی ارزیابی است که اولاً قبل از تهیه برنامه انجام می‌شود، ثانیاً برای تعیین منطقی بودن یا حقانیت ایجاد برنامه صورت گیرد. بنابراین ارزیابی آینده نگر مشخّص می‌کند که آیا مسئله و نیازی وجود دارد که حقانیت ایجاد برنامه‌ای برای حل یا تأمین آن را توجیه کند و به این سؤال نیز پاسخ

می‌دهد که در صورت اجرا نشدن برنامه مورد بحث، جامعه با چه پیامدهای منفی مواجه می‌شود. ارزیابی گذشته نگر برخلاف ارزیابی آینده نگر پس از اجرا یا تکمیل برنامه انجام می‌گیرد. ارزیابی گذشته نگر به دو دسته طبقه‌بندی می‌شود( ارزیابی تکوینی، ارزیابی تجمیعی)
۲-۱۵- اهداف ارزیابی عملکرد
کنترل مداوم جریان امور در سازمان و استقرار چرخه مدیریّت بهره‌وری.-شناسایی نقاط ضعف و قوّت و مشکلات سازمان و تلاش در جهت شکوفایی و افزایش قابلیت‌ها و اصلاح فعّالیّت‌ها، بهبود تصمیم‌گیری در مورد حوزه و عمق فعّالیّت‌ها، برنامه‌ها و اهداف آینده دولت، بهبود تخصیص منابع و استفاده بهتر از امکانات و منابع انسانی در جهت اجرای برنامه‌های مصوب، ارتقای پاسخگویی در مورد عملکرد برنامه‌ها، ارتقای توانمندی سازمان در ارائه کمی وکیفی خدمات و رقابت پذیری در فضای ملی و بین‌المللی، هدف نهایی از عملکرد، افزایش کارایی و اثربخشی سازمان است.
۲-۱۶- اهمیت و ضرورت ارزیابی عملکرد
بهبود مستمر عملکرد سازمان ها، نیروی عظیم هم‌افزایی‌ایجاد می‌کند که این نیروها می‌تواند پشتیبانی برنامه رشد و توسعه و ایجاد فرصت‌های تعالی سازمانی شود. دولت‌ها، سازمان ها و مؤسسات، تلاش جلو برنده‌ای را در این مورد اعمال می‌کنند. بدون بررسی و کسب آگاهی از میزان پیشرفت و دستیابی به اهداف و بدون شناسایی چالش‌های پیش‌روی سازمان و کسب بازخورد و اطلاع از میزان اجرای سیاست‌های تدوین شده و شناسایی ‌مواردی که به بهبود جدی نیاز دارند، بهبود مستمر عملکرد میسر نخواهد شد. تمامی موارد مذکور بدون اندازه‌گیری و ارزیابی امکان‌پذیر نیست.
لرد کلوین فیزیکدان انگلیسی در مورد ضرورت اندازه‌گیری می‌گوید: هرگاه توانستیم ‌آنچه درباره آن صحبت می‌کنیم را اندازه گرفته و در قالب اعداد و ارقام بیان نماییم، می‌توانیم ‌ادعا کنیم درباره موضوع مورد بحث چیزهایی می‌دانیم، در غیر این صورت آگاهی و دانش ما ناقص بوده و هرگز به مرحله بلوغ نخواهد رسید (رحیمی،۳۶:۱۳۸۵).
همچنین صاحب نظران و محقّقین معتقدند که ارزیابی عملکرد، موضوعی اصلی در تمامی تجزیه و تحلیل های سازمانی است و تصور سازمانی که شامل ارزیابی و اندازه‌گیری عملکرد نباشد، مشکل است. ارزیابی و اندازه‌گیری عملکرد موجب هوشمندی سیستم و برانگیختن افراد در جهت رفتار مطلوب می‌شود و بخش اصلی تدوین و اجرای سیاست سازمانی است.ارزیابی و اندازه‌گیری عملکرد بازخورد لازم را در موارد زیر ارائه می‌کند:
با پیگیری میزان پیشرفت در جهت اهداف تعیین شده مشخّص می‌شود که آیا سیاست های تدوین شده به صورت موفقیت‌آمیزی به اجرا در آمده‌اند یا خیر. با اندازه‌گیری نتایج مورد انتظار سازمانی و همچنین ارزیابی و اندازه‌گیری و رضایت کارکنان و مشتری ها مشخّص می‌شود آیا سیاست ها به طور صحیح تدوین شده‌اند یا خیر. ارزیابی و اندازه‌گیری عملکرد امکان شناسایی زمینه‌هایی که مدیریّت باید توجّه بیشتری به آن ها بنماید را میسر می‌سازد و به شناسایی فرصت ها و محدودیت ها کمک می‌کند. ارزیابی عملکرد باعث ایجاد اطّلاعات برای مدیران در تصمیم‌گیری های مدیریّتی خواهد بود. چرا که بخش زیادی از اطّلاعات لازم برای تصمیم‌گیری های مدیریّتی از طریق اندازه‌گیری و ارزیابی سیستم عملکرد و ارزیابی سیستم عملکرد فراهم می‌آید.
هر تلاشی که به منظور دستیابی به موفقیت صورت می‌گیرد باید دارای چارچوبی باشد و بهبود عملکرد سازمانی باید بر آگهی فرآیندی باشد که «چرخه عملکرد» نامیده می‌شود. هر برنامه بهبود عملکرد سازمانی باید از اندازه‌گیری عملکرد و بعدارزیابی عملکرد شروع نماید (الهی،۵۲:۱۳۷۸).
علم مدیریّت نیز مبین مطالب مذکور است. هرچه را که نتوانیم اندازه‌گیری کنیم‌ نمی‌توانیم کنترل کنیم و هرچه را که نتوانیم کنترل کنیم مدیریّت آن امکان‌پذیر نخواهد بود. موضوع اصلی در تمام تجزیه و تحلیل‌های سازمانی، عملکرد است و بهبود آن مستلزم ‌اندازه‌گیری است و از این ‌رو سازمانی بدون سیستم ارزیابی عملکرد قابل تصور نمی‌باشد. همچنین صاحب نظران و محقّقین معتقدند که ارزیابی عملکرد، موضوعی اصلی در تمام‌تجزیه و تحلیل‌های سازمانی است و تصور سازمانی که شامل ارزیابی و اندازه‌گیری عملکرد نباشد، مشکل است. ارزیابی و اندازه‌گیری عملکرد موجب هوشمندی سیستم و برانگیختن ‌افراد در جهت رفتار مطلوب می‌شود و بخش اصلی تدوین و اجرای سیاست سازمانی است.
۲-۱۷- ارزیابی عملکرد سازمان
سازمان به‌عنوان مجموعه هماهنگ و هدف‌دار از اجزاء که ‌برای دستیابی به هدف یا اهداف، با هم پیوند خورده و تشکیل یک سازمان داده‌اند و یکی از مهمترین نیازهایی است که امروزه به ضرورت وجود آن تأکید شده است. همچنین به دلیل ‌نقش موثر سازمان ها و ضرورت توجّه به عملکرد و اثرات عملکرد آن ها، ارزیابی عملکرد یک‌سازمان در حوزه فعّالیّت آن ضروری است. از آن‌جا که یک سازمان متشکل از اجزاء و بخش‌های‌مختلف می‌باشد. لذا برای اطمینان از میزان موفقیت سازمان می‌یابد به ارزیابی میزان ‌تناسب، تطابق و کارایی عملکرد این اجزاء بر مبنای شاخص‌های معیارهای صحیح عملکرد، در جهت اهداف سازمانی اقدام نمود. بر همین اساس برای ارزیابی یک سازمان، استفاده‌از نتایج ارزیابی کارکنان و بخش‌های مختلف یک سازمان ضروری است (ثقه ای،۱۳۸۴).
۲-۱۸- روش‌ها و الگوهای ارزیابی عملکرد
در طی دهه گذشته، افزایش سریعی در رقابت جهانی با تغییر تکنولوژی و افزایش تنوع محصول به وجود آمده که نقش بهبود عملکرد مداوم را به‌عنوان یک استراتژی و ابراز رقابت در اکثرسازمان ها مزیت‌های رقابتی‌شان را حفظ و بهبود بخشند. ارزیابی ‌عملکرد به ‌طور وسیع جهت سنجش، کنترل و بهبود فرایند کسب و کار خود استفاده می‌کنند. با این ‌حال مطالعات اخیر نشان داده است‌که ارزیابی عملکرد به شیوه سنتی بر مبنای سیستم‌های گزارشی‌نامناسب هستند. از مهمترین و متداول ترین الگوها و مدل‌های اجرای فرایند ارزیابی عملکرد می توان به موارد زیر اشاره کرد:
۱- الگوی فرایند تحلیل سلسله مراتبی
نظام مدیریّت کیفیّت ایزو^[۲۵]
هرم عملکرد
نظام کارت امتیازی متوازن۵
فرایند کسب و کار
چارچوب مدوری و استیپل^[۲۶]
روش تحلیل ذی نفعان
نظام مدیریّت بر مبنای هدف
نظام مدیریّت کیفیّت جامع
روش مالکوم بالدریج^[۲۷]
مدل تعالی سازمانی (عادلی،۱۳۸۴).
۲-۱۸-۱- الگوی فرایند تحلیل سلسله مراتبی
اصول اساسی این الگو عبارتند از: اصل ترسیم درخت سلسله مراتب، اصل تدوین و تعیین اولویت‌ها، و اصل سازگاری منطقی قضاوت‌ها. تصمیم‌گیری براساس روش فرایند تحلیل سلسله مراتبی از مزیت‌های بسیاری از جمله الگوی واحد قابل فهم، تکرار فرایند، اجماع و تلفیق قضاوت‌ها، بده و بستان بین عوامل تشکیل دهنده گزینه‌ها، ترکیب مطلوبیت گزینه‌ها، رویکرد تحلیلی و سیستمی، عدم اصرار بر تفکر خطی، ساختار سلسله مراتبی و اندازه‌گیری موارد نامشهود در تدوین و تعیین اولویت‌ها، برخوردار است.
روش فرایند تحلیل سلسله مراتبی با طبقه‌بندی سلسله مراتب ساختاری و وظیفه‌ای براساس مقایسات زوجی اولویت‌ها بنا شده است که تصمیم‌گیرنده، به ترسیم درخت سلسله مراتب تصمیم که عوامل مورد مقایسه و گزینه‌های رقیب مورد ارزیابی در تصمیم را نشان می‌دهد انجام داده و سپس مقایسات زوجی صورت می‌گیرد. همین مقایسات، وزن هریک از عوامل را در راستای گزینه‌های رقیب مشخّص می‌سازد و در نهایت یک الگوریتم ریاضی به گونه ماتریس‌های حاصل از مقایسات زوجی را با همدیگر تلفیق می‌سازد که تصمیم بهینه به منظور اختصاص ضرایب به بهترین وجه ممکن حاصل می‌شود. البته نرخ سازگاری تصمیم با قضاوت‌ها در این مرحله واجد اهمیت خاصی بوده و سازگاری مقایسات را مشخّص می‌کند. یکی از روش های مقایسه نرخ سازگاری، روش بردارهای ویژه می‌باشد (رحیمی،۳۶:۱۳۸۵).
۲-۱۸-۲- نظام مدیریّت کیفیّت ایزو
نظام مدیریّت کیفیّت ایزو صرفاً به عنوان سیستمی برای ارزیابی جامع معرفی نمی‌گردد. این نظام به چگونگی مدیریّت فرآیندهای مؤثر بر کیفیّت پرداخته و الزامّاتی را برای این موضوع تعیین می کند که برای گرفتن گواهینامه آن باید به نحو مقتضی کلیه این الزامّات و نیازمندی ها برآورده شده باشند. از جمله این نیازمندی هایی که در ایزو (ویرایش۲۰۰۰) برآن تأکید بسیار شده است، اندازه‌گیری کارایی و اثر بخشی فرآیندها است. مطابق این استاندارد باید به طور سیستماتیک کلیه فرآیندهای موجود در سازمان شناسایی شده و اثربخشی و کارایی آن ها اندازه‌گیری و در نهایت تحلیل این شاخص ها منجر به بهبود فرآیندها شود (غلامی و نورعلیزاده،۲۹:۱۳۸۱).
۲-۱۸-۳- هرم عملکرد
یکی از نیازهای هر سیستم ارزیابی عملکرد وجود یک رابطه شفاف بین شاخص های عملکرد در سطوح سلسله مراتبی مختلف سازمان است، به گونه ای که هر یک از واحدها در جهت رسیدن به اهداف یکسان تلاش کنند. یکی از مدل هایی که چگونگی ایجاد این رابطه را در بر می گیرد مدل هرم عملکرد است. هدف هرم عملکرد ایجاد ارتباط بین استراتژی سازمان و عملیات آن است. این سیستم ارزیابی عملکرد شامل چهار سطح از اهداف است که بیان کننده اثربخشی سازمان وکارایی داخلی آن است. در واقع این چارچوب تفاوت بین شاخص هایی را که به گروه های خارج سازمان توجّه دارند (مانند رضایت مشتریان، کیفیّت و تحویل به موقع) و شاخص های داخلی کسب و کار (نظیر بهره وری، سیکل زمانی و اتلافات) آشکار می سازد.
ایجاد یک هرم عملکرد سازمانی با تعریف چشم انداز سازمان در سطح اول آغاز می شود که پس از آن به اهداف واحدهای کسب و کار تبدیل می شود. در سطح دوم، واحدهای کسب و کار به تنظیم اهداف کوتاه مدتی نظیر سودآوری و جریان نقدی و اهداف بلند مدتی نظیر رشد و بهبود وضعیّت بازار می پردازند ( مالی و بازار). سیستم های عملیاتی کسب و کار، پل ارتباطی بین شاخص های سطوح بالا و شاخص های عملیاتی روزمره هستند ( رضایت مشتریان، انعطاف پذیری و بهره‌وری) در نهایت چهار شاخص کلیدی عملکرد (کیفیّت، تحویل، سیکل کاری و اتلاف ها) در واحدها و مراکز کاری و به شکل روزانه استفاده می شوند. مهمترین نقطه قوّت مدل هرم عملکرد تلاش آن برای یکپارچه سازی اهداف سازمان با شاخص های عملکرد عملیاتی است. امّا این رویکرد هیچ مکانیسمی برای شناسایی شاخص های کلیدی عملکرد ارائه نمی دهد و همچنین مفهوم بهبود مستمر در این مدل وجود ندارد (کریمی،۱۸:۱۳۸۵).
۲-۱۸-۴- نظام کارت امتیازی متوازن
یکی از مشهورترین و شناخته شده ترین مدل های سیستم ارزیابی عملکرد مدل «کارت امتیازدهی متوازن» است که توسط «کاپلن و نورتن» در سال ۱۹۹۲ایجاد و سپس گسترش و بهبود یافته است. این مدل پیشنهاد می‌کند که به منظور ارزیابی عملکرد هر سازمانی بایستی از یک سری شاخص های متوازن استفاده کرد تا از این طریق مدیران عالی بتوانند یک نگاه کلی از چهار جنبه مهم سازمانی داشته باشند. این جنبه های مختلف، پاسخگویی به چهار سوال اساسی زیر را امکان پذیر می سازد. – نگاه ها به سهامداران چگونه است؟ (جنبه مالی) – در چه زمینه هایی بایستی خوب عمل کنیم؟ (جنبه داخلی کسب و کار) – نگاه مشتریان به ما چگونه است؟ (جنبه مشتریان) – چگونه می توانیم به بهبود و خلق ارزش ادامه دهیم؟ (جنبه یادگیری و نوآوری).
کارت امتیازدهی متوازن شاخص های مالی را که نشان دهنده نتایج فعّالیّت های گذشته است در بر می گیرد و علاوه بر آن با در نظر گرفتن شاخص های غیر مالی که به عنوان پیش نیازها و محرک عملکرد مالی آینده هستند آن ها را کامل می کند. «کاپلن و نورتن» معتقدند که با کسب اطلاع از این چهار جنبه، مشکل افزایش و انباشت اطّلاعات از طریق محدود کردن شاخص های مورد استفاده از بین می رود. همچنین مدیران مجبور خواهند شد تا تنها بر روی تعداد محدودی از شاخص های حیاتی و بحرانی تمرکز داشته باشند. به علاوه استفاده ازچندین جنبه مختلف عملکرد، ازبهینه سازی بخشی جلوگیری میکند(کاپلن و نورتن،۷۱:۱۹۹۶).
۲-۱۸-۵- فرایند کسب و کار
چارچوب های توضیح داده شده تا بدین جا سلسله مراتبی هستند. چارچوب های دیگری نیز وجود دارند که مدیران را تشویق می کنند تا به جریانات افقی مواد و اطّلاعات در بین سازمان توجّه بیشتری کنند. برای مثال می توان «فرآیندهای کسب و کار» را نام برد که توسط آقای «براون^[۲۸]»در سال ۱۹۹۶ پیشنهاد شده است.
این چارچوب بسیار مناسب و کاربردی است چرا که تفاوت بین شاخص های ورودی، فرایند، خروجی و نتایج را برجسته کرده است. «برون» برای تشریح مدل خود از مثال «پختن کیک» استفاده کرده است. در این مثال، شاخص های ورودی عبارتند از: میزان آرد و کیفیّت تخم مرغها و…، شاخص های فرایند نیز بر روی مواردی همچون دمای اجاق و مدت زمان پخت تمرکز دارند. شاخص های خروجی مواردی همچون کیفیّت کیک را شامل شده و شاخص های نتایج مواردی همچون رضایت خورنده آن را در بر می گیرد. براساس این مدل در یک سازمان ورودی ها، فرایند، خروجی ها، نتایج برای تعیین شاخص ها و ارزیابی عملکرد عبارتند از:
ورودی ها: کارمندان ماهر و با انگیزه، نیازهای مشتریان، مواد خام، سرمایه و… سیستم پردازش: گواهی محصولات، تولید محصولات، تحویل محصولات و…

(۱+I_n£t)
انوری رستمی، علی اصغر(۱۳۸۴)
علی اصغر انوری رستمی در این مقاله به ادامه تحقیقات پیش خود پرداخته و سعی کرده است که به سه سوال پاسخ دهد : اولین سوال این است که چگونه می توان ارزش سرمایه فکری را محاسبه و برآورد کرد؟ سوال دوم اساسی این است که آیا رابطه معنی داری میان سرمایه فکری محاسبه شده شرکتها و ارزش بازار سهام آنها وجود دارد؟ و در نهایت اینکه جهت محاسبه سرمایه فکری کدام یک از روش های سنجش، از توان بالاتری برخوردار و رابطه بهتری با ارزش بازار سهام شرکتها نشان می دهد؟ جهت پاسخگویی به سوالات مذکور، براساس داده های ۷ ساله شرکتهای بورس اوراق بهادار تهران طی سالهای ۱۳۷۶ الی ۱۳۸۲ چهار روش سنجش در محاسبه سرمایه فکری مورد آزمون آماری قرارگرفت. نتایج آزمونهای آماری بیانگر آن است که درسطح اطمینان ۹۵% روش پیشنهادی پنجم و چهارم ارزش سرمایه فکری شرکتها، همبستگی بالا و معنی داری با (مقادیر ضریب همبستگی بالاتر از ۹۷%) با ارزش بازار سهام شرکتها و صنایع بورس اوراق بهادار تهران نشان داده است و باتوجه به مقادیر ضریب تعیین بالاتر نسبت به سه روش اول، دوم و سوم از توان تبیین بهتری برخوردار بوده است. نتیجه کل این تحقیق بیانگر اهمیت سرمایه فکری، درک اهمیت ارزش آن از سوی سرمایه‌گذاران و همبستگی بالای سرمایه‌های فکری با ارزش بازار سهام شرکتهای بورس اوراق بهادار.
یزدانی، حمیدرضا(۱۳۸۵)
حمیدرضا یزدانی در پایان نامه کارشناسی ارشد خود به بررسی روابط متقابل بین اجزای سرمایه فکری و اثرات آنها بر عملکرد سازمانی بانک ملت استان تهران پرداخته است. روش تحقیق ایشان از نوع توصیفی و همبستگی مبتنی بر مدل ساختاری می باشد. بدین منظور پرسش نامه ای با ۵۱ سوال برای اجزای سرمایه فکری طراحی گردیده است و تعداد عملکرد سازمانی شعب بانک ملت نیز از طریق تحلیل پوشش داده ها محاسبه شده است.

در این تحقیق در ابتدا با بهره گرفتن از تحلیل عاملی اکتشافی مرتبه اول عامل های حوزه های سه گانه سرمایه های فکری استخراج گردیده و در ادامه با بهره گرفتن از تحلیل عاملی تاییدی از صحت مدلهای اندازه گیری اطمینان حاصل شد.نتایج تجزیه و تحلیل داده ها با بهره گرفتن از مدل معادلات ساختاری نشان داد که بین اجزاء سرمایه های فکری روابط نسبتا قوی وجود داشته است ولی این سرمایه ها هیچگونه تاثیری بر روی عملکرد سازمانی شعب بانک ملت استان تهران نداشته است. در پایان به منظور بررسی تاثیر گذاری این سرمایه فکری بر روی عملکرد سازمانی شعب بانک ملت استان تهران مدا کارت امتیازی و نقشه استراتژیک پیشنهاد گردیده است.
گلدی صدقی ، امان الله(۱۳۸۶)
امان گلدی صدقی در پایان نامه کارشناسی ارشد (رشته مدیریت دولتی)خود به بررسی رابطه سرمایه فکری و بازده مالی در بین شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران پرداخته که فرضیات تحقیق مزبور ۱- بررسی رابطه بین سرمایه فکری با بازده مالی جاری شرکتها ۲- بررسی رابطه بین سرمایه فکری و بازده مالی آتی شرکتها و ۳- بررسی رابطه سطوح سرمایه فکری در صنایع مختلف بوده است در این تحقیق از سه شاخص مالی بازده دفتری حقوق صاحبان سهام، بازده سرمایه و عاید هر سهم استفاده شده است. بر اساس نتایج تحقیق مذکور، میانگین شاخص مالی درسطوح مختلف و سرمایه فکری با بازده جاری و آتی شرکت رابطه معنی داری دارد.
اصغر نژاد امیری، مهدی (۱۳۸۷)
مهدی اصغرنژاد امیری در پایان نامه کارشناسی ارشد (رشته مدیریت مالی) به سنجش سرمایه فکری و بررسی رابطه آن با بازده مالی شرکتها پرداخته است در این تحقیق سرمایه فکری از طریق ضریب ارزش افزوده فکری مدل پالیک سنجش شده و از شاخصهای بازده سهام و سود هر سهم و بازده دفتری حقوق صاحبان سهام بعنوان معیارهای بازده مالی استفاده شده است. فرضیه های در نظر گرفته شده دراین تحقیق بشرح ۱- بررسی وجود رابطه معنا داربین سرمایه فکری و بازده مالی شرکتهای سرمایه گذاری در بورس اوراق بهادارتهران و ۲- بررسی وجود رابطه معنادار بین سرمایه فکری و بازده مالی آتی شرکتهای بورس اوراق بهادار تهران می باشد. یافته های تحقیق حاکی از آن است که ارتباط معنا دار مثبت بین سرمایه فکری و بازده مالی، سرمایه فکری و بازده مالی آتی، نرخ رشد سرمایه فکری و نرخ رشد بازده مالی آتی شرکتها سرمایه گذاری در بورس اوراق بهادار تهران است (مدهوشی و اصغرنژاد امیری، ۱۳۸۸،ص۱۰۱).
همتی، هدی (۱۳۸۸)
در نهایت هدی همتی در رساله دکتری خود از طریق مقایسه شش مدل سنجش سرمایه فکری به بررسی ارتباط بین سرمایه فکری با متغیرهای نوین سنجش عملکرد مبتنی بر ارزش آفرینی از جمله ارزش افزوده اقتصادی^[۱۳۵]، ارزش افزوده بازار^[۱۳۶] و ارزش افزوده سهامدار^[۱۳۷] پرداخته است.
نتایج حاصل از تحقیق مبین وجود رابطه بین مقیاس سرمایه فکری و ارزش افزوده بازار بوده است. (رود پشتی و هدی همتی، ۱۳۸۸،ص۱۱۱).
ابراهیمی، شهلا(۱۳۸۸)
شهلا ابراهیمی در پایان نامه کارشناسی ارشد (رشته حسابداری) به برسی تاثیرسرمایه فکری برعملکرد مالی جاری و آینده شرکتها پرداخته است در این تحقیق سرمایه فکری از طریق مدل پالیک سنجش شده و از شاخصهای بازده دارایی، سود هر سهم و بازده دفتری حقوق صاحبان سهام بعنوان معیارهای بازده مالی استفاده شده است.
فرضیه های در نظر گرفته شده دراین تحقیق بشرح ۱- بین سرمایه فکری و عملکرد مالی جاری شرکتهای بورس اوراق بهادار تهران رابطه معنی داری وجود دارد و ۲- بین سرمایه فکری و عملکرد مالی آتی شرکتهای بورس اوراق بهادار تهران رابطه معنی داری وجود دارد، می باشد. یافته های تحقیق حاکی از آن است که ارتباط معنا دار مثبت بین سرمایه فکری وعملکرد مالی جاری وآینده شرکت هم در سطح کلیه شرکتها و هم در سطح صنایع وجود دارد وبین اندازه شرکت و عملکرد جاری و آتی رابطه منفی وجود دارد(نمازی و ابراهیمی، ۱۳۸۸،ص۴).
۲-۶-۲- پژوهش های مشابه انجام شده در خارج از کشور
کوجان سیوو^[۱۳۸] (۲۰۰۵)
سرمایه فکری^[۱۳۹] به قابلیت‌های رقابت/‌پذیری بسیاری از شرکتها صرف نظر از صنعت اطلاق می شود. سرمایه فکری شامل منابع غیر مادی مانند قابلیت های کارکنان، منابع سازمانی، روش عملیاتی و روابط ذینفعان است. به سرمایه فکری اهمیت داده می شود. چرا که شرکتها به اطلاعات مربوط به آن احتیاج دارند. اندازه گیری عملکرد موجود اساساً روی جنبه های مالی و فیزیکی شرکتها متمرکز شده است و سیستم های اندازه گیری بدون اطلاعات مربوط به عملکرد سرمایه فکری ناقص است. به هر حال، در سال های اخیر، ابزارها و روش های خاص بسیاری برای اندازه گیری و مدیریت IC گسترش یافته است. این مقاله اطلاعاتی بر عملکرد شرکتهای فنلاندی، بکاربرنده یکی از این روش های جدید را ارائه می کند. متدلوژی ضریب ارزش افزوده سرمایه فکری، توسعه یافته توسط آنت پالیک برای اندازه گیری عملکرد کل یک شرکت بکار می رود.
در این تحقیق مفهوم تبعی ضریب ارزش افزوده فکری، کارایی سرمایه فکری^[۱۴۰]، جهت اندازه گیری عملکرد سرمایه فکری درون یک شرکت بکار می رود. این روش بر این اساس ساخته شده است که ایجاد ارزش از دو دسته منبع اولیه مشتق می‌شود: منابع سرمایه فیزیکی و منابع سرمایه فکری. داده‌های مورد نیاز برای محاسبه را می توان در سیستم های مالی موجود شرکت یافت.
مطالعه کمی و بر اساس داده های گردآوری شده اداره مرکزی آمار فنلاند است و شامل اطلاعات از سیستم های مالی شرکتهای فنلاندی در طی سالهای ۲۰۰۱ تا ۲۰۰۳ می باشد.
رویهم رفته، در هر سال، تقریباً ۲۰۰۰۰ شرکت مطالعه شدند. ۱۱ تا از بزرگترین صنایع مشمول مطالعه بودند و مورد مقایسه قرار گرفتند.
از نقطه نظر کاربردی، این مطالعه جهت شناخت اهمیت یا توانایی صنایع مختلف مهم است. بر پایه نتایج، تفاوتهای بزرگی میان دو مقیاس (VAIC, ICE) در شرکتها در صنایع مختلف وجود دارد. نتایج نشان می‌دهد که شرکتهای خدماتی بیشترین استفاده موثر را از همه منابعشان می برند. در عوض، کمترین کارایی را در این میانگین، شرکتهای صنایع جنگل کاری و صنایع شیمیایی داشتند. بر طبق نتایجice شرکتهای بخش عرضه برق، گاز و آب بیشترین کارایی را در استفاده از IC شان داشتند. از بعد علمی، مقاله شواهد تجربی از کاربرد یک ابزار اندازه گیری خاص ارائه می کند؛ بعلاوه این مقاله دانش عملکرد و بویژه عملکرد IC را در شرکتهای فنلاندی افزایش می دهد.
به هر حال، سرمایه فکری بایستی در محاسبات بکار رود، هر چند باز سوالات بسیاری در رابطه با روش ضریب ارزش افزوده فکری وجود دارد و اینکه چه روشی برای اندازه گیری IC درست و بی عیب است جای سوال دارد.
چن گوه (۲۰۰۵)
سرمایه فکری منبع کلیدی خلق ارزش شده است؛ این مطلب بخصوص در علم راهبردی اقتصاد صحیح است مانند بانکداری ، جائیکه ارزش افزوده موسسات، سازمان ها و اشخاص مستقیما در ارتباط با دانش وسرمایه فکری آنهاست.این مقاله عملکرد سرمایه فکری بانک های تجاری مالزی را در طی سال های ۲۰۰۱ تا ۲۰۰۳ اندازه گرفته، با بکار بردن ضرب کارایی که ضریب ارزش افزوده فکری (توسط پالیک توسعه یافته) نامیده می شود. داده های مورد نیاز برای محاسبه کارایی سرمایه انسانی، سرمایه ساختاری و سرمایه بکار رفته از گزارشات سالانه بدست آمدند.
این مقاله اولین مطالعه بر روی عمکرد سرمایه فکری بانک های مالزی است.این مقاله به بانکها این امکان را می دهد که مبنای خودشان را جهت الویت بندی و توسعه طرحهای استراتژیک، براساس سطح کارایی تعیین کنند. همچنین یافته ها به ذینفعان و سرمایه گذاران در تشخیص پتانسیل ایجاد ارزش بانک ها و به سیاست گذاران جهت فرمول بندی و ایفای سیاستها برای تاسیس یک بخش بانکداری ارتجاعی کمک می کند.
این مطالعه نشان داده که توانایی خلق ارزش بانک های داخلی و خارجی مالزی تا حد زیادی وابسته به کارایی سرمایه انسانی^[۱۴۱] است. آن بدین معنی است که سرمایه گذاری در سرمایه انسانی بازده نسبتا بالاتری را نسبت به سرمایه گذاری در سرمایه فیزیکی و ساختاری دارد. این مقاله همچنین نشان می دهد که بانکهای خارجی، بانک های کارامدتری بودند اما در شرایط خلق ارزش ، بانک های داخلی ارزش افزوده بیشتری را نسبت به بانک های خارجی خلق کرده اند. بانک Hong Leong با بالاترین ضریب فکری، کارامدترین بانک داخلی بود. May Bank بزرگترین بانک از نظر دارایی ، سود خالص و ROE ، سرمایه هایش را به کارامدی بانک Hong Leong بکار نبرد.
این مطالعه برخی تفاوت ها را در طبقه بندی بر اساس مقیاس های حسابداری سنتی و کارامدی نشان داد.
بانک های بزرگی مانند BCB, RHB بانکهای کارامدی نبودند این یافته ها در راستای مطالعات انجام شده توسط پالیک در “اتریش” می باشد. ترکیب فعالیت ها در سال ۲۰۰۱ ، که به منظور بهبود کارایی و اثر بخشی بانک ها، افزایش ساختاری زیادی در بخش بانکداری مالزی موجب شده است.
تنها بانکهای Hong Leongو Eon ، May Bank بهبود کارایی داشتند.در حالی که سایر بانکها هنوز در کشاکش با منابع تکراری هستند این بانکها لازم است تا در جهت تجدید ساختار تلاش کنند به طوری که زوائد را حذف کرده و کارایی و توانایی خلق ارزش خود را بهبود بخشند.
آپوهامی (۲۰۰۷)
هدف این مقاله تحقیق اثر خلق ارزش در افزایش قیمت سهام سرمایه گذاری است. نویسنده از اطلاعات جمع آوری شده از دو منبع زیر استفاده کرده است: ۱– شرکتهای لیست شده در بورس تایلند ۲- ضریب ارزش افزوده فکری^[۱۴۲] توسعه داده شده جهت تحقیق اثر کاترایی و خلق ارزش شرکت بر افزایش قیمت سهام سرمایه گذاران، بعنوان مقیاس سرمایه فکری و مدل رگرسیون چندگانه.
تحقیق از گزارشات سالانه حسابرسی شده قیمت بازار سهام بورس تایلند استفاده می کند. جامعه آماری تحقیق شامل ۳۳ شرکت بیمه، مالی و بانکداری بورس تایلند در سال ۲۰۰۵ می باشد.
تحقیق تجربی نشان داد که سرمایه فکری شرکت یک رابطه معنی داری با افزایش قیمت سهام سرمایه گذاران دارد. یافته ها دانش پایه سرمایه فکری را افزایش می دهدا و مفهوم سرمایه فکری را در بدست آوردن ضریب رقابتی در اقتصاد پایدار مانند تایلند توسعه می دهد. بدینگونه یک شرکت باتوجه به نتایج این تحقیق می تواند استراتژی های تجاری اش را جهت افزایش کارایی منابعش و دست یافتن به مزایای رقابتی پایدار فرم بندی کند(آپوهامی،۲۰۰۷،ص ۱۰۵).
ویلیامز^[۱۴۳] (۲۰۰۰)
این تحقیق با ادبیات قبلی بر روش های آشکار سازی سرمایه فکریدر دو روش عمده تفکیک شده است . نخست این تحقیق یک آزمون طولی از روشهاسی آشکار سازی سرمایه فکری در گزارشات سالانه از FTSE 100، شرکتهای لیست شده از سال ۱۹۹۶ تا ۲۰۰۰ آماده می کند دوم، این مقاله رابطه میان عملکرد سرمایه فکری و میان آشکار سازی سرمایه فکری را تحقیق می کند.
با توجه به اینکه اولین هدف اصلی این مقاله به نتیجه رسیده است، بر اساس یافته های گزارش شده که در مقایسه نتایج سالانه دوره بررسی بدست آمده این تحقیق یک افزایش عمده در میزان افشاء سازی سرمایه فکری در گزارشات سالانه شرکتهای سهامی عام در بریتانیای کبیر از FTSE 100 بود.
در ارتباط با دومین هدف اصلی این تحقیق ، یافته های تجربی یک رابطه منظمی بین عملکرد سرمایه فکری و میزان افشاء در طی دوره بررسی نشان نداد. نتایح بهر حال اظهار می کند اگر عملکرد سرمایه فکری مقدار بالایی باشد افشاء سازی کاهنده است.
در آخر بطور خلاصه این مقاله، بینشی با ارزش جهت راهنمایی ادبیات تحقیق سرمایه فکری تهیه می‌کند. راهنمایی ها عبارتند از:
یک نشان از تغییرات روش های افشاء سرمایه فکری شرکتهای سهامی عام از بریتانیای کبیر در طول دهه ۱۹۹۰٫
عامل های تاثیر گذار بر روش های افشاء سرمایه فکری در طی دوره مزبور.
توجیه متدولوژی ضریب ارزش افزوده فکری بعنوان یک تکنیک مناسب برای اندازه گیری عملکرد سرمایه فکری شرکتها.
چین چن و دیگران
هدف این مقاله بررسی به صورت عملی رابطه بین سرمایه فکری شرکت و ارزش بازاری و عملکرد مالی شرکت است. سرمایه فکری معمولاً از عوامل مهم رشد ملی تشخیص داده شده است."کاپلان” و “نورتن” در سال ۲۰۰۴ در مورد سرمایه فکری اینطور بیان می‌کند: بسیاری از کشورها مانند ونزوئلا و عربستان سعودی منابع طبیعی فراوانی دارند اما این کشورها سرمایه گذاری ضعیف تری روی کارکنان و سیستم ها دارند در نتیجه با توجه به منابعشان درآمد سرانه کم و نرخ رشد کمتری دارند، در عوض در کشورهایی مانند سنگاپور و تایوان که منابع طبیعی کمتری دارند سرمایه‌گذاری آنها در زمینه نیروی انسانی و سرمایه اطلاعاتی بیشتر می باشد و لذا درآمد سرانه آنها بالاتر است. در این کار تحقیقی اطلاعات شرکت های بورس تایوان و مدل ارزش افزوده سرمایه فکری پالیک، بعنوان معیار اندازه گیری سرمایه فکری (IC) و مدل های رگرسیون جهت امتحان رابطه بین سرمایه فکری شرکت و ارزش بازاری و عملکرد مالی شرکت ها استفاده شده است. جامعه آماری تحقیق، شرکت هایی هستند که در بورس تایوان در طول سال های ۱۹۹۲ تا ۲۰۰۲ فعالیت داشتند و در کل ۴۲۵۴ شرکت برای این مطالعه در نظر گرفته شده است.
سرمایه فکر به طور گسترده بعنوان معیار ارزیابی استراتژیک مهم برای مزیت های رقابتی تشخیص داده شده است. مطالعات تجربی نشان می دهد که سرمایه فکری بالاتر شرکت ها موجب ارزش بازاری بالاتر و عملکرد مالی بهتر در سال جاری و آتی می شود. نتایج تحقیق اهمیت سرمایه فکری را در ارزیابی سودآوری شرکت و پیشرفت درآمد آن را بیان می کند.
نتایج نشان می دهد که حدود ۵۰ درصد ارزش بازاری شرکت ها در صورت حساب های مالی منعکس نشده‌اند و همچنین نشان می‌دهد که عملکرد مالی رابطه مثبتی با ضریب ارزش افزوده فکری VACA,VAHU دارد ولی رابطه معنی داری باSTVA ندارد و با R&D ارتباط مثبتی دارد.
پوتان و دیگران^[۱۴۴](۲۰۰۷)
هدف از این مقاله بررسی رابطه بین سرمایه فکری شرکت ها و عملکرد مالی آنهاست . ذر این چارچوب از مدل پالیک استفاده شده است که یک تمرکز آسیایی و مروری بر داده های ۱۵۰ شرکت بیان شده در بورس سنگاپور است در این پژوهش سرمایه فکری با سه متغییر عملکرد مالی تست و بررسی می شود.
داده های مورد بررسی در این پژوهش از صورت های مالی حسابرسی شده پایان سال مالی شرکت های فعال در بورس سنگاپور جمع آوری شده است و به سال های ۲۰۰۰ تا ۲۰۰۲ محدود شده است(پوتان و همکاران ،۲۰۰۷،ص ۸۲)^[۱۴۵].

ونگ^[۹۰](۱۹۹۴)در بررسی برنامه های درسی وچگونگی تصمیم گیری نسبت به آن ها در آموزش عالی چین،به این نتیجه رسیده است که از مشکلات اساسی برنامه های درسی در آموزش عالی چین می توان به عدم تطابق با فرصت های شغلی وعدم رضایت فارغ التحصیلان از مطالعات خود اشاره کرد.اودر این بررسی نشان داد که یکی از دلایل مهم وجوداین مشکلات،ساختار متمرکزتصمیم گیری در مورد برنامه های درسی می باشد.
آندره^[۹۱](۱۹۹۸)در پژوهش خود با عنوان"برنامه ریزی درسی برای سال دوهزار:مطالعه موردی فرایند بازنگری برنامه درسی مدارس حرفه ای"عوامل متعددی از جمله ارزشها وفرهنگ سازمانی،روابط،خط مشی هاو. . . رابااستفاده از روش قوم نگاری مورد مطالعه قرار داده ودرنهایت نتیجه گرفته است که از عوامل بسیارمهم در برنامه ریزی،مشارکتن فعال اعضای هیات علمی وکلیه گروه های ذی ربط از جمله دانشجویان،مدیران وکارفرمایان وهمچنین حمایت مدیریتی وداشتن رویکرد سیستمی در برنامه ریزی است.

تسای^[۹۲]( ۲۰۰۸) در پژوهشی تحت عنوان کاربرد بعد شناختی پزشکی در اصلاح برنامه درسی پزشکی در تایوان به این نتیجه رسده است که برنامه درسی که به دانشجویان ارائه می شود باید دانشجو محور و نتیجه محور باشدکه دانش پایه و عملی را با هم ادغام می کند و یادگیری فعال را ارتقا می دهد.برنامه درسی همچنین باید به دانشجویان کمک کند که که ساختار دانش خود و استراتژی های تشخیصی خود را توسعه دهند و بالاخره برنامه درسی باید انعطاف پذیر باشد و در مقابل نیازهای دانشجویان که تلاش می کنند پزشک ماهری در آینده بشوند پاسخگو باشد.
Lisboa ^[۹۳](۲۰۰۹)در پزوهشی “تحت عنوان استاندارد سازی ارزشیابی در برنامه درسی آموزش عالی در برزیل” به این نتیجه رسیده است که دربرنامه درسی جدید که برای دانشجویان ارائه شد به سه هدف مهم که برنامه درسی برای رسیدن به آن اهداف طراحی شده بود، رسیده شد. این اهداف بدین شرح بود

1. 1. آموزش برنامه هایی که دانشجویان مسئولیت پذیر شوند و شهروندان خلاقی برای جامعه خود باشند.

1. 1. توسعه مهارت های پژوهش توسط اساتید

1. 1. انتقال فرهنگ شایسته از موسسه یا دانشگاه به جامعه

پژوهشی توسط بیبارز و کوکاکولاه^[۹۴] (۲۰۰۹)"تحت عنوان ارزیابی برنامه درسی فیزیک پایه نه بر اساس نظر معلمان ” انجام گرفته است که طبق نتایج این پژوهش معلمان تصور می کردند که فعالیت های موجود در برنامه درسی مناسب بودند اما این فعالیتها در محیط کلاس درس صدق نمی کند. بعلاوه یافته های این مطالعه نشان میداد که فعالیتها با شرایط محیطی سازگار نبودند و امکانات محیطی، فعالیتها را حمایت نمیکردند و زمانی که برای تدریس یک واحد لازم بود کافی نبود یا معلمان نظرات یکسانی در مورد آن نداشتند. بنابراین نقش معلمان نباید در دستیابی به موفقیت در اجرای برنامه درسی نادیده گرفته شود.
زهیر بوتا^[۹۵] (۲۰۱۰) در پژوهشی تحت عنوان بررسی سطح رضایتمندی دانشجویان از آموزش عالی در پاکستان به این نتیجه رسیده است که دانشجویان سطح رضایتمندی متوسطی از آموزش عالی داشته اند. او هم

چنین به این نتیجه رسیده است که سطح رضایتمندی می تواند با طراحی یک برنامه درسی منسجم که به نیازهای هر دو جنس پرداخته شده است و در آن محیط یادگیری، برانگیزاننده یادگیری باشد افزایش یابد.
کیرکگوز^[۹۶] (۲۰۱۰) در پژوهشی تحت عنوان چالش های توسعه و نگه داری نوآوری در برنامه درسی در آموزش عالی ترکیه به این نتیجه رسیده است که فرایند اصلاح برنامه درسی می تواند حالت پویا و موثری داشته باشد اگر روی نیازهای اساتید و دانشجویان و همچنین تجزیه و تحلیل نیازهای چند بعدی اجتماع پایه گذاری شده باشد
کای^[۹۷](۲۰۱۰)در پژوهشی تحت عنوان ارزشیابی از برنامه های آموزش ریاضی به این نتیجه رسیده است که ارزشیابی از این برنامه ها باید در سه سطح انجام گیرد(برنامه درسی قصد شده، اجرا شده و به دست آمده).فرایند ارزشیابی در هر سطح باید اهدافی را برای بهبود و افزایش یادگیری فراگیران داشته باشد و همچنین ارزشیابی باید اطلاعاتی در اختیار گذارد که برای همه فراگیران دست یافتنی باشد.
کیم^[۹۸](۲۰۱۰)در پژوهشی تحت عنوان کیفیت اساتید، دانشجویان، برنامه درسی و منابع برای آموزش رشته ی دکترای پرستاری در کره به این نتیجه رسیده است که نقاط قوت هیات علمی، تحقیقات پژوهشی شان و جذب کمک های مالی بوده است و نقاط ضعف آنها سن بالا،تعداد ناکافی، و تدریس بدون تخصص در تئوریهای پرستاری بوده است.نقاط قوت دانشجویان، سوابق تحصیلی گوناگون آنها،پایان نامه های چند رشته ای و داشتن فرصت هایی برای تعامل با همسالان و فارغ التحصیلان و هیات علمی بوده است و نقاط ضعف آنها تعداد کم و کیفیت پایین آنها در درجه دکترا بوده است.نقاط قوت برنامه درسی تمرکز روی حوزه های پژوهشی خاص و تاکید بر اخلاق پژوهشی و دوره های چند رشته ای بوده است و نقاط ضعف انها زمان ناکافی برای توسعه برنامه درسی و عدم ارتباط بین تئوری و عمل بوده است. نقاط قوت منابع، دوره های بین سازمانی برای انتقال اعتبار بوده است و نقاط ضعف آنها حمایت مالی کم دانشگاه برای فارغ التحصیلان و دسترسی محدود به امکانات دانشگاه بوده است.

خلاصه دانش ومطالعات موجود درباره موضوع وارائه چارچوب نظری تحقیق
آنچه از دیدگاه صاحبنظران ارائه شد، حاکی از اهمیت برنامههای درسی دانشگاهی در چارچوب نظامهای اجتماعی و زندگی شخصی یادگیرندگان دانشگاهی است. بر این اساس، باید قبل از هرگونه قضاوت و تصمیمگیری در خصوص تغییر یا اصلاح برنامههای درسی موجود، نخست باید بطور نظاممند تحولات و پیشرفتهای تکنولوژی، اقتصادی و… که بر آموزش عالی و عناصر آن از جمله برنامههای درسی تاثیر میگذارند، بررسی و سپس نیازهای کلیه عوامل متاثر از برنامههای درسی مورد شناسایی واقع شوند. همچنین، آگاهی از نوع و میزان تاثیرات و مسائل و چالشهای ناشی از آنها در هر یک از عناصر آموزش عالی ضروری است. آگاهیهای از این دست به برنامهریزان درسی دانشگاهی دیدگاهی روشن از آنچه پیش روی آنان قرار دارد، میدهد.

در مورد اعتبار مالی دولت،تردیدی در اعمال صلاحیت واقع نیست. اگر بیگانه ای نقد رایج کشور فرانسه یا اسکناس اورا جعل کند، دخالت حقوق فرانسه مایع شگفتی هیچکس نخواهد شد چه در اینجا پای دفاع مشروع در میان است.
جرم علیه اراده دولت نیز نظیر جرائم قبلی است . بسیاری از مقررات قانون انگلستان برای سوگند دروغ در حضور مامور دولت ،مجازاتی قائل شده اند مشروط بر اینکه این سوگند را بیگانه ای در خارج، ولی در حضور ما مور انگلستان یاد کرده باشد .

واکنش کیفری دولت تنها برای موسئسات سیاسی خود نیست بلکه اموالی را هم شامل میشود .که حفاظت آنها به عهده اوست و چون این اموال در داخل کشور است .^[۱۰۲]
غالبا جرم مربوط به آنها نیز در داخل کشور صورت میگیرد. در این جا صلاحیت درون مرزی با صلاحیت واقعی یکی میشود ولی مواردی نیز پیش می آید که می توان این دو را از یکدیگرر جدا کرد و آن زمانی است که جرمی در خارج از کشور متوجه مالی باشد که در داخل کشور وجود دارد.
الف: روش های تبیین منافع حمایت شده
هر دولتی از محدوده منافع خود با بهره گرفتن از اصل صلاحیت واقعی حمایت می کند .در این زمینه باید گفت محدوده جرائم ی که مشمول این اصل است باید مشخص باشد تا بتوان برای مجازات نیز محدوده مشخصی را در نظر گرفت .در این قسمت در ابتدا به روش تبیین جرائم و سپس به موضوع روش ارجاع به مواد قانونی اشاره خواهد شد..
۱-روش تببین جرائم
تعاریف متفاوتی از دیدگاه ها ی مختلف بر جرم صورت گرفته که هر کدام بیانگر این پدیده بر هم زننده نظم و آرامش عمومی است و این از آن جهت است که عصر ما گرفتار جنون جرم سازی شده است و تمایلی عظیم دارد که آن را از دیده حقوق کیفری بین الملل نیز بنگرد.
اقسام جرم:
جرم بر اساس ماهیت – نحوه ارتکاب  - مرتکبین – آثارآن – مجازات مجرم  تقسیم بندیهای مختلفی دارد.
تقسیم بندی جرم براساس ماهیت:

۰۰۸/۰

ج) در فعالیتهای یادگیری از طریق IT با فرزندانتان مشارکت می کنید .

۱۴

۱۲

۰۱۶/۰

ط) سایر

۲۷

۲۵

۰۰۷/۰

ی) حمایت خاص از والدین نمی کنید .

۲۱

۲۳

۰۱۹/۰

-۱ این سئوالات چند گزینه ای هستند
جدول ۳ ـ روش هایی که والدین جهت حمایت فرزندانشان برای استفاده از IT در یادگیری استفاده می کنند .

با این وجود ، یافته ها نشان می دهند که ، والدین در هنگ کنگ مشتاق نیستند که در برنامه ها یا فعالیت های مربوط به کاربرد IT در تعلیم و تربیت که از طرف مدارس سازماندهی شده اند شرکت کنند . کمتر از یک چهارم از این والدین ( ۲۳% در MS1 و MS2 ) اظهار داشتند که در چنین برنامه ها یا فعالیت هایی شرکت کرده اند که خودشان را جهت فراهم کردن امکانات مربوط به کاربرد IT در تعلیم و تربیت آماده کنند . در MS1 فقط ۱۴% از والدین گفتند که آن ها بطور زیاد یا خیلی زیاد در این برنامه ها یا فعالیت ها مشارکت داشته اند ( ۶۷/۲ = M در مقیاس ۵ نقطه ای لیکرت که از خیلی کم = ۱ تا خیلی زیاد = ۵ مرتب شده بود ؛ و ۰۴/۱ =SD ) . در MS2 ، این درصد بطور چشمگیری تا ۱۰% کاهش یافت ( ۵۳/۲ = M و ۸۶% = SD ) .
جدول ۴ ـ میزان مشارکت والدین را در برنامه ها یا فعالیتهای مربوط به کاربرد IT در تعلیم و تربیت را که توسط مدارس در سال های تحصیلی ۰۵-۲۰۰۴ و ۰۶-۲۰۰۵ سازماندهی شده اند را نشان می دهد . سه برنامه یا فعالیتی که والدین می گفتند در آن ها مشارکت داشته اند عبارت اند از « دوره های عملی مهارت های پایه ای کامپیوتر » ، « دوره اطلاعات اینترنتی » و« بحث در مورد تدریس دانش آموزان که بطور شایسته ای از IT استفاده کنند » . لازم به ذکر است که کاهش آماری معناداری در درصد والدینی که در « دوره ی اطلاعات اینترنتی » حضور داشته اند و افزایش آماری معناداری در درصد کسانی که در « بحث در مورد تدریس دانش آموزان که بطور شایسته از IT استفاده کنند » بین دو پژوهش وجود داشته است .
با وجود سطح پایین مشارکت در والدین ، آن ها عموماً از پیامدهای برنامه ها و فعالیتهای مربوط به کاربرد IT در تعلیم و تربیت که از طرف مدارس سازماندهی و تنظیم می شد ، راضی بودند ( نگاه کنید به جدول ۵ ). آن ها اذعان داشتند که این برنامه ها و فعالیت ها، رابطه والدین ـ فرزند و ، درک آن ها از سیاست های مدارس در مورد کاربرد IT در تعلیم و تربیت را افزایش داده، علاقه شان به IT را افزایش می دهد و مهارت IT را در آن ها تقویت می کند .
خلاصه آنکه ، والدین در هنگ کنگ بطور جدی از کاربرد IT در تعلیم و تربیت حمایت می کنند . آنان می گفتند که در امر فراهم کردن امکانات و فرصت های استفاده از IT جهت یادگیری در منزل برای فرزندانشان از هیچ تلاشی دریغ نمی کنند ، اکثریت آن ها گزارش دادند که برای فعال کردن فرزندانشان در مورد استفاده از IT ،کامپیوترهای خانگی را خریداری کرده اند و خدمات اینترنت با پهنای باند مناسب نیز برای آنان فراهم کرده اند . آنان همچنین از شیوه های گوناگونی برای حمایت از فرزندانشان جهت کاربرد IT استفاده می کنند و عموماً تمایل دارند که در جهت تهیه امکانات یادگیری از طریق IT ، زمان و هزینه بگذارند . والدین که در بعضی از قسمتهای این پژوهش شرکت داشتند نیز بطور فعالی خود را برای درگیر کردن با موضوع کاربرد IT در تعلیم و تربیت آماده می کردند . اگر چه تعداد زیادی از والدین می گفتند که در فعالیتهای و برنامه های مختلف مربوط به کاربرد IT در تعلیم و تربیت که از طرف مـــــدارس تهیه و تنظیم می شود شرکت نمی کنند ولی اکثریت آنان اقرار کردند که آن فعالیتها و برنامه ها مؤثر هستند .

فعالیتها و برنامه های مرتبط با آموزش از طریق IT ^۱

درصد

درصد

ارزش گذاری P

۶۸۵ = N ) MS1

(۷۸۸ = N ) MS2

الف) دور عملی و پایه ای کامپیوتر

۵۴

۴۸

۰۵۴/۰

ب) دوره ی اطلاعات اینترنتی

۲۸

۲۲

۰۰۸^۲/۰