حاکمیت قانون

پاسخ دهی

پاسخ دهی

حساسیت در برابر نیاز فقرا

مداخله مدنی و شهروندی

وفاق گرایی

مدیریت غیر خشن

اثر بخشی و کارایی

مدیریت عمومی قوی , اثر بخشی هزینه , مدیریت مالی صحیح

کارایی

بینش استراتژیک

رهبری سیاسی

بینش استراتژیک , توسعه انسانی پایدار, پایداری, امنیت

منبع :(Rakodi,2003,536)
بهترین و جامع ترین سند در این زمینه مطالعات و بررسی های سازمان ملل است زیرا مفهوم حکمروایی شهری در سالهای اخیر در کانون توجه این سازمان قرارگرفته است . به طور مشخص ,سازمان ملل در دومین کنفرانس مربوط به سکونتگاه های انسانی , در سال ۱۹۹۶ در استانبول ,در دستور کار هابیتانت , براین نکته تاکید کرده است که در جهت استقرار حکمروایی شهری در شهرهای جهان قدم بردارد , این سازمان شعار خود را ؛فعالیت های جهانی برای حکم روایی شهری خوب قرار داده است. در عین حال سازمان ملل در چارچوب فعالیت های خود به منظور استقرار حکمروایی شهری در شهر های جهان و در قالب برنامه ابتکار عمل حکمروایی شهری در بیانه ای که می توان آن را منشور حکمروایی شهری نامید , اصول نه گانه زیر را به عنوان معیارها وویژگی های حکمروایی خوب برشمرده است , که این شاخص ها به ترتیب عبارتند از:

۱- مشارکت شهروندان مشارکت یکی از ستون های اساسی دموکراسی است و نوستالژی دموکراسی آتنی از آن روی همچنان در اذهان باقی مانده است که یاد آور مشارکت آزاد وبرابر مردم در میدان عمومی آتن , مشهور به آگورا بوه است ( انصاری , ۱۳۸۴ : ۷۲ ) . در واقع منظور از مشارکت , قدرت تاثیر گذاردن برتصمیم گیری ها و سهیم شدن شهروندان در قدرت است . مشارکت فقط به حمایت مردم از تصمیم گیران و تایید سیاست های آنان محدود نمی شود , بلکه فرایندی است که در آن شهروندان و مسولان در تصمیم گیری های شهری سهیم می شوند ( برک پور , ۱۳۸۶ : ۵۰۱ ) .
۲- منظور از قانونمندی در تصمیم گیری شهری , وجود قوانین کارآمد , رعایت عادلانه ی چارچوب های قانونی در تصمیم گیری و دور بودن دست افراد غیر مسوول از تصمیم گیری هاست . پایبندی به قانون , مستلزم اگاهی شهروندان از قانون و همچنین احترام مسوولان به قانون است (برک پور , ۱۳۸۶ : ۵۰۲). برقراری شرایط و زمینه های لازم برای تعامل بین عناصر مدیریت شهری که شامل شهروندان , نهادهای اداره کننده شهر , شورای اسلامی و بخش خصوصی است و نیازمند قرار گرفتن برمدار قانون مندی است ( صرافی و عبد اللهی , ۱۳۸۷ :۱۱۵ ) .
۳-شفافیت ؛ نقطه مقابل پنهان کاری در تصمیم گیری است . پنهان کاری , امکان بروز فساد در تصمیم گیری را افزایش می دهد , حال آنکه شفافیت مانع از گسترش آن میشود . این معیارها برگردش آزاد اطلاعات و سهولت دسترسی به آن , وضوح اقدامات و آگاهی مستمر شهروندان از روندهای موجود استوار است .( برک پور , ۱۳۸۶ : ۵۰۲ ) . به نظر پپینریو ( ۱۹۹۵ ) یک مبنای اصلی برای اعتماد سازی میان دولت و ملت , شفافیت است ( پاداش و دیگران , ۱۳۷۶ : ۷۴ ) .
۴-مسئولیت و پاسخ گویی ؛ این معیار برمسوول بودن وبه عبارت گویا تر , حساب پس دادن مسوولان و تصمیم گیران در قبال شهروندان استوار است(برک پور , ۱۳۸۶ :۵۰۲ ) .هرگونه برنامه اصلاحی برای به سازی کیفیت حکومت نیازمند بدل توجه به دو ارزش اساسی , یعنی به حساب آوردن (شمول ) مردم و پاسخ گویی حکومت به آنهاست (http://web.worlbank.org ) .واژه پاسخ گویی تقریبا با مسولیت پذیری معادل است و به معنای حساب پس دهی است.
۵-جهت گیری توافقی ؛ شهر عرصه گروه ها و منافع مختلف و گاه در حال ستیز با یکدیگر است . منظور از اجماع سازی , تعدیل و ایجاد توافق منافع مختلف است . این کار مستلزم وجود ارتباط وتلاش مشترک میان سازمانهای دولتی , شهروندان و سازمان های غیردولتی است .
۶- عدالت وانصاف ؛ منظور از عدالت ایجاد فرصت های مناسب برای همه شهروندان در زمینه ارتقای وضعیت رفاهی خود , تلاش در جهت تخصیص عادلانه منابع و مشارکت اقشار محروم در اعلام نظر و تصمیم گیری است( برک پور,۱۳۸۶: ۵۰۲).
۷- کارایی واثر بخشی ؛ سازمان ملل , کارایی و اثر بخشی را چنین تعریف کرده است : فرایند ها ونهادها , نتایجی را به بار آورده اند که نیازها را تامین کرده و در عین حال موجب استفاده بهینه از منابع بشود ( خیر خواهان و میدری , ۱۳۸۳ : ۵۰۲ ) .
۸- پذیرا بودن و پاسخ ده بودن ؛ این معیار دو نکته مکمل را در بردارد . مسوولان شهری بایدهم نیازها وخواستهای شهروندان را در یابند و بپذیرند و هم نسب به آن واکنش و پاسخ مناسب را از خود نشان دهند. بنابراین همسویی خواسته های شهروندان و اقدام مسوولان ضروری است ( برک پور ,۱۳۸۶: ۵۰۲).
۹- بینش راهبردی ؛فرا رفتن از مسائل روزمره شهر وپرهیز از غرق شدن در آنها , مستلزم وجود بینشی گسترده و دراز مدت نسبت به اینده یا داشتن بینشی راهبردی در زمینه توسعه شهری است .حکمروایی می تواند به عنوان نتیجه کارامد ی نهاد هایی یک اجتماع به نظر آید . اگر نهادها مناسب و موثر باشند , نتیجه حکمروایی باید خوب باشد .
با توجه به شاخص های یاد شده , چنین می نماید که حکمرانی خوب , ویژگی برجسته حکومت های دموکراتیک است و بی دموکراسی حکمرانی خوب تحقق نمی یابد .
حکم روایی خوب شهری به نحوی ناگسستنی با رفاه شهروندان پیوند دارد و هدف آن فراهم نمودن بستر دسترسی زنان و مردان و کلیه اقشار جامعه به منافع و حقوق شهروندی است . حکمرانی شهری خوب برپایه حقوق شهروندی , تاکید می کند که هیچ مرد , زن یا کودکی را نمی توان از دسترسی به ضرورت های زندگی شهری , شامل پناهگاه مناسب , امنیت مسکن , آب سالم , بهداشت , محیط پاکیزه , سلامتی , آموزش و تغذیه , اشتغال وامنیت عمومی و تحرک باز داشت و زمینه رشد و شکوفایی استعدادهای افراد جامعه و بهره گیری بهینه از منابع را برای نیل به رفاه , پیشرفت , نظم , امنیت و سلامتی فردی و اجتماعی فراهم می کند .
شکل شماره(۱-۲):ساخت الگوی حکمرانی خوب
قانونمداری
منابع
نیاز ها و تقاضاها
حکومت محلی
شهروندان ,بازار
خدمات و زیرساخت ها
پاسخگویی
رهبری
منبع (اسماعیل زاده ۱۳۸۸ :۱۲۸ )
۲-۳-۴-شاخص های حکمروایی در ایران
الگوی مدیریت مجموعه شهری در دو سطح ؛ یکی سطح منطقه ای ( مجموعه شهری ) است که کل مجموعه شهری را در برمی گیرد و دیگری سطح محلی است که شهرداری های هر کدام از شهرها و شهر ک های موجود در مجموعه شهری را شامل می شوند . در این مطالعات , اهداف کلانی که در گزینش الگوی مناسب برای نظام جامع مدیریت مجموعه های شهری در نظر گرفته شده است . تطابق اهداف کلان بیان شده برای تدوین نظام جامع گفته شده , با معیارهای حکم روایی خوب شهری در ایران مشتمل بر: مشارکت شهروندان , اثر بخشی و کارایی و پذیرا بودن و پاسخ ده بودن , مسولیت و پاسخگویی , شفافیت , قانون مندی , جهت گیری توافقی , عدالت , بینش راهبردی و تمرکز دایی نشان می دهد هر یک از معیارهای نام برده مفهومی دارد که در نظام یکپارچه در تعامل با یکدیگر نظام مدیریت شهری مبتنی برحکمروایی خوب را تشگیل می دهد . در ادامه هر یک از معیارهای یاد شده به عنوان معیارهای مطلوب حکمروایی شهری در شهر های ایران معرفی می شوند ( برک پور , ۱۳۸۵ : ۵۰ ).
ا-منظور از مشارکت قدرت تاثیر گذاردن برتصمیم گیری ها و سهیم شده شهروندان در قدرت است . مشارکت فقط به حمایت مردم از تصمیم گیران و تایید سیاست های آنان محدود نمی شود . بلکه فرایندی است که در آن شهروندان و مسولان در تصمیم گیری شهری سهیم می شوند .

روش پژوهش در کشف حقایق و شناخت مسائل، ضرورتی اجتناب ناپذیر است. از همین رو فلاسفه، علما و پژوهشگران رشته‌های مختلف علمی همواره در پی یافتن و ابداع روش‌های پژوهشی بوده اند که از صحت و اطمینان بیشتری برای رسیدن به حقیقت و تشخیص مسائل برخوردار است. معرفی روش شناسی، بخش مهمی از هر کار پژوهشی را تشکیل می دهد. در واقع آنچه یک پژوهش و نتایج آن را معتبر می سازد، بکارگیری مناسب ترین روش برای انجام آن می باشد(نادری و سیف نراقی، ١٣٨۵).

اعتبار نتایج هر پژوهشی در بعد وسیعی متاثر از روش انتخاب شده برای آن می باشد و انتخاب این روش به عواملی چون ماهیت اهداف پژوهش، سوال‌ها، امکانات پژوهش و غیره بستگی دارد. در اصل پژوهش با یک یا چند سوال ویژه که اغلب اهدافی را در بر دارد، شکل می گیرد. برای یافتن پاسخ سوال‌ها که همانا دستیابی به اهداف پژوهش می باشند، داده‌ها از طرق مختلف جمع آوری و با ابزارهای متناسب تجزیه و تحلیل می شوند، از این رو در این فصل، روش پژوهش، جامعه آماری، حجم نمونه و روش نمونه گیری، روش جمع آوری اطلاعات، ابزار گردآوری اطلاعات، روایی و پایایی ابزار، متغیر‌های پژوهش، فرضیه‌ها و روش‌های مورد استفاده در تجزیه و تحلیل داده‌ها، معرفی خواهد شد. سعی بر آن است که اطلاعات دقیق و روشنی در مورد پژوهش ارائه شود تا هر پژوهشگر دیگری صرف نظر از زمینه فکری خویش، به راحتی بتواند این پژوهش را تکرار و نتایج مشابهی را کسب نماید.
روش تحقیق
پژوهش حاضر از لحاظ هدف کاربردی، از نظر شیوه گرد آوری داده‌ها از نوع تحقیقات توصیفی می باشد که از روش زمینه یابی بهره گرفته است.
تحقیق زمینه یابی یا پیمایشی عبارت است از مشاهده پدیده‌ها به منظور معنا دادن به جنبه‌های مختلف اطلاعات جمع آوری شده. زمینه یابی یک فرایند پژوهشی است که به منظور جمع آوری اطلاعات درباره این موضوع‌ها که گروهی از مردم چه می داند چه فکر می کنند و یا چه کاری انجام می دهند اجرا می شود(حسن زاده، ۱۳۸۹) .
جامعه آماری
جامعه آماری عبارت است از افراد یا واحد‌هایی که دارای حداقل یک صفت مشترک باشند(دلاور، ۱۳۸۳).
در این پژوهش جامعه آماری عبارتست از کلیه گلکاران مشغول به پرورش گل و گیاهان زینتی در شهرستان کرج در سال ۱۳۹۲، که بر اساس آمار جهاد کشاورزی این شهرستان این جامعه شامل ۱۴۰ نفر می باشد. جدول ٣-١، جامعه آماری را به تفکیک نوع تولید نشان می دهد:
جدول ٣-١: فراوانی و درصد فراوانی جامعه آماری

برآورد حجم نمونه و روش نمونه گیری
در این پژوهش به علت محدود بودن جامعه آماری، کل جامعه مورد بررسی قرار گرفت. از این رو، از روش سرشماری استفاده شد.
روش جمع آوری اطلاعات
در این پژوهش برای جمع آوری اطلاعات مورد نیاز از دو روش بهره گیری شده است:
الف) روش کتابخانه ای: جهت مطالعه مبانی نظری موضوع پژوهش و دستیابی به اطلاعات از طریق کتب، مقالات، پایان نامه‌ها و نشریات داخلی و خارجی و همچنین شبکه اینترنت، از این روش استفاده گردید.
ب) روش میدانی: در این روش با بهره گرفتن از پرسشنامه محقق ساخته، با در نظر گرفتن اهداف اختصاصی تحقیق، گویه‌های پرسشنامه در ابعاد مختلف طراحی شد که پس از طراحی، اصلاح و تائید روایی و پایایی آن، پرسشنامه نهایی در اختیار پاسخگویان قرار گرفت. پس از اجرای پرسشنامه‌ها در بین جامعه آماری، مجموع داده های خام جمع آوری شده به کامپیوتر وارد و از طریق نرمافزار آماری SPSS 19 مورد تحلیل قرار گرفته است.
ابزار گردآوری اطلاعات
پس از آنکه مفاهیم و فرضیه‌های تحقیق به طور دقیق شکل گرفت، قدم بعدی تهیه ابزار تحقیق برای جمع آوری اطلاعات است. در تحقیق حاضر، پرسشنامه تنها ابزار تحقیق بوده است که با توجه به مطالعات نظری، کتابخانه ای و مطالعه مقاله‌ها و پایان نامه‌های مختلف در قالب عوامل مطرح شده در چارچوب نظری و برای آزمون فرضیه‌ها، تدوین و به کار گرفته شد. پرسشنامه محقق ساخته این تحقیق از یک مقدمه و دو بخش به شرح زیر تشکیل شده است:
بخش نخست) مقدمه:
در این قسمت توضیح مختصری درباره پژوهش، جهت آشنایی آزمودنی‌ها با پرسشنامه و گویه‌های آن توضیحاتی ارائه شده است.
بخش دوم) سوالات جمعیت شناختی:
در سوالات این بخش سعی شده است که اطلاعات کلی و جمعیت شناختی در رابطه با آزمودنی‌ها نظیر جنسیت، سن و سطح تحصیلات جمع آوری گردد.
بخش سوم) سوالات اصلی:
در این قسمت دیدگاه و نظر پرورش دهندگان گل و گیاهان زینتی، در قالب ۳۳ گویه به شرح جدول ۳-۲، اندازه گیری می شود. هر گویه دارای مقیاس ۵ درجه ای لیکرت و دامنه تغییرات آن بصورت ۵-۱ می باشد. آزمودنی برای انتخاب گزینه خیلی کم ۱ امتیاز، کم ۲ امتیاز، متوسط ۳ امتیاز، زیاد ۴ امتیاز و خیلی زیاد ۵ امتیاز کسب می نماید. جدول ۳-۲، تناظر متغیر‌های پژوهش را با گویه‌های پرسشنامه نشان می دهد:

II بهبود شرایط مجروحان، بیماران و کشتی شکستگان نیروهای مسلح در دریا
III رفتار با اسرای جنگی
IV حمایت از غیر نظامیان در زمان جنگ
۱۹۵۴کنوانسیون لاهه برای حمایت از اموال فرهنگی در زمان مخاصمات مسلحانه

۱۹۷۷پروتکل اول و دوم الحاقی به کنوانسیونهای ژنو ۱۹۴۹ برای حمایت از قربانیان مخاصمات مسلحانه بین المللی و غیر بین المللی
۱۹۸۰کنوانسیون منع یا محدودیت استفاده از سلاحهای خاص معاهده ای
۱۹۹۳کنوانسیون منع تکمیل، تولید، ذخیره سازی و کاربرد سلاحهای شیمیایی و نابود سازی آنها
۱۹۹۷کنوانسیون منع ذخیره سازی، تولید و تجارت مینهای ضد نفر و منع استفاده و نابود سازی آنها
۱۹۹۸اساسنامه دیوان بین المللی کیفری
۲۰۰۰پروتکل الحاقی به کنوانسیون حقوق کودک در مورد کودکان سرباز
این نکته را نباید از نظر دور داشت که وقوع برخی درگیری های مسلحانه بر توسعه و تکامل حقوق بین الملل بشردوستانه تاثیر بسیار داشت. مثلا” استفاده از سلاحهای شیمیایی و گازهای سمی و بدرفتاری با اسرا در جنگ جهانی اول زمینه تصویب معاهدات ۱۹۲۵ راجع به منع کاربرد گازهای خفه کننده و سمی و کنوانسیون ۱۹۲۹ راجع به رفتار با اسرای جنگی را فراهم آورد و تصویب کنوانسیونهای چهارگانه ژنو ۱۹۴۹ پاسخی به فجایع جنگ جهانی دوم بود.
گفتار چهارم: اصول اساسی حقوق بشر دوستانه
در حقوق بشر دوستانه بین المللی اصول ذیل را می توان به عنوان اصول اساسی دو نظر گرفت.
الف- اصل رفتار انسانی و عدم تبعیض
منظور از این اصول آن است که با همه انسان ها باید رفتاری انسانی و بدون هر گونه تبعیض ناشی از جنسیت، ملیت، نژاد، مذهب، یا عقاید سیاسی بگیرد. در این زمینه مواد ۲۰ اعلامیه جهانی حقوق بشر و بند ۲ ماده ۲ میثاق بین المللی حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی در این باره آمده است که باید با افراد انسانی رفتاری انسانی و عدم تبعیض می باشد.^[۳]
ب- اصل محدودیت
معنای ین اصل آن است که استفاده از سلاح هایی که آسیب های غیر ضروری با جراحات بیش از حد لزوم وارد نمایند ممنوع است.
ج- اصل ضرورت نظامی
هر فعالیت نظامی باید بر اساس دلایل نظامی توجیه شده باشد، فعالیتی که فاقد ضرورت نظامی باشد ممنوع است. این بدان معنا می باشد که حمله به غیر نظامیان و کسانی که خارج از صحنه قرار دارند ممنوع است. زیرا با این کار هیچ مزیت نظامی به دست نمی آید. هم چنین ه اقدامی و عملی که بر حسب ضرورت برای انهدام و نابود اموال دشمن به عمل آید، باید با قواعد مربوط به تمایز و تناسب مطابقت داشته باشد.
د- اصل تفکیک در این اصل باید بین افراد و اموال نظامی و افراد و اموال غیر نظامی تفکیک ضرورت گیرد. از آنجایی که حمله به افراد واموال غیر نظامی ممنوع است. نتیجه تفکیک آن است که از این افراد و اموال حمایت لازم به عمل خواهد آمد.
ر- اصل تناسب
در این اصل، صدمات اتفاقی ناشی از یک جمله در مقایسه با مزیت نظامی مستقیم و قطعی که از آن حمله انتظار می رود، نباید بیشتر باشد. دیوان بین المللی دادگستری نیز در ارتباط با اصول حاکم بر ابزار ها و سلاح های جنگی در پاراگراف ۹۰ رای مشرتی ۱۹۹۶ خود در مورد کاربرد سلاح های هسته ای اعلام کرد که دو اصل تفکیک و تناسب و اصول اساس حقوق بشر دوستانه می باشند.
ی- اصل حسن نیت
در این اصل آمده است که هر گونه مذاکره میان طرفین متخاصم اصل حسن نیت باید رعایت شود.^[۴]
اجرای حقوق بین المللی بشر دوستانه یکی از وظایف اصلی صلیب سرخ و هلال احمر می باشد. جمعیت های ملی، به ویژه برای پیش برد اجرای حقوق بشر دستانه در کشورهای خود ایجاد کنند.
نقش جمعیت های ملی در همکاری با دولت های خود برای رعایت حقوق بین المللی بشر دوستانه و حمایت از صلیب سرخ و هلال احمر به رسمیت می شناسند.
اجرای حقوق بشر دوستانه، عبارت است از مجموعه اقداماتی که دولت ها هم در زمان صلح و هم در زمان جنگ برای تضمین اجرای تعهدات حقوق بین المللی بشر دوستانه به عهده دارند. که این موارد و اقدامات به شرح ذیل اعلام می گردد:
۱-جلوگیری از جنایات جنگی
۲-حمایت از علایم صلیب سرخ و هلال احمر
۳-حمایت از تضمینات اساسی
۴- نصب مشاورین حقوقی در نیروهای مسلح خود
۵- اشاعه حقوق بین الملل بشر دوستانه.
گفتار پنجم: مبانی حقوق بشر دوستانه
حقوق هر کشور مرکب از مجموعه قواعد الزام آور و زاده عوامل سازنده حقوق است، چون مبانی حقوق بشر دوستانه با مبانی کلی علم حقوق دارای مبنای واحدی است « نیروی الزام آور حقوق از کجا سرچشمه می گیرد، چرا باید از حقوق اطاعت کرد. چه نیروی پشتیبانی قانون است، شناخت این نیروی پنهانی خمیر مایه همه اندیشه های حقوقی و پیچیده ترین مسئله فلسفه حقوق است.^[۵]
برخی قاعده حقوقی را ناشی از اراده مقامات صالح می دانند و هیچ چیز دیگر را برای تسخیص قانون لازم و ضروری نمی دانند و در نظر نمی گیرند، ولی بعضی دیگر مبنای اصلی حقوق را عدالت می دانند و اعتقاد دارند که قانون گذار باید از قواعد عدالت پیروی کند، در صورتی که قانون گذار قانونی را برخلاف عدالت وضع و تصویب کند آن قانون از هیچ اعتباری برخوردار نمی باشد. و فاقد اعتبار می باشد.
برخی دیگر هم به دنبال شکل گیری دوباره قواعد حقوقی می باشند که با واقعیات تاریخ حقوق بیشتر سازگاری داشته و با عدالت هم موافق باشد.
در اینجا رابطه اصول حقوق بشر دوستانه و اصول مشترک حقوقی ملت های متمدن و اصول فرعی و جزئی ناشی از منابع حقوق بشر دوستانه(معاهده، عرف، رویه قضایی و اندیشه حقوقی)، را به طور خلاصه بیان می شود.
الف) مکتب های حقوق طبیعی و فطری، مکتب حقوق طبیعی، به اندیشه های حقوقی گفته می شود که براساس و مبنای حقوق را در محدود و قلمرو الهیات، طبیعت، عقل و اخلاق جستجو می شود.
حقوق فطری، در مقابل و برابر حقوق وضع شده بکار می برند، حقوق وضع شده مجموع قواعدی ست که در زمان معینی، و بر ملت معینی و مشخصی اجرا می شود. اما حقوق فطری به قواعدی گفته می شود که برتر از اراده حکومت و غایت مطلوب انسان است.^[۶]
افلاطون، اعتقاد دارد که واقعیات را به طور کلی سایه ای کم رنگ از حقیقت والا داشته و معتقد بود که اشیای این جهان چهره واقعی در سرزمین حقیقت دارند، و کسانی که تربیت فلسفی پیدا کنند می توانند به آن سرزمین گام نهند.
عدالت هم حقیقی دارد که تنها حکیم به آن دسترسی دارد. و در جامعه ای حاکم است که فیلسوفان بر آن حکم رانند.
ارسطو در کتاب اخلاق عدالت آرمانی استاد را نمی پذیرد و عدالت را به طبیعی و قانونی تقسیم می کند.
عدالت طبیعی در همه جا یکسان است و ارتباطی به عقاید اشخاصی و قوانین حاکم ندارد، اما عدالت قانون وابسته به زمان و مکان و احکام قانون می باشد.
پس ارسطو حقوق را به حقوق طبیعی و قانونی تقسیم می کند.
و از طرفی رومیان هم حقوق را به سه دسته و گروه تقسیم می کردند.
الف) حقوق مدنی، که ویژه حقوق شهروندان و جامعه معینی است.
ب) حقوق بشر که برای تمام انسان ها در زمان معینی می باشد و باید برای خارجیان هم رعایت شود.
ج) حقوق طبیعی که آرمانی و جاودانه است.
در دین زردتشت ارزش های عقلی به هم آمیخته شده و قانون خدایی با قانون طبیعی یکی است، کنش قانونی با راستی و داد یگانه است، آدمی باید خود را با راستی رفتار کند تا خوشبخت شود.^[۷]
زرتشت در آغاز با نیروی خود به رازهای هستی پی برد و آفریننده یگانه جهان را به دلیل عقل شناخت، سپس به نیروی دیگری افزون بر خود دست یافت و آن وجدان و دانایی بود. او با نیروی خود و وجدان و از راه اشراق درخشش خداوند را دید.
او حرکت تاریخ را پیکار خوبی و بدی و چیرگی خوبی بر بدی و جاودانگی خوبی ها و یکرنگی و هماهنگی می داند. در مذهب مسیح حقوق فطری و طبیعی ناشی از اراده خداوند و احاطه او بر جهان دانسته شده و حقوق ناشی از اراده اوست.
درهمین رابطه می توان گفت: سن توماس داکی فیلسوف مذهبی قرن یسزدهم میلادی (۱۲۷۴-۱۲۲۵) با ترکیبی از عقل و ایمان، قوانین را به سه دسته تقسیم نموده است.
۱- الهی؛ ۲- فطری یا طبیعی؛ ۳- بشری
قوانین الهی بی واسطه از طریق وحی وضع شده است، کسی در آن دخل و تصرفی ندارد … قوانین طبیعی یا فطری، جلوه و نشانه ای از مشیت و خواست الهی است که بشر آن را به نیروی عقل به دست می آورد و آن را می یابد. اما قوانین بشری زاده و طراوش فک انسان می باشد و برعکس دو نوع قبلی (الهی و طبیعی یا فطری) از منبعی پائین تر از حقوق فطری بهره مند می شود. این قوانین برای حفظ نظم عمومی ممکن است برخلاف قوانین فطری باشند، ولی مخالفت با قوانین الهی نابخشودنی است.
حقوق بشر دوستانه در اسلام، در اسلام اگر کلیه اصول و قواعد حقوق طبیعی و فطری را در برابر حقوق وضع شده دولت قرار بدهیم به شکل و نحو کلی حقوق اسلامی یک نوع حقوق فطری و طبیعی است که از منبع فیض الهی و مستقلات عقلی نشات گرفته و حاوی اصول اخلاقی و عقلی است که رهبران و حاکمان سیاسی و قضایی را در قید و بند خدا کشیده است، تا برخلاف عدالت سرمدی کامی برندارند، با این بیان حقوق اسلامی در گروه حقوق فطری و طبیعی قرار دارد ولی اگر در حوزه حقوق فطری و طبیعی، قواعد حقوقی را به الهی و فطری و عقلی تقسیم کنیم مانند همان صورتی که فیلسوفان مسیحی بیان کرده اند در قلمرو و حیطه حقوق فطری مورد گفتگو و بیان قرار می گیرد.
خداوند براساس اصول عدالت عمل می کند و اداره خداوند عین عدالت است و هیچ لزومی ندارد که براساس عدل خارجی باشد.

ندارد

محدود

محدود

محدود

بازمانده سود آور

برچسب خصوصی

-

-

-

محدود

محدود

محدود

بازار بسیار خاص

فصل سوم : روش تحقیق
تعریف روش تحقیق
به روش ها یا تکنیک‌هایی که از طریق آن محقق به جمع‌ آوری اطلاعات می‌پردازد، روش تحقیق گفته می‌شود.
طرح اولیه تحقیق
تصویری از چگونگی انجام دادن تحقیق را نشان می دهد.عناصر طرح اولیه تحقیق عبارتنداز :
بیان مسئله : تحقیق به دنبال ارائه راه حل برای چه مسأله ای انجام می شود و ابعاد گوناگون مسأله چگونه است ؟

سوابق و ادبیات تحقیق : در این قسمت خلاصه ای از تحقیقات قبلی مرتبط با موضوع تحقیق نوشته می شود.
اهمیت و ضرورت انجام تحقیق : چرایی و دلایل ضروری و توجیهی انجام دادن تحقیق چیست؟ انگیزه ها و ضرورت های خاص انجام آن کدامند؟نتایج احتمالی حاصل از تحقیق و سودمندی آن ها چیست؟تحقیق چه کمکی به گسترش دامنه علم یا حل مشکلات و مسائل زندگی بشر یا بهبود وضع زندگی انسان می کند؟
اهداف انجام تحقیق : اهداف نظری ، کاربردی و توسعه ای تحقیق کدامند؟
سوالات تحقیق : سوالات تحقیق بیان می کنند که محقق به دنبال پاسخ گویی به چه پرسش هایی است و در انتهای تحقیق به آن سوالات پاسخ داده می شود. ممکن است تحقیق دارای سوالات اصلی و فرعی باشد.
الگوی مفهومی تحقیق :نشان دهنده نوع و جهت رابطه بین متغیرهاست.محقق این روابط را براساس نتایج تحقیقات قبلی استدلال کرده است
فرضیه های تحقیق :فرضیه عبارت است از حدس یا گمان اندیشمندانه یا عالمانه ای درباره ماهیت و چگونگی روابط بین پدیده ها و متغیرها که محقق را در تشخیص نزدیک ترین و محتمل ترین راه برای کشف مجهول کمک می نماید.فرضیه براساس معلومات کلی و شناخت های قبلی یا تجارب محقق پدید می آید.
نوع تحقیق : نوع تحقیق از حیث هدف ، نتیجه ، نوع داده ها ، میزان کنترل محقق و روش انجام کار چیست؟
قلمرو تحقیق :قلمروی زمانی ، مکانی و موضوعی تحقیق چیست؟
جامعه آماری : محقق در این قسمت جامعه آماری را تعریف کرده و در صورت محدود بودن تعداد، آن را ذکر می کند.
حجم نمونه و روش نمونه گیری :اگر محقق مجبور به نمونه گیری از افراد جامعه آماری باشد باید تعداد نمونه را محاسبه و روش نمونه گیری احتمالی یا غیر احتمالی را مشخص کند
ابزار و روش گردآوری داده ها :برای اندازه گیری متغیرها و جمع آوری داده ها از کدام ابزار کتابخانه ای و میدانی استفاده می شود؟
روش های تحلیل داده ها :روش تحلیل کیفی و کمّی مورد بررسی قرار می گیرند.اگر روش کمّی باشد بیان می شود که در تحلیل توصیفی از چه روش هایی و در تحلیل استنباطی از کدام آزمون های آماری برای آزمون فرضیه های تحقیق استفاده می شود.هم چنین در این قسمت نرم افزارهای آماری مورد استفاده در تحلیل داده ها بیان می گردند.
مشکلات و محدودیت های تحقیق :محدودیت های تحقیق ، موانع و مشکلاتی که محقق در مراحل مختلف تحقیق با آن روبرو می شود در این قسمت بیان می گردد.[۳۷]
بیان مسأله ، اهمیت و ضرورت تحقیق ، اهداف انجام تحقیق ، سوالات تحقیق در فصل اول پایان نامه و الگوی مفهومی تحقیق در فصل دوم مورد بررسی قرار گرفته اند. در این فصل به بررسی نوع تحقیق از ابعاد مختلف ، فرضیه های تحقیق ، حجم نمونه و روش نمونه گیری و نیز ابزارهای گردآوری داده ها می پردازیم .
انواع تحقیق
انواع تحقیق براساس نتیجه
بنیادی(نظری یا پایه ای) : پژوهش هایی که به ارائه یک نظریه (تئوری) منجر می شود.جهت توسعه دانش بشری به کار می رود.
کاربردی(تبدیلی) : پژوهش هایی که با بهره گرفتن از نظریه ها ، به ارائه یک الگو(مدل) منجر می شود. هدف اصلی از انجام این نوع تحقیق انتقال دستاوردهای تحقیقات بنیادی به حوزه تکنولوژی و نیز تجاری کردن نظریه هاست
توسعه ای(پیاده سازی) : پژوهش هایی که هدف آن ها عملیاتی کردن یا پیاده سازی الگوهاست
انواع تحقیق بر مبنای هدف
توصیفی : به تشریح و بیان رویدادهای ناشناخته می پردازد و از گزارشات خبری استفاده می کند . این تحقیق برای تشریح و توضیح ویژگی های متغیرهای یک موقعیت صورت می گیرد و هدف آن توصیف جنبه هایی از پدیده مورد نظر است که شناختی درباره آن ها وجود ندارد.
تبیینی : به بررسی دلائل و علل وقوع رویدادهای شناخته شده موجود می پردازد تحقیقاتی که با هدف آزمون فرضیه ها صورت می گیرند اغلب به تبیین روابطی خاص یا تعیین تفاوت های موجود میان گروه ها یا عدم وابستگی دو یا چند عامل در یک وضعیت می پردازد.
اکتشافی : زمانی که رویدادها به وقع پیوسته اند یا در حال اتفاق افتادن هستند ، این نوع تحقیق برای کشف علل جدید انجام می شوند.در این تحقیق هدف ، سوال و فرضیه از ابتدا مشخص نیست.

درسی ، خواسته های بیش از اندازه مدیر مدرسه و مشکل در ارتباط متقابل با والدین )
د- شرکت نداشتن در تصمیمات مدرسه ، ارتباط دشوار با همکاران ، برنامه محوری ، پیشرفت کند و علاقه محدود شاگردان ، احساس مسئولیت نمودن درقبال شاگردان و شناخت ناکافی والدین از کار معلمان .( آنتونیو و پلی کرونی و ولاچاکیس ۱۸:۲۰۰۶) که همه این عوامل برای فرد پیامدهایی از قبیل بیماریهای قلبی- عروقی ، اضطراب ، افسردگی و فرسودگی شغلی را به دنبال خواهد داشت .

۲-۹-۲٫ارتباط استرس شغلی با فرسودگی وتحلیل رفتگی
واژه از توان افتادگی اصطلاح چندان رایجی است که بسیاری افراد، آن را با استرس شغلی یک پدیده می پندارنداما آن طور که پژوهشگرانی مانند پاینس^[۸۰] و آرون سون^[۸۱] در ۱۹۸۱ اشاره کرده اند، از توان افتادگی خود یکی از عمده ترین پیامدهای اجتناب نا پذیر استرس شغلی است، و مادامی که این استرس از میان برداشته نشود، همچنان ادامه خواهدداشت. از توان افتادگی سه وجه دارد: اولین آن فرسودگی جسمانی است. اگر به الگوی سلیه^[۸۲] در ۱۹۵۶ دقت کنیم متوجه می شویم که استرس، زمانی رخ می دهد که ذخیره های انرژی فرد تمام شود و به دنبال آن فرسودگی فرا می رسد. این فرسودگی یکی از اجزای تشکیل دهنده از توان افتادگی یا تحلیل رفتگی است. فردی که از توان افتاده و بی رمق شده است، از خستگی شدید که اغلب هم با بی خوابی همراه است شکوه می کند. علاوه برآن کمبود انرژی و ضعف در او دیده می شود.
دومین وجه از توان افتادگی، فرسودگی عاطفی است . وقتی ذخیره های جسمانی فرد بر اثر ادامه یافتن شرایط شغلی استرس زا کاهش می یابد، ممکن است به موازات آن نیروی عاطفی فرد نیز تحلیل روند. خشنودی که پیشتر در هنگام ساعات تفریح یا در کنار خانواده و دوستان بدست می آورد، کاهش می یابد و روی هم رفته رضایت کلی شخص از زندگی کم میشود. سومین جنبه از توان افتادگی فرسودگی روانی است. در این حالت فرد شاغل نسبت به کار، ارباب رجوع و همکاران خود با دیدی منفی برخورد می کند.کارکنانی که دچار این نوع ناراحتی شده اند، نه تنها ممکن است کار خود را رها کنند، بلکه ممکن است از حرفه و تخصص خود دست بکشند. با این حال کارکنانی هم هستند که در شغل خود می مانند و پیشرفت هم می کنند تا از این راه خود را از وضعیت فعلی شغل شان خلاص کنند . اما این طرز مشکل گشایی برای شرکت، سازمان میتواند پیامدهای منفی داشته باشد، زیرا اگر فرد با این دید به موقعیت بالاتر برسد ممکن است نگرشهای منفی خود را به پست تازه اش منتقل کند. و برخی دیگر در شغل خود می مانند و رفته رفته شوق و دلبستگی خود را به کار از دست می دهند. چنین کارکنانی به سبب بی میلی روز افزون حاضر نمی شوند شغلهای دیگری را که به آنها پیشنهاد می شود و به نفعشان هست، بپذیرند و در انتظار رسیدن بازنشستگبی، سال شماری و روز شماری می کنند، و به سهم خود سازمان را از نظر نیروی انسانی به حالت بی مصرفی در می آورند.( راس و آلتمایر، خواجه پور،۴۳:۱۳۷۷)۲-۱۰٫ چگونگی پیدایش فرسودگی وتحلیل رفتگی شغلی^[۸۳]
طبق تحقیقات انجام شده به این نتیجه میرسیم که در اثر استرس مستمر بر روی کارکنان فشار روانی اتفاق می افتد و اگر طول دوره فشار روانی افزایش پیدا کند منتهی به فرسودگی شغلی در بین کارکنان می شود و در نتیجه فرسودگی شغلی که نزدیک ترین گزینه و یکی از اجزای تحلیل رفتگی شغلی می باشد اتفاق می افتد.
فشارهای عصبی شدید ناشی از، ماهیت، نوع و یا وضعیت نا مناسب کار به پیدایش حالتی در کارکنان منجر می شود که فرسودگی شغلی نامیده می شود. فرسودگی شغلی باعث تهی شدن از ویژگیهای شخصی گشته، که غالبا در بین افرادی که به نوعی کار مردم را انجام می دهند ، اتفاق می افتد، و گسترش احساسات منفی و بدبینانه در مورد ارباب رجوع را به دنبال دارد. این ادراک ضد انسانی از دیگران موجب می شود تا کارکنان توجه کافی به مسایل ارباب رجوع نکنند یا اینکه احساس کنند آنها شایسته توجه نیستند ، و در مورد خودشان احساس ناراحتی کرده و از عملکرد شغلی خود ناراضی هستند . (کشتکاران، ۲۳:۱۳۷۵)
در این حالت کار، اهمیت و معنای خود را از دست می دهد. فردی که دچار فرسودگی شغلی گشته دایم خسته است ، منفی باف، بدبین، بدگمان، پرخاشگر و عصبانی است، حساس ، زود رنج ، بی حوصله است و با کوچکترین ناراحتی از کوره در می رود، کلافه است و خود را در بن بست می بیند. مریض حالی، زخم معده، کمردرد، و سردردهای مکرر از جمله نشانه های دیگر فرسودگی شغلی است.
کسی که دچار فرسودگی شغلی وتحلیل رفتگی میشود نمی تواند تعادل روحی خود را حفظ کند و اغلب بی جهت و بی دلیل، ستیزه جویی می کند و راه مخالفت پیش می گیرد. فرسودگی شغلی سرایت پذیری زیادی دارد و فرد فرسوده شده خیلی زود گروهی از همکاران خود را مبتلا می کند. از این رو تشخیص فوری علایم فرسودگی شغلی و جلو گیری از شیوع آن مهم است .شرایطی که به فرسودگی شغلی وتحلیل رفتگی کارکنان منجر می شود در شکل نشان داده شده است:
- فشار دایم
- احساس خطر این شرایط
- رقابت بی امان باعث می شود
- تخصص گرایی افراطی تا فرد احساس
- کشمکش و تضاد در محیط کار میکند که :
- مشکلات خصوصی (به خصوص گرفتاری مالی)
- ناخوشی
- بیزاری از شغل
- نبود ارتباطات انسانی
- محیط کار ناسالم
- آینده نا معلوم
- تنهایی
- شغلش بی معنی و بی اهمیت است.
- کنترلی بر کار ندارد. چنین احساسی
- شغلش سرانجامی ندارد و او را به جایی نمی رساند. نسبت به شغل به
- در شغلش تحرک و پویایی وجود ندارد. پیدایش حالات زیر
- کار خسته اش کرده است. منجر میگردد :
- نمی تواند تصمیم بگیرد.
- انتظاراتش بر آورده نشده است.
- فشار عصبی
- فرسودگی که نتیجه آن تحلیل رفتگی
-درماندگی تحلیل رفتگی
- کوفتگی است
شکل (۲-۱):چگونگی پیدایش فرسودگی وتحلیل رفتگی به نقل از( سعادت ، ۱۵:۱۳۷۵
)
۲-۱۰-۱ شخصیت فرد و فرسودگی شغلی
میان شخصیت و میزان استرسی که افراد تجربه می کنند رابطه وجود دارد . در اوایل دهه ۱۹۷۰ در اثر تحقیقاتی که در این زمینه انجام گرفت دو نوع شخصیت متضاد یعنی نوع A و نوع B شناسایی شد فردی که تا کار و شرایط کار را کنترل نکند و آن را به میل و سلیقه خود تغیر ندهد آرام نمی گیرد، فردی که دوست دارد کارش همیشه کامل و بی عیب و بهتر از همه باشد و با تلاشی بی وقفه و با رقابت بی امان با دیگران مصمم است که به سرعت مدارج و مراتب ترقی در سازمان را بپیماید نمونه هایی از شخصیت نوع A است.در مقابل شخصیت نوع B زیاد سخت گیر نیست و آرام است، موقعیت و واقیتهای آن را راحت تر می پذیرد و به جای جنگیدن و در افتادن با شرایط موجود می کوشد در چارچوب آن وظایف خود را انجام دهد. در نتیجه شخصیت نوع B کمتر از شخصیت نوع A در معرض خطر است و کمتر دچار بیماری و از پا افتادگی در اثر استرس زیاد و فرسودکی شغلی است.باید افزود که علاوه بر صدماتی که نوع A به سلامت خود وارد می آورد این شخصیت برای دیگران و کسانی که با او در تماس هستند نیز خطر ناک است زیرا با تنش زیادی که وی در محیط کار به وجود می آورد، همه را عصبی و دچار اضطراب می کند. ویژی های دو نوع شخصیت A و B در جدول صفحه بعد نشان داده شده است.ذکر این نکته ضروری است که کار، محیط، روابط اجتماعی در کار و انتظارات فرد از سازمان با شخصیت وی ترکیب می شود و میزان استرسی را که قابل تحمل است و به سلامت جسمی و روانی او صدمه نمی زند معین می کند. به عبارت دیگر میزان استرس قابل تحمل و اینکه اصولا چه عواملی برای چه کسانی می تواند منشا استرس باشد به تفاوت هایی بستگی دارد که از این لحاظ میان افراد وجود دارد
.