تحقیقات در حوزه ی بانکداری اینترنتی
فناوری اطلاعات و ارتباطات به عنوان یک فناوری جدید در دهههای اخیر واردبازار شد و به سرعت توسعه یافت. این فناوری به دلیل عمومی بودن آن با سایرفناوریها تفاوت اساسی دارد. به این معنی که نه تنها در حوزه خود تاثیرگذار است، بلکه در کل فعالیت های اقتصادی و غیراقتصادی تاثیر بسزایی در تسهیل، انجام امور و بالا بردن بهرهوری و کارایی دارد. (پزشکی و دباغ رضایی, ۱۳۸۴)
در این میان نمی توان از فناوریهای مبتنی بر وب سخنی به میان نیاورد. یکی از بزرگترین فرصتها و چالشهایی که سازمانهای امروزی با آن مواجه هستند استفاده از فناوریهای مبتنی بر وب است، اینترنت به عنوان یک کانال جدید برای مبادلات اقتصادی منابع جدیدی برای ایجاد درآمد و فرصت دراختیار سازمانها قرار داده است. میزان مبادلات از طریق اینترنت روز به روزدرحال افزایش است و شرکتهایی که از این فناوری استفاده نکنند ظرف مدت کوتاهی از صحنه بازار محو خواهند شد. (سید جوادین و یزدانی, ۱۳۸۴) باتوسعه سریع تجارت الکترونیک و اینترنت و بخشهای مالی و بانکداری، مشتریان به استفاده از بانکداری آن لاین ترغیب میشوند. (Yiu, Grant, & Adgar, 2007)
گسترش و تسهیل در امر دسترسی به خدمات، پولی و بانکی با استفاده و بهرهمندی افراد و جوامع، دستاوردهای بزرگ نظام بانکداری نوین در جهان محسوب می شود. رفع نیاز فیزیکی برای حضور درشعب بانکها، افزایش دقت در دریافتها و پرداختها، تسریع در جریان مبادلات اقتصادی، افزایش ضریب ایمنی و بسیار دیگری از مزایای کوچک و بزرگی که به بانکداری الکترونیک با خود به ارمغان آورده است تحولات چشمگیری در عرصه بانکداری در جهان به واسطه الکترونیک حاصل شده است و این امر ما را ترغیب مینماید که نگاهی دقیقتر به ویژگیهای مختلف این صنعت داشته باشیم. زیرا تحولات مزبور می تواند موجب دگرگونی عظیمی دردنیای بانکداری گردد که از آن جمله میتوان به کاهش موانع جغرافیایی، عرضه خدمات بانکی به صورت کالایی قابل انتخاب، ظهور رقبای جدید، ایجاد پایگاه اطلاعاتی مشتریان و… اشاره نمود. بخش مالی(بانکها) دستخوش تغییراتی است که پیشتر در تاریخ خود تجربه نکرده است. این تغییرات هم بر ساختار صنعت و هم ماهیت رقابت تاثیرشگرف داشته است(Harrison T. , 2008).جای تعجب نیست که، در این محیط پر تلاطم با تغییرات شتابنده، موسسات مالی مجبور شده اند شیوه واکنش خود را نسبت به بازار تغییر دهند، به طوری که کمتر روی محصولات و بیشتر برمشتریان متمرکز شوند و به جای دیدی کوتاه مدت، دیدی بلند مدت را در پیش بگیرند توجه روز افزون بانکها در کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه با ارائه خدمات بانکی از طریق ابزارهای الکترونیکی با هدف تسهیل فرایند خدمات رسانی به مردم وکاهش هزینه های بانکداری رقابت فشردهای را در صنعت بانکداری الکترونیکی ایجاد و اکثر بانکها را به بهره گیری از فناوریهای اطلاعاتی و ارتباطی وادار کرده است با توسعه سامانههای الکترونیکی مانند اینترنت موسسات مالی و بانکها نیز تحتتاثیر قرارگرفتهاند. شبکه جهانی وب به طور اساسی انتظارات مشتریان را در موردسرعت، دقت، قیمت و خدمات تغییر داده است. فاصله جغرافیایی معنای خود را از دست داده است و در دسترس بودن، سهولت و سرعت توزیع خدمات باعث ایجاد مزیت رقابتی برای سازمانها، ازجمله بانکها میگردد. برای رقابت در این محیط پیچیده کسب و کارها مجبورند جدیدترین و جذابترین خدماتی را که مشتریان خواستار آن هستند را قرار دهند. به منظور بقای بانکها در عرصه رقابت شعبههای بانکی نیاز به تغییر روش از بانکداری سنتی میباشند. تمایل و علائق مشتری مبنای شکل جدیدی از اینترنت، رقابت مبتنی بر کاهش هزینه، حفظ مشتری، ترغیب مشتری، پذیرفتاری مشتری(قابلیت قبول)، امنیت، آسانی استفاده میباشد. (Chang, 2007)
طبق تحقیقات انجام گرفته بین عقاید کسانی که از خدمات بانکداری اینترنتی بهره میبرند و کسانی که از طریق اینترنت کالا و خدمات مورد نظر خود را تهیه مینمایند مشابهتهای زیادی وجود دارد.
در تحقیقاتی که انجام شده است ویژگیهایی که بر بهره گیری از خدمات بانکداری اینترنتی تاثیرگذار است شامل : دانش و تجربه پیشین کارکردن با کامپیوتر ،دانش کلی نسبت به فناوری و تجریبات انجام خدمات بانکداری سنتی و گروه های مرجع میباشد.
در تحقیق دیگری که در کشور استرالیا انجام شده است نگرانیهای امنیتی و کمبود آگاهی نسبت به خدمات بانکداری اینترنتی و مزایای آن، به عنوان مهمترین موانع موجود در گسترش استفاده از این خدمات در استرالیا معرفی شده است.
در تحقیقی که در کشور ترکیه انجام شده است،کاربران خدمات بانکداری اینترنتی را به سه دسته تقسیم شده اند :
طالبان سرعت[۲۴] : این افراد نسبت به سرعت حساس بوده و عواملی چون سرعت دانلود، سرعت تراکنش،کاربردوست بودن و حفظ اطلاعات شخصی برایشان از اهمیت بالایی برخوردار است.
کاربران محتاط [۲۵]: این افراد به اعتبار بانک و امنیت سایتهای اینترنتی بانک تنوع خدمات و وفادار بودن به بانکهای خود اهمیت می دهند.
کاربرانی که تحتتاثیر تبلیغات قرار میگیرند[۲۶] :کسانی که به تبلیغات و توصیههای دیگران اهمیت بالایی می دهند. (Sadeghi & Farokhian, 2010)
تحقیقات بین المللی در حوزه ی بانکداری اینترنتی بابهره گیری از مدل پذیرش فناوری
در مقالات متعدد از مدلهای گوناگونی برای تبیین رفتار مصرف کنندگان خدمات مالی در حوزه ی بانکداری اینترنتی بهره برده شده است . لیکن برای دستهبندی بهتر جدول ۲-۹ به مهمترین نکات تحقیق را معین میسازد.
جدول ۸مروری بر تحقیقات بین المللی در حوزه بانکداری اینترنتی
کشور | سال تحقیق | نتایج |
نیجریه | ۲۰۱۰ | تاثیر فاکتورهایی چون سودمندی درک شده و اعتماد بر استفاده از خدمات بانکداری اینترنتی مثبت ارزیابی شده است . در این تحقیق تاثیر سودمندی به مراتب بیش از سهولت بوده و طراحی مناسب سایت و سهولت استفاده در صورت عدم درک سودمندی سبب استفادهی مشتریان از این خدمات نمیگردد. (Adesina & Ayo, 2010 ) |
عربستان | ۲۰۱۰ | شاخص هایی چون اعتماد و قابلیت های مدیریتی برای تبیین رفتار مصرف کننده مورد ارزیابی قرارگرفته است. در این تحقیق که عنوان آن مدل پذیرش بانکداری اینترنتی :ارزیابی میان بازاری می باشد، قصد ارادی نسبت به انجام یک رفتار به عنوان پیشبینی کننده رفتار واقعی مطرح است. (Alsajjan Bander, Dennis Charles, 2010) |
مالاکا و چین | ۲۰۱۰ | در تحقیقی میان فرهنگی که بین دو کشور انجام شده و فاکتورهای مورد بررسی در دو فرهنگ مالاکایی و چینی مورد آزمایش قرار گرفته است؛ عوامل مورد بررسی شامل سهولت سودمندی درک شده و اعتماد است. در این مقاله از عواملی مانند آموزش، مستند سازی و پشتیبانی از کاربران اینترنتی به عنوان عواملی که بر سهولت درک شده تاثیر میگذارند نام برده شده است. (Khalil Md Nor, Janejira Sutanonpaiboon, Nor Hamimah, 2010) |
ویتنام | ۲۰۱۰ | در این تحقیق شاخص مهمی چون حمایت دولت مورد توجه قرار گرفته است. در این مقاله ازاین عامل به عنوان یکی از مهمترین عوامل در تداوم استفاده از بانکداری اینترنتی نام برده شده است. (Tornatzky & Klein, 1982) چون اقتصاد در کشور ویتنام به شدت متمرکز و وابسته به اقدامات دولتی است، ضعف قوانین و مقررات حمایتی از تجارت الکترونیک و ضرورت تغییر سیستم های مالی برای حمایت از خرید و فروش و نقل و انتقال وجوه از طریق اینترنت به چشم می خورد. (Alain Yee-Loong Chong, Keng-Boon Ooi, Binshan Lin, Boon-In Tan, 2010, pp. 267-287) |
عربستان | ۲۰۱۰ | در مقالهای که به توسعه مدل پذیرش فناوری در حوزه بانکداری اینترنتی با تکیه و تمرکز بر نمونههای کشورهای در حال توسعه انجام شده است؛ شاخص هایی چون : امنیت، کیفیت اتصال به اینترنت، آگاهی نسبت به خدمات بانکداری اینترنتی و مزایای آن مورد بررسی قرار گرفته است. این شاخص ها بر سودمندی و سهولت درک شده تاثیر مستقیمی می گذارد در مدل مفهومی این پژوهش که بر بنای مدل توسعه یافته پذیرش فناوری ارائه شده است. فاکتور اعتماد به عنوان متغییری مستقل مستقیما بر قصد تاثیرگذار بوده و تاثیر قابل توجه ی بر پذیرش اینترنت بانک بوده است. (Al-Somali .Sabah Abdullah, Gholami .Roya, Clegg. Ben) |